Dişlerin hazırlanması

Çalışmada, standart post yerleşimini sağlamak amacıyla 90 adet benzer form ve boyutta, periodontal veya ortodontik nedenlerle yeni çekilmiş ve distile suda bekletilmiş mandibuler ikinci premolar diş kullanıldı.

Dişlerin kök yüzeyindeki doku artıkları ve diştaşları, kretuar ( No:2, Hu-Friedy Mfg. Co. Inc., Leimen, Germany) ile mekanik olarak temizlendi. Bütün dişlerin kronları, su soğutması altında düşük hızda elmas separe (Hyperflex 911, Komet Braesseler GmbH., Lemgo; Germany) ile mine-sement sınırından kesilerek köklerinden ayrıldı. Standardizasyon amacıyla kökler, boyları 14.5 mm olacak şekilde 500 grit’lik su zımparası ( Egeli Zımpara Sanayi A.Ş., Tekirdağ, Türkiye) ile servikal yüzeyden aşındırıldı.

Köklerin boyları, mezio-distal genişlikleri ve bukko-lingual genişlikleri dijital göstergeli bir mikrometre (KDB Industries Co.. Ltd, Jiangsu, China) ile ölçüldü ve dişler bu ölçüler doğrultusunda ortalamaları arasında istatistiksel olarak fark olmayacak şekilde (Tablo 3.2. ve Tablo 3.3.), her grupta 10’ar diş olmak üzere 9 farklı gruba ayrıldı.

Kareler Toplamı df Kareler Ortalaması F Sig

Gruplar içi 4,142 8 5,177 ,064 1,000

Gruplar arası 6,568 81 8,108

BL

Toplam 6,609 89

Tablo 3.2. Gruplardaki dişlerin bukkolingual boyutları arasındaki farkları değerlendirmek için yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tablosu

Kareler Toplamı df Kareler Ortalaması F Sig

Gruplar içi 5,956 8 7,444 ,001 1,000

Gruplar arası 4,685 81 5,784

MD

Toplam 4,686 89

Tablo 3.3. Gruplardaki dişlerin meziodistal boyutları arasındaki farkları değerlendirmek için yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tablosu

Kök pulpaları tirnerf (#20, Mani Inc., Tochigi, Japan) yardımıyla çıkarıldı. Apikal açıklık 10 no’lu eğe (Mani Inc., Tochigi, Japan) ile belirlendikten sonra kanallar apikal uçtan 1 mm kısa olacak şekilde 0.465 mm çapındaki (#7) .06 açılı alete kadar, dönen alet serisiyle (ProFile Ni-Ti, Dentsply Maillefer, Ballaigues, Switzerland) prepare edildi. Preparasyon sırasında dişler nemli ortamda tutularak kuruması engellendi. Kök kanalı eğeleme işlemi esnasında her eğeden sonra %5.25’lik NaOCl ile irrigasyon yapıldı. Kanalları yıkamak için 5cc’lik enjektör ucuna takılan 0.40 mm çaplı iğneler kullanıldı (Steril Set şırınga, Tıbset Steril Tıbbi Aletler San. ve Tic A.Ş., İstanbul, Türkiye). Genişletme işlemi bittikten sonra kanallar 2 ml serum fizyolojik ile yıkandı.

