Doğa gezilerine severek katılırım 0,86 0,78 2,52 1,50 0,

D oğ a Z ek âs ı

4. Canlı türlerinin isimleri ilgimi çeker. 0,86 0,73 2,52 1,47 0,52 KMO Bartlett’s=0,78

İşlem Yolu ve Verilerin Toplanması

İzmir’in Buca İlçesinde, orta sosyo ekonomik düzeydeki bir okulla yapılan görüşme sonucunda, araştırmanın bu okuda gerçekleştirilmesi uygun görülmüştür. Uygulama yapmak için Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü aracılığıyla İzmir İli Milli Eğitim Müdürlüğü’ne başvuru yapılmış ve ilgili İlköğretim Okulu’nda çalışma yapabilmek için gerekli izin alınmıştır.

Okuldaki 4. sınıf öğretmenlerinden dördü ile konuşulmuş ve araştırmacının 4-E, 4-C, 4-B, 4-G şubelerinde Türkçe derslerine girmesi kararlaştırılmıştır. Hem deney gruplarındaki hem de kontrol grubundaki dersler araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Araştırmacının derslerine gireceği 4. sınıf şubelerinden deney grupları ve kontrol grubu seçkisiz atama yöntemi ile belirlenmiştir. 2005-2006 Türkçe dersi programı incelendiğinde Türkçe programının haftada toplam 6 saat olduğu, ancak bunun iki saatinin serbest okuma etkinliğine ayrıldığı görülmüştür. Bu nedenle öğretmenlerin de isteği doğrultusunda araştırmacının, Türkçe derslerinin aktif bir şekilde işlendiği haftada dört saatlik dilimlerde derslere girmesi konusunda uzlaşmaya varılmıştır. Deneysel işlemler Eylül, Ekim, Kasım, Aralık ayları süresince, 14 hafta devam etmiştir. Tüm gruplarda okuduğunu anlama stratejilerinin eğitimine aynı zamanda başlanmış bütün gruplarda aynı okuma parçalarına yer verilmiştir.

Uygulama süreci içerisinde Türkçe eğitiminin unsurları olan dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin bir bütün olduğu ilkesinden hareket edilmiş, günlük planlar ve çalışma yaprakları bu anlayış içerisinde hazırlanmıştır. Okuduğunu anlama stratejilerinin eğitimi diğer alanlarla bağdaştırılarak gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Örneğin ana fikri belirleme stratejilerinin eğitiminde konuşma ve yazma etkinliklerine de yer verilmiştir. Aynı zamanda dilbilgisi ile ilgili çalışmalar da araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Dilbilgisiyle ilgili çalışmaların yürütülmesinde, 2004 MEB Türkçe Programı esas alınmış, hem deney grubunda hem de kontrol grubunda, bu konuda eşitliğin sağlanması açısından, aynı etkinliklere yer verilmiştir. Ancak araştırmanın alt problemleri gereğince, çalışma kapsamında okuduğunu

anlamayı geliştirici beceriler odak alınmış, araştırma sürecine ilişkin olarak yapılan değerlendirmeler de bu doğrultuda gerçekleştirilmiştir.

Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı İşbirlikli Öğrenme grubunda şu etkinliklere yer verilmiştir:

 Deneye başlamadan önce Çoklu Zekâ Kuramına dayalı İşbirlikli öğrenme grubundaki öğrencilere, İşbirlikli Öğrenme Yöntemine alışmaları için konuya ilişkin bilgi verilmiştir. Birlikte Öğrenmenin teknik olarak uygulandığı Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı İşbirlikli Öğrenme Grubunda, bu tekniğin uygulanması için aşağıda belirtilen adımlar izlenmiştir:

1. İşbirlikli Öğrenme Yöntemine ilişkin bilgi verilmiştir.

2. Sınıf cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey, başarı vb. durumlara göre, heterojen bir şekilde 4’er kişilik gruplara ayrılmıştır.

3. Sınıftaki oturma düzeni, gruplar birbirinden oldukça uzak, grup arkadaşları birbirine yakın olacak şekilde oluşturulmuştur.

4. Grup üyeleri aynı masaya oturtulmuştur.

5. Grup kimliklerinin oluşturulması sağlanmıştır (grup şarkısı, grup adı, grup sloganı, grup sembolü).

6. Gruplar tek tek kimliklerine ilişkin konuşturulmuştur.

7. Grup içerisinde görevler belirlenmiştir (araştırmacı, sözcü, yazıcı, cesaretlendirici).

8. Görevlerin ne olduğu açıklanmıştır (Bu görevler her hafta sıra ile her öğrenciye yaptırılmıştır).

Araştırmacı: Grup etkinliklerinde araştırma ile ilgili işlerle ilgilenir.

Sözcü: Grubun aldığı kararları açıklar.

Yazıcı: Grubun aldığı kararları yazar.

Cesaretlendirici: Grubun iyi iletişim kurması için çaba harcar ve grup motivasyonunu yüksek tutmaya çalışır.

 Çalışmalar süresince 3 kez, araştırmacı tarafından geliştirilen biçimlendirmeye yönelik tesler uygulanmıştır.

