Diyarbakır İl Özel İdaresi (DİÖİ) Stratejik Planı

Kamu Yönetimi Reformu kapsamında alınan YPK kararlarında ve 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda, kamu kuruluşlarının SP’larını hazırlamaları ve kuruluş bütçelerini bu plan doğrultusunda hazırlamaları öngörülmektedir.

Bu bağlamda, 4 Temmuz 2003 tarih ve 2003/14 sayılı ‘2004 Yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve’ hakkındaki YPK Kararı esas alınarak, SP çalışmaları başlatılmıştır.

 Stratejik Plan Modeli

İÖİ’nin stratejik planı çalışmalarında, DPT tarafından hazırlanan SP Kılavuzunda yer alan model ve yaklaşım esas alınmıştır. Bu model, kamu kuruluşlarında SP uygulamaları yapan diğer ülkeler ile genel nitelikleri itibariyle benzerlik göstermektedir.

İÖİ’de uygulanan SP modelinin aşamaları sırasıyla aşağıdaki gibidir:  Üst yönetim desteğinin sağlanması,

 Kamu Yönetimi Reformu çerçevesinde yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını dikkate alan bir yaklaşımla SP’ın hazırlanmasına karar verilmesi,

 Stratejik planlama ekibinin (SPE) oluşturulması,

 SPE’nin eğitilmesi ve çalışma normlarının oluşturulması,  Yasal yetki ve yükümlülükler çalışması,

 Durum Analizi çalışması,  Paydaş Analizi

 Güçlü Yanlar, Zayıf Yanlar, Fırsatlar ve Tehditler (GZFT) çalışması  Öneriler çalışması

 Stratejik Konular çalışması,  Misyon,

 Vizyon,

 Stratejik Amaçlar, Hedefler ve Faaliyetler çalışması.

İÖİ’de uygulanan yukarıdaki modelin her aşamasının uygulaması ve sonuçları ayrıntılı olarak üçüncü ve dördüncü bölümlerde yer almaktadır.

Stratejik Plan Modelinin Uygulaması

 Stratejik Planlama Faaliyetlerinin Başlatılmasına Yönelik Karar Alınması172

 Kurumumuzda SP ile ilgili çalışmaların yapılmasına yönelik olarak Mayıs’2005 tarihinde karar alınmıştır.

 Bu kararın ardından 3 kişiden oluşan (SP Başkanı, SP Başkan Yardımcısı, Bütçe Müdürü) bir yürütücü ekip belirlenerek Stratejik Planlama Birimi oluşturuldu.

 Stratejik Planlama Birimi’nde görevli olan kişiler (SP Başkanı, SP Başkan Yardımcısı, Bütçe Müdürü) Stratejik Planlama Konusunda eğitimlere gönderildi.

 Stratejik Planlama yapılmasında yöntem ve proje adımlarının desteğini almak amacıyla bir danışmanlık ve eğitim kuruluşu ile anlaşma sağlandı.

 Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması ve Bu Konu ile İlgili Olarak Gerekli

Yazışmaların Yapılması173

 Stratejik Planlama’nın İÖİ liderliğinde sürdürülebilmesi, çakışmaların ve gereksiz yatırımların önüne geçebilmek amacıyla ilde bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının da katılımını sağlamak amacıyla ve Sayın Valimizin izni ile geniş katılımlı bir SPE oluşturuldu.

 Ayrıca, SPE’de yer alan her il Müdürlüğünün bir yetkilisinin yer aldığı Teknik Komisyon oluşturuldu ve bu konu ile ilgili yazışmalar tamamlandı.

 Stratejik Planlama Eğitiminin Verilmesi

 Danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin alındığı kuruluştan geniş katılımlı SPE’ne bir hafta Stratejik Planlama eğitimi verildi.

 Stratejik Planlama İle İlgili Kurumlarla Birlikte Yapılacak Çalışmalar İçin

Planlamanın Yapılması

 Eğitimlerin ardından her kurumun kendi stratejik planını oluşturması ve dolayısıyla İÖİ’nin stratejik planının oluşturulması için bir planlama ve dokümantasyon sistemi oluşturuldu.

