3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR
3.3. Deneylerin Uygulanışı ve Sonuçları
Bu çalışmada, bağımlı değişken olarak belirlenen kesici çapı (d), devir başına ilerleme (fn), eksenel kesme derinliği (ap) ve yanal kayma mesafesi (ae) değerleri ile bağımsız değişkenler olan maksimum yüzey pürüzlülük değeri (Rz, µm), kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınması (VB, µm) değerleri elde edilmiştir.
Deneylerin uygulanması sırasında kesici takımların iş parçasına emniyetli şekilde yaklaşması amacıyla tezgaha her yanal kaymada 3 mm’lik boşta bekleme mesafesi tanımlanmıştır. Bu nedenle, tezgahtan okunan işleme süresi ile deney için geçen süre arasında ilişki kurmak amacıyla her deneyde uygulanan yanal kayma sayısı kadar mesafe
toplam işlenen kanal uzunluğuna dahil edilmiştir. Bu mesafe ise, takımın aldığı mesafe olarak adlandırılmış ve Çizelge 3.8'de belirtilmiştir. Buna ilaveten, Çizelge 3.8’de tahmini olarak hesaplanan ilerleme hızına bağlı işleme süresi ile deney sonucu belirlenen işleme süreleri birbirleri ile karşılaştırılmış ve deneylerde belirlenen yanal kayma sayıları ve kesme genişlikleri belirtilmiştir.
Uygulanan deney numarasına göre işlenen kanallar Şekil 3.11’de yer almaktadır.
Kanalların işleme yönü resimlere göre aşağıdan yukarı doğru ve soldan sağa doğrudur.
Şekil 3.11. Deney numarasına göre işlenen kanallar
Şekil 3.11. (devam) Deney numarasına göre işlenen kanallar
Şekil 3.11. (devam) Deney numarasına göre işlenen kanallar
Ayrıca, her işleme sırasında takımların 2 – 3 saniye arasında bir sürede iş parçasına yaklaştığı ve bu yaklaşma süresinin tezgah tarafından işleme süresine dahil edildiği görülmüştür. Bu çerçevede, söz konusu yaklaşma süresinin tezgah tarafından hesaplanan işleme süresi içerisinde yer alması da deney sonucu ile elde edilen ilerleme hızına etkiyen diğer bir etken olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle, söz konusu yaklaşma ve uzaklaşma süresi her deney için 2 saniye kabul edilerek, Çizelge 3.8’de belirtilen tezgahtan okunan işleme süresinden düşülmüş ve deneylerde hesaplanan ilerleme hızı, deney boyunca takım devri ve deney boyunca takım kesme hızı değerleri bu şekilde hesaplanmıştır.
Bu çerçevede, Çizelge 3.8’de belirtilen hesaplanan ilerleme hızı için Formül 3.6 kullanılmıştır.
Fhesaplanan = tteorik
tokunanxFteorik (3.6)
Fhesaplanan = Deney sonucu hesaplanan ilerleme hızı (mm/dak) Fteorik = Teorik hesaplanan ilerleme hızı (mm/dak)
tteorik = Teorik işleme süresi (saniye)
tokunan= Tezgahtan okunan işleme süresi (yaklaşma süresi hariç) (saniye)
50
51
Ayrıca, Şekil 3.12’de Çizelge 3.8’de yer alan deney boyunca takımdaki devir değeri ile 54.000 dev/dak teorik olarak hesaplanan devir tüm deneyler karşılaştırılmış ve elde edilen sonuçların standart sapması (σ = 2.33) ve ortalaması (nortalama = 54.466) hesaplanmıştır.
Tezgahtan güç değerlerinin okunması ise X, Y ve Z eksenlerinin gücü vasıtasıyla yapılmıştır. Tezgah katalog bilgilerine göre eksenlere uygulanan güç 3 kW değerindedir.
Bu doğrultuda, tezgah 100 dev/dak devirde boşta çalıştırıldığında X ekseni %36, Y ekseni
%4 ve Z ekseni ise %70 oranında güç ile hareket etmektedir. İşleme sırasında eksenlerde meydana gelen güç ve boşta çalıştırılması ile arasındaki farkın oranı ise Çizelge 3.13’de gösterilmektedir.
