Dival İşi İşleme Teknikleri

a) Düz Sarma:

15 işlemenin yönünü bozmamak ve birleşme noktalarında başarılı bir sonuç elde etmek için işleme kartonunun üzeri kurşun kalemle hafif bir şekilde işleme yönü çizilmeli, sarmanın yönü desenin ortasından geçen hatta dik bir açı oluşturmalıdır.

Bir desen işlenirken üst iplik mümkün olduğunca az kesilmelidir. Simetrik motiflerde sarmanın yönü iki motifte de aynı olmalı, birleşme noktalarında açıklık ya da sıkışıklık olmamalıdır. Desen sivri uçlardan merkeze doğru işlenmelidir (Köklü,2002,s.136)

b) Verev Sarma:

Dival işinde çoğunlukla bordürlerde kullanılan bir tekniktir. Verev sarma iğne tekniği, düz sarma iğne tekniğinin verev olarak uygulanmasıyla oluşur. Teknik uygulanırken desenin her iki kenarına aynı sıklıkta batmaya dikkat edilmelidir. Aksi halde sarma düzleşerek verev özelliğini kaybedebilir (Köklü,2002,s.139).

c) Yarma Sarma:

Dival işinde çok kullanılan iğne tekniklerinden biridir. Geniş desenlerin daha muntazam işlenmesini sağlamak, yaprak damarlarını belirginleştirmek ve işlemeye güzellik katmak için düz sarma desenin ortasına çizilen yarma çizgisine karşılıklı batışlar yapılarak uygulanır (Köklü,2002,s.139).

d) Delikli Sarma:

Dış dairenin iç daireye göre geniş olan motiflerde uygulanan bir tekniktir. İç dairenin 2-3mm içeriden bir veya iki sıra nokta, çiçek yaprağında ise aynı şekilde büyüklüğüne göre 1 ya da 3 nokta konulur. Sarmanın uygulanması sırasında bu işaretlenmiş kısımlara gelindiğinde kenardan işaretlenmiş olan noktaya batış yapılarak tekrar geri dış kenara dönülür. Tekrar işaretlenmiş olan noktaya batış yapılarak iç kenara geçilir. Arttırmalar dışında dış kenara seyrek iç kenara sık batışlar yapılarak işlem sürdürülür (Köklü,2002,s.139)

Kabartma Sarma:

Kabartma sarma yapılmadan önce desenin tamamı işlenmeli, kabartma sarma sona bırakılmalıdır. Kabartma uygulanacak motifler genellikle düz sarma, verev sarma, balıksırtı gibi teknikler ile işlenir. İşleme esnasında uygulanacak sarma tekniğinin kabartmayı daha düzgün kapatabilmesi için düz sarmadan 2-3 kat fazla iplik kullanılır (Köklü,2002,s.139).

Pesent:

Geniş motif ve bordürlerde uzun işleme ipliklerini bölmek amacı ile işleme kartonuna belirli bir düzeyde batış yapılmasından meydana gelir. Dival işinde düz pesent, verev pesent,

16 A pesent, zikzak pesent ( civankaşı) gibi isimler almakta uygun desen ve motiflerde kullanılmaktadır (Köklü,2002,s.140).

Balıksırtı:

Dival işin tekniğinde balıksırtı, tek yönlü ya da çift yönlü verev sarma yapılarak oluşturulur. Çift yönlü verev sarma özellikle bordürlerde kullanılmaktadır (Köklü,2002,s.143).

Hasır İğne:

Pesent gibi geniş motiflerde ve bordürlerde hasır görüntüsü vermek için; hasır iğne yapılacak alana istenen büyüklükte paralel çizgilerin çizilip, paralel çizgilerin arasının kesik çizgilerle ikiye bölünerek düz ve kesik çizgilerin üzeri sırasıyla sarma yönünde batışlar yapılarak uygulanan bir tekniktir.

Aplike Yapmak:

Dival işinde aplike tekniğinin uygulanabilmesi için, aplike tekniğine uygun bir desenin yapıştırma, teyelleme ve oyma işlemi tamamladıktan sonra, aplike edilecek bölümleri önce aplike kumaşına yapıştırılır. Yapıştırma fon kumaşın en boy iplikleri dikkate alınarak yapılmalıdır. Aplike kumaşı desenin kenarlarından kesilip, desenin altına yapıştırıcı sürülerek fon kumaştaki yerine yapıştırılır. Desen özelliğine göre işleme teknikleri uygulanır (Markaloğlu,1996,s.59).

Taç ( kenar) çalışması:

Desen öncelikle kartondan oyularak kumaşa yapıştırılır. Kumaş kartona gerildikten sonra taç tekniğinin uygulanacağı kenar, desenin dibinden kumaş ve gerildiği karton ile birlikte kesilir. Kumaştan tarafa normal batışlar yapılır. Kesik kenar tarafına alt iplikle üst iplikler boşlukta kumaşa batma hareketiyle 2-3mm terste ilmeklenir. Bu işleme taç kenar çalışması yapılacak desenin bitimine kadar bu şekilde devam edilir. Taç çalışmasında çoğunlukla düz sarma tekniğinin uygulandığı görülmektedir (Markaloğlu, 1996,s.58).

