Faiz oranı ile enflasyon arasındaki ilişkiyi Türkiye ekonomisi için analiz etmek amacıyla ilk aşamada sahte regresyon probleminin ortaya çıkmasını engellemek için serilerin durağanlıkları ADF ve PP testleri ile sınanmıştır. Birim kök testine ilişkin elde edilen bulgular Tablo 9 ve Tablo 10’da yer almaktadır.
Tablo-9: ADF Birim Kök Testi Sonuçları
DeğiĢken
Düzey Birinci Fark
t-
istatistiği Test Kritik Değerleri t-
istatistiği Test Kritik Değerleri
INT -1.403945 1% -3.615588 -5.778293 1% -3.626784 5% -2.941145 5% -2.945842 10% -2.609066 10% -2.611531 INF -1.339512 1% -3.621023 -9.149816 1% -3.621023 5% -2.943427 5% -2.943427 10% -2.610263 10% -2.610263
Elde edilen bulgulara göre; t-istatistik değerleri MacKinnon kritik değerlerinden daha küçük olduğu için seriler düzeyde birim kök içermektedirler. Bu nedenle serilerin birinci farkları alınarak tekrar durağanlıkları test edilmiş ve her iki serinin de birinci farklarında durağan hale geldikleri görülmüştür.
Tablo-10: PP Birim Kök Testi Sonuçları
DeğiĢken Düzey Birinci Fark
t-
istatistiği Test Kritik Değerleri t-
istatistiği Test Kritik Değerleri
INT -1.361120 1% -3.615588 -6.114373 1% -3.621023 5% -2.941145 5% -2.943427 10% -2.609066 10% -2.610263 INF -2.907796 1% -3.615588 -9.149816 1% -3.621023 5% -2.941145 5% -2.943427 10% -2.609066 10% -2.610263
PP birim kök testleri de ADF birim kök testleri ile uyumlu olarak serilerin birinci farkında durağan olduklarını göstermiştir.
İkinci aşamada VAR modelini tahmin etmek üzere optimum gecikme uzunluğu belirlenmiştir. Tahminlenecek olan model için en uygun gecikme uzunluğunu belirlemek amacıyla LR test istatistiği (LR), son tahmin hatası (FPE), Akaike bilgi kriteri (AIC) ve Schwarz bilgi kriteri (SC) kullanılmıştır (Akçay, 2011: 86).
Tablo-11: VAR Optimum Gecikme Uzunluğu
Gecikme LogL LR FPE AIC SC
0 -305.5444 NA 90226.03 17.08580 17.17377 1 -271.9897 61.51688* 17481.42* 15.44387* 15.70779* 2 -270.8257 2.004726 20522.70 15.60143 16.04129 3 -268.7109 3.407145 22935.42 15.70616 16.32197 * kritere göre seçilen gecikme uzunluğunu göstermektedir.
Tablo 11’deki bulgulara göre; tüm bilgi kriterleri VAR modeli için en uygun gecikme uzunluğunu 1 olarak vermektedir. 1 gecikme uzunluğuna göre tahminlenen VAR modelinin durağanlık açısından sorun taşıyıp taşımadığını belirlemek amacıyla AR karakteristik polinomunun ters köklerinin birim çember içerisindeki konumuna bakılmış ve elde edilen sonuç Şekil 9’da gösterilmiştir.
ġekil-9: AR Karakteristik Polinomunun Ters Köklerinin Konumu -1.5 -1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0 1.5 -1.5 -1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0 1.5 Inverse Roots of AR Characteristic Polynomial
Ters köklerin birim çember içerisinde yer alması, tahmin edilen modelin durağanlık bakımından bir sorun taşımadığını göstermektedir. Bir sonraki aşamada değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkiyi belirlemek üzere Johansen Koentegrasyon Testi yapılmış ve elde edilen bulgular Tablo 12’de sunulmuştur.
Tablo-12: Johansen Koentegrasyon Testi Sonuçları
Hipotezler
Ġz Testi En Büyük Özdeğer testi
Özdeğer Ġstatistik Ġz 0.05 Kritik Değer En Büyük Özdeğer Ġstatistik 0.05 Kritik Değer Yok 0.686943 44.45599 15.49471 42.97069 14.26460 En az 1 0.039348 1.485298 3.841466 1.485298 3.841466
Koentegrasyon analizine ilişkin gerek İz Testi ve gerekse En Büyük Özdeğer Testi değerleri, değişkenler arasında 1 adet koentegre vektörün bulunduğunu göstermiştir. Bu sonuç, faiz ile enflasyon serilerinin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri anlamına gelmektedir.
