Taranan divânlarda klasik olarak onun kılıç, mızrak, hançer gibi birçok savaĢ aletinden bahsedilmiĢtir. Ancak bu bölümde IV. Murad‟ın kiĢisel eĢyalarına yer verilmiĢtir. IV. Murad‟ın eĢyaları ile ilgili sadece Cevrî divanında bilgi tespit edilmiĢtir. Bu divanda padiĢahın kadehi, kadeh örtüsü, kemeri, eldiveni, sorgucu, arabası Kt.57-58-60-61-70-71-72-74-77-78 numaralı matla/kıtalarda zikredilmiĢtir. Sadece kadehinin anlatıldığı kıtalarda padiĢahın ismi zikredilmiĢ diğer eĢyalarının anlatıldığı Ģiirlerde ise ismine yer verilmemiĢtir. Bu Ģiirlerde sadece IV. Murad söz konusu edildiği için isminin geçmediği matla/kıtalar da bu bölümde değerlendirilmiĢtir.
Cevrî, “Kıt‟a Der Ta‟rîf-i Câm Bâ-Fermân”, “Kıt‟a Der Tavsif-i Sâgar Bâ-Fermân”, “Kıt‟a Der SitâyiĢ-i Piyâle Bâ-Fermân” baĢlıklı kıtalarında padiĢahın kadehinden bahsetmiĢtir. IV. Murad‟ın eğlence meclisinin daim olmasını, kadehini eline alarak eğlenmesini söyleyen Ģair onu Rüstem ve Cem ile özdeĢleĢtirmiĢtir ve kadehinin altından yapıldığını belirterek padiĢaha çeĢitli övgülerde bulunup dua etmiĢtir:
Kıt‟a Der Ta‟rîf-i Câm Bâ-Fermân
Hazret-i Sultân-ı Gâzî Han Murâd Dâyimâ „iĢretle olsun Ģâd-kâm Meclisinde hıdmet itsün husrevân Rüstemâne destine aldukça câm Eylesün bezm-i safâda Cem gibi Sâgar-ı zerrîn ile „ıyĢ-i müdâm
Kıt‟a Der Tavsif-i Sâgar Bâ-Fermân
Hazret-i Hân Murâd-ı Gâzînün „ĠĢretin dâyim eyleye devrân Yâd idüp nâmını Ģecâ‟atini Tolusın nûĢ ide ĢehenĢâhan Câm-ı zerrîni âfitâb gibi
Ola revnak-fürûz-ı bezm-i cihân
Cevrî Kt.61
Kıt‟a Der SitâyiĢ-i Piyâle Bâ-Fermân
Han Murâd ol ĢehenĢeh-i Gazî „IyĢ-i câvîd ile mu‟ammer ola Câm-ı zerrîni devr idüp Ģeb ü rûz Mâh-ı tâbân u mihr-i enver ola Bezm-i ikbâl-i devletinde müdâm ġâhlar cür‟a-nûĢ-ı sâgar ola
Cevrî Kt.70
ġair, “Kıt‟a Der-Medh-i Ser-PuĢ-ı Câm Bâ-Fermân” baĢlıklı kıtasında padiĢahın kadeh örtüsünün ve kadehinin altın, yakut gibi mücevherlerden yapıldığını; böyle değerli kadeh örtüsü ve kadehin IV. Murad‟a layık olacağını dile getirmiĢtir:
Zihî ser-pûĢ-ı zerrîn ü murassa„ Ki CemĢîde olur zîbende-sefer Cihân-ı „iĢrete gûyâ felekdür Ki her yâkûtı bir tâbende ahter Sunulsa dest-i ĢâhenĢâha lâyık Bu ser-pûĢ-ı mücevherle bu sâgar
Cevrî Kt.71
Cevrî, aĢağıdaki kıtalarda ise padiĢahın kemerinden bahsetmiĢtir. Kemer kuĢanan padiĢahın her zaman düĢmanlarını yenerek zafer kazanmasını, kemerinin yeryüzünü
aydınlatacak kadar parlak, değerli mücevherlerden oluĢtuğunu söyleyen Ģair, onun hançerine ve kılıcına da beyitlerinde yer vermiĢtir. Aynı zamanda Cevrî yine padiĢahı övmüĢ ve ömrünün uzun olması, padiĢahlığının daim olması gibi dualarda bulunmuĢtur:
Kıt‟a Der-Ta‟rif-i Kemer Bâ-Fermân
Hazret-i Sultân-ı Gâzî dâyimâ Kasd-ı a‟dâya kuĢandukça kemer