Çalışmada kullanılmak üzere farklı post sistemleriyle restore edilen dişlere kök kanal dolgusu yapılmadı. Bütün gruplar için 10 mm derinliğinde ve post sistemlerinin hepsinde sisteme göre farklılık gösteren formda post boşlukları hazırlandıktan sonra, kökler apikalden girilerek 4.5 mm’lik kısmı boyunca 40 no’lu H tipi eğeye (Mani Inc., Tochigi, Japan) kadar genişletildi. Bu işlemden sonra kök kanalları %17'lik EDTA ile 30 saniye, ardından da %5.2'lik NaOCl ile 30 saniye yıkandı. Son olarak kök kanalları su ile yıkandı ve kurutma kâğıdı ile kurutuldu. Simantasyon işlemine geçmeden önce rezin simanın apikalde hazırlanan boşluğu doldurmasını engellemek amacıyla 40 numaralı güta perka (Diadent Group Int, Chongju City, Korea) 4.5 mm boyunda kesilerek boşluğa apikalden yerleştirildi. Bütün gruplarda post boyu, 10 mm’lik kısmı kanal içinde 4.5 mm’lik kısmı kor yapı içinde kalacak şekilde 14.5 mm uzunluğunda ayarlandı. Çalışmada kullanılan postların çapları belirlenirken, üretici firmaların alt premolar dişler için önerdiği postlara göre seçim yapıldı. Post seçimi hakkında herhangi bir öneri sunmayan firmaların postları arasından diğer gruplardaki postlara en yakın çaptaki postlar seçildi.

Grup 1 (Everstick): Bu grupta kullanılmak üzere 1.5 mm çapında postlar seçildi. Seçilen postlara uygun 10 mm derinliğindeki post boşluğu 1.5 mm çapındaki freze (Peeso Reamer, Mani Inc., Tochigi, Japan) kadar seri frezler kullanılarak hazırlandı. Everstick post, keskin bir makas ile 14.5 mm uzunluğunda kesildi ve ucu kanal içine tam olarak oturması için hafifçe inceltildi.

Kanal içine yerleştirilen postlara ilk sertliği vermek için bir halojen ışık kaynağıyla (Hilux Optimax, Benlioğlu Dental, Ankara, Türkiye) 20 saniye boyunca ışık uygulandı. Daha sonra kanaldan çıkartılan posta her yönden 40 saniye boyunca ışık uygulandı. Bu şekilde tamamen sertleştirilen postların yüzeyine üretici firma tarafından önerilen adeziv bağlantı ajanı (StickResin, Stick Tech Ltd Oy, Turku, Finland) uygulandı ve ışık

geçirmeyen bir koruyucu altında 5 dakika bekletildi. Elde edilen postlara son olarak 10 saniye boyunca ışık uygulandı ve simantasyona hazır hale getirildi.

Postların simantasyonu için kimyasal olarak sertleşen (self-cure) bir rezin siman (Multilink Automix, Ivoclar Vivadent, Schaan; Liechtenstein) kullanıldı. Simantasyon işlemi için ilk olarak Multilink Automix simantasyon sistemi içindeki Primer A ve Primer B 1/1 oranında karıştırıldı. Daha önceden %17’lik EDTA ve %5.2’lik NaOCl ile 30’ar saniye yıkanmış, suyla temizliği yapılmış ve kurulanmış olan post boşluğu yüzeyine ince uçlu bir uygulama çubuğu ile bu karışım 15 saniye boyunca fırçalamak suretiyle uygulandı. Daha sonra dentin yüzeyinde 15 saniye bekletilen karışımın fazla kısmı kurutma kağıdı (Diadent Group Int, Chongju City, Korea) ile kanal içinden uzaklaştırıldı. Ardından otomatik karıştırma ucu ile karıştırılan Multilink Automix rezin siman üretici firmanın önerisi doğrultusunda post yüzeyine yüklendi ve post, sağa-sola hafifçe döndürülerek kanal içine yerleştirildi. Kanal dışına taşan rezin siman temizlendi ve oksijen inhibisyonunu engellemek için kanal ağzında postun çevresi gliserin jeli (Liquid Strip, Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) ile örtüldü.

Grup 2 (ER Dentin Post): Bu grupta firma tarafından mandibuler premolarlar için önerilen konik şekilli, uç kısmında çapı 0.9 mm olan ve koronale doğru 1.5 mm kalınlığa ulaşan post kullanıldı. Post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle (Hyperflex 911, Komet Braesseler GmbH., Lemgo; Germany) kesilerek uzaklaştırıldı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve silan bağlayıcı ajan (Monobond-S, Ivoclar Vivadent, Schaan; Liechtenstein) 60 saniye uygulandı ve basınçlı hava ile kurutulduktan sonra simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 3 (Snowpost): Bu grupta 5 mm’lik uç kısmı boyunca daralan konik şekilli 1.4 mm çapındaki postlar kullanıldı. Post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle kesilerek uzaklaştırıldı. Üretici firma tarafından silan bağlayıcı ajan uygulanmış halde kullanıma sunulan post yüzeylerine herhangi bir işlem yapılmaksızın simantasyon işlemi gerçekleştirildi.