Değişkenler arasında uzun dönemli nedensel bağıntının ortaya çıkması üzerine bir sonraki aşamada Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) yapılarak, hata düzeltme katsayısının istatistiki olarak anlamlı olup olmadığı belirlenmiş ve ulaşılan sonuçlar Tablo 13’de gösterilmiştir.
Tablo-13: Vektör Hata Düzeltme Modeli Sonuçları
CointegratingEq: CointEq1
INT (-1) 1.000000 INF (-1) -0.922011 [-30.4912]
C -8.482404
ErrorCorrection: D(INT) D(INF)
CointEq1 -0.631839 [-2.33053] 0.975816 [ 2.75968] D(INT(-1)) 0.110008 [ 0.56718] -0.159160 [-0.62917] D(INF(-1)) -0.138310 [-1.11705] -0.009419 [-0.05833] C -0.382927 [-0.18114] -0.531400 [-0.19274]
VECM sonuçları, hata düzeltme teriminin negatif ve istatiksel olarak anlamlı olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar enflasyon ile faiz arasında uzun dönemli bir ilişkinin bulunduğunu doğrulamaktadır.
Etki-tepki analizleri; enflasyon oranlarına verilen bir şoka faiz oranlarının ilk dönemde artış ile; diğer taraftan faiz oranlarına verilen bir şoka ise faizin düşme yönünde tepki verdiğini yansıtmaktadır. Bu durumda enflasyon oranlarında meydana gelen bir artış, reel getiri oranlarını yüksek tutmak için faiz oranlarının artırılmasını beraberinde getirmekte iken; faiz oranlarındaki bir artış ise toplam talebin düşmesine neden olarak enflasyonun düşmesi ile sonuçlanmaktadır.
ġekil-10: Etki-Tepki Fonksiyonları 0 4 8 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of INT to INT
0 4 8 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of INT to INF
0 4 8 12 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of INF to INT
0 4 8 12 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Response of INF to INF
Response to Cholesky One S.D. Innovations
Son olarak enflasyon ile faizlerdeki değişimin birbirlerinden kaynaklanan açıklanma yüzdeleri varyans ayrıştırması ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre faizdeki değişimin yaklaşık %7’si 10. dönemde enflasyon tarafından; enflasyondaki değişimin ise yaklaşık %89’u faiz tarafından açıklanmaktadır.
Tablo-14: Varyans AyrıĢtırması Sonuçları
FAĠZ
Dönem INT INF ENFLASYON Dönem INT INF
1 100.0000 0.000000 1 67.39859 32.60141 2 94.57978 5.420220 2 77.99452 22.00548 3 93.33406 6.665936 3 82.64653 17.35347 4 93.39442 6.605576 4 84.46953 15.53047 5 93.21814 6.781857 5 85.99092 14.00908 6 93.07185 6.928154 6 87.02632 12.97368 7 93.00072 6.999285 7 87.74387 12.25613 8 92.94147 7.058529 8 88.30568 11.69432 9 92.89188 7.108117 9 88.75061 11.24939 10 92.85362 7.146381 10 89.10811 10.89189
SONUÇ
Farklı nedenlere bağlı olarak fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen yüksek oranlı artışlar makroekonomik dengeler üzerinde olumsuz etkiler meydana getirebilmektedir. Söz konusu artışlar risk ve belirsizlikleri besleyerek reel sektör faaliyetlerini zayıflatmakta ve kaynak dağılımının bozulmasına yol açabilmektedir. Enflasyonist ortamlarda ekonomik birimler, sahip oldukları varlıklarını üretken olmayan alanlara yönlendirmeyi tercih ederek satın alma güçlerini korumaya ve artırmaya çalışmaktadırlar. Ancak bu tip eğilimler, sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyüme yapısına zarar vermektedir. Böylece kaynakların verimsiz bir şekilde kullanımı için elverişli bir iklim ortaya çıkmaktadır. Yüksek enflasyonun büyüme üzerinde yarattığı olumsuz etkiler; işsizlik, gelir adaletsizliği ve yoksulluk gibi sorunları da derinleştirebilmektedir. Diğer taraftan enflasyon ile birlikte yurtiçinde üretilen ürünlerin fiyatlarında meydana gelen