Devlet Destekli Tarım Sigortalarına Geçiş

Tarım sigortalarının çok yönlü geliştirilmesi için 1995 yılında Tarım Sigortaları Vakfı (TSV) kurulmuştur. TSV gelişen sigorta sektörü ve bilgisayar teknolojisi desteğinde tarım eğitimi almış insan kaynaklarımız (Ziraat Mühendisleri ve Veteriner hekimler) ile temelini bağımsız bir hasar organizasyonunun oluşturacağı, çiftçi, sigortacı, reasürör ve devletin güveneceği ve AB ülkelerine örnek olarak gösterilecek bir Türkiye Modelinin kurabileceğini ortaya koymuştur. Yasal düzenlemeler yapılarak Devletin prim desteği sağladığında üretim kanalları açılacağından tarım sigortasının yaygınlaşarak sağlıklı gelişimini sürdürebileceğini planlamış ve bunu uygulamaya koymuştur. Tarım Sigortaları Vakfı öncelikle, geleneksel dolu, sera ve çiftlik hayvanları sigortalarının sorunlarının çözümü, daha sonra da devlet

desteği sağlanarak, don, sel ve kuraklık sigortalarının uygulanması için gerekli yasal düzenlemelerle bir Havuz sistemi kurulmasını hedefleyerek alt yapı çalışmalarını tamamlamıştır. O dönemde bir ikisi hariç sigorta şirketleri tarım sigortalarına gerekli önemi vermemiş, az sayıda tarım uzmanın yer aldığı sigorta şirketlerinde pazarlama satış ve hasar tespitlerini aynı kişilerce yürütülmesi ve yanlış bilgilendirme sonucunda ortaya çıkan suiistimallerin engellenmesi için vakfın öncülüğünde yeni disiplinler getirilmiş ve sistemler geliştirilmiştir.

Buna göre diğer branşlardan tamamen farklı ve havuz sisteminin alt yapısını oluşturacak şekilde tarım sigortaları organizasyonları yeniden düzenlenmiştir. Sigorta şirketlerinin sadece poliçe düzenleme, pazarlama ve satış işlemlerinden oluşan prim üretim faaliyetlerini acenteleri vasıtası ile yürütmesi sağlanırken; risk inceleme, hasar organizasyonu ve ARGE çalışmaları ile eğitim hizmetleri ortak bir merkezden ve Tarım Sigortaları Vakfı tarafından yürütülmüştür.

Şekil 5.1.Tarım Sigortaları Organizasyon şeması(1995-2006)

Hasar Organizasyonlarını kuran TSV 760 ziraat mühendisi ve teknikerini ürün bazında eğitdikten sonra oluşturduğu bağımsız hasar organizasyonunda eksper olarak görevlendirmiştir. Kurulan otomasyon sistemine sigorta şirketleri entegre edilerek standart poliçe, hasar ihbarı ve hasar raporlarının elektronik ortamda düzenlenmesi sağlanmıştır.

Türkiye modelinin temelini oluşturan bu otomasyon sistemlerinin bugün bile halen Avrupa Birliği ülkeleri dahil hiçbir yerde ülkesel bazda kurulamadığı görülmektedir. Bu sistemde Sigorta şirketleri, sisteme entegre edilerek, standart poliçe, hasar ihbarı ve hasar raporlarının elektronik ortamda düzenlenmesi, çiftçi, üretim ve poliçeye ait kayıtların Vakfın veri bankasında tutulması ve analiz edilmesi sağlanmıştır. Vakfın geliştirdiği ürün ve köy bilgi standardının sağlandığı tek tip poliçe

tüm üye sigorta şirketleri tarafından yıllardır kullanılmaktadır.

Dolu ve Sera Sigortaları hasar organizasyonunda TSV otomasyon sistemi aşagıdaki şekilde çalışmaktadır.

Şekil 5.2.Tarım Sigortaları Hasar Organizasyon Şeması(1995-2006)

Ürününü sigorta ettiren çiftçi hasar halinde, ilgili acentesine hasar ihbarını yapmakta, acente hasarı sigorta şirketine bildirmektedir. Sigorta şirketi, poliçe bilgilerini de içeren hasar ihbarlarını elektronik ortamda Vakfa gönderir. Vakıf, elektronik ortamda hasar ihbarlarının alt bölümüne hasar rapor formunu ekleyerek aynı gün 12 Bölge Koordinatörü aracılığı ile bütün yurtta ekspertiz görevini yürüten 760 dolu hasar tespit uzmanı(eksper) Ziraat Mühendisleri ve teknikerlerine elektronik ortamda gönderir. Aynı anda cep telefonlarından “hasar ihbarınız var” uyarısını alan hasar tespit uzmanları en yakın internet cafeye giderek, bilgisayarda TSV

