EÖYY Programının Katılımcıların Çatışma Yönetme Becerilerine Etkisi

Araştırmanın “Eylem öğrenme sürecine katılanların çatışma yönetimi becerileri program öncesinde ve sonrasında farklılaşmakta mıdır?” sorusuna ilişkin bulguların elde edilmesi amacı ile eğitim sürecine katılan deney grubuna çatışma yönetme stratejilerine ait öntest ve sontest ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığını tespit etmek için, ölçek her boyutta ayrı ayrı değerlendirilmiş ve uygun istatistiksel analizler yapılmıştır.

Analiz sonuçları, deney grubundaki katılımcılarda eğitim süreci öncesinde ve sonrasında ROCI II ölçeğinin tümleştirme, ödün verme, kaçınma ve uzlaşma boyutlarında sontest puanı lehinde anlamlı bir farklılığın meydana geldiğini göstermiştir. Ayrıca EÖYYP’ye katılan deney grubunun eğitim sonrasında ROCI II ölçeğinin hükmetme boyutunda anlamlı bir azalma olduğu bulunmuştur. Bu bulgular EÖYYP’nin katılımcıların çatışma yönetimi stratejisi olarak hükmetmeyi daha az, tümleştirme, ödün verme, kaçınma ve uzlaşmayı ise daha çok tercih etmelerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Görüşmelerden elde edilen bulguların sonuçlarına göre; eğitim sürecinin, katılımcıların çatışma yönetme becerilerini artırmalarına etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılar, eylem öğrenme yaklaşımı sayesinde çatışmaların çözümü için uzlaştırıcı bir yol izlenebileceğini, farklı çözüm yolları ile problemlerin adım adım çözülebileceğini ifade etmişlerdir.

Alanyazında yapılmış çalışmalar bu sonucu desteklemektedir. Örneğin, Skipton Leonard ve Marquardt (2010), “The evidence for the effectiveness of action learning” adlı çalışmasında eylem öğrenmenin, özellikle işbirlikçi liderlik ve koçluk becerileri olmak üzere geniş yönetici ve yönetici liderlik becerileri geliştirdiğini ve yöneticilerin

çatışma durumlarında tümleştirme, kazan-kazan çözümleri geliştirebilme yeteneğini geliştirdiği sonucuna ulaşmıştır. ARL Inquiry (1996), gerçekleştirdiği üç adet eylem öğrenme programında katılımcıların bireysel öğrenmelerini ölçmek istemiştir. Veriler 71 adet bireysel görüşme ve gözlem yoluyla toplanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre katılımcıların küresel bir bakış açısı kazandıkları, ekip çalışmasınının nasıl yürütüleceği, iletişim becerileri ve çatışma yönetimini öğrendikleri sonucuna ulaşılmıştır (Akt. Choi, 2005). Hii (2000), eylem öğrenme yaklaşımı kullanarak gerçekleştirdiği çalışmasında, bir Malezya teknoloji enstitüsünün iki bölümünden yöneticilere Rahim Örgütsel Çatışma Envanteri’ni öntest ve sontest olarak uygulamıştır. Deney ve kontrol grubu oluşturarak gerçekleştirilen çalışmanın sonuçlarına göre eylem öğrenme oturumlarına katılmış yöneticilerin tümleştirme boyutunda önemli bir artış olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı ölçek kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada da katılımcıların tümleştirme boyutunda son test lehine anlamlı bir farklılığın meydana geldiği görüldüğünden sonuçların örtüştüğü söylenebilir.