artışlar, ihracatın düşerek ithalatın da artması yönünde bir sonuç yaratabilmektedir. Bu durum dış açıkların finansmanı sorununu beraberinde getirmekte, yabancılara ait birikimlerin ülkeye getirilebilmesi için faizlerin yükseltilmesini kaçınılmaz kılabilmektedir. Ayrıca yüksek enflasyon, verginin tahakkuku ile tahsilatı arasında geçen sürenin uzunluğuna bağlı olarak kamu gelirlerinin reel olarak azalmasına da sebep olabilmektedir. Dolayısıyla yüksek enflasyon, dış açıkların yanı sıra bütçe açıkları bakımından da olumsuz bir tablo ortaya koyabilmektedir. Bütçe açıkları ise finansman yöntemine göre birbirinden farklı problemlerin meydana gelebilmesine zemin hazırlamaktadır. Nitekim söz konusu açık için merkez bankası kaynaklarının kullanılması enflasyonist eğilimlere güç kazandırırken; diğer iç borç kaynakları ise artan faizler üzerinden bir dışlama etkisi ile sonuçlanabilmektedir. Dış borçlanmanın yol açabileceği etkiler konusunda farklı kuramsal ilişkiler söz konusudur. Bu fonlar yurtiçinde, üretken alanlarda verimli bir şekilde kullanıldığı takdirde büyüme ve buna bağlı göstergelerde iyileşme ortaya çıkabilecekken; cari harcamalarda kullanıldığı takdirde başlangıçta büyüme performansı olumlu olabilecek, ancak geri ödemelerin gerçekleşmesiyle süreç tersine dönmeye başlayacaktır.
Yüksek enflasyon ortamında ulusal paranın satın alma gücü azaldığı için, reel getirinin pozitif düzeyde kalabilmesi amacıyla nominal faiz oranları, enflasyon oranının üzerinde belirlenmektedir. Ancak yüksek faiz, tasarruf eğilimini teşvik etse de; paranın maliyetini yükselttiğinden yatırımları olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca yüksek faiz bir taraftan yatırımları düşürerek toplam arzı daraltmakta; diğer taraftan da finansman maliyetlerini artırarak enflasyonist bir baskıya yol açabilmektedir. Dolayısıyla teorik olarak enflasyon ile faiz arasında oldukça güçlü etkileşim kanalları bulunmaktadır.
Bu çalışmada enflasyon ile faiz oranları arasındaki ilişki, 1980-2018 dönemine ait yıllık verilerden hareketle VAR modeli kullanılarak Türkiye ekonomisi için analiz edilmiştir. Bu kapsamda yapılan eşbütünleşme testi, söz konusu değişkenlerin uzun dönemde birlikte hareket ettiklerini göstermiştir. Elde edilen bu bulgular Türkiye ekonomisine yönelik olarak yapılan diğer çalışmaların sonuçları ile (Bayat (2011) ve Yılancı (2009) hariç) benzerlik göstermektedir. Dolayısıyla para ve maliye politikalarının koordineli bir şekilde uygulanması, fiyat istikrarının sağlanması açısından oldukça önemlidir. Etki-tepki fonksiyonları ise enflasyondaki artışın faizleri de artırdığını, ancak faizlerdeki artışın enflasyonu düşürdüğünü ortaya koymuştur. Bu sonuca rağmen; enflasyonu düşürmek amacıyla faizlerin yükseltilmesi yoluna gitmek rasyonel bir yöntem olarak benimsenmemektedir. Bu bulgulardan bağımsız olarak enflasyon ve faizle ilgili sorunları azaltabilmek için; aşağıda belirtilen tedbirlerin alınması yararlı olabilecektir.
Yüksek enflasyonun neden olduğu olumsuzlukları minimize ederek fiyat istikrarını sağlamak için; öncelikle üretim faktörlerinin dağılım yapısını bozan unsurların normalize edilmesi gerekmektedir. Döviz, hisse senedi ve gayrimenkul gibi piyasalarda zaman zaman meydana gelen ve sürdürülebilir olmayan kazanç yapıları bu unsurlara örnek verilebilir. Böylece kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi sağlanarak toplam arzın artırılması mümkün hale gelecek ve üretim yetersizliğinden dolayı ortaya çıkacak fiyat artışlarının da belli ölçüde önüne geçilebilecektir.