HASAR TESPİTİ Hasar ihbarı Hasar raporu HASAR İHBARI ACENTE SİGORTA ŞİRKETİ TSV BÖLGE KOORDİNATÖRÜ HASAR TESPİT UZMANI

ÜRETİCİ ACENTE

ÜRETİCİ

Hasar ihbarı GELENEKSEL TARIM SİGORTALARI

BİTKİSEL ÜRÜN VE SERA SİGORTALARI HASAR ORGANİZASYONU 2005 Internet cafe TSV web portal Internet cafe TSV web portal

TARIM SİGORTALARI VAKFI (TSV)

Hasar ödemesi

web portalını kullanarak, kendilerine elektronik ortamda gönderilen hasar ihbar-rapor formunu doküman olarak kağıda basar ve yola çıkarlar.

İki eksper birlikte hasarlı alana gider, hasar tespitini yaparak, hasar raporunu arazide düzenlerler. Aynı günün sonunda dönüş yolundaki bir internet cafeden TSV şifrelerini girip TSV Agronet web portalını kullanarak, hasar raporunun ilgili bölümlerini bir iki dakika da doldurup elektronik ortamda TSV’ye gönderirler. Hasar Rapor bilgileri TSV Veri Bankası’nda kayıt altına alındıktan ve kontrol edildikten sonra derhal ilgili sigorta şirketine gönderilmektedir. Sigorta şirketleri en kısa zamanda sigortalı çiftçiye hasar ödemesi yapmaktadırlar. Türkiye de 2005 yılında Sigorta Şirketleri dolu sigortaları Hasar ödemelerinin %98 i 15 gün içerisinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye bu özelliği ile AB içerisinde en hızlı hasar ödemesini yapan ülke olarak birinci sırada yer almıştır.

Şekil 5.3. Sera Sigortaları Risk İnceleme Organizasyonu

Ayrıca vakıf tarafından kurulan sera risk inceleme organizasyonun da seraların risk incelemelerinin konu uzmanı ziraat mühendisleri tarafından yapılarak risk inceleme raporlarının da otomatik olarak internet ortamında sigorta şirketlerine gönderilmesi, riske göre prim fiyatlarının belirlenmesi sağlanmıştır.

Diğer taraftan çiftlik hayvanları sigortalarında da tarım sigortaları vakfının risk inceleme ve hasar tespit organizasyonları da dolu ve sera sigortalarına benzer tam otomasyon sistemine sahip kılınmıştır. ACENTE SİGORTA ŞİRKETİ

TSV

Risk İnceleme GELENEKSEL TARIM SİGORTALARI

SERA SİGORTALARI RİSK İNCELEME ORGANİZASYONU 2005 TSV BÖLGE KOORDİNATÖRÜ Risk İnc. İst.Formu Risk İnc. Rap.

Şekil 5.4. Çiftlik hayvanları sigortaları risk inceleme organizasyonu

Çiftlik hayvanlarının sigorta öncesi risk incelemelerinde bir veteriner hekim ile birlikte bir zooteknistin de görev alması sağlanmıştır. Birlikte tutulan risk inceleme raporuna göre sigorta şirketi poliçe düzenleyip düzenlememeye veya sigorta priminin ne olacağına karar vermektedir.

Tüm sistemler arge desteğinde kurmuş ve geliştirmiştir. Tarım Sigortaları Vakfının poliçe ve hasar raporlarından elde ettiği ve veri bankasında topladığı veriler bölge, il, ilçe, ürün, acente, sigortalı bazında analiz edilerek rapor haline dönüştürülmüştür.

TSV heryıl yıl sonunda üye sigorta şirketleri için hazırladığı 480 detay raporu içeren “şirket bazlı yıllık değerlendirme raporu” şirketlerin risk yönetimlerinde çok önemli bir faktör oluşturmuştur. Henüz AB ülkelerindeki sigorta şirketlerinin hiç birisinde bu şekilde bir detay raporun olmadığı bilinmektedir. Buda Türkiye’deki ilkleri teşkil eden Vakıf faaliyetleri örneklerinden sadece birisidir.

Tarım Sigortaları Vakfı havuz teknik alt yapısına yönelik çalışmaların yanı sıra Devlet Destekli Tarım Sigortalarının yasal düzenlemeleri konusunda çalışmalarda da öncü olmuştur. 1996 yılında Tanfer Dinler tarafından hazırlanan ve havuz sistemini içeren ilk Tarım Sigortaları Kanun Taslağını Vakıf bugünlere taşımış, “Devrim” niteliğindeki Tarım Sigortaları Kanunu’nun hazırlanmasından kabul edildiği 2005 yılına kadarki her süreçte yer alarak tarihi bir görevi başarmıştır.