1.7.2.1. Dival İşi Tekniğinde Kullanılan Yardımcı ve Tamamlayıcı İğne Teknikleri Tırtılla Sarma Yapmak:

Tırtılla sarma yapmak için işleme kumaşının cüldeye takılı olması gerekir. Tırtıl sarmanın uygulanacağı desene uygun boyutlarda kesilir. Biz, tekniğin uygulanacağı desenin başlangıç noktasına batılır ve iğnenin yüzeye çıkması sağlanır. Tırtıl iğneye geçirilerek sarma

17 yönünde karşı kenarına yine biz yardımıyla iğne alta geçirilir. Aynı işleme desen bitimine kadar devam edilir. Tırtılla sarma yapma tekniğinde, düz sarma yapılabildiği gibi verev sarmada uygulanabilir.

Kum Tırtıl Yapmak:

İşleme de kullanacağımız tırtıllar 3-4 mm. uzunluğunda kesilir. İşleme yapılacak yerden iğne kumaş yüzeyine çıkarılır. Kestiğimiz tırtıl iğneye takılır. Tırtıl takılmış iğne aynı noktaya batılarak alta geçirilir. İstenilen sıklıkta, ilk uygulanan işlemi tekrarlayarak zemin doldurulur ve işlem bitirilir.

Tırtılla Sap İşi Yapmak:

İşleme yapılacak yere biz batırılıp ve alt iplik kumaş yüzeyine çıkartılır. İğneye 5mm boyutlarında kesmiş olduğumuz tırtıl takılır. Tırtılı biz veya başka bir iğne yardımıyla düzelterek kestiğimiz tırtıl boyu kadar mesafe bırakılarak önce biz sonra iğne batırılarak iğne alta geçirilir. Desen çizgisi üzerinde bulunan bir önceki tırtılın uzunluğunun orta noktasına rastlayan yere biz batırılarak altta olan iğne tekrar üste çıkartılır. İğneye tekrar 5mm boyutlarında kestiğimiz tırtıl takılır ve tırtıl boyu kadar mesafe bırakılarak iğne biz yardımıyla kumaşın altına geçirilir. Aynı işlemler tekrarlanarak işleme tamamlanır. Bu işlemler esnasında işleme kumaşının cüldeye takılı olması gerekmektedir.

Pul-Boncuk Tutturma:

Pul ve boncuklar çeşitli şekillerde dikilmektedir. Tek olarak yan yana, boncuk aracılığıyla ve tek olarak üst üste dikilmektedir. İşlenecek yere göre bu tekniklerden herhangi biri uygulanır(Korkusuz,1971,s.218). Ayrıca zincir iğnesi ile pul dikişi, makine dikişi ile pul dikişi teknikleri de kullanılmaktadır.

Blonya İğnesi Yapmak:

Kullanılacak olan kordon büyük iğneye takılarak kumaşın yüzüne çıkartılır. Kordonu tutturmak için kullanılacak olan küçük iğnedeki iplik kumaşın tersinden kordona tutturulur. Küçük iğne kordonun 5 mm ilerisinden kumaşın yüzüne çıkartılır. Kordon araya alınıp küçük iğnenin çıktığı noktaya veya arada 1-2 kumaş ipliği bırakarak kordonun dibine batış yapılır. İğne batırıldığı yerin soluna doğru 5mm ileriden çıkartılır. Bu işlemler tekrarlanarak uygulama alanı bitene kadar işlem sürdürülür. Blonya iğnesi yüzey doldurmak amacı ile de kullanılır. Bu durumda alttan yürütülen iplikler yan yana getirilmelidir. Kordon yerine yan yana iki kat iplik, sim veya iplik grubu ile de yapılabilir (Markaloğlu,1996,s.80)

18

Gözeme:

Çoğunlukla, Türk işlemesinde bu iğne tekniği; motiflerin dış veya iç çizgilerini göstermek için uygulanır(Barışta,1997,s.67). Motiflerin dış hattını gözemek amacı ile kullanılabildiği gibi düz hesap iğne tekniğinin birden fazla sıra olarak yapıldığı durumlarda aralarının gözenmesinde kullanılmaktadır(Köklü,2002,s.111).

Atma İşi Yapmak:

Atma işi yapılacak yer belirlendikten sonra, belirlenen alana istenilen sıklıkta dikdörtgen veya kareler çizilir. Sim iğneye iplik yardımıyla geçirilir. Atma işi yapılacak yerin büyüklüğüne göre kordon, tırtıl, tek kat veya çok katlı sim kullanılabilir. İşlemenin kenarından kumaşın yüzüne çıkarılan iğne, çizgi doğrultusunda karşı kenara batırılır. Tersten kısa geçişler yapılarak üstten çizilmiş olan bir yönde ki çizgilerin üzerine uzun batışlarla iplik atılır. 3 mm uzunluğunda kesilen tırtıl ile kumaş üzerinde atılan ipliklerin birleşme noktaları olan + ların üzerine x lar yapılır. Bu işlem aynı renkte veya farklı renkte sim veya ipek iplik kullanılarak ta yapılabilir(Markaloğlu,2004,s.81).

Jakobyen Atması:

“Yatay, dikey ya da diagonal ipliklerin kumaş üzerine serilmesi ile bir doldurma iğnesi olarak uygulanan bu iğne; çiçeklerin göbekleri gibi yoğun işlemeye gereksinim duyulmayan yerlerde kullanılır(Barışta, 1997,s.80)