 Kurum Temsilcilerine Kurumlarının Stratejik Planlamalarının Yapılması İçin İlgili

Yöntem ve Teknik Dokümanların Verilmesi

 Yapılan Planlamanın ardından her kurumun 2010 yılına özgü amaç ve yatırımlarının belirlenmesi amacıyla hazırlanan dokümantasyon il müdürlüklerinin temsilcilerine teslim edilerek bir çalışma tarihi belirlendi.

 Kurumların Kendi Misyon, Vizyon, İlke, Stratejik Amaçlar, Hedefler ve

faaliyetlerinin Oluşturulması, Bütçelerinin Belirlenmesi

 Her kurum alınan eğitim ve SPE’nin desteği ile belirlenen sürede kendi kurumlarına ait misyon, vizyon, ilkeler, iyileştirme önerileri, GZFT analizleri stratejik amaçlar, stratejik hedefler ve bunlara bağlı faaliyet adımları, kendi kurumlarındaki teknik ekip ile birlikte belirlendi.

 Her Kurumun SP’larının SPE’nde Değerlendirilmesi 174

 Her kurumun hazırladığı SP’lar SPE’ne sunularak önceliklendirilmesi yapıldı ve 2010 yılı için yatırım programları genel olarak belirlendi.

 SPE tarafından ilin 2006-2010 yılına özgü yatırım planlarının ve genel bütçelerinin

oluşturulması

 Önceliklendirilen SP’lar için bütçeler oluşturuldu.

 Genel Durum ve Çevre Analizi Bilgilerinin Stratejik Planla Birleştirilmesi

 Daha önce SPE ekibi tarafından oluşturulan uzak ve yakın çevre analizlerinin sonuçları oluşturulan stratejik amaçlarla birleştirildi.

 Hazırlanan Stratejik Planların Planlama Üst Kurulunda Değerlendirilmesi

 Son haline getirilen SP dokümanı, oluşturulan SP üst kurulunda değerlendirildi ve gerekli iyileştirme alanları belirlendi.

 Stratejik Plan Dokümanına Son Halinin Verilmesi  Belirlenen değişiklikler yapıldı.

 İl Genel Meclisine Sunulması

 Son haline getirilen SP dokümanı yasal süresi içerisinde tamamlanıp 02.03.2006 tarihinde İl Genel Meclisi’ne sunularak değerlendirildi ve meclis alt komisyonlarında çalışıldıktan sonra 07.04.2006 tarihinde onaylandı.

 Stratejik Planın Varsayımları175

İÖİ’nin görev alanının diğer kamu kurumlarıyla çakışması ve faaliyetlerinin belirli kısımlarının merkezi kuruluşların il müdürlükleri eliyle gerçekleştirilmesi, stratejik planlama

174_{T.C. Diyarbakır Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Stratejik Planı, s.6} 175_{T.C. Diyarbakır Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Stratejik Planı, s.7}

için tanımlanan ‘kuruluş’ özelliğini zayıflatan unsurlardır. Bu etkenler, İÖİ’nin SP’ının yapılmasında izlenecek uygulama stratejisinin ve sürecinin farklı tasarlanmasına yol açmıştır.

Bu farklılıktan yola çıkarak, Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkındaki Kanun Taslağındaki düzenlemelere ve 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununda belirtilen görev ve organizasyon yapısı temel alınarak İÖİ’nin SP uygulama stratejisi belirlenmiştir.

Yeni yasal çerçevede il özel idarelerinin görev ve yetkilerindeki artış ve özel idarelerin kurumsal kapasitelerindeki yetersizlikler dikkate alınarak, ilgili merkezi kuruluşların il müdürlüklerinin katılımıyla İÖİ’nin SP’ı hazırlanmıştır. Dolayısıyla, İÖİ ile görev tanımları kesişen ilgili il müdürlüklerinin de önümüzdeki beş yıldaki stratejik amaç, hedef ve faaliyetleri de belirlenmiştir.

5302 Sayılı yeni İl Özel İdaresi Kanununun il özel idarelerine yeni görevler ihdas etmesi ve yetkilerini artırması, özel idarelerin beşeri ve kurumsal yapısını yakın gelecekte değiştirmesini gerektirmektedir. Bu durum, mevcut kurumsal yapısı ile özel idarelerin kuruluş düzeyinde SP hazırlamasında ve uygulamasında ciddi güçlüklere neden olabilecektir. SP’ların hayata geçirilmesinde diğer önemli sorun alanı ise mahalli idarelere, görev alanlarının genişlemesi doğrultusunda gerekli mali kaynak sağlayacak yasal düzenlemenin henüz gerçekleşmemiş olmasıdır.

