Brezilya’da istikrarlı sürdürebilir bir kalkınma için; yabancı sermayeyi teşvik politikalarına öncelik verilmesi, mevcut iktidarların sol söylemleri ve kamulaştırma çabalarına rağmen genel olarak ihracat dayalı kalkınma politikalarının izlenmesi, kamu yönetiminde şeffaflık ve rüşvetle mücadele politikaları hiç kuşkusuz birbiri ile bağlantılı olup, doğrudan yabancı yatırımlara giderek artan bir önem verildiği gözlemlenmektedir.
Brezilya’da yabancı yatırımlara uygun koşullar sağlanmasına rağmen, devlet tekelinde olan petrol arama ve çıkarma, iletişim-medya, maden cevherleri, atom enerjisi, madenler ve diğer minerallerin araştırma ve çıkarılması, kırsal bölgelerde mülkiyet edinme, hava taşımacılığı ve finans sektörünün bazı dallarında yabancı yatırımlara bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Yapılan anayasa değişiklikleriyle, yerli ve yabancı sermayeye sağlanan teşvikler arasındaki farklılığın yok edilmesine çalışılmaktadır. Devlet tekelindeki telekomünikasyon, petrol ve doğal gaz dağıtımı özel sektöre açılmıştır.
Adana Ticaret Odası Sayfa 24 Kamu ihalelerinde, yabancı mühendislik ve inşaat firmalarının teknik hizmet sağlamalarına eğer Brezilya firmaları teknik hizmeti yerine getirebilecek kapasitedeyse izin verilmemektedir. Yabancı hukuk, muhasebe, vergi, yönetim danışmanı firmalarla, inşaat ve mühendislik firmaları çeşitli sebeplerle engellenerek, Brezilyalı firmalarla yerel ortaklık yapmaya zorlanmakta, yabancı yöneticiler üzerine kısıtlama getirilmektedir. Yabancı ortaklıklarda ve ortak girişimlerdeki genel eğilim, yabancı hissedarların hisselerinin azınlıkta tutulmasıdır. Brezilya hükümeti, eğer yabancı yöneticiler yeni bir teknoloji sağlayamazlarsa, Brezilya’daki verimliliği artıramazlarsa ya da yeni yatırımı ülkeye kanalize edemezlerse, yabancı yöneticileri kabul etmeme hakkına sahiptir. Ülkede, yabancılar tarafından kontrol edilen Brezilya şirketlerinin bazı teknolojik faaliyetlerine kısıtlama getirilmesi gibi uygulamalar söz konusu olabilmektedir.
Brezilya hükümeti, ülkenin ekonomik büyümesine katkıda bulunacağına inanılan ve hükümetin öncelikli alanlar listesinde yer alan sektörlerdeki yatırımlara teşvik sağlamaktadır. Bu alanlar; tarım, teknoloji, emek ağırlıklı sanayi kolları ile ihtiyacı ithalat yoluyla karşılanan malların üretimini kapsamaktadır. Turizm, ağaçlandırma, gemi yapımı, selüloz, kimya, petro-kimya, otomotiv, uçak sanayi ile tekstil ve gıda sektörleri de teşvik sağlanan alanlardır. Ülkeye gelen yabancı sermayenin Merkez Bankasında kaydedilmesi zorunludur. Bu, yatırımcının ve yapılan yatırım miktarının tespiti için gereklidir. Elde edilen karın yatırımcı ülkeye ödenmesi ve transferi yatırımın yapıldığı para birimi üzerinden gerçekleştirilir.
Mali kurumlar ve özelleştirilmiş şirketler ile iletişim, havacılık, madencilik ve hidroenerji, elektronik, deniz taşımacılığı sektörleri dışında kalan sektörlerde %100 yabancı sermayeli yatırıma izin verilmektedir.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) tarafından yayınlanan 2009 Dünya Yatırım Raporu’na göre Brezilya; Hong Kong, Çin, Singapur, Meksika ve Rusya Federasyonu ile birlikte gelişmekte olan ülkeler arasında en fazla yabancı sermaye stokuna sahip ülkeler arasında yer almıştır.
