e-Devletin Önündeki Engeller

e-Devleti sistemi benimsemek ve uygulamak ülkeler için çok da kolay bir şekilde ilerlemektedir. e-Devlet sistemi süreci ülkelerin gelişmişlik düzeyi, sosyal-ekonomik yapısı ve politik yapıları gereği farklılık arz etmektedir. Bu durum ise her ülkenin e-Devlet süreci ile ilgili karşılaştıkları sorunların kategorilerini farklılaştırmaktadır.

Literatürde ülke, kurum ve kuruluş, vatandaş ve diğer paydaşların e- Devlet sürecinde karşılaştığı zorlukları beş kısımda inceleyebiliriz:

 Yasal Engeller

 Organizasyon Engeller

 Teknolojik Engeller

 Dijital Bölünme

 Ekonomik Engeller

Bu kapsamda e-Devlet sürecinde başarılı olabilmek için tasarım, süreç yönetimi, uygulama ve gelişim aşamalarında çıkabilecek olan engeller sorumlular tarafından iyi yönetilmeli ve bu konuda yapılacak olan eylem ve planlarda bu konular göz önünde bulundurulmalıdır. Stratejik belgeler ve eylem planlarında makro ve mikro düzeyde çözüm önerileri getirilmelidir.

43 2.7.1 Yasal Engeller

e-Devlet sürecinin tüm paydaşlara eşit ve dengeli bir şekilde ulaşabilmesi politikacılar tarafından yasal çerçevesi belirlenmelidir. Bununla birlikte e-Devlet girişimleri ve süreçleri başlamadan önce uygun yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.56

Yasal engellerin aşılması için şunların uygulanması gerekir:57

 Elektronik süreçlerin ve hizmetlerin kâğıt odaklı süreç ve hizmetlerle uyumlu olması

 Dijital imzaların etkin kullanılması

 e-Devlet sistemini uygulayacak olan kurumların açık ve net bir şekilde yetkilendirilmesi

 Verilerin güvenliği yasal mevzuatların oluşturulması

e-Devlet sürecinde yasal politikalar oluştururken bunun tek bir elden ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile koordineli bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. e-Devlet politikalarının oluşturulmasında sorumluluk sahibi kurum ve kuruluş net bir şekilde çizilmelidir. Bu kapsamda oluşturulacak politikalarda paydaşların mahremiyetini korumalı, politik riskleri göz önünde bulundurulmalı ve kamu politikalarında aksamaya yer verilmemelidir.

2.7.2 Organizasyonel Engeller

Bilişim teknolojilerinin uyum içinde kullanılabilmesi için kurum ve kuruluşlarında kurumsal bir organizasyon yapısının bulunması gereklidir. Kurumsal organizasyon yapısı kurumların proje yönetimi, değişim yönetimi, fayda-gerçekleşme yönetimi, bilgi yönetimi, müşteri yönetim, süreç yönetimi ve performans yönetimi için de ayrıca önem arz etmektedir.58

56 _{E-Government Challenges, Diplointernetgovernace, 12 Eylül 2019,}

www.diplointernetgovernance.org

57 _{Challenges to E-Government, Bileşmiş Milletler, 12 Eylül 2019, www.UNeGov.net}

58 _{Keld Pederson, “E-Government in Local Government: Challenges and Capabilities”, Electronic Journal}

44

e-Devlet uygulamaları sürecinde en çok karşılaşılan organizasyonel engeller şunlardır:59

 Bilişim yönetimi eksikliği

 Bilişim personelin yetenek eksikliği

 Kurumsal dönüşümü sağlamada yetenek eksikliği

 İşbirliği ve Güç Birliği eksikliği

Geleneksel kamu hizmeti anlayışından elektronik kamu hizmeti anlayışına geçilmesiyle kurum ve kuruluşların çalışanları bu geçiş sürecine tutucu içsel bir refleks göstermektedir. Bu refleksin altyapısında ise kişilerin işlerinin kaybedeceği korkusu yatmaktadır. Bu kapsamda bu durumunun düzeltilmesi için yöneticilerin organizasyon yapısını iyi çizmesi gerekmektedir.