İthalatı zorunlu olan ürünler dışında diğer ürünlerin yurtiçinde üretimi teşvik edilerek dış kaynaklı bir enflasyon sorunu hafifletilebilecektir. Bu bağlamda özellikle enerji ürünleri, gerek dış açık gerekse fiyat istikrasızlığının temel nedenleri arasında önemli bir konum üstlenmektedir. Dolayısıyla yeni ve yenilenebilir enerji üretimine ağırlık verilerek enerji kaynaklı enflasyonist baskıların hafifletilmesi sağlanabilecektir.
Fiyat artışlarının tek kaynağı sanayi kesiminde üretilen ürünlerden kaynaklanmamakta, tarımsal ürünler de belirleyici bir rol üstlenebilmektedir. Bu nedenle tarımsal faaliyetlerin zayıflamasına neden olabilecek olumsuzlukların en aza indirilmesi, özellikle girdi maliyetlerini düşürerek çiftçilerin desteklenmesi faydalı sonuçlar verebilecektir.
İç ve dış açıkların neden olduğu finansman probleminden ötürü faizlerin yükseltilmesi kaçınılmaz olabilmekte, artan faizler ise yatırımlar üzerinde bir dışlama etkisi yaratarak büyüme ve istihdam hedeflerinin sapması ile sonuçlanabilmektedir. Yüksek faiz ayrıca firmaların finansman maliyetlerini artırarak enflasyonist baskılar da yaratabilmektedir. Dolayısıyla kamu ve özel kesimde tasarruf eğilimlerinin yükseltilmesi, gereksiz harcamalardan kaçınılarak iç açıkların küçültülmesi yoluna gidilmelidir. Kamu ve özel kesim açıklarının küçültülmesi ise dış açıklar üzerinde olumlu bir etki meydana getirerek üretim için kullanılabilecek yurtiçindeki birikimlerin, kreditörlere aktarımınıdüşürecektir.
Yüksek enflasyon ve faizle mücadele etmek için aynı zamanda ekonomideki tüm birimlerin uzlaşı içinde hareket etmesi, yüksek katma değer yaratan teknolojilerin üretilmesi, bütün sektörlerde arzın niceliksel ve niteliksel bakımdan artırılarak yeni pazarlara ulaşılabilmesi ve doğrudan yabancı yatırımlar için de ülkenin bir çekim merkezi haline getirilmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Abdioğlu, Zehra ve Berber, Metin (2007). Türkiye’de Yurtiçi Tasarruf ve Belirleyicileri. Giresun Üniversitesi İkinci Uluslararası İşletme ve Ekonomi
Çalıştayı, 28-29 Haziran, Giresun, 228-242.
Abdioğlu, Zehra ve Terzi, Harun (2009). Enflasyon ve Bütçe Açıkları İlişkisi: Tanzi ve Patinkin Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 195-211.
Acar, İlhan (2015). Türkiye’de Gelir Dağılımı. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum
Dergisi, 4 (8), 42-59.
Acocella, Nicola (2005). Economic Policy in the Age of Globalisation. United Kingdom: Cambridge University Press.
Afşar, Kerim Eser ve Özyiğit, Mehmet (2017). Karl Marx Bir Klasik mi? “Adam Smith ve Karl Marx Üzerinden Kavramsal Bir Karşılaştırma”. Bitlis Eren
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 239-262.
Akalın, Kürşat Haldun (2013). Ortaçağ Avrupası’nın İktisat Tarihinde Faiz Yasağının Kökenleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 187-208.
Akçacı, Taner ve Gökmen, Seyit (2014). Fisher Hipotezi: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Analiz. Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 126-141.
Akçacı, Taner ve Kocağ, Esra Karapınar (2013). Kamu Harcamalarının Enflasyonist Etkisinin Ekonometrik Analizi. International Journal of Social Science, 6 (8) ,1-18. Akçağlayan, Anıl (2007). 2001 Krizi ve Sonrasında Uygulanan Para Politikasının Döviz Kuru Üzerindeki Etkisi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi GETA
Akçay, Selçuk (2011). Causality Relationship Between Total R&D Investment and Economic Growth: Evidence From United States. Süleyman Demirel Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 79-92.
Akçay, Selçuk ve Karasoy, Alper (2018). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Karbondioksit Emisyonu İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73 (2), 501-526.
Akdiş, Muhammet (1996). Para Politikalarının Ekonomik İstikrar Üzerindeki
Etkinliği ve Türkiye. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Yayınları.
