Doğrudan Postalama

Birçok reklamcı hedef kitlesi arasında yer alan belirli bireylere doğrudan postalama yoluyla ulaşmayı, belirsiz gruplara ulaşmaya nazaran tercih etmektedir. Böylelikle ürünlerini aracılar olmadan satabilmektedirler (Demirtaş, 2009). Doğrudan postalama, hedef kitle ile birebir iletişim kurmak amacıyla kişisel olarak yazılan mektuplar, broşürler, küçük el kitapları, kataloglar, sirküler ve el ilanlarını içermektedir. Doğrudan postalama ile yapılan reklamlar; reklam etkinliğinin kolayca ölçülebilmesi, potansiyel müşterilere çabuk ulaşma, detaylı bilgi içerme, esnek olma gibi özelliklerinin yanı sıra belli bir hedef gruba doğrudan ulaşan tek reklam olma özelliğini taşımaktadır. Bu yöntemin dezavantajları arasında ise; kişi başına düşen maliyetlerin bazı durumlarda yüksek olması, kişi adreslerinin zor bulunması ve müşterilere ulaşımın kontrol edilme güçlüğü sayılabilir (Öztürk, 2006).

Yukarıda bahsedilen reklam ortamlarına ek olarak son dönemlerde popüler hale gelen mobil pazarlama da gösterilebilir. İnsanların evden çıkarken yanlarına mutlaka aldıkları üç şey cüzdan, anahtar ve cep telefonudur. Üstelik cep telefonu kişiye özeldir. Dolayısıyla cep telefonu, markaların gerçek hedef kitlelerine her zaman ulaşabileceği tek alandır. Sadece yazılı değil, sesli ve görüntülü mesajları da bugün cep telefonlarına gönderilebilmektedir. 3G teknolojisiyle de yapılabileceklerin sınırları daha da genişlemektedir. Hemen hemen bütün Avrupa ülkelerinin geçtiği 3G teknolojisi ile görsel animasyonlar, müzik, televizyon cep telefonu üzerinden sunulabilmektedir. Dolayısıyla reklam verenler için cep telefonları önemini daha da çok arttıracaktır (Ödül, 2008).

2.5. Reklam Türleri

Reklam iletişiminden üretim firmaları, tüketicilere ürün veya hizmet sunan ticari firmalar, ticari amaç gütmeyen gönüllü oluşumlar veya dernekler ve resmi kurumlar olmak üzere farklı kategorilerde bulunan pek çok organizasyon yararlanmaktadır. Bunun sonucunda reklamlar farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır.

2.5.1. Coğrafi Sınıflandırma

Reklam sınıflamalarının bir şekli de coğrafik alana göre reklamları sınıflandırmaktır. Birçok ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de yerel medya olarak ifade edilen, sadece belli bir şehir, ilçe ya da bölgeyi kapsayan reklamlar bu gruba girer (Yılmaz, 2013). Coğrafi sınıflandırma, ulusal ve yerel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu tür reklamlarda temel amaç, belirlenen mesajın istenen bölgede yaşayan ve arzu edilen tüketici kitlesine uygun olarak ortaya çıkarılmasını sağlamaktır (Chauhan, 1995). Son yıllarda çok uluslu şirketlerin varlığıyla beraber global reklamlardan da söz edilebilir.

2.5.1.1. Ulusal Reklam

Bu tür reklamlar, içerdiği mesajın tüm ülke çapında yayılmasını amaçlamaktadır. Genellikle üretim / hizmet sunan, önemli ölçüde pazar payına sahip firmalar bu tür reklamları kullanmaktadır (Chauhan, 1995). Bu tipteki reklamlar ulusal yayın yapan televizyonlar, gazeteler, dergiler ve radyolarda yer almaktadır.

