Moon’a göre, 90’lı yılların sonunda kamu yönetimi uygulamacı ve araştırmacılarının bile üzerinde mutabık olmadıkları en ilginç araştırma sahalarından birisi olarak ele aldığı e-devlet uygulamalarının kamu yönetimindeki işlevselliği ve faydaları genel olarak iki kategoride inceler: iç faydalar ve dış faydalar. Dahili olarak, Web ve diğer teknolojiler, büyük miktarda veri ve bilgi toplayan, depolayan, organize eden ve yöneten etkili ve verimli yönetim araçları olarak ele alınabilir. Yükleme ve indirme işlevini kullanarak, en güncel bilgi ve veriler İnternet üzerinde gerçek zamanlı olarak görüntülenebilir. Hükümet ayrıca elektronik olarak diğer
134 Cevdet Kayalı ve Ayşe Necef Yereli, “Türkiye’de Bilgi Toplumu Yaratılması ve E-Devlet
Uygulamalarına Genel Bir Bakış”, I. Ulusal Bilgi, E-konomi ve Yönetim Kongresi, Kocaeli Üniversitesi İ.İ.B.F Yayını, İzmit 2002, s. 121
devlet kurumlarına fon aktarabilir veya kamu çalışanlarına intranet veya Internet sistemi aracılığıyla bilgi verebilir. Hükümet ayrıca çalışanların sosyal hak beyanları taleplerine cevap vermek gibi birçok sıradan ve rutin görevi daha kolay ve hızlı bir şekilde yapabilir. Dışarıdan ise, Web teknolojileri aynı zamanda hükümetin vatandaşların (hem hizmetler hem de siyasi faaliyetler için), diğer devlet birimleri ve işletmelerle olan bağlantılarını kolaylaştırır. Hükümet Web siteleri, halk için hem iletişim hem de halkla ilişkiler aracı olarak hizmet verebilir. Bilgi ve veriler kolayca dış paydaşlarla paylaşılabilir ve aktarılabilir.136
E-Devlet uygulaması açısından bakıldığında ilk olarak hedeflenen, bu uygulama modelinin yani bilgi teknolojilerinin kamu hizmetlerine entegre edilebilmesi ve bu yöntemle de sunulacak kamu hizmetlerinin daha etkin ve verimli hale getirilmesinin sağlanmasıydı. Ancak günümüzde gelinen noktada e-devlet uygulamaları bu kadar basit bir yapıda seyretmemektedir. Teknolojinin hızlı gelişimi ve yenilenmesi ile birlikte, e-devlet çalışmalarında salt bilgi teknolojilerinin kullanılması düşünülemez. e-Devlet uygulamaları devletin içinde tüm kurum, kuruluş ve çalışanları ile birlikte yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Başarılı ve iyi organize olmuş bir e-Devlet yapılanmasının o ülke içinde, yaşam kalitesinin arttırılmasından katılımcı demokrasi düzenine geçişe kadar birçok farklı alanda ciddi katkıları olacağı düşünülmektedir.137 Örnek olarak gerek mevzuat açısından ticari
sistemin devlet hizmetlerine olan gereksinimler, gerekse de devlet erkinin ticari sektörlerde düzenleyici ve denetleyici görevinin gerektirdiği çalışmaların ağ ortamından daha rahat ve etkin olarak yapılabilmesi ekonomik gelişmeye olumlu bir etki kazandırmaktadır.138Ayrıca E-demokrasinin temel hedeflerinden biri olan e-
oylama da bu yönde bir çalışmanın sonucudur. Aynı zamanda elektronik oylama, online politika danışma, web temelli tartışma forumları, elektronik dilekçe, dijital anket gibi uygulamalarda mekana ve diğer bağımsız koşullara bağlı olmaksızın