Belirlenen kesme parametrelerine göre yapılan deneyler sonucu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 29x2 ve 29x3 no.lu deneylerde; 1 ve 3 no.lu deney için 2’şer adet, söz konusu diğer deneyler için 1 adet takım kullanılmış olup, kesici takımlar kırılmıştır. Kırılma sebebinin ise, konvansiyonel frezelemede kesme derinliğinin kesici kenar yarıçapından genellikle çok fazla olması sebebiyle işleme sırasında düzgün talaş oluşumu elde edilirken, genel olarak 500 μm ve daha küçük çaplardaki kesme ucu ile kullanılarak yapılan mikro frezeleme işleminde, kesme derinliği veya diş başına düşen ilerleme miktarı, kesici takım kenar yarıçapından daha küçük olmasından kaynaklı olabileceği düşünülmektedir (Özel, Thepsonthi, Ulutan ve Kaftanoğlu 2011). Bu durumda, kesme sırasında kesici kenar yarıçapının etkisiyle negatif talaş açısı karakteri sergilendiği ve takım yeterli talaş kaldırma derinliğine ulaşamaması sonucu iş parçasında malzeme ayrılma zorluğu, dislokasyon yoğunluğunun değişmesinden kaynaklı daha yüksek normal kayma akış gerilmesi ile birlikte elastik – plastik deformasyonlar meydana geldiği ve düzgün kesme işlemi yapılamadığı ifade edilmektedir (Aslantaş, Çiçek ve Çelik 2018). Bu nedenle, yapılan deneyler doğrultusunda, 0,5 mm çaptan daha düşük çaplı takımlarda kırılma riskinin arttığı anlaşılmakta, 0,5 mm ve üzeri takım çaplarında ise kırılma riskinin azaldığı görülmektedir.
Şekil 3.11'de 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 no.lu deneylerde kullanılan takımların işlediği kanallar ve takımların parçaya temas ettiği yerlerde meydana gelen işlemeler görülebilmektedir.
Şekil 3.12. Deneyler boyunca takımlardaki devir değeri ile teorik olarak hesaplanan devir değerlerinin karşılaştırılması
Şekil 3.13, Şekil 3.14 ve Şekil 3.15'te yer alan görüntüler, Şekil 3.8'de verilen Leica dmc 2900 marka mikroskopta 160x büyütülerek alınmıştır. Şekil 3.16'da yer alan görüntüler ise Şekil 3.9'da verilen Hitachi SU 5000 marka taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile 1000x büyütülerek alınmıştır. Kesici takım çap küçülme değerleri takımların işlemeden önceki çapları 0,4, 0,5 ve 0,7 mm olarak kabul edilerek hesaplanmıştır.
51.000
Şekil 3.13. 10 ve 11 no.lu deneylere ait takım çapına göre aşınma oranları ve adhezyon aşınma değerleri (Ölçümler 160x büyültülerek yapılmıştır.)
Şekil 3.14. 12 ve 20 no.lu deneylere ait takım çapına göre aşınma oranları ve adhezyon aşınma değerleri (Ölçümler 160x büyültülerek yapılmıştır.)
Şekil 3.15. 19 ve 21 no.lu deneylere ait takım çapına göre aşınma oranları ve adhezyon aşınma değerleri (Ölçümler 160x büyültülerek yapılmıştır.)
Çizelge 3.9. 10, 11, 12, 19, 20 ve 21 no.lu deneylere ait takım aşınma oranları
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (mm)
Takım Aşınma Oranı (Takım Çapına Göre)
(%)
En Büyük Adhezyon Aşınması Değeri
(mm)
10 8,54 0,147
11 8,42 0,114
12 7,8 0,061
19 3,86 0,168
20 2,64 0,213
21 2,99 0,354
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
10 9,19
Şekil 3.16. Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
11 11,2
12 8,85
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
13 12,8
14 22
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
15 12,3
16 13,9
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
17 8,14
18 16,2
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
19 8,80
20 14,2
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
21 10,2
22 14
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
23 10
24 9,22
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
25 10,9
26 14,4
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Deney Numarası
Takım Aşınma Değeri (µm)
Abrasiv