2.5.1.2. Yerel Reklam

Yerel reklamlar kısıtlı yapım bütçesi ve kaynağa sahip olan firmaların belirli alanda veya kategoride gösterdikleri faaliyetlere ilişkin hedef kitlelerine ulaşmayı amaçlamaktadır (Chauhan, 1995). Bu tip reklamlar, yerel üreticiler tarafından bulundukları bölgedeki sınırlı hedef kitleye yönelik olarak belirlenen ürüne ait imaj oluşturmak amacıyla yapılmaktadır. Belli bir ürün ya da hizmetin sadece o bölgede elde edilebilir olduğu durumlarda da coğrafik alana göre ayrım yapılmaktadır. Örneğin, Sakarya ve İstikbal gazeteleri sadece Eskişehir’de yayımlanan günlük siyasi gazetelerdir. Bu anlamda baktığımızda bu gazeteler yerel medya olarak adlandırılan kategoriye dâhildir. Sözü edilen gazetelerde yayımlanan Eskişehir’de bulunan bir alışveriş merkezinin reklamını ele aldığımızda, bu reklamın bir yerel reklam olduğunu ve sınıflamanın da coğrafik sınıflamaya girdiğini söylemek yanlış olmayacaktır (Yılmaz, 2013).

2.5.1.3. Global Reklam

Uluslararası işletmelerin dünya genelinde yaptıkları reklamlardır. Örn. Levis, Coke, IBM gibi firmalar dünya genelinde aynı marka ile reklam yaparlar. Çok uluslu şirketler örgüt imajını geliştirmek amacıyla bu reklamlara yönelirler (Trehan ve Trehan, 2010).

2.5.2. Hedef Kitleye Göre Sınıflandırma

Hedef kitleye göre yapılan sınıflandırma, genel anlamda belirlenen hedef kitlenin ilgisini çekmek ve bu kitlenin özelliklerine göre (Chauhan, 1995), verilmesi istenen mesajın formüle edilmesini kapsamaktadır. Burada şöyle bir ayrım yapılabilir: Tüketicileri hedef alan reklam, diğer alıcıları hedef alan reklam ve ticari olmayan reklam.

Tüketicilerin hedeflendiği reklam, ürün ya da markanın nihai tüketicisi denilen o ürün, marka ya da hizmeti tüketecek kişilerin hedeflendiği reklamlardır. Bu hedef kitle, müşteriler ve potansiyel müşterilerden çok da farklı değildir. Diğer alıcıları hedef alan reklamlar biçiminde nitelendirilen reklamlar da, dağıtım kanalı ya da perakendeciler gibi, ticari alıcıların hedeflendiği reklamlardır. Bu hedef kitlede, bireysel alıcılardan çok, ticari alıcılar söz konusudur (Yılmaz, 2013).

2.5.2.1. Ticari Reklam

Tüketici Reklamı. Bu tür reklamlar nihai tüketiciyi hedeflemektedir. Son tüketicinin kendi kişisel kullanımı, ailesi vb. için aldığı ürünlerin tutundurmasında bu reklamlar kullanılır. Diş macunu, diş fırçası, sabun, şampuan, deterjan, gıda, kozmetik gibi pek çok ürünün tanıtımı, tüketici reklamları aracılığı ile yapılmaktadır. Bu tür reklamlar genellikle kullanmaya, harekete geçirmeye ve satın almaya yönelik tetikleyici mesajlar içeren slogana sahip olmaktadır (Chauhan, 1995). Bu reklamlar sıradan bireyler için tasarlandığından teknik detaylar içermez (Trehan ve Trehan, 2010).

Endüstriyel Reklam. Endüstriyel alıcıları etkilemek amacıyla yapılan bu tür reklamlar, şirketin kurumsal imajını korumaya ve geliştirmeye yönelik olarak da yapılabilmektedir. Endüstriyel reklamlar aynı zamanda halkla ilişkiler faaliyetlerini gerçekleştirerek kamuda saygınlık kazanmak, ya da belirli bir ürüne ilişkin talep yaratmak amacıyla da kullanılmaktadır (Chauhan, 1995). Endüstriyel reklamlar sıklıkla ticari gazete veya dergiler ile ticari kataloglar içerisinde yer almaktadır.

2.5.2.2. Ticari Olmayan Reklam

Bu tür reklamlar daha çok eğitici nitelik taşımaktadır. Halkın bakış açısını, ulusu ilgilendiren önemli konulara ilişkin olarak etkilemeyi hedefler. Bu nedenle bu tür reklamlar genellikle hükümetler, bakanlıklar, yönetimler, dernekler, kamu kuruluşları ve ticari amaç gütmeyen gönüllü organizasyonlar tarafından yayımlanmaktadır (Chauhan, 1995).