Akdiş, Muhammet (2001). Para Teorisi ve Politikası (1. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
Akdoğu, Serpil Kahraman (2012). Türkiye’de Mali Serbestleşme Süreci ve Krizlerin Kısa Bir Özeti. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, 14 (12), 189-208.
Akıncı, Merter ve Yılmaz, Ömer (2016). Enflasyon-Faiz Oranı Takası: Fisher Hipotezi Bağlamında Türkiye Ekonomisi İçin Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi.
Sosyoekonomi, 24 (27), 33-55.
Akinboade, Oludele Akinloye (2004). The Relationship Between Budget Deficit and Interest Rates in South Africa: Some Econometric Results. Development Southern
Africa, 21 (2), 289-302.
Aksu, Hayati, Emsen, Ö. Selçuk ve Başar, Selim (2001). Türkiye’de Bütçe Açıkları ile Nominal ve Reel Faiz Oranları İlişkileri: 1985-2000. Atatürk Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Dergisi, 15 (1-2), 43-53.
Albayrak, Ali Sait (2008). Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Ağırlıklı Regresyon Analizi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe
Alozie, S.T., Nwaiwu, B.N. ve Iwueke, O.C. (2017). Determinants of Unemployment in Nigeria. International Journal of Innovative Research in Social Sciences &
Strategic Management Techniques, 4 (1), 22-34.
Alpago, Hasan (2002). IMF-Türkiye İlişkileri. İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayınları. Altay, Bülent, Tuğcu, Can Tansel ve Topcu, Mert (2011). İşsizlik ve Enflasyon Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: G8 Ülkeleri Örneği. Afyon Kocatepe
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XIII (II), 1-27.
Altınok, Serdar (2007). Türkiye’de Gelir Dağılımı Sorunu. (Editör: Ahmet Ay).
Türkiye Ekonomisi Makro Ekonomik Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Konya: Çizgi
Kitabevi, 143-168.
Altunöz, Utku (2018a). Investigating the Presence of Fisher Effect for the China Economy. Sosyoekonomi, 26 (35), 27-40.
Altunöz, Utku (2018b). Monetaristler mi Haklı Keynesyenler mi? Türkiye Ekonomisi İçin Para ve Maliye Politikasının Etkinliği Analizi. Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi, 11 (56), 695-708.
Amaefula, C.G (2016). Long-Run Relationship Between Interest Rate and Inflation: Evidence from Nigeria. IOSR Journal of Economics and Finance, 7 (3), 24-28.
Ananzeh, Izz Eddien N. (2016). Analyzing the Dynamic Relationship Between Budget Deficit, Inflation, and Interest Rate (A Case from Jordan). European Journal
of Business and Management, 8 (29), 121-130.
Anaripour, Javad Taherizadeh (2011). Study on Relationship Between Interest Rate and Economic Growth by Eviews (2004-2010, Iran). Journal of Basic and Applied
Scientific Research, 1 (11), 2346-2352.
Andrieş, Alin Marius, Capraru, Bogdan, Ihnatov, Iulian ve Tiwari, Aviral Kumar (2017). The Relationship Between Exchange Rates and Interest Rates in A Small Open Emerging Economy: The Case of Romania. Economic Modelling, 67, 261-274.
Arısoy, İbrahim (2013). Testing for the Fisher Hypothesis Under Regime Shifts in Turkey: New Evidence from Time-Varying Parameters. International Journal of
Economics and Financial Issues, 3 (2), 496-502.
Aslan, Hanifi (2009). Para Teorisi ve Politikası (1. Baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
Atgür, Musa ve Altay, N. Oğuzhan (2015). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013). Yönetim ve Ekonomi, 22 (2), 521-533.
Attari, Muhammad Irfan Javaid ve Javed, Attiya Y. (2013). Inflation, Economic Growth and Government Expenditure of Pakistan: 1980-2010. Procedia Economics
and Finance, 5, 58-67.
Ayanoğlu, Kamil, Düzyol, M. Cüneyd, İlter, Niyazi ve Yılmaz, Cevdet (1996). Kamu
Yatırım Projelerinin Planlanması ve Analizi.
http://www2.kalkinma.gov.tr/kamuyat/yayin/Mavi_Kitap.pdf.
Aydın, Celil, Esen, Ömer ve Bayrak, Metin (2016). Inflation and Economic Growth: A Dynamic Panel Threshold Analysis for Turkish Republics in Transition Process.
