Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları

BDÖ için AFA sonucunda elde edilen 23 maddeli 5 faktörlü ölçüm modelinin geçerliliği DFA ile incelenmiştir. Şekil 8 ve Tablo 15, bu ölçüm modelinin DFA sonuçlarını içermektedir.

Şekil 8: Çok Boyutlu (5 Faktörlü-22 Maddeli) BDÖ Modelinin Path Grafiği

64 Standartlaştırılmış yükler her bir gözlenen değişken ile ilgili olduğu gizil değişken arasındaki korelasyonları göstermektedir. Faktör 1 gizil değişkeni için B3 gözlenen değişkeninin belirlilik katsayısı R2=0,49’dur. Faktör 2’ye ilişkin değişkenlik en fazla B9 gözlenen değişkeni tarafından açıklanmaktadır. Faktör 3’e ilişkin değişkenlik en fazla B21 ile faktör 4’e ilişkin değişkenlik en fazla B24 ile faktör 5’deki değişkenlik en fazla B23 gözlenen değişkeni ile açıklanmaktadır.

Tablo 15: Çok Boyutlu (5 Faktörlü-22 Maddeli) BDÖ Modelinin DFA Sonuçları

ÇEVRE BİLİNÇ FAKTÖRLERİ Standartlaştırılmış

Değerler

t Değeri R² Faktör 1: Bireysel Sorumluluk Bilinci

b3: Alışverişlerimde file kullanırım.

b1: Ambalajında geri dönüşüm işareti olan ürünleri almayı tercih ederim.

b5: Daha pahalı da olsa çevreye zarar vermeyen ürünleri tercih ederim.

b6: Bir yere giderken toplu taşıma aracı kullanmayı tercih ederim.

b7: Çevre ile ilgili düzenlenen etkinliklere katılırım.

,73 Faktör 2: Genel Çevre Problemleri Hakkında Farkındalık

b10: Yeşil alanların insan sağlığı açısından olumlu etkileri olduğuna inanıyorum.

b9: Yaşadığım yerin yakınında yeşil alan bulunmasını tercih ederim.

b12: Doğal kaynakların yok olmaması için yaşam tarzımda değişiklik yapabilirim.

b11: Cam, plastik, kağıt ve organik çöpleri ayrı ayrı atarım.

,78 Faktör 3: Çevre Sorunlarının Farkındalığına Yönelik Tutumlar

b19:Türkiye doğal kaynak açısından zengin olduğu için doğal kaynaklarımız tükenmez.

b25: Deniz, akarsu ve göllerin kirlendiği haberleri abartılıdır.

b21: Önümüzdeki birkaç yıl içinde çevre sorunları sona erecektir.

b16: Çevrenin korunması ekonomik büyümeden önemlidir.

,78

b20: Gürültü bir çevre sorunudur.

b18: Fast food (hamburger,v.b.)tüketimi insan ve çevre sağlığına zararlıdır.

b15: Çöplüklerin yerleşim alanlarının yakınında olması insan sağlığını tehdit eder.

b13: Baz istasyonları insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.

b24: Hava kirliliği solunum yolları hastalıklarını artırır.

,51 Faktör 5: Çözümlere Yönelik Genel Tutumlar

b17: Çevre kirliliğini önlemek devletin sorumluluğudur.

b2: Plastik ürünleri yeniden kullanırım.

b23: Gazete, dergi ve TV’de çevre programları daha çok yer verilmelidir.

b22: Çevre ile ilgili panel, sempozyum, seminer gibi faaliyetler faydalıdır.

RMSEA 0,085 Kabul edilebilir Uyum

CFI 0,92 Kabul edilebilir Uyum

NFI 0,89 Kabul edilebilir Uyum

AGFI 0,82 Kabul edilebilir Uyum

65 Uyum ölçütleri, bir bütün olarak modelin kabul edilebilirliğini göstermektedir.

Modelin genel kabulü, modelde yer alan tüm içsel ilişkilerin anlamlı olduğunu göstermektedir. Her gizil faktörün uygunluğu ayrı ayrı değerlendirildiğinde; BDÖ ölçüm modelinde her bir gözlenen değişkenin faktör yükü için hesaplanan t değerlerinin bütün gözlenen değişkenler için kritik t değerinden (0,05 anlam düzeyinde kritik t değeri 1,96) büyük olduğundan istatistiksel olarak anlamlı oldukları görülmektedir.

BDÖ’nin yapı geçerliliğini arttırmak amacıyla model üzerinde gerekli görülen değişiklikler DFA’ya uygun olarak yapılmıştır. Bu süreçte, LISREL 8,72’nin sunduğu düzeltme indeksleri dikkatle incelenmiştir. Ancak önerilen düzeltmelerden kavramsal netlik oluşturmak amacıyla bir gözlenen değişkenin birden fazla gizil değişkenle ilişkilendirilmesine yönelik öneriler dikkate alınmamıştır. Buna karşılık gözlenen değişkenlere ilişkin hata varyansları arasındaki karşılıklı ilişkilere yönelik öneriler incelenerek teorik modele uygunluğuna göre düzeltmeler gerçekleştirilmiştir.