Belirlenen bu uygulama stratejisi, İÖİ’nin performans bütçesi yapılırken bazı güçlüklere neden olmasına ve çalışmanın kapsamını oldukça genişletmesine karşın, İÖİ’nin SP’ının, il özel idarelerine ilişkin gelecekte yapılacak çalışmalar konusunda gerçek anlamda bir pilot özelliği taşıma ve bundan sonra yapılacak çalışmalar için iyi bir uygulama örneği olma özelliği taşımaktadır.

 DURUM ANALİZİ176

 Diyarbakır İli’nin Genel Durumu  Genel Bilgiler

Tablo 3.4. Aşağıdaki tabloda Diyarbakır İli’nin Genel Durumunu Gösteren bilgiler verilmiştir.

YÜZÖLÇÜM 15.355 km2

RAKIM 660 m

İLÇE 14 (merkez İlçe Dahil)

BELEDİYE 32 KÖY 751 MEZRA 925 MAHALLE 254 NÜFUS 1.471.000 NÜFUS YOĞUNLUĞU 90 / km2 KÖY NÜFUSU 551.000 ŞEHİR NÜFUSU 920.000 NÜFUS ARTIŞ HIZI % 2,2 ŞEHİRLEŞME ORANI % 63 HANE SAYISI (2000 DİE) 205.000 GELİŞMİŞLİK DÜZEYİ 4. derece (1-5)

Toplam GSYİH (2001 DİE) 2,2 178 GSYİH içindeki pay (%) 1.15 100 Ekonomik bilgiler

Tarım istihdamı / toplam istihdam

% 64 - % 48

Sanayi istihdamı / toplam istihdam

% 4 - % 13

İmalat sanayi işyeri sayısı (+10)

28

GSYİH (2001) 1.8 Milyar USD

GSYİH Türkiye

sıralaması (2001)

54.

Gelişme hızı % 49,8

Kişi başına GSYİH 2001 1.313 USD

Ekonomi-banka

Banka ve finans sayısı 16+5

Banka şube sayısı (2005 İlçeler Dahil)

Diyarbakır mevduat hacmi (2003) 355 Milyon $

Diyarbakır kredi hacmi (2003) 87 Milyon $

Kişi başına banka mevduatı (2001) 153 $

Kredi / mevduat oranı (2000) % 54

 GELECEĞE BAKIŞ177  Misyonumuz

Diyarbakır İline ve halkına, 21. yüzyılın toplumlarının ulaştığı yaşam düzeyinin imkanlarını, 21. yüzyılın beklentilerine uygun bir hizmet sunum tarzı ile, köy-kent arasındaki gelişmişlik farkını azaltmak ve bireylerin içinde yaşamaktan mutlu olacağı bir kent oluşturarak yaşam kalitesini sürekli iyileştirmektir.

 Vizyonumuz178

Tarihi ve kültürel mirasını, 21. yüzyılın dinamizmi ile sentezleyerek;  Vatandaş odaklı,

 Yenilikçi,

 Şeffaf ve katılımcılığı esas alan,

 Toplumsal gelişme sürecinde liderlik rolü üstlenmiş bir kamu kuruluşu olmaktır.

 İlkelerimiz179

177_{T.C. Diyarbakır Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Stratejik Planı, s.77} 178_{T.C. Diyarbakır Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Stratejik Planı, s.78} 179_{T.C. Diyarbakır Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Stratejik Planı, s.79}

 Kamu hizmetlerinde ve yatırımlarda vatandaş memnuniyeti esastır

 Hiçbir ayrım gözetmeksizin herkesin kamu hizmetlerinden yararlanmaya hakkı vardır  İlin yaşam kalitesinin ve refahının gelişiminde, sürdürebilirlik temel yaklaşımımızdır.  Vatandaşların hizmetlere ve çalışanlara ulaşılabilirliği etkin olarak sağlanır.

 Karar almada ve uygulamada vatandaş katılımına ve çoğulculuğa önem verilir.  Kaynak kullanımında etkinlik ve verimlilik ön plandadır.

 Sürekli olara k bilgilendirme yaparak, hizmetlerde izlenebilirlik sağlanır.  Tüm iş ve hizmetlerde mevzuata ve tasarruf tedbirlerine uygun olarak çalışılır.