E – ticaretin olumlu yanlarına karşın bazı olumsuzlukları da bulunmaktadır. Bunlar;
• E – ticaret, bilim ve teknoloji üreten, süratle ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştüren gelişmiş ülkeler ile endüstri toplumu olmadan bilgi toplumu olmaya çalışan geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki refah düzeyi farkını daha da arttıracaktır.
• Elektronik ticaret, bir yandan yeni iş alanları, görev ve ünvanlar ortaya çıkarırken, diğer yandan da organizasyonların yatay ve dikey olarak büzülmesi ve geleneksel ticarette rol alan bazı unsurların ortadan kalkması nedenleri ile işgücü fazlası ortaya çıkacak, dolayısı ile işsizlik artacaktır.
• E – ticaret, bütünü ile ele alındığında teknik yapısı itibari ile denetime müsait bir nitelikte değildir. İnternet ’e girmek, yararlanmak ve çeşitli olanakları kullanmak için herhangi bir yasal formalite, başvuru izni, onay gibi işlemler söz konusu değildir. İnternet ’in hukuki anlamda bir sahibi yoktur. Bu nedenle internet ’in kullanımında ortaya çıkabilecek suiistimalleri, aşırılıkları, usulsüzlükleri, kural dışı davranışları denetleyip, yaptırım uygulayacak merkezi bir otoritede bulunmayacaktır.
• İnternet ’e girmek için birinci koşul bir bilgisayar sahip olmak, ikinci koşul bu bilgisayar modem takılmasını sağlamaktır. Üçüncü olarak bir telefon aboneliğine ihtiyaç vardır. Son olarak da bilgisayarın internet ortamına girmesini sağlayan internet servis sağlayıcılar (ISS) vardır. Bunlar internette işlem yapmanın başlangıç maliyetini oluşturur ve internette işlem yapma maliyetinin yüksek olmasına neden olur.
• Elektronik ticaretle birlikte, hem vergi politikası hem de vergi hukuku alanında yeni gelişme ve sorunlar ortaya çıkmıştır. Uluslar arası E-ticarette verginin tahsilatı, ödeme araçlarının geliştirilmesi, gümrük prosedürlerinin basitleştirilmesi, E-ticarete uygun hale getirilmesi önemlidir ve çözülmesi zorunludur.
• Diğer bir finansal sorunu, elektronik fon transferi, elektronik para, kredi kartları, elektronik ödeme araçları oluşturmaktır. Dünya üzerinde internet ’in gittikçe yaygınlaşması sonucu ticaretin de bu iletişim kanalları ile yapılmaya başlaması neticesinde elektronik para (E-Money) bir ödeme aracı olarak kullanılmaya başlamıştır. “E-para, kişide bulunan elektronik bir araca yüklenmiş mali bir
değer veya kişisel fonu ifade eder. Elektronik araca yüklenmiş olan bu değer, kişi aracı kullandıkça azalır ve yüklenmiş olan değerin bitimi sonucu tekrar değer yüklenilmesi gerekir.”
• Elektronik ticaret ve internet işlemleri ile ilgili bir diğer önemli konu yasal düzenleme yetersizliği ve belirsizliğidir. Yasal belirsizlik özellikle internet aracılığıyla yapılan ticaretin geliştiği ülkelerde düzenleme boşluğu ortaya çıkarmıştır. Mevzuat özellikle kamu hukuku alanında yetersiz kalmaktadır ve bu bakımdan da ciddi sorunların bu alanda ortaya çıkabileceği söylenebilir.
• Telekomünikasyon altyapısı iyileştirilmeli herkesin bu hizmetlerden yararlanmasına imkan tanınmalıdır.
• Elektronik ticaretin tüm şekilleri özellikle internet üzerinden ticaret, iletişim alt yapıları yolu ile bilgi akışı sağlanarak yapılmaktadır. Bu durum internette bir sıkışmaya, dolayısıyla da bir problemin ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
• İletişim ve bilgi teknolojileri pazarlarının rekabete açılmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır.
• İletişim alanındaki teknik standartlar belirlenmelidir. • Copyright / Telif Haklari:
Bilindiği gibi, internet; film, müzik ve kitap gibi bilgi ve eğlence ürünleri için düşük maliyetli bir dağıtım kanalıdır. Video, compact disk veya kitap gibi bazı ürünlerin fiziksel dağıtımı yerine internetten indirilmesi (download edilmesi) daha kolay ve ucuzdur. Bu gibi nedenlerle izin ve telif hakkı alınmayan ürünlerin internet üzerinden satışı hızla yayılmaktadır.
Şifreleme yöntemleri gibi teknolojik gelişmeler, korsanlığı ve hileciliği önlemeye yardım etse bile, entelektüel sermayenin korunması veya bununla ilgili bir sorun çıktığı zaman çözülebilmesi için, etkili bir yasal altyapının oluşturulması zorunludur. 193
193
Rukiye Topuz, “İnternet Üzerinden Ürün Satiş Ve Stok Takip İşlemlerinin Gerçekleştirilmesi E – Ticaret”, 2007, Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi,
Bölüm 6
E-ticaret Konusunda Yapılan Çalışmalar
6.1. INCOTERM
Elektronik ticaret için, özellikle uluslararası ölçekte yapılan çalışmaların temelinde günümüze kadar kullanılmakta olan ve ticaretin temelini oluşturan incotermler yer almaktadır.