Procedia - Social and Behavioral Sciences, 229, 196-205.
Aydın, Kemal (2012). Türkiye’de Kişisel Gelir Dağılımının Sosyo Ekonomik ve Demografik Belirleyicileri. Çalışma ve Toplum, 1, 147-166.
Aydoğdu, Murat (2011). 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Faiz İle İlgili Düzenlemeler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12 (1), 85-136.
Aytaç, Deniz ve Sağlam, Metin (2014). Kamu Açıkları, İç Borç ve Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9 (1), 131- 148.
Ayub, G., Rehman, N.U., Iqbal, M., Zaman, Q. Ve Atif, M. (2014). Relationship Between Inflation and Interest Rate: Evidence from Pakistan. Research Journal of
Babalola, Abdurrauf Idowu (2013). Interest Rate and Unemployment Nexus in Nigeria: An Empirical Analysis. International Journal of Research in Commerce,
Economics and Management, 3 (11), 42-45.
Baharumshah, Ahmad Zubaidi, Slesman, Ly ve Wohar, Mark E. (2016). Inflation, Inflation Uncertainty, and Economic Growth in Emerging and Developing Countries: Panel Data Evidence. Economic Systems, 40, 638-657.
Bala, Umar, Chin, Lee, Kaliappan, Shivee Ranjanee ve Ismail, Normaz Wana (2017). The Impacts of Oil Export and Food Production on Inflation in African OPEC Members. International Journal of Economics and Management, 11 (3), 573- 590.
Balcılar, Mehmet, Gupta, Rangan ve Jooste, Charl (2017). The Growth-Inflation Nexus for The U.S from 1801 to 2013: A Semiparametric Approach. Journal of
Applied Economics, 20 (1), 105-120.
Barber, William J. (2007). İktisadi Düşünce Tarihi. (Çeviri: İhsan Durdu). İstanbul: Metropol Yayınları.
Barışık, Salih ve Kesikoğlu, Ferdi (2006). Türkiye’de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61 (4), 59-82.
Başar, Selim ve Karakuş, Kübra (2017). Fisher Hipotezi: Türkiye İçin Tahmini.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (54), 794-803.
Battisti, Michele, Fioroni, Tamara ve Lavezzi, Andrea Mario (2014). World Interest Rates, Inequality and Growth: An Empirical Analysis of the Galor-Zeira Model.
University of Pisa Discussion Paper, 184, 1-55.
Bayat, Tayfur (2011). Türkiye’de Fisher Etkisinin Geçerliliği: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Baykal, C. Murat (2007). Hukuki Boyutlarıyla Finansal Krizler. Bankacılar Dergisi, 60, 33-48.
Bedir, Serap ve Dikmen, Arzu Tural (2014). Bütçe Açığı ve Enflasyon: Türkiye İçin Bir Sınır Testi Yaklaşımı. International Conference on Eurasian Economies 2014, 1- 3 July, Skopje Macedonia, 891-899.
Berisha, Edmond, Meszaros, John ve Olson, Eric (2018). Income Inequality, Equities, Household Debt, and Interest Rates: Evidence From A Century of Data.
Journal of International Money and Finance, 80, 1-14.
Bhattarai, Keshab (2016). Unemployment-Inflation Trade-offs in OECD Countries.
Economic Modelling, 58, 93-103.
Biçen, Ömer Faruk, Görüş, Muhammed Şehid ve Türköz, Kumru (2015). Olivera- Tanzi ve Patinkin Etkilerinin Türkiye’de Geçerliliğinin İncelenmesi. Maliye Dergisi, 168, 170-185.
Bilgili, Yüksel (2018). Karşılaştırmalı İktisat Okulları (Makro İktisadın Teorik
Esasları) (15.Baskı). İstanbul: 4t Yayınevi.
Bocutoğlu, Ersan (2008). Karşılaştırmalı Makro İktisat Teoriler ve Politikalar (3. Baskı). Trabzon: Derya Kitabevi.
Bocutoğlu, Ersan (2009). Makro İktisat Teoriler ve Politikalar (5. Baskı). Trabzon: Murathan Yayınevi.
Bocutoğlu, Ersan (2012). İktisat Teorisinde Emeğin Öyküsü: Değerin Kaynağı Olan Emekten Marjinal Faydanın Türevi Olan Emeği Yolculuk. Hak-İş Uluslararası Emek
ve Toplum Dergisi, 1 (1), 127-150.