Küreselleşmenin etkisiyle doğrudan yabancı sermaye girişinin yanısıra yurt dışına yönelik yatırım miktarında da artış yaşanmakta olup, pek çok Brezilya firması stratejilerini dış pazarlara girişe uyarlamıştır. Real’deki aşırı değerlenme de bu sürece katkıda bulunmuştur.
2018 yılında Brezilya’ya yapılacak net doğrudan yabancı yatırımların 70 milyar Dolar olması beklenmektedir.
Yatırım Açısından Önemli Bölgeler
Brezilya’da sanayi ağırlıklı olarak ülkenin güneydoğusunda toplanmıştır. Kuzey ve kuzeydoğu bölgeleri en geri kalmış yerlerdir. Federatif bir yapıya sahip olan ülkede eyaletler, dış ve iç yatırımcıyı kendi bölgelerine çekebilmek için çeşitli teşvikler sunmaktadır.
(http://www.brasilglobalnet.gov.br/Publicacoes/I/guiaInvestidorEstadosFederacao.aspx) Sao Paulo Eyaleti
Sao Paulo güçlü pazarı, ileri teknolojisi, kalifiye işgücü, altyapı ve lojistik imkanları ile en fazla yabancı yatırım çeken eyalettir. Bölge Valiliği altında görev yapan Yatırım Masası yatırımcılara tedarikçi ve/veya ortak bulmak, danışmanlık gibi çeşitli konularda hizmet vermektedir. (www.investimentos.sp.gov.br)
Tablo 6-Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve GSYİH'ya Oranı (Milyar Dolar)
2013a 2014a 2015a 2016b 2017b 2018c 2019c 2020c 2021c 2022c
Doğrudan Yabancı Yatırımlar 69,2 97,2 74,7 78,2 69 70 72,8 75,7 78,7 81,9
Yurtdışındaki Doğrudan Yatırımlar -14,9 -26 -13,5 -12,8 -4 -4,2 -4,4 -4,6 -4,9 -5,1
Toplam Doğrudan Yabancı Sermaye Stoku 741,4 738,9 568,2 723 792 862 934,8 1.010,50 1.089,20 1.171,10 Doğrudan Yabancı Sermaye Stoku GSYİH’ya
Oranı (% ) 30 30,1 31,6 40,3 38,6 41,5 43,2 45,4 47,5 49,7
a: gerçekleşen b: EIU tahmini c: EIU öngörüsü.
Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit
Adana Ticaret Odası Sayfa 25 Rio de Janeiro Eyaleti
Eyalet içerisinde Peugeot, Volkswagen, Shell ve Michelin gibi çok uluslu şirketlerin sanayi yatırımları da bulunmaktadır. Turizm, tarım, tekstil, kimya bölgede potansiyel taşıyan sektörlerdir. Bölgenin yatırımcılara sunduğu avantajlar arasında zengin doğal kaynaklar, kalifiye işgücü, büyük pazar, gelişmiş altyapı ve lojistik imkanları yer almaktadır. (www.planejamento.rj.gov.br)
Goias Eyaleti
Başkent Brasilia’ya da komşu Goias Eyaleti gelişmiş altyapısı ve sunduğu yatırım teşvikleri ile son yıllarda ön plana çıkan bölgelerden biridir. Bölgede tarıma dayalı sanayi oldukça gelişmiştir. Bunun yanısıra ilaç, kimya, otomotiv, tarım makineleri, tekstil ve deri sanayi oldukça gelişmiştir. Ülkenin en büyük üçüncü ilaç ve kimya sanayi merkezi bölgede bulunmaktadır. (http://www.its.goias.gov.br/goias/goias.html)
Bahia Eyaleti
Kapladığı alan açısından Brezilya’nın beşinci büyük eyaleti olan Bahia, ülkenin Kuzeydoğu bölgesinin güney ucunda yer almaktadır. Sunduğu çeşitli yatırım teşvikleri sayesinde yatırımcılar açısından son yıllarda cazip hale gelen bölgelerden biridir. Petrol ve doğalgaz gibi doğal kaynaklar yönünden zengin olan bölge, hammadde ve ara mamul tedariği yönünden de -özellikle kimya, petrokimya, metalurji ve tarım sektörleri için- caziptir. (www.bahiainvest.com.br)
Ülkedeki Serbest Bölgeler (Özel Ekonomik Bölgeler)
Amazon Bölgesi’nin merkezi olan Manaus’ta bulunan Manaus Serbest Bölgesi Brezilya’nın en eski ve en gelişmiş serbest bölgesidir. Brezilya’daki diğer serbest bölgelere göre daha fazla avantaj sağlamaktadır.