Acker-Hocevar vd.’ye (2002) göre eylem öğrenme süreci katılımcıların çatışma yönetimi becerilerini geliştirmektedir. Yorks vd. (1998), uluslararası bir gıda şirketine yapılan eylem öğrenme programını değerlendirmişlerdir. Veriler gözlem ve görüşme yolu ile toplanmıştır. Verilerin analizi sonucu eylem öğrenmenin çatışma yönetimi, kişilerarası iletişim, takım çalışması, güven ve liderlik gibi birçok konuda yararlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Yorks vd. (1999), eylem öğrenmede öncelikli olarak projenin kendisine odaklanıldığı düşünülse de, süreç içerisinde çatışma çözme, yönetimsel yetkinlikler, bireysel ve örgütsel öğrenme gibi birçok konuda farkında olunmadan öğrenmenin gerçekleştiğini belirtmişlerdir. Sundstrom’a (1991) göre de eylem öğrenme katılımcıların çatışma çözme becerilerini geliştirebilen bir yaklaşımdır (Akt. Marquardt, 2004, s. 10). Skipton Leonard ve Lang (2010), ABD Tarım Bakanlığı'nın Ulusal Tarım İstatistikleri Servisi’ne (The National Agricultural Statistical Service-NASS) yönelik gerçekleştirilen eylem öğrenme yaklaşımı ile sürdürülen bir programdan bahsetmektedir. Bu programa NASS’nin 14 yöneticisi dahil olmuşlardır. Program sonunda katılımcıların tamamı, katıldıkları bu programla şu beş temel liderlik becerisinde gelişme olduğunu bildirmişlerdir: Kişilerarası beceriler, çatışma yönetimi, kararlılık, takım kurma ve sürekli öğrenme (Skipton Leonard ve Lang, 2010).

Veri madenciliği ile elde edilen sonuçlar, eylem öğrenmenin, okul yöneticileri ve yönetici adaylarının çatışma yönetimi becerilerini geliştirmeyi olumlu yönde etkileyip etkilemediğini belirlemek için kullanılabileceğini göstermiştir. Birinci senaryo, ikinci senaryoya oranla daha başarılı sonuçlar üretirken, birinci senaryoda, en yüksek doğruluk değeri olan %75,0’ı kosinüs k-EYK yöntemi üretmiştir. DVM yöntemleri, birinci senaryoda diğer yöntemlere kıyasla daha iyi doğruluk değerleri üretirken, bazı ikinci senaryo uygulamalarında karar ağaçları yöntemleri daha başarılı sonuçlar üretmişlerdir. Diğer taraftan, ikinci senaryodan elde edilen sonuçlar dikkate alındığında, tümleştirme ve uzlaştırma boyutlarının diğer boyutlardan daha iyi doğruluk oranları elde ettikleri görülmüştür. Hem tümleştirme hem de uzlaştırma boyutları, sırasıyla DVM ve k-EYK yöntemleri ile % 73,7’lik doğruluk oranını elde etmişlerdir. Başka bir deyişle, veri madenciliği ile yapılan analizlerde, okul yöneticilerinin ve adaylarının çatışma çözme becerilerinde eğitime katılmadan önceki ve katıldıktan sonraki puanları arasında ölçülebilir ve sınıflandırılabilir farklar olduğu belirlenmiştir.

Hem istatistiksel analizlerle hem de veri madenciliği ile yapılan analizlerde okul yöneticilerinin karar verme ve çatışma yönetim becerilerinin program öncesi ve sonrasında farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş ve her iki analiz yöntemi ile bulunan sonuçların birbirlerini desteklediği görülmüştür. Bununla birlikte elde edilen bu sonuç, veri madenciliği tekniğinin okul yöneticilerinin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesinde de kullanılabileceğini göstermiştir. Şöyle ki, okul yöneticilerinin sahip olması gereken birtakım yeterlikler ve liderlik becerileri vardır ve bu yeterlik ve becerilerin geliştirilmesi okul etkililiğini yakından ilgilendirmektedir. Bu nedenle veri madenciliği teknikleri, okul yöneticilerinin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesinde ve hazırlanacak yönetici yetiştirme ve geliştirme programlarının içeriği ile bu programlara katılacak okul yöneticisi ve adaylarının belirlenmesinde kullanılabilir.