Bocutoğlu, Ersan ve Berber, Metin (2014). Genel İktisada Giriş (1.Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
Bölükbaş, Mehmet Tarhan, Yenipazarlı, Aslı ve Bölükbaş, Mehmet (2017). Kamu Harcamaları ve Dış Borçlanma İlişkisi: Türkiye İçin Ekonometrik Bir Analiz. Global
Journal of Economics and Business Studies (GJEBS), 6 (12), 164-176.
Brouillette, Dany ve Kyui, Natalia (2017). Downward Nominal Wage Rigidity, Inflation and Unemployment: New Evidence Using Micro-Level Data. Bank of
Canada Staff Analytical Note, 6, 1-13.
Buluş, Abdulkadir (2015). Türk İktisat Politikalarının Tarihi Temelleri (4. Baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
Bulut, Cihan (2006). Ekonomik Yapı ve Politika Analizi Türkiye Ekonomisi
Performans Değerlendirmesi. İstanbul: Der Yayınları.
Burda, Michael ve Wyplosz, Charles (2017). Macroeconomics A European Text. United Kingdom: Oxford University Press.
Bükey, Abdullah Miraç ve Çetin, Başak Işıl (2017). Türkiye’de Gelir Dağılımına Etki Eden Faktörlerin En Küçük Kareler Yöntemi İle Analizi. Research Journal of
Public Finance, 3 (1), 103-117.
Cardoso, Eliana (1998). Virtual Deficits and the Patinkin Effect. International
Monetary Fund Staff Paper, 45 (4), 619-646.
Chaturvedi, Vaibhav, Kumar, Brajesh ve Dholakia, Ravindra H. (2009). Inter- Relationship Between Economic Growth, Savings and Inflation in Asia. Journal of
International Economic Studies, 23, 1-22.
Chong-Yah, Lim (2014). Singapore and the World Economic Crisis. (Editör: Chye Shu Wen). Singapore’s National Wages Council: An Insider’s View. USA: World Scientific Publishing, 97-116.
Cizkowicz, Piotr ve Rzonca, Andrzej (2013). Does Inflation Harm Corporate Investment? Empirical Evidence from OECD Countries. Economics: The Open-
Colander, David C. (1998). Macroeconomics (3.Baskı). New York: Irwin McGraw- Hill.
Cooray, Arusha (2003). The Fisher Effect: A Survey. The Singapore Economic
Review, 48 (2), 135-150.
Çağlayan, Ebru (2006). Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXI (1), 423-438.
Çakıcı, Latif (1992). Türkiye Ekonomisi Nereye Gidiyor? (3. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Çakmak, Erol, Aksu, Hayati ve Başar, Selim (2002). Fisher Hipotezi’nin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi: 1989-2001. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Dergisi, 16 (3-4), 31-40.
Çalışkan, Şadan (2010). Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk. Sosyal Siyaset
Konferansları, 2 (59), 89-132.
Çatalbaş, Gaye Karpat (2007). Türkiye’de Para Arzı ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Parametrik Olmayan Regresyon Analizi İle İncelenmesi. Gazi Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (3), 197-212.
Çavuşoğlu, A. Tarkan (2005). Vergi Gelirleri ve Kamu Harcamaları Açısından Enflasyon: Tanzi ve Ters Tanzi Etkileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 7 (3), 35-52.
Çetin, Dilek ve Aksoy, Emre (2016). OECD Ülkeleri ile Yükselen Piyasalarda Finansal Gelişme ve Faiz Oranlarının, Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi.
JEBPIR, 2 (2), 69-91.
Çetin, Müzeyyen Özlem (2016). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Uygulamalarının Gelişimi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8 (14), 67-101.
Çetinkaya, Şahin (2012). Asimetrik Bilginin Piyasalara Etkileri ve Finansal Krizlerdeki Rolü. Sakarya İktisat Dergisi, 1 (2), 46-63.
Çinko, Levent (2017). Türkiye’de Fisher Hipotezinin Geçerliliğinin Sınanması.
Social Sciences Research Journal, 6 (1), 53-64.
Çoban, Orhan (2010). İktisada Giriş (2. Baskı). Konya: Atlas Kitabevi.
Çubukçu, Tuğrul (1983). Enflasyon Teorisi ve Türkiye’de Enflasyon. Ankara: Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.