136 M. Jae Moon, “The Evolution of E-Government among Municipalities: Rhetoric or Reality”, Public Administration Review • July/August 2002, Vol. 62, No. 4, 425-426
137 Kırçova, a.g.e., s.23
aktörler arasındaki işbirliğini desteklemek amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılması da e-demokrasi çerçevesinde değerlendirilebilmektedir.139
Kamu yönetiminde var olan niceliksel dengesizliğin giderilerek eğitim yapısının yükseltilmesi, arz edilen hizmetlerde etkinlik ve verimliliğin sağlanması, özel sektör-devlet arasındaki ilişkilerin desteklenerek güçlendirilmesi, maliyetlerin düşürülmesi, üretimde ve gelirde yükselme, devlet kademelerinde rüşvet ve yolsuzlukla mücadele, kamu birimlerine ulaşmada kolaylık ve rahatlık gibi faydalar sağlamaktadır.140
Sonuç olarak yönetsel ve örgütsel kapasitenin geliştirilmesine ve bilgiyi etkin ve hızlı biçimde yönetmesine katkıda bulunan e-devlet uygulamaları ile zaman ve mekan engelleri hafifletilmiş ve insanların günlük hayatları kolaylaştırıcı etkiler yaratılmıştır. Böylece kamu yönetimi ile yurttaş arasındaki bağın hem daha kolay ve hem de daha güçlü biçimde kurulduğu söylenebilir.141
Tüm bu açılardan bakıldığında e-devletin faydalarını aşağıdaki tabloda toplamak mümkündür:
139 Muhammed Zahid Sobacı ve Mete Yıldız “E-Devlet: Kuramsal Bir Bakış”, Editörler: Muhammed
Zahid Sobacı ve Mete Yıldız, E-Devlet: Kamu Yönetimi ve Teknoloji İlişkisinde Güncel
Gelişmeler,1.Baskı, Nobel Yayınları, Ankara, 2012, , s.9
140 Kadri Pamukoğu ve Mustafa Ocak, “Bilişim Teknolojilerinin Devletin Etkinliğindeki Rolü ve
İnternet Üzerinden Satış Uygulaması”, Harita Dergisi, Sayı.137, 2007, s.61
Tablo:2.1:E-Devletin Faydaları
Vatandaş Açısından Kamu Çalışanı Açısından
Self servis: Vatandaşın kendi kendine
bilgiye erişmesi
Self servis: Personelin dış görevlerinde ve iletişimlerinde
azalma olacak
Daha iyi erişim: Bilginin bulunması
ve kullanılması kolaylaşacak
Daha iyi erişim: Klasik uygulamalarla bilgi temini
azalacak. Zamandan, kağıttan ve enerjiden tasarruf sağlanacak
Derhal servis, hızlı çözümler ve sonuç: 24x7x365 çalışma imkanı
Derhal servis ve sonuç: 24x7x365 gecikmeler azalarak
vatandaş daha bilgili hale gelecek
Artan iyi niyet: Devletin daha hızlı,
ucuz ve doğru arayışı vatandaşı etkileyecek
Artan vatandaş memnuniyeti: Daha iyi bir hizmet ile
vatandaş memnuniyeti artacak
Artan hesap Sorulabilirlik: Devlet
harcamalarının erişilir olması vatandaşın etkin katılımını sağlayacak
İletişimdeki gelişme: personel, yönetici ve dış kurumlar
ile daha hızlı ve etkin haberleşme imkanı olacak
Zaman ve mekan bağımsızlığı:
Vatandaş istediği yer ve zamanda bilgiye erişebilecek ve işlemlerini gerçekleştirebilecek, görüş ve önerilerini ifade edebilecek
İç işlemlerdeki gelişme: Kamu alanı işlemlerini sadece
otomatize etmeyecek, aynı zamanda iş yapma şekilleri de değişebilecek
Kaynak:Özgür Uçkan, E-Devlet-E-Demokrasi ve Türkiye, 1.Baskı, Literatür Yayınları, İstanbul, 2003, ss.73-74