 Yapılan çalışmalarda, MEB tarafından hazırlanıp okullara gönderilen İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı ve İlköğretim Türkçe 4 Öğretmen Kılavuz Kitabından da zaman zaman yararlanılmıştır.

 Yukarıda uygulama aşamaları verilen İşbirlikli Öğrenme yöntemlerinden Birlikte Öğrenme tekniğinin uygulanması sürecinde, hikaye haritası, resim çizme, 5N 1K, başlık bulma, metnin içeriğini tahmin etme, kart yazma, duvar gazetesi hazırlama, paragraf tamamlama, balık kılçığı tamlama, şarkı sözü yazma, ritm tutma, özetleme, şiir yazma, soru çıkarma gibi etkinlikler grup ürünü olarak istenmiştir. İşbirlikli öğrenme çalışmalarına yönelik olarak ders sonunda hem grup çalışmalarını hem grup içerisinde bireyi değerlendirme formları uygulanmıştır.

İşbirlikli Öğrenme grubunda şu çalışmalara yer verilmiştir:

 Deney süreci başlamadan önce, İşbirlikli Öğrenme Yöntemi grubundaki öğrencilere, yönteme alışmaları için konuya açıklamalar yapılmıştır. Diğer grupta olduğu gibi bu grupta da “Birlikte Öğrenme “ tekniği kullanılmıştır. Grupların oluşturulmasında sırasıyla şunlar yapılmıştır.

1. İşbirlikli Öğrenme Yöntemine yönelik açıklama yapılmıştır.

2. Sınıf başarı, cinsiyet, vb. durumlara göre, heterojen bir şekilde 4’er kişilik gruplara ayrılmıştır. Sınıfın mevcudunda dolayı bazı gruplar beşerli olmuştur. 3. Oluşturulan gruplar birbirinden oldukça uzak, grup için içindeki üyeler

birbirine yakın olacak şekilde sıralar düzenlenmiştir (Deney çalışması sürecinde üç kez gruplar tamamen yenilenmiştir).

5. Grup kimliklerini oluturmak için öğrencilere kartonlar dağıtılmış, öğrencilerin kimliklerini bu kartonlara yazmaları istenmiştir (grup şarkısı, grup adı, grup sloganı, grup sembolü).

6. Her gruptan birer kişi belirlenerek kimliklere ilişkin açıklamalar yapılmıştır. 7. Grup üyelerinin görevleri belirlenmiştir (araştırmacı, sözcü, yazıcı,

cesaretlendirici, beşer kişi olan gruplarda birer okuyucu).

8. Görevlerin ne olduğu açıklanmıştır (Bu görevler her hafta sıra ile her öğrenciye yaptırılmıştır).

Araştırmacı: Grup etkinliklerinde araştırma ile ilgili işlerle ilgilenir.

Sözcü: Grubun aldığı kararları açıklar.

Yazıcı: Grubun aldığı kararları yazar.

Cesaretlendirici: Grubun iyi iletişim kurması için çaba harcar ve grup motivasyonunu yüksek tutmaya çalışır.

Okuyucu: Grup içi okuma çalışmalarında okuma görevi yapma.

 Yapılan çalışmalarda, MEB’in hazırlayıp okullara gönderdiği İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı ve İlköğretim Türkçe 4 Öğretmen Kılavuz Kitabından da yararlanılmıştır.

 Çalışmalar süresince 3 kez, araştırmacı tarafından geliştirilen biçimlendirmeye yönelik tesler uygulanmıştır.

 İşbirlikli Öğrenme grubunda şiir yazma, kart yazma, duvar gazeteleri oluşturma, metnin ana fikrini belirleme, okunulan metinler üzerinde tartışma, metnin önemli noktalarını belirleme, giriş-gelişme-sonuç bölümlerini bulma, zihninde canlandırma, metne ilişkin şekiller çizme, özetleme gibi etkinliklere yer verilmiştir. Adı geçen bu etkinliklere grup ürünü olarak ortaya konulmuştur.

Çoklu Zekâ Grubunda yapılan çalışmalar:

 Bu grupla yapılan çalışmalarda Çoklu Zekâ etkinliklerinden yola çıkılmış, çalışma yaprakları bu doğrultuda hazırlanmıştır.

 Yapılan çalışmalarda zaman zaman yapılandırılmamış grup çalışamalarına yer verilmiş. Zaman zaman bireysel çalışmalar yapılmıştır. Grup çalışmaları yapılacağı zaman ön sıradaki öğrenciler hemen arkalarında oturan arkadaşları ile birlikte çalışmıştır.

 Deneysel çalışma süreci içerisinde öğrencilerin yerleri kimi zaman değiştirilmiştir.

 Uygulamalarda MEB’in hazırlayıp okullara gönderdiği İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı ve İlköğretim Türkçe 4 Öğretmen Kılavuz Kitabından da yararlanılmıştır.

 Araştırmacı tarafından geliştirilen 3 ayrı biçimlendirmeye yönelik Türkçe Testi belirli aralıklarla gruba uygulanmıştır.

