Korkmaz (1996), yetişkin örneklem için bir benlik saygısı ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışmasına Rosenberg tarafından geliştirilen Rosenberg benlik saygısı ölçeğinin yetişkin örnekleminde geçerlik ve güvenirliğini saptamıştır. Çalışmada ayrıca benlik saygısı ile ilişkili olabilecek soyso-demografik değişkenler de incelenmiştir. Çalışmayı 300 kamu çalışanı ile yürütmüştür. Çalışmada bireysel bilgi formu, Rosenberg benlik saygısı ölçeği ve Coopersmith benlik saygısı envanteri yetişkin formu ölçüm olarak kullanılmıştır. Sonuçlara göre çalışan kadınların benlik saygısı düzeyi çalışan erkeklerin benlik saygısı düzeyinden daha yüksek bulunmuştur.
Reuven Bar-On (1997), tarafından Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek, Acar tarafından 2001 yılında Türkçeye uyarlanmıştır. Bar-On EQ anketi 87 maddeden oluşmaktadır. Ölçek, duygusal zekânın kişisel beceri, kişilerarası beceri, uyumluluk, stresle başa çıkma, genel ruh durumu olmak üzere 5 alt boyutlarını ölçmektedir. Maddeler (1, tamamen katılıyorum, 5, kesinlikle katılmıyorum) 5’li likert tipindedir. Anketin güvenirlik çalışmaları sonucunda, Cronbach Alpha katsayıları, anketin toplam boyutları için 92,12; kişisel beceri boyutunda 83,73; ; uyumluluk boyutunda 65,42; stresle başa çıkma boyutunda 73,14 ve kişilerarası beceri boyutunda 77,87, genel ruh durumu boyutunda ise 75,06 bulunmuştur (Akt, Doğan, 2009).
Dilmaç (1999) tarafından ilköğretim düzeyindeki öğrenciler için Ahlaki Olgunluk Ölçeği geliştirilmiştir. Ahlaki Olgunluk Ölçeği 66 maddeden oluşmaktadır. Bu 66 maddenin 37'si olumlu, 29'u olumsuz ifadeden oluşmaktadır. Bu ölçek bireysel veya gruplar halinde uygulanabilen, (1: her zaman doğru, 4: Hiçbir zaman doğru değil) dörtlü likert tipinde bir ölçektir. Ölçek sonunda alınan puanların artması/azalması bireylerin insani değerlere daha fazla sahip olduğunu/olmadığını göstermektedir.
Gömleksiz (2003), öğrencilerin İngilizce duyuşsal alana ilişkin görüş ve tutumlarını ölçecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amacıyla “İngilizce Duyuşsal Alana İlişkin Tutum Ölçeği”ni geliştirmiştir. Ölçek, 18’i olumlu, 38’i olumsuz olmak üzere 56 maddeden oluşmaktadır. Ölçek beşli likert tipinde olup ‘tamamen katılıyorum’, ‘katılıyorum’, ‘kısmen katılıyorum’, ‘katılmıyorum’, ‘hiç katılmıyorum’ şeklindedir. Asal eksenlere göre döndürülmüş temel bileşenler analizi sonuçlarına göre ölçek, tek boyutlu bir ölçektir. Ölçeğin bütün olarak alpha güvenirlik katsayısı .95 olarak hesaplanmıştır. 56 maddeden oluşan bu tutum ölçeğinde alınabilecek en yüksek puan 280, en düşük puan ise 56 olmaktadır.
Canakay (2006), üniversite öğrencileri ile yapmış olduğu çalışmasında müzik teorisi dersine yönelik tutum ölçeği geliştirmiştir. Ölçek 5’li likert tipinde 37 maddeden oluşmakta ve her madde için cevaplar; ‘hiç katılmıyorum’, ‘katılmıyorum’, ‘az katılıyorum’, ‘katılıyorum’, ‘çok katılıyorum’ şeklindedir.
Ölçekten alınabilecek en yüksek puan 185, en düşük puan ise 37’ dir. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı α= 0.96’ dır.