PîĢ-i ikbâlinde olsun der-miyân Gevher-i gencîne-i feth u zafer
Cevrî Kt.58
Kemer
Hazret-pâdiĢâh-ı „âlî-Ģân HaĢre dek ola „âleme sultân
Âfitâb ola gevher-i kemeri Vire rûy-ı zemîne zîb ü feri
Kemeri mülk-i dîne kuvvet ola Tîgı hûrĢîd-i evc-i nusret ola
Hidmetinde hezâr Husrev ü Cem Eyleye kâmetin kemer gibi ham
Bu murassa„ kemer o hançer-i zer Ola çarh u hilâl-i feth u zafer
Ġde „ömrin ziyâde bâr-ı Hudâ Ola hükminde ser-be-ser dünyâ
Kemer
Dâyimâ pâdiĢeh-i devr-i zemân Ġde devlet kemerin zîb-i miyân
Oldı zîbâ bu sa‟âdet kemeri Necm-i devletdür anun her güheri
Cevrî Kt.74
Cevrî, IV. Murad‟ın eldiveninden bahsettiği “Beyt Der Medh-i Eldiven Bâ-Fermân” baĢlıklı matla beytinde padiĢahın eldiven kullandığını söylemiĢtir:
Bu destüvâneyi geydükçe husrev-i Gâzî Hümâyı sayd ide yâ Rab kolunda Ģeh-bâzı
Cevrî mtl.77
ġair aĢağıdaki beyitte cihan padiĢahı olarak nitelendirdiği IV. Murad‟ın baĢındaki sorgucundan bahsetmiĢtir:
ġehen-Ģâh-ı cihân kim mesned-ârâ-yı sa‟âdetdür BaĢında sorgucı perr-i hümâyûn-baht-ı devletdür
Cevrî mtl.78
“Kıt‟a Der-Ta‟rif-i „Araba Bâ-Fermân” baĢlıklı kıtada ise padiĢahın arabasından bahsedilmiĢtir.
Zihî kej-dûne gerdûn-ı medâr-ı zînet-efzâ kim Sezâdur ger çekilse pâdiĢâh-ı rub‟-ı meskûna
Süvâr oldukça devletle ĢehenĢâh-ı felek-mesned Döner hurĢîd-ı „âlem-tâb ile çarha bu kej-dûne
Cevrî Kt.57
Sadece Cevrî divanında kiĢisel eĢyalarıyla ilgili bilgilere ulaĢılan IV. Murad‟ın kıyafetlerinden divanlarda bahsedilmemiĢtir. IV. Murad‟ın kıyafetleri hakkında Ġsmail
Hakkı UzunçarĢılı ve Vahid Çabuk bilgi vermiĢtir. UzunçarĢılı IV. Murad‟ın kendisinden önceki padiĢahlar gibi giyinmediğini dile getirmiĢ ve Bağdat seferine giderken baĢındaki miğfer üzerine sorguç takıp kırmızı Ģaldan sarık sararak sarığın uçlarını da omzuna kadar indirdiğinden bahsetmiĢtir.1
Bağdat seferi dönüĢündeki kıyafetinden bahseden Vahid Çabuk ise aynı kıyafetlerinin üzerinde pars postu bulunduğunu ve padiĢahın çok zevkli giyinen biri olduğunu söylemiĢtir. Ayrıca Revan seferinden sonra üzerine savaĢ zırhı giyip baĢına da siyah sorguçlu bir miğfer ve beyaz sarık takarak Ġstanbul‟a girdiğinden bahsetmiĢtir.2
ġekil 12.1. IV. Murad‟ın kaftanı.3
ġekil 12.2. Sultan IV. Murad‟ın kılıcı.4
1 UzunçarĢılı Ġ. H. (1988). Osmanlı Tarihi III. (Dördüncü Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 587.
2
Çabuk, V. (1999). Büyük Osmanlı Tarihi V. (Birinci Baskı). Ġstanbul: Emre Yayınları, 369.
3 Ġnternet:IV. Murad‟ın Kaftanı. Web: http://gizlenentarihimiz.blogspot.com.tr/2010/10/iv-muradn-kaftan.html 28 Eylül 2014‟te alınmıĢtır.
4Ġnternet: Sultan IV. Murad Han. Web: http://www.devletialiyyei.com/osmanli-devleti-sultanlari/sultan-iv-murad-han-1271.html 28 Eylül 2014‟te alınmıĢtır.