ANDEAN, MERCOSUR, CARICOM ve NAFTA ekonomik bloklarının merkezinde olması nedeniyle dünya pazarlarıyla ilişkide stratejik bir öneme sahiptir.(www.suframa.gov.br)
Brezilya’daki diğer 7 serbest bölge: Macapa/Santana-Amapá; Brasiléia ve Cruzeiro do Sul-Acre; Boa Vista and Bonfim-Roraima; ve Guajará-Mirim – Rondônia’dır. Bu bölgede bulunan ve üretimlerinin büyük bir kısmını ihraç eden firmalar ithalat vergilerinden muaftırlar.
Yalnızca MANAUS Serbest Bölgesi üretim üssü haline gelmiş, diğerleri ise yalnızca ticari amaçlarla kullanılmaktadır.
Serbest Bölgelerdeki Federal Teşvikler
Brezilya içinden alınan hammaddeleri ICMS vergisinden muaftır. Brezilyadan alınan nihai ürünlerin ICMS vergisi mahsupta kullanılmaktadır. Belediye vergilerinden de 10 yıllığına muaf tutulmaktadır.
Serbest bölge içerisinde kullanılacak ürünlerin ve hammaddelerinin ithalatında gümrük vergisi alınmamaktadır.
Brezilya içinde satılacak ürünlerin üretiminde kullanılacak hammadde, aramamul ve ambalaj malzemelerinin ithalatında gümrük vergilerinden %88 indirim sağlanmaktadır.
IT ve otomotiv sektörü üretiminde yerli katkı oranına bağlı olarak hammaddelerin ithalatında gümrük vergilerinde özel indirim uygulanmaktadır.
Bölge içerisinde kullanılacak ürünler IPI vergisinden muaf tutulmaktadır.
İhracat vergilerinden muaf tutulmaktadır. İhracat amaçlı üretim için ithal edilen ürünlerin ithalatı her türlü vergiden muaftır.
Bölge içerisinde kullanılacak ürünler ve yatırım mallarının ithalatında PIS ve Cofins vergileri alınmamaktadır.
Makine ve ekipman ithalatında gümrük vergileri alınmamaktadır.
Adana Ticaret Odası Sayfa 26 Şirket Kurma Prosedürü
Şirket Türleri
Limited Şirket (LTDA)
Halka Açık Limited Şirket (SA)
Mikro Girişimci (ME)
Küçük İşletmeler (EPP)
Bireysel Mikro Girişimci (MEI)
Bireysel Girişimci
Bireysel Limited Şirket (EIRELI)
Kâr Amacı Gütmeyen Şirket
Sınırlı Ortaklık
Basit Sınırlı Ortaklık Şirket Kurma Adımları
1. Şirket türüne karar verilmesi
Brezilya’da yeni bir şirket Limited Şirket (Limitada, LTDA) ya da Anonim Şirket (S.A.) olarak kurulabilmektedir.