Uluslararası ticarete taraf olan firmalar farklı ülkelerde bazen ayrı kıtalarda yerleşik bulunmakta olup, çoğunlukla birbirlerini tanımamaktadırlar. Mallar, ülkeler ve kıtalar arası taşımalara konu olmakta, bu taşımalar sırasında mallarla ilgili olarak ceşitli risk ve maliyetler ortaya çıkmaktadır. Bu maliyet ve risklerin ihractçıya mı yoksa ithalatçıya mı ait olacağının taraflar arasındaki görüşmeler sırasında tesbit edilmesi ve ticari sözleşmelerin buna göre yapılması gerekmektedir. Örneğin, taşıma işleminin kimim tarafından organize edileceği, taşıma bedelinin kim tarafından ödeneceği, taşıma sırasında malların hasara uğraması, kaybolması, çalınması gibi risklere karşı hangi tarfın tedbir alacağı, alıcının ödediği mal bedelinin neleri içerip neleri içermediği hususlarının baştan karara bağlanması gerekmektedir.
Uluslararası Ticaret Odası, çağımızın ticari teamüllerini göz önünde bulundurarak, alıcı ve satıcın yükümlülük, maliyet ve risklerinin sınırlarını belirleyen çeşitli kavramlar tanımlamıştır. Incoterms (International Commerce Term's) denilen bu kavramlar, Uluslararası Ticaret Odasının 500 Sayılı Broşürü olarak yayımlanmıştır. Ayrıntılı açıklama Ek-3’te yer almaktadır.194
Mal Bedeli Ve Navlun (CFR: Cost and Freight) (varış yeri ... olarak belirtilmek süretiyle)
"Mal Bedeli ve Navlun", işleme konu olan malların belirtilen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini satıcının ödemesi anlamına gelir.
Mal Bedeli, Sigorta Ve Navlun (CIF: Cost, Insurance and Freight) (varış yeri ... olarak belirtilmek suretiyle)
"Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun" teriminde, satıcı, CFR teriminde olan yükümlülükleri aynen üstlenmekte, ancak bunlara ek olarak taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğünü de almaktadır.
Taşima Ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim (CIP: Carriage and Insurance Paid) ( varış yeri... olarak belirtilmek suretiyle)
"Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim" terimi, satıcının, CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, malların taşınması sırasında kayıp ve hasar riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır.
Taşima Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim (CPT: Carriage Paid To) ( varış yeri... olarak belirtilmek suretiyle)
"Taşıma ücreti ödenmiş olarak..." terimi, malların belirlenen varış yerine taşınmasında navlunun satıcı tarafından ödendiğini anlatır. Malların taşıyıcıya aktarılmasından sonra mallarla ilgili kayıp ve hasar riski, ayrıca bu teslim işleminden sonra meydana gelebilecek olayların yarattığı bütün ek masraflar satıcıdan alıcının üzerine geçer.
Sinirda Teslim (DAF: Delivered At Frontier) (... olarak belirtilen yerde )
"Sınırda Teslim" terimi, malların, gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak sınırda, ancak, bitişik ülkenin gümrük sınırından önceki, belirlenen yerde ve noktada teslime hazır hale getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesi anlamına gelir. Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim (DDP: Delivered Duty Paid) (varış yeri ... olarak belirtilmek suretiyle)
"Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim" terimi, malların ithalatçı ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla, satıcının teslim yükümlülüğünün de yerine getirilmiş olacağını anlatır. Burada satıcı, malların gümrük giriş işlemleri tamamlanmış olarak tesliminde, gümrük resmi dahil olmak üzere, vergiler ve diğer ödemelerle birlikte bütün risk ve masrafları üstlenir.
Taşima Ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim (DDU: Delivered Duty Unpaid) ( varış yeri... olarak belirtilmek suretiyle)
"Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim" terimi, satıcının, CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, malların taşınması sırasında kayıp ve hasar riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır.
Mal Ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim (DEQ: Delivered Ex-Quay) ( varış yeri... olarak belirtilmek suretiyle)
"Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim" terimi, satıcının, CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, malların taşınması sırasında kayıp ve hasar riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır.
Taşima Ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim (DES: Delivered Ex-Ship) ( varış yeri... olarak belirtilmek suretiyle)
"Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak Teslim" terimi, satıcının, CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, malların taşınması sırasında kayıp ve hasar riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır.
İşyerinde Teslim (EXW: Ex-Works) (... olarak belirtilen yer)
"İşyerinde Teslim", malların satıcı tarafından satıcının kendi kuruluşunda (imalathane, fabrika, depo vb.) alıcı için hazır hale getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesini ifade eder.
Geminin Bordasina Teslim (FAS: Free Alongside Ship) (... olarak belirtilen yükleme limanında)
"Geminin Bordasında Teslim'' terimi, belirlenen yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtıma ya da mavnaya yerleştirilmesiyle satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.
Taşiyiciya Teslim (FCA: Free Carrier) (... olarak belirtilen yerde )
"Taşıyıcıya Teslim'' terimi , maların gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak alıcı tarafından belirtilen taşıyıcıya, onun tarafından belirtilen yerde teslim edilmesiyle birlikte, satıcının mal teslim yükümlülüğünün de yerine getirilmiş olması anlamına gelir.
Gemide Masrafsiz (FOB: Free On Board) (...olarak belirtilen yükleme limanında) Terimin ilk kez kullanılışı: 1953
Terimin son düzenlenmesi: 2000
Taşıma Biçimi: Sadece deniz yoluyla ve iç sularda taşıma
“Gemide masrafsız” terimi, belirtilen yükleme limanında malların küpeşteyi (ship’s rail) aşmasıyla satıcının malları teslim ettiği anlamına gelir.