2.5.3. Etki Türüne Göre Sınıflandırma

Reklamlar, talep etkisi türüne göre sınıflandırıldığında birincil reklam ve seçici reklam olmak üzere iki farklı kategoriye ayrılmaktadır.

2.5.3.1. Birincil Talep Oluşturan Reklam

Genel amaçlı reklam olarak da adlandırılabilen bu tür reklamlar, belirli bir ürün için talep yaratmayı amaçlamaktadır. Şirketlerin bir araya gelerek oluşturduğu dernek veya endüstriyel oluşumlar satış veya üretimini gerçekleştirdikleri ürüne olan talebi artırmak için verilen birincil reklamlar, aynı zamanda bu endüstrinin saygınlığını yükseltmeyi de hedeflemektedir (Chauhan, 1995). Bu reklamlar, düşük seviyede talep gören mevcut bir ürün veya hizmet ile piyasaya yeni çıkmakta olan bir ürün veya hizmetin tanıtımını yaparak farkındalık yaratmak, kabul görmesini sağlamak ve ürün talebini artırmak amaçlı olarak kullanılır. Örneğin mikrodalga fırın, cep telefonu gibi ürünler piyasaya yeni çıktıkları zaman bu ürünlerin nasıl kullanılacağını ve faydalarını anlatan reklamlar bu tür reklamlardandır (Trehan ve Trehan, 2010).

2.5.3.2. Seçici Reklam

Seçici reklam ya da diğer adıyla özel amaçlı reklam, belirli bir ürün veya firmaya ait markanın bilinirliğini artırmak veya tanıtımını yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Seçici reklamdaki amaç, var olan bir ürünü, reklamını yapmak ve özellikleri ile faydasını vurgulamak suretiyle rakiplerinden ayrıştırmaktır. Bu sayede reklamı yapılan marka veya ürünün tüketiminin artırılması beklenmektedir. Genellikle rekabet halindeki ürünlerin birbirleri ile karşılaştırılmasının da yapılarak tüketiciye sunulduğu reklam türüdür (Chauhan, 1995). Bu tür reklamlar firmaların bireysel olarak kendi markalarına ve ürünlerine dikkat çekmek üzere hazırladıkları reklamlardır (Trehan ve Trehan, 2010).

2.5.4. Tepkiye Göre Sınıflandırma

Reklama verilen tepkiye göre sınıflandırmada reklamlar, doğrudan etki yapmayı amaçlayan reklamlar ve dolaylı etki reklamları olarak iki grupta incelenebilir.

2.5.4.1. Doğrudan Etki Reklamı

Doğrudan etki reklamları, verilen mesajın ardından kısa sürede cevap almayı amaçlamaktadır. Ani tepki reklamları olarak da bilinirler (Trehan ve Trehan, 2010). Bu tip reklamlar “Acele edin”, “Kısa süren indirim”, “Bu fırsatı kaçırmayın” gibi kalıpları içermektedir (Chauhan, 1995). Genellikle kısa süreli ve büyük oranda indirim yapılan mağazaların fırsatlarını duyurmak amacıyla tercih ettiği reklam türüdür. Kısa süre içerisinde kullanılabilecek kuponlar, vs. bu tür reklamlarda kullanılabilir (Trehan ve Trehan, 2010).

2.5.4.2. Dolaylı Etki Reklamı

Bu tür reklamlar, verdiği mesajın tepkisini kısa süre yerine uzun vadeli olarak almayı hedeflemektedir. Marka imajını oluşturmak için yapılan reklamlar daha çok bu tür içerisinde yer almaktadır. Temel amaç, anlık bir ticari kazanç ya da geri dönüş beklemeksizin uzun vadeli olarak yapılan reklamların etkisini göstermesini beklemektir (Chauhan, 1995). Bu reklamlarda marka bilinirliği, marka popülerliği ve marka imajını artırmak amaçlanır (Trehan ve Trehan, 2010).

2.5.5. Mesaj Açısından Reklamlar

Mesaj açısından reklamlar, ürün veya hizmet reklamı ve kurumsal reklam olarak iki sınıfa ayrılabilir.