Limited şirket kurulabilmesi için iki ortak gerekmektedir. Ortaklar gerçek ya da tüzel kişi olabilmekte; Brezilya’da yerleşik olmayan ortakların Brezilya’da yerleşik biri tarafından temsil edilmeleri gerekmektedir. Anonim şirket bir Yönetim Kurulu tarafından idare edilmekte, yönetim kurulunda en az 3 kişi bulunması gerekmektedir. Brezilya’da mukim olmayan idarecilerin Brezilya’da yerleşik avukatlar ile temsil edilmeleri gerekmektedir.
Limited ve Anonim Şirketin asgari sermaye şartı bulunmamaktadır.
Limited şirketin yıllık mali tablolarını yayınlama zorunluluğu bulunmamaktadır. Anonim şirketin yıllık olarak mali denetimden geçmesi ve mal tablolarını ilan etmesi gerekmektedir.
Kurulumu daha kolay olduğu ve ortakların sorumluluğu sermaye payı ile sınırlı olduğu için limited şirket, en çok tercih edilen şirket biçimidir.
Şirketin yabancı pay sahipleri ve yasal temsilcilerinin Brezilya Merkez Bankası veri tabanına (Cadastro de Empresas - CADEMP) kaydedilmesi gerekmektedir. Bu kayıt daha sonra şirketin, Eletronik Döviz Kayıt Sistemi (Registro Declaratório Eletrônico - RDE), Finansal İşlemler Kaydı (Registro de Operações Financeiras - ROF), Yabancı Sermaye Kaydı (Investimento Externo Direto - IED) sistemlerine kayır olabilmesini sağlamaktadır.
2. Şirket yasal faaliyet alanına ve ismine karar verilmesi ve şirket yerinin seçilmesi
Şirketin ismi Portekizce olmak zorunda olup, isimde faaliyet alanının belirtilmesi gerekmektedir. Şirket isminin kullanıma uygun olup olmadığı eyalet belediyelerinden teyit edilebilmektedir (örneğin São Paulo
için www.jucesponline.sp.gov.br adresinden, Rio de Janeiro için
https://www.jucerja.rj.gov.br/Servicos/regin/ReginServicos# adresinden şirket isminin uygunluğu sorgulanabilmektedir). Şirket, yalnızca isminde belirtilen faaliyet alanında çalışabilir, zira şirketin tabi olacağı vergi ve iş kanunları, şirketin faaliyet alanına göre değişmektedir. Daha sonra şirket için önerilen yerin uygunluğu için yine eyalet belediyesinde sorgulama yapılması gerekmektedir (São Paulo için https://rle.empresasimples.gov.br/rle/; Rio de Janeiro için https://carioca.rio/)
3. Federal Gelir İdaresi ve Eyalet Ticaret Sicil Odası’na şirketin kaydedilmesi
Şirketin isim ve faaliyet yerinin belirlenmesinden sonra şirket iç tüzüklerinin hazırlanması ve şirket kayıt işleminde sunulabilmesi için Portekizce’ye çevrilmesi gerekmektedir.
Adana Ticaret Odası Sayfa 27 Şirketin Federal Gelir İdaresi’ne kaydı, https://www38.receita.fazenda.gov.br/redesim/ internet sitesi üzerinden çevrimiçi olarak gerçekleştirilmektedir. Söz konusu kayıt işleminin tamamlanması ile şirket Tüzel Kişilik Vergi Numarası (Cadastro Nacional de Pessoas Jurídicas - CNPJ) almaktadır.
Daha sonra şirketin Eyalet Ticaret Sicil Odası’na kayıt olması ve Şirket Kayıt Numarası (Número de Identificação do Registro de Empresas – NIRE) alması gerekmektedir. Ardından şirketin Eyalet Vergi Sistemi (Imposto sobre Circulação de Mercadorias e Serviços - ICMS) ve Sosyal Güvenlik Sistemi’ne (Instituto Nacional do Seguro Social - INSS) kaydedilmesi gerekmektedir. Söz konusu işlemler yaklaşık 10 gün sürmekte olup yaklaşık 75 ABD Doları kayıt masrafı bulunmaktadır.