Grup 4 (FRC Postec Plus): Bu grupta firma tarafından mandibuler premolar dişler için önerilen, konik şekilli, uç kısmında 1 mm koronalde ise 2 mm çapında (#3) olan postlar kullanıldı. FRC Postec Plus grubunda, post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle kesilerek uzaklaştırıldı. Post yüzeyine, üretici talimatları doğrultusunda 60 saniye boyunca %37’lik fosforik asit jeli (Eco-Etch, Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) uygulandı ve suyla yıkanıp, kurutuldu. Daha sonra 60 saniye silan bağlayıcı ajan uygulandı ve basınçlı hava ile kurutulduktan sonra simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 5 (FibreKleer): Konik şekilli 1.5 mm çapındaki Fibrekleer postlar için post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle kesilerek uzaklaştırıldı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve silan bağlayıcı ajan 60 saniye uygulandı ve basınçlı hava ile kurutulduktan sonra simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 6 (Parapost Fiber Lux): Bu grupta 1.5 mm çapındaki paralel kenarlı ve yivli postlar kullanıldı. Kullanılan Parapost Fiber Lux postlar retantif bir kafa dizaynına sahip olduğundan kısaltma işlemi post boyu 14.5 mm olacak şekilde apikal uç kısmından

derinlikte hazırlandı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve silan bağlayıcı ajan 60 saniye uygulandı ve basınçlı hava ile kurutulduktan sonra simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 7 (DT Light Post): Bu grupta uç kısmında 0.9 mm koronalde ise 1.5 mm çapa sahip, iki farklı açıyla daralan konik şekilli postlar kullanıldı. DT Light Post grubunda, post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle kesilerek uzaklaştırıldı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve ince bir tabaka ışıkla sertleşen adeziv bağlantı ajanı sürülerek (AdheSE, Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) 10 saniye boyunca ışıkla sertleştirildi. Simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 8 (Reforpost): Bu grupta 1.5 mm çapındaki paralel kenarlı ve yivli postlar kullanıldı. Reforpost grubunda, seçilen postlara uygun 10 mm derinliğindeki post boşluğu 1.5 mm çapındaki freze (peeso) kadar seri frezler kullanılarak hazırlandı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden elmas diskle kesilerek uzaklaştırıldı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve silan bağlayıcı ajan 60 saniye uygulandı ve basınçlı hava ile kurutulduktan sonra simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Grup 9 (Parapost): Bu grupta 1.5 mm çapındaki paralel kenarlı ve yivli paslanmaz çelik postlar kontrol grubu olarak kullanıldı. Post uzunluğu 14.5 mm olacak şekilde fazlalık kısmı koronalden karbon diskle (9500, Komet Braesseler GmbH., Lemgo; Germany) kesilerek uzaklaştırıldı. Post boşluğu firma tarafından sunulan frez seti kullanılarak 10 mm derinlikte hazırlandı. Post yüzeyi üretici firma önerileri doğrultusunda yüzeydeki kalıntıları temizlemek için alkolle silindi ve Multilink Automix sistem paketindeki metal primer (Metal/Zirconia Primer, Ivoclar Vivadent, Schaan; Liechtenstein)

yüzeye uygulandı. 3 dakika beklendikten sonra hava ile kurutuldu. Simantasyon işlemi rezin siman ile gerçekleştirildi.

Resim 3.2. Simantasyonu yapılmış postlar. Soldan sağa: Everstick, ER Dentin Post, Snowpost, FRC Postec Plus, Fibrekleer, Parapost Fiber Lux, DT Light Post, Reforpost, Parapost