2.7.3 Dijital Bölünme

Bilişim teknolojilerini kullanan insanlar ile kullanmayanlar arasında fark giderek büyümekte olup bu durum “dijital bölünme” ye yol açmaktadır. Bilişim teknolojilerine erişimi kısıtlı olan kişiler yeni nesil bilişim teknolojilerini tanıyamamakta ve dijital fırsatlar konusunda ikincil konuma düşmektedirler.60

Dijital Bölünmenin aşılması için şunların uygulanması gerekir:61

 Eğitim

 Ulusal diller ile yerel dillerin uyumlu hale getirilmesi

 Özel sektöre teşvik sağlanması

Dil, cinsiyet, yaş, sosyal-ekonomik, eğitim eşitsizliği vb. nedenler dolayı toplum içindeki oluşan dijital bölünmenin olumsuz etkilerini azaltmak için e- Devlet sürecinde bulunan tüm paydaşlar birbirleri ile etkileşim içinde bulunmaları gerekmektedir.

59 _{Pederson, “E-Government in Local Government: Challenges and Capabilities”,103}

60 _{Tamara Almarabeh, Amer Abu Ali, “A General Framework for E-Government: Definition Maturity}

Challenges, Opportunities, and Success”, European Journal of Scientific Research 39 (1),(2010):32

61 _{Tamara Almarabeh, Amer AbuAli,”A General Framework for E-Government: Definition Maturity}

45 2.7.4 Teknolojik Engeller

e-Devlet sistemini başlatmak ve geliştirmek için bilişim altyapı sistemini kurmak ilk ve en önemli adımdır. e-Devlet sistemleri ve hizmetleri, teknik yeteneklerin yetersizliği nedeniyle sıklıkla başarısız olmakta veya kötü performans göstermektedir. e-Devlet sürecinde atılan teknolojik adımlarda sistem güvenliği ve altyapı sistemlerine öncelik verilmelidir.

e-Devlet sürecinde en çok karşılaşılan teknolojik engeller şunlardır:62

 Birlikte Çalışabilirlik: Mevcut sistem ile yasal sistemin bir arada çalışabilmesi

 Gizlilik

 Güvenlik

 Mültimodal (Çok Türlü) etkileşim

Kamu hizmetlerinin elektronik ortama aktarılması ile hizmetten yararlanan paydaşlar güvenlik, erişilebilirlik, gizlilik gibi konularda hassasiyet göstermektedir. Bu konularda yaşanacak bir zafiyet kamu hizmetine olan talebi azaltacak veya zorunlu bir kamu hizmeti ise ciddi sosyal çözülmelere yol açacaktır. Bu kapsamda kurumlar e-Devlet altyapısı ile kurumsal teknolojik altyapısını bu kriterler ışığında entegre etmelidir.

2.7.5 Ekonomik Engeller

Finansman e-Devlet sürecinin önemli saç ayaklarından bir tanesidir. e- Devlet sürecinin başarılı bir şekilde yürütülebilmesi için hükümetler bilişim teknolojilerin gelişim ve altyapısına yeterli bir bütçe sağlanmalıdır. 63_Bürokratlar

tarafından kurum ve kuruluşlara ayrılan bütçenin yönetimi ekonomik ilkelere göre harcanmalıdır.

62 _{Oreste Signore, Franco Chesi, Maurizio Polletti, “E-Government: Challenges and Opportunities”,}

CMG Italy-Annual Conference,(2005):6

63 _{Abdulmula Albashır Lusta, “İnsan Kaynakları Bağlamında E-Devlet Uygulamasının Önündeki Engeller”,}

46

e-Devlet sürecinde en çok karşılaşılan ekonomik engeller şunlardır:

 Maliyet

 Sürdürülebilirlik

 Tekrar Kullanılabilirlik

 Taşınabilirlik

Kamu hizmetlerinin elektronik sisteme geçişi kamu kurum ve kuruluşlarına belirli bir maliyet ortaya çıkarmıştır. Ayrıca e-Devlete geçiş sürecinden sonra oluşturulan altyapı sistemlerinin modernizasyonu da belirli bir maliyet getirmektedir. 64Yatırım yapılacak olan projenin fayda-maliyet analizi iyi hesaplanmalıdır. Öngörülemeyen maliyetler e-Devlet sürecini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.