Söz konusu kayıtların tamamlanmasının ardından şirketin Belediye Vergi Sistemi’ne kayıt olması ve Belediye Lisansı alması gerekmektedir.
4. Şirketin Belediye Vergi Sistemi’ne kaydedilmesi
Şirketin Belediye Vergi Sistemi’ne (Cadastro de Contribuintes Mobiliários - CCM) kaydı internet üzerinden gerçekleştirilebilmektedir (https://ccm.prefeitura.sp.gov.br/). Söz konusu kayıt 1 günde tamamlanabilmektedir.
5. E-fatura sisteminin kullanılabilmesi için “e-token” alınması
Şirketin e-fatura sistemini kullanabilmesi için “e-token” denilen dijital sertifikayı alması gerekmektedir.
Konuya ilişkin bilgi
http://www.receita.fazenda.gov.br/dvssl/atbhe/falecon/comum/asp/formulario.asp?topico=172 adresinde bulunmaktadır. Bu işlem yaklaşık 2 gün sürmekte olup, 120-150 ABD Doları arasında maliyeti bulunmaktadır.
6. İşletme lisansının alınması
İşletme sahiplerinin belediyeden işletme lisansı (Auto de Licença de Funcionamento) başvurusunda bulunması gerekmektedir. Söz konusu lisans, firmanın ticari ve sınai faaliyette bulunmasına ya da hizmet sektöründe faaliyet göstermesine olanak vermektedir. Söz konusu lisansın bölge belediyelerinden alınması gerekmekte olup, belirli sektörlerdeki firmaların, firma büyüklüğü ve yeri konularındaki şartlara uyması kaydıyla söz konusu kaydı internet üzerinden yapabilmesine izin verilmektedir (RLE - Sistema de Registro e Licenciamento de Empresas, https://rle.empresasimples.gov.br/rle/). Lisans alma işlemi ortalama 2 günde tamamlanabilmektedir.
7. Belediye Denetim Ücreti’nin ödenmesi
São Paulo eyaletinde faaliyet gösteren şirketin belediyeye kayıt işlemlerinin tamamlanmasının ardından yıllık olarak Belediye Denetim Ücreti (Taxa de Fiscalização de Estabelecimentos - TFE) ödemesi gerekmektedir. Yaklaşık 120 ABD Doları tutarındaki söz konusu yıllık ücret, şirket faaliyetleri ve çalışan sayısına göre değişmektedir.
8. Çalışanların Sosyal Entegrasyon Programı’na Kaydı
Şirketin çalışanlarını Sosyal Entegrasyon Programı’na (Programa de Integração Social - PIS/PASEP) kayıt ettirmesi gerekmektedir. Söz konusu program çalışanların sosyal sigorta sistemine dahil edilmesini ve gerektiği takdirde İşsizlik Garanti Fonu’ndan (Fundo de Garantia do Tempo de Serviço - FGTS) yararlanabilmelerini sağlamaktadır. 1 günde tamamlanabilen söz konusu işlem http://conectividade.caixa.gov.br/ internet adresinden gerçekleştirilmektedir.
9. Brezilya Çalışma Bakanlığına bildirimde bulunulması
Brezilya kanunlarına göre çalışanların işe alınma ya da işten çıkarılmalarına ilişkin bildirimlerin, işlem tarihinden itibaren 7 gün içerisinde Çalışma Bakanlığına yapılması gerekmektedir.
10. İşveren ve işçi sendikasına kayıt yapılması
Adana Ticaret Odası Sayfa 28 İşveren ve işçi sendikalarına üyelik ile ilgili işlemler sendikalar arasında farklılık göstermekte olup, sendikalara yapılacak katkı ödemeleri tercihe bağlıdır.