Haziran 2005’te yürürlüğe giren 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu önerilen şekilde Devletin prim, hasar fazlası ve reasürans desteğini sağlamaktadır. Havuzu işletmek üzere 17 Sigorta Şirketi tarafından Tarsim A.Ş. kurulmuştur. İlgili yönetmelik çalışmalarında olduğu gibi Devlet destekli tarım sigortaları genel ve teknik şartları da Vakfın, TSRŞB tarım komitesi ve sigorta şirketlerinin teknik uzmanlarının özverili çalışmaları sonucunda hazırlanmıştır.

Yukarıdaki organizasyon şemasında görüldüğü gibi tarım sigortaları vakfının 1995’ten beri kurmuş olduğu alt yapı üzerine havuz kurulmuştur. Tarım ve Köyişleri bakanlığı ve hazine müsteşarlığından 2, TZOB, Türkiye sigorta ve reasürans şirketleri birliği ve havuz işletici şirketten 1 olmak üzere toplam 7 üyeli bir havuz yönetim kurulu tarafından yönetilen tarım sigortaları havuzunun iş ve işlemlerini yürütmek üzere sigorta şirketleri tarafından Tarsim A.Ş. kurulmuştur. Devletin prim desteğini sağlayacak şekilde diğer ilgili kurumlarda sistemde yer almışlardır. Buna göre vakfın bugüne kadar yürütmüş olduğu hizmetlerin yanı sıra prim toplama, reasürans sağlama ve hasar ödeme görevleri havuz işletici şirket TARSİM’e verilmiştir.

Devlet Destekli Tarım Sigortaları uygulamasının 01 Haziran 2006 tarihinde uygulamaya başlaması ile TSV Geleneksel ve Devlet Destekli Tarım Sigortaları uygulamalarının tek bir merkezden yürütülmesi görüşüyle risk inceleme, hasar organizasyonu ve ARGE hizmetlerinin yanı sıra, deneyimli personelini, otomasyon sistemlerini, özel Agrosoft programı ve veri bankasını Havuz İşletici Şirket: Tarsim’e devretmiştir. Hatta 2005 ve 2006 yılı gelirlerini oluşturacak ödemeleri yönlendirerek kuruluş aşamasındaki Tarsim’e finansal yönden de önemli ölçüde destek olmuştur.

Tarım sigortaları Vakfı bugün tarım sigortalarının çok yönlü geliştirilmesi yönündeki amacı çerçevesinde şimdilik eğitim hizmetlerine ağırlık veren bir kurum olarak faaliyetlerine devam etmektedir. Özellikle Tarsim ortağı sigorta şirketlerinin, acentelerin ve bankaların eğitimleri Vakıf tarafından verilmektedir.

Bugün Tarsim’in çalışmaları ve Devlet Destekli Tarım Sigortaları uygulamalarının sorunsuz bir şekilde başlamasında son 12 yıldır TSV tarafından hazırlanan havuz teknik altyapısının Tarsim’e entegre edilmiş olması en büyük faktörü teşkil etmektedir.

Yıllardır TSV’nin sigorta şirketleri ile kurduğu Türkiye modeline, alt yapısına, sistemlerine ve ekiplerine uluslararası kurumların nedenli güvendiğinin en güzel kanıtı Munih Re’nin Tarım sigortaları havuzumuzun risklerini 3 yıllığına teminat altına almış olması gösterilmektedir.

Tarsim’e devredilen risk inceleme ve hasar organizasyonu otomasyonunun oturmuş ve kendini kanıtlamış bir sistem olması, başka bir ülkede olmayan TSV Agrosoft yazılım programının geliştirilerek, TSV web portalının da aynen Tarsim tarafından kullanılarak sistemin sürdürülebilirliği sağlanabilecektir.

Tarsim’in Vakıftan entegre ettiği hasar ve risk inceleme otomasyonu yanı sıra elektronik ortamdaki poliçe örneğini de web sayfasına koyarak, Tarım Bakanlığı Çiftçi Kayıt

Sistemi(ÇKS) ile entegrasyonu sonucunda prim üretiminde otomasyon çalışmaları geliştirilmektedir.

Tarsim’in TSV nin mevcut otomasyon sistemlerine Tramer desteğinde prim üretimi, hasar ihbarı ve hasar ödemesine ilişkin otomasyon sistemlerini de eklemesi sonucu Tarım sigortaları Tam otomasyona sahip tek sigorta branşı olmuştur.