Dul Bir Kadın Filminin İncelenmesi

Filmin adı Dul Bir Kadın olmasına rağmen, Türkiye’deki dul kadınların yaşadıkları sıkıntıları anlatan bir film değildir. Film, sosyetenin içindeki “hanımefendi” Suna’nın sonunu bir nebze de olsa tahmin ettiği, fakat yine de o yolda ilerlediği hikâyesini anlatıyor.

Filmdeki Suna karakteri, zengin ve güzel bir kadındır. Filmin başında Suna’nın kızıyla birlikte mutlu bir şekilde yaşadıklarını görüyoruz. Annenin kızını öperek uyandırması, birlikte gülüşerek kahvaltılarını yapmaları, eğlenceli bir şekilde oyun oynamaları ve annenin kızını okula uğurlaması sahneleriyle başlayan filmin devamında da anne kızın birbirlerine bağlılıklarını görmekteyiz. Bunun yanında kızı ile olan diyaloglarından anladığımız kadarıyla Suna’nın anaç bir

karakter olduğunu görmekteyiz. Bu durum aralarına bir erkek girene kadar böyle sürer.

Suna film boyunca etrafındaki erkekler tarafından beğenilen bir kadındır. Fakat etrafındaki erkeklere bakıldığında pekte güvenilir tipler olmadıklarını görüyoruz. Avukat bu savın dışındadır. Elçi Bülent ise Suna’yı bir an önce ikna edip onunla evlenme peşindedir. İşini karşıya geçirdikten sonra eskisi gibi nazik bir bey olarak kalamayacak gibi görünüyor. Hem güven vermiyor hem de ikiyüzlü. Ayla’nın sekiz yıllık sevgilisi, karısını aldatan daha sonrada Ayla’yı aldatıp kandıran yalancı bir erkek. Ergun ise görüntüsü ve tatlı diliyle kadınları etkilemeyi başaran, kendine fazlasıyla güvenen, ne zaman ne yapacağı belli olmayan bir fotoğraf sanatçısı. Diğer erkeklerinde kadınlara yaklaşımı oldukça ilgisiz. Bir sahnede Seher’in evindeki davette kocasının Seher’e olan tutumunu görmekteyiz. Kadın kocasına Suna’nın aldığı hediyeyi büyük bir hevesle gösterir, adam ise “iyi kafamı karıştırma şimdi” diyerek karısını başından savar.

Suna fotoğraf sanatçısı Ergun’u gördüğü anda ondan etkilenir. Ergun da Suna’ya karşı bir şeyler hisseder. Fakat bu ilişki daha sonradan sadece cinsel hazza dönüşür. Hiç kavga etmezler. Birbirleriyle pek fazla diyalog içine girmeden sadece sevişirler. Suna bu durumlara başlarda katlanabilir. Filmin sonuna doğru ilerlediğimizde ise artık dayanamaz başkaldırır. Avukatın İnci’nin ısrarlarına kayıtsız kalamayıp onu Suna’ya getirmesiyle İstanbul’a yani sosyetik çevresine ve en önemlisi de kızıyla olan o eski mutlu hayatlarına doğru yola çıkarlar.

Film boyunca Suna hanımefendidir. Başlarda Ergun ile birlikte özgür gibiyken zaman geçtikçe Ergun’un dayatmalarından rahatsızlık duymaya başlar. Bir sahnede Suna, Ergun ve Ayla oturup sohbet ederlerken “Nasıl yatıyorum anlatsana. Hani hanımefendilik bitmişti. Anlat.” diyerek Suna’yı zorlar. Suna da zor da olsa cevap verir. Ergun’un zoruyla ara sıra hanımefendiliği bırakmaya çalışsa da Ayla ile Ergun’un birlikte olduklarını görünce hanımefendiliği gereği evi terk eder.

Suna, Ayla ve Gönül kadar rahat bir kadın değil, sınırları olan bir kadındır. Bu sınırları Ergun ile kaldırmaya çalışır fakat bunu başaramaz. Ayla ise biraz daha rahattır. Sekiz yıl evli bir adamla birliktelik yaşar. Fakat o adama sadıktır. Gönül, dördüncü kocasından da ayrılmış, feminist söylemleriyle karşımızdadır. “Diyelim

ki kocam da ben de ressamız. Türkiye’de kocalar ressamsa sadece resim yapar. Kadınsa, ayrıca yemek pişirip, kocasının çamaşırlarını yıkamak, çocuğuna bakmak zorundadır. Bir daha evlenirsem kesinlikle dışarda oturmak koşuluyla evlenirim ya da bir yabancıyla… Yani Türkiye’de kadının her şeyden önce kimlik savaşı vermesi gerekiyor. Benimse bu devirde böyle saçmalıklarla uğraşacak vaktim yok” diyor bir sahnesinde. Fakat Gönül’ün dedikleriyle yaptıkları çelişiyor film içerinde. Yurt dışında yaşamak için Elçi Bülent ile evleniyor.

Ayla ve Suna eski arkadaştır. Film boyunca da aralarındaki dostluk devam eder. Bu beraberliğe Ergun’da katılır. Ayla, sevgilisi ile olan ilişkisindeki sıkıntıyı paylaşmak için Suna’yı arar. Suna, Ayla ve Gönül erkekler hakkında sohbet ederler. Ayla hastanedeyken sevgilisi iş bahanesiyle gider ve Ayla’nın başında Suna bekler. Bodrum’da Suna ile Ayla birlikte diskotekleri gezerler. Suna, Ayla, Ergun birlikte denizde yüzüp, piknik yaparlar, birlikte dans ederler. Ergun Suna’yı ağlatır ve Suna Ayla ile birlikte yatar. Ayla Suna’nın evine gelir, dostça sarılırlar. Film boyunca kadın erkek arasındaki dostluklar yerine, kadınların birbirleriyle olan dayanışması vardır ekranda. Kadın erkek ilişkileri olumsuzdur (Demiray, 1987, s. 95).

Bir heves uğruna çıktığı bu yolun kendisine göre olmadığını anlayarak geri dönmüştür Suna. Filmin son sahnesinde Suna, İnci, Ayla birlikte mutlu bir şekilde gülüşerek bahçede oynarlar.

Filmin finalinden, özgürlük aramaya kalkmayın, özgürlük aramaya kalktığınızda işte başınıza bunlar gelir, en güzeli evinizde oturun mesajını çıkaran muhabire Atıf Yılmaz; onunla aynı fikirde olmadığını, filmdeki kadın karakterin mutlu evlilik geçirmiş bir kadın olduğunu söylüyor. Geçmişi ile hesaplaşmaya başlayan kadın 18 yaşında yaptıklarını düşünüyor. Sosyetenin içinde yer almış, partilere katılmış. Bunların insan hayatını dolduracak şeyler olup olmadığını soruyor kendine. Ve fotoğraf sanatçısıyla tanışıyor. Adam kendine olan özgüveninden başta kadının ilgisini çekmeyi başarıyor. Yalnız kadın hala kendisiyle olan iç muhakemesini çözebilmiş değil. Sonunda birbirlerini yıpratarak bitiriyorlar. Ve bundan kadın yaralı çıkıyor. Hayatında hiç yaşamadığı bir tecrübe oluyor bu kadın için. Bu tecrübe kadın için olumlu bir şeydir, olumsuz değil. Filmin sonunda da umut var zaten. Kız kıza mutluluk var diyor (Demiray, 1987, s. 99).