Şube Açmak
Brezilya’da yabancı bir şirketin şube açması, Başkanlık Genelgesi ile Federal Hükümet’ten ona alınarak gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra açılan şubenin yapısında gerçekleştirilecek değişiklikler yine Federal Hükümetin onayı ile yapılmaktadır.
Brezilya’da şubeler yasal açıdan, yabancı şirketin Brezilya’daki parçası olarak görülmekte, bundan dolayı yabancı ülkedeki şirket, şubenin Brezilya’daki faaliyetlerinden ve borçlarından sınırsız sorumlu tutulmaktadır. Şubeler Brezilya’da kanunlarına tabi olmakta, şubenin faaliyetlerinde dolayı ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklar Brezilya mahkemelerinde görüşülmektedir.
Söz konusu yapısı ve bürokratik işlemlerinden dolayı şube açmak yerine genellikle yeni şirket kurulması tercih edilmektedir.
Sigorta
Sosyal Güvenlik Uygulamaları
Brezilya’da iş yasaları işçiyi koruyacak şekilde Konsolide İş Kanunu ve Brezilya Anayasası çerçevesinde düzenlenmiştir.
Ülkede haftalık standart çalışma saati 44’tür (5 gün 8 saat, 1 gün 4 saat çalışma). Ülkede asgari ücret aylık 998 Real’dir (250 ABD Doları). Her çalışanın 30 gün yıllık izni bulunmakta olup, çalışanlar maaşlarının 1/3’ünü izin kullanacakları dönemde ikramiye olarak almaktadır. Ayrıca her çalışanın bir maaş tutarında Noel ikramiyesi hakkı bulunmaktadır.
İşveren tarafından çalışanın maaşının %8’i oranında Hizmet Süresi Garanti Fonu (Fundo de Garantia por Tempo de Serviço – FGTS) ödemektedir. Çalışanın işten çıkarılması durumunda işverenin FGTS fonunda biriken miktarın %40’ı oranında ceza ödemesi gerekmektedir.
Ayrıca %20 oranında sosyal sigorta fonu işveren payı (Instituto Nacional do Seguro Social - INSS), %8-11 oranları arasında sosyal sigorta fonu çalışan payı ve işveren tarafından %7,5-27,5 arasında stopaj vergisi ödenmektedir.
Bankacılık Mevzuatı
Brezilya bankacılık sistemi, Ulusal Para Konseyi, Brezilya Merkez Bankası, Banco do Brasil S. A, Ulusal Ekonomik Kalkınma Bankası ve diğer kamu ve özel finans kurumlarından oluşmaktadır.
Brezilya Merkez Bankası münhasıran kamu ve özel finans kurumları ile çalışmakta, yasalarca açıkça izin verilen durumlar dışında kamu veya özel hukuk kapsamındaki diğer kişilerle bankacılık işlemleri yapmamaktadır. Finansal kuruluşlar ülkede yalnızca Brezilya Merkez Bankası'ndan önceden izin almak koşuluyla çalışabilir, yabancı finans kuruluşları ise resmi kararname ile görevlendirilmelidir.
Gerçek veya tüzel herhangi bir kişi, ülkede ikamet eden yabancılar da dahil olmak üzere banka hesabı açabilir. Banka hesabı açabilmek için gerçek kişilerden istenilen belgeler: CPF (Brezilya vergi numarası), RG veya RNE (Brezilya kimlik belgesi) veya CNH (Brezilya Ehliyet belgesi), ikamet adresini gösteren bir faturadır (elektrik, su vb gibi).
Tüzel kişilerden istenen belgeler: CNPJ (Şirket vergi numarası), şirket kuruluş sözleşmesi ve ticaret kurulu tescil belgesi, hesabı işletmekten sorumlu olanları yetkilendiren belgelerdir.
Yurt dışı döviz transferleri, doğrudan dövizle faaliyet göstermeye yetkili banka ağı aracılığıyla yapılabilir.