Acat ve Aslan (2011), okulların karakter eğitimi yetkinliği ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliliğini sınamışlardır. Ölçek 33 maddeden oluşmaktadır. Maddeler (1: hiçbir zaman, 7: her zaman) 7’li likert tipindedir. Ölçeği bireyler kendi kendilerine uygulayabilirler. Bir uygulayıcıya ihtiyaç yoktur. Öğrenciler okudukları kurumu, öğretmen ve diğer çalışanlar çalıştıkları kurumu düşünerek maddeleri cevaplarlar. Ölçeğin puanlanması ise; alt ölçekleri oluşturan madde sayısı eşit olmadığından her alt ölçekten elde edilen toplam puanların alt ölçekteki madde sayısına bölünmesi ile o alt ölçeğin puanı elde edilir. Her bir alt ölçeğin puanı, alt ölçeği oluşturan maddelerden alınan puanların aritmetik ortalaması alınarak belirlenir. Elde edilen beş alt ölçeğin puanlarının ortalaması, değerlendirmeye konu olan kurumun verdiği eğitimin karakter eğitimine uygunluk düzeyini belirler. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını 168 ilköğretim öğretmeni üzerinde yürütmüşlerdir. Çalışmada; madde-toplam ve madde-kalan korelasyonları, madde ayırt edicilik özelliği, yapı geçerliği, iç tutarlılık Cronbach Alpha güvenirliği yöntemleri ve alt ölçekler arasındaki korelasyonların incelenmesini yapmışlardır. Buna göre; ölçeğin madde- toplam korelasyonlarında elde edilen korelasyon katsayıları .52 ile .76 arasında ve tüm maddelerde istatistiksel olarak anlamlıdır. Madde kalan korelasyonlarında ise elde edilen korelasyonlar .49 ile .74 arasında ve tüm maddelerde istatistiksel olarak anlamlıdır. Ölçekte kalmasına karar verilen 33 maddenin .50-.83 aralığında faktör yükü aldığı görülmüştür. Ölçeğin alt ölçek puanları arasındaki korelasyonlar .556 ile .704 arasında değişmektedir. Ölçeğin iç tutarlık katsayısı Crombach Alpha alt ölçeklerde .860 ile .917 arasında iken ölçeğin geneli için .959 olarak bulunmuştur. Okul Karakter Eğitimi Yeterlik Ölçeği’ni kabul edilebilir düzeyde geçerlik göstergeleri bulunan ve yeterli güvenirlik katsayılarına sahip bir ölçme aracı olarak değerlendirmişlerdir.
2.8. Özet
Duyuşsal alanda yapılan araştırmalar incelendiğinde, doğrudan duyuşsal davranışlar ile ilgili herhangi bir eğitim programına rastlanmamıştır. Ancak ahlak eğitimi, karakter eğitimi, insani değerler eğitimi gibi duyuşsal alanın içinde yer alan
araştırmalar mevcuttur. Bu araştırmalar göstermiştir ki, bireylerin saygı, sorumluluk gibi değerlerinde bir artış olmuştur. Yine araştırmalarda duyuşsal giriş özelliklerinin başarıyı ne kadar etkilediği ve bazı öğrenme yaklaşımlarının duyuşsal öğrenmeleri ne oranda etkilediği bir başka araştırma konusu olmuştur. Buradan da ortaya çıkan şudur ki duyuşsal giriş özellikleri öğrenmeleri etkilediği gibi öğrenme yaklaşımları da duyuşsal öğrenmeleri etkilemektedir.
Duyuşsal alan ile ilgili öğrenmelerin ya da duyuşsal becerilerin ölçülmesi ile ilgili yapılan araştırmalar incelendiğinde ise bu konudaki ölçeklerin az olması, duyuşsal öğrenmeler ile ilgili etkinlikler ise ders kitaplarında yok denecek kadar az yer verilmesi dikkati çekmiştir. Bu alandaki öğrenmeleri ölçmenin zorluğu bunun nedenleri arasında gösterilebilir.
Sosyal beceriler ile ilgili araştırmalar incelendiğinde eğitimin hemen hemen her kademesinde bu alanla ilgili olarak eğitim programları yazılmış ve bu programların etkinliğini ölçecek ölçekler geliştirilmiştir. Sosyal beceriler ile ilgili alan yazındaki araştırmalar duyuşsal alandaki alan yazına göre daha kapsamlı ve daha geniştir. Ayrıca, bu araştırmada kullanılan ve Matson, Rotatory ve Hessel tarafından 1983 yılında geliştirilen “Matson Çocuklarda Sosyal Becerileri Değerlendirme (MÇSBD)” ölçeğine Yöntem bölümünde genişçe yer verildiğinden bu ölçek burada tanıtılmamıştır.
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde, araştırma modeli, uygulama süreci, çalışma ortamı, katılımcılar, verilerin toplanması ve çözümlenmesi teknikleri tanıtılmaktadır.