Yazılımın önerdiği değişiklikler sonucunda (B10 maddesi çıkartılmıştır) elde edilen 5 faktörlü 21 maddeli BDÖ ölçüm modeline ilişkin DFA sonuçları Tablo 16, path grafiği de Şekil 9’da verilmiştir.

66 Şekil 9: Çok Boyutlu (5 Faktörlü-21 Maddeli) BDÖ Modelinin Path Grafiği

67 Tablo 16: Çok Boyutlu (5 Faktörlü-21 Maddeli) BDÖ Modelinin DFA Sonuçları

ÇEVRE BİLİNÇ FAKTÖRLERİ Standartlaştırılmış

Değerler

t Değeri

R² Faktör 1: Bireysel Sorumluluk Bilinci

b3: Alışverişlerimde file kullanırım.

b1: Ambalajında geri dönüşüm işareti olan ürünleri almayı tercih ederim.

b5: Daha pahalı da olsa çevreye zarar vermeyen ürünleri tercih ederim.

b6: Bir yere giderken toplu taşıma aracı kullanmayı tercih ederim.

b7: Çevre ile ilgili düzenlenen etkinliklere katılırım.

,71 Faktör 2: Genel Çevre Problemleri Hakkında Farkındalık

b9: Yaşadığım yerin yakınında yeşil alan bulunmasını tercih ederim.

b12: Doğal kaynakların yok olmaması için yaşam tarzımda değişiklik yapabilirim.

b11: Cam, plastik, kağıt ve organik çöpleri ayrı ayrı atarım.

,55 Faktör 3: Çevre Sorunlarının Farkındalığına Yönelik Tutumlar

b19:Türkiye doğal kaynak açısından zengin olduğu için doğal kaynaklarımız tükenmez.

b25: Deniz, akarsu ve göllerin kirlendiği haberleri abartılıdır.

b21: Önümüzdeki birkaç yıl içinde çevre sorunları sona erecektir.

b16: Çevrenin korunması ekonomik büyümeden önemlidir.

,78

b20: Gürültü bir çevre sorunudur.

b18: Fast food (hamburger,v.b.)tüketimi insan ve çevre sağlığına zararlıdır.

b15: Çöplüklerin yerleşim alanlarının yakınında olması insan sağlığını tehdit eder.

b13: Baz istasyonları insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.

b24: Hava kirliliği solunum yolları hastalıklarını artırır.

,51 Faktör 5: Çözümlere Yönelik Genel Tutumlar

b17: Çevre kirliliğini önlemek devletin sorumluluğudur.

b2: Plastik poşet ve yiyecek kapları gibi plastik ürünleri yeniden kullanırım.

b23: Gazete, dergi ve TV’lerde çevre ile ilgili programlara daha çok yer verilmelidir.

b22: Çevre ile ilgili panel, sempozyum, seminer gibi faaliyetler faydalıdır.

RMSEA 0,076 Kabul edilebilir Uyum

CFI 0,93 Kabul edilebilir Uyum

NFI 0,91 Kabul edilebilir Uyum

AGFI 0,85 Kabul edilebilir Uyum

Faktör 1 gizil değişkeni için B5 gözlenen değişkeninin belirlilik katsayısı R2=0,52’dir. Faktör 2’ye ilişkin değişkenlik en fazla B12 gözlenen değişkeni tarafından açıklanmaktadır. Faktör 3’e ilişkin değişkenlik en fazla B21 ile faktör 4’e ilişkin değişkenlik en fazla B24 ile faktör 5’deki değişkenlik en fazla B23 gözlenen değişkeni ile açıklanmaktadır.

68 Uyum ölçütleri, bir bütün olarak modelin kabul edilebilirliğini göstermektedir.

Modelin genel kabulü, modelde yer alan tüm içsel ilişkilerin anlamlı olduğunu göstermektedir. Her gizil faktörün uygunluğu ayrı ayrı değerlendirildiğinde; BDÖ ölçüm modelinde her bir gözlenen değişkenin faktör yükü için hesaplanan t değerlerinin bütün gözlenen değişkenler için kritik t değerinden (0,05 anlam düzeyinde kritik t değeri 1,96) büyük olduğundan istatistiksel olarak anlamlı oldukları görülmektedir. Yine de yazılımın önerdiği değişiklikler sonucunda (B16 maddesi çıkartılmıştır) elde edilen 5 faktörlü 20 maddeli BDÖ ölçüm modeline ilişkin DFA sonuçları Tablo 17, path grafiği de Şekil 10’da verilmiştir.