 Her dört saatlik ders diliminde mümkün olduğunca bütün zekâ alanlarına yönelik olarak etkinlikler uygulanmaya çalışılmıştır. Bunun dışında Bu grupla gerçekleştirilen çalışmalarda balık kılçığı tamamlama, hikaye ağacı oluşturma, kitap raporu yazma, 5N 1K çalışması yama, resim çizme, fotoğraf çekme, ritim tutuma, bilinen bir şarkıya farklı sözler yazma gibi etkinliklere yer verilmiştir.

2005-2006 Proramının uygulandığı grupta yapılan çalışmalar:

 Sınıf geleneksel sıra düzeninde oturtulmuştur. Bütün sınıf öğretimi biçiminde programda yer alan “Hazırlık, Anlama, Metim Aracılığıyla Öğrenme, Kendini İfade Etme, Değerlendirme” etkinlikleri uygulanmıştır. Ancak etkinlikler, programa uygun olarak bireysel, zaman zaman grup çalışmaları şeklinde yürütülmüştür.

 2005-2006 Türkçe Öğretimi Programı dikkate alınarak çalışmalar yürütülmüştür.

 MEB’in hazırlayıp okullara gönderdiği İlköğretim Türkçe 4 Öğrenci Çalışma Kitabı, İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı, İlköğretim Türkçe 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı takip edilmiştir.

 Uygulama süreci içerisinde, araştırmacı tarafından geliştirilen 3 ayrı biçimlendirmeye yönelik Türkçe Testi, gruba uygulanmıştır.

Araştırmada deneysel işlemleri gerçekleştirmek amacıyla araştırmacı tarafından dört grup için belirlenen kazanımlar doğrultusunda ders planları ve çalışma yaprakları hazırlanmıştır. 1. Deney grubu için hazırlanan günlük planlar ve çalışma yaprakları, okuduğunu anlama stratejilerinin eğitiminde işbirlikli öğrenme tekniklerinden birlikte öğrenme tekniğinin kullanılmasına yönelik olarak hazırlanmış ve uygulanmıştır. 2. Deney grubu için hazırlanan günlük planlar ve çalışma yaprakları, okuduğunu anlama stratejilerinin eğitiminde Çoklu Zekâ Kuramında yer alan sekiz zekâ alanı ve birlikte öğrenme tekniğinin kullanılmasına ilişkin olarak oluşturulmuş ve uygulanmıştır. 3. Deney grubu için hazırlanan plan ve çalışma yaprakları, okuduğunu anlama stratejilerinin eğitiminde Çoklu Zekâ Kuramında yer alan sekiz zekâ alanının kullanılmasına yönelik olarak düzenlenmiş ve uygulanmıştır. Kontrol grubu için hazırlanan günlük planlar ve çalışma yaprakları, okuduğunu anlama stratejilerinin eğitiminde Türkçe dersi programının kullanılmasına yönelik olarak hazırlanmış ve uygulanmıştır. Deneysel çalışma süresince işlenmesi düşünülen parçalar Tablo 13’te verilmiştir.

Tablo 13

İşlenen Konular ve Planlarının Uygulama Tarihleri

Haftalar Tarih Konular

Temalar

1. Hafta 20-23. Eylül. 2005 Cırcırböceği ile Karınca/Müzisyen (İki metin karşılaştırmalı olarak

işlenmiştir.) (Ön Testler) 2. Hafta 4-7. Ekim. 2005 Kazların Uçuşu

3. Hafta 11-14. Ekim. 2005 Hoşgörü 4. Hafta 18-21. Ekim. 2005 Ödül

5. Hafta 25-28. Ekim. 2005 Bayram Heyecanı (Değerlerimiz Teması) B ir ey ve T op lu m T em as ı

Tablo 13 (Devam)

İşlenen Konular ve Planlarının Uygulama Tarihleri

Temalar Haftalar Tarih Konular

Atatürk Teması

7.Hafta 8-11. Kasım. 2005 Bir Haber

Atatürk Anadolu’da 8. Hafta 15-18. Kasım. 2005 Koku

9. Hafta 22-25. Kasım.2005 Vücudumuzun Davetsiz Misafiri Renkler Olmasaydı

10. Hafta 29 Ksm-2Arlk. 2005 Çevreni Temiz Tut

Sa ğ lık v e Ç evr e

11. Hafta 6-9. Aralık. 2005 Yaşayacaksın Ağacım 12. Hafta 13-16. Aralık. 2005 Neyi Seviyorsanız O 13. Hafta 20-23. Aralık. 2005 Yerli Besinlerimiz

Ü re ti m T ük et im v e V er im

14. Hafta 27-30. Aralık. 2005 Tüketici Ailesi (Son Testler)

Çalışmanın 20 Eylül 2005’te başlayıp 30 Aralık 2005’te bitirilmiştir. Ön test ve son testlerin uygulanması da bu süreye dahil edilmiştir.

Araştırma sırasında genel olarak şu yol izlenmiştir:

1. Veri toplama araçları hazırlandıktan sonra Milli Eğitim Müdürlüğünden