Brezilya'da ikamet eden veya şubesi/merkezi olan bireyler ve şirketler, bu hesabı kullanarak yurt dışında yükümlülüklerini ödeyebilir. Ancak, yürürlükteki yönetmelikte belirtilen miktar ve şartlara tabi olarak, yurt dışında tutulan varlıkların Brezilya Merkez Bankası'na bildirilmesi gerekmektedir. Bankalarda döviz hesabı
Adana Ticaret Odası Sayfa 29 açmak mümkün olmamakla birlikte Brezilya’da geçici bir yabancı veya yurt dışında ikamet eden Brezilya vatandaşları döviz hesabı açabilmektedir.
Vizeler
Brezilya'ya ziyaret etmek veya tamamen yerleşmek isteyen yabancıların almaları gereken vize ve izinler 12 Aralık 2017 tarih ve 13 sayılı Karar’da görülebilmektedir.
(Portekizce): https://sistemas.mre.gov.br/kitweb/datafiles/Cingapura/en-us/file/RN%2013-2017.pdf
Çalışma Bakanlığı tarafından yabancılara Brezilya’da yatırım yapmak üzere uzun süreli vize verilebilmektedir. Bu süreçte Ulusal Göçmenlik Konseyinden de görüş alınabilmektedir.
Yatırım vizesinin verilebilmesi için başvuru sahibinin Brezilya’daki mevcut veya yeni kurulan bir şirkete 600.000 Real veya üzerindeki bir tutarda yatırım yapıldığını veya yapılacağını ispat etmesi gerekmektedir.
Yatırım amacıyla para transferi öncesinde yatırım yapılacak eyaletin Maliye Bakanlığına başvurulmakta, bu kurum tarafından verilen Brezilya Merkez Bankası (BCN) hesabına transfer edilmekte ve sonrasında başka banka hesabına havale edilebilmektedir. Bu transferin kayıtları yatırım vizesi başvurusunda sunulmaktadır.
(para transferi klavuzu - http://www.bcb.gov.br/?RDEMANUAIS)
Belirli sayıda işçi istihdam etmek gibi bazı özel şartlar dahilinde bu asgari miktarın daha altındaki yatırımlar için de vize verilebilmektedir (150.000 Realin altında olmadıkça). Değerlendirmede yatırımın sosyal getirisi, Brezilya’da ortaya çıkaracağı istihdam ve gelir imkanları ile verimlilik artışı, teknoloji transferi gibi kriterler de dikkate alınmaktadır.
Yatırımcı vizesi için süre kısıtı belirlenmemiştir, ancak her 3 yılda bir yapılan yatırımların bilançosunun sunulması ve gelecek ile ilgili yatırım planlarının verilmesi gerekmektedir.
Yatırım vizesine aşağıdaki belgelerle birlikte Brasilia’daki Göçmenlik Koordinasyon Merkezi’ne başvuru sahibince veya vekalet vermiş olduğu avukat tarafından başvuru yapılabilmektedir. Bu sürecin bir avukat tarafından yerine getirilmesi elzemdir.
Başvuru formu
Vekaletname (Başvuru sahibi yurt dışında ise bulunduğu ülkedeki noter aracılığıyla vekalet verilebilmektedir.)
Yatırımın yapılacağı şirkete ilişkin belgeler
Yatırım miktarını gösteren Merkez Bankası kayıtları
Göçmenlik Merkezine ödenen verginin makbuzu
Başvuru sahibi firmanın geçmiş sene içerisinde ödemiş olduğu vergilere ilişkin belge
Yatırım planı (Yapılacak yatırımın detayları hakkında bilgi)
Adli sicil belgesi (en geç 3 aylık) Seyahat Vizesi
Umuma Mahsus Pasaport hamilleri anılan ülkeye yapacakları 90 güne kadar ikamet süreli seyahatlerinde vizeden muaftır.
Hizmet, Hususi ve Diplomatik Pasaport hamilleri anılan ülkeye yapacakları 90 güne kadar ikamet süreli seyahatlerinde vizeden muaftır.
Çalışma ve Oturma İzinleri
Yabancı bir çalışanın Brezilya’da çalışma izni alabilmesi için, Brezilya’da yerleşik bir firma tarafından istihdam edilecek olması gerekmektedir. 2 yıl süreyle verilmekte ve uzatılabilmektedir.
Yabancı bir kişiye çalışma izni verilebilmesi için, özel bir yetenek veya iş becerisine sahip olmak, verimlilik artışı sağlamak, teknoloji transferi yapmak veya kaynak aktarımı yapmak suretiyle Brezilya’nın ekonomisine katkı sağlaması gerekmektedir.
Adana Ticaret Odası Sayfa 30 Yatırım yapan yabancı firmaların istihdam edeceği her bir yabancı yönetici için minimum 200.000 $ yatırım yapmış olması veya 50.000 $ yatırımla birlikte 10 kişiyi istihdam ediyor olması gerekmektedir.
Uzun süreli vizeler ile ilgili bilgiler Brezilya Çalışma
Bakanlığı’nın http://portal.mte.gov.br/trab_estrang_ing/foreign-work.htm web adresinden İngilizce olarak hazırlanmış olan vize-çalışma izni kavuzunu bulabilirsiniz. Yatırım yapan yabancı firmaların yabancı işçi çalıştırmak için gerekli olan şartlara ve prosedüre ilişkin bilgiler de yer almaktadır.
Çalışma İzni Rehberi: http://www.mtps.gov.br/trab_estrang/Guia_Procedimentos.pdf (Portekizce) 6. Türkiye-Brezilya Dış Ticareti
Brezilya ile ülkemiz arasında kurulacak yakın ekonomik işbirliği, Brezilya ile birlikte Arjantin, Paraguay, Uruguay ve Venezuela’nın üye oldukları MERCOSUR (Güney Ortak Pazarı) ile ortaya çıkacak geniş pazardan Türk firmalarının da yararlanmasına yol açacaktır. Diğer yandan Brezilyalı firmalar Türkiye üzerinden komşu ve yakın ülke pazarlarına girme şansına sahip olabileceklerdir.
Türkiye-Brezilya ekonomik ilişkileri, özellikle aynı konularda iş yapan firmaların, iş adamı derneklerinin ve kurumların işbirliğine giderek ortak üretim ve pazarlama yapmaları halinde büyük bir potansiyel taşımaktadır. Genel olarak Brezilya tarafı Türkiye ile işbirliği yapmak açısından konuya olumlu yaklaşmaktadır. Türk işadamlarının Brezilya’yı daha iyi tanıyıp, aktif bir şekilde konuya eğilmeleri, ülkeler arasındaki ticaret hacminin artmasında ve Türkiye açısından negatif olan dengenin düzeltilmesinde büyük rol oynayacaktır.
İthalata ilişkin kapalı yapısı ve özellikle iç piyasayı korumak için yüksek gümrük duvarları olan Brezilya’ya ihracatımızı artırabilmek için; Latin Amerika eylem planı çerçevesinde hükümetler arası ikili ilişkileri artırmaya yönelik anlaşmaların yapılmasının, alım-satım heyetleri ve fuarlara katılımın yanında, başta turizm olmak üzere, kültürel etkinliklerin artırılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Brezilya’daki federatif yapı nedeniyle Brezilya’nın dış ticarete ilişkin hükümet düzeyindeki politikasının yanı sıra her eyaletin sanayi ve tarım alt yapısına göre değişen farklı öncelikleri ve uygulamaları olabildiği
Brezilya’daki federatif yapı nedeniyle Brezilya’nın dış ticarete ilişkin hükümet düzeyindeki politikasının yanı sıra her eyaletin sanayi ve tarım alt yapısına göre değişen farklı öncelikleri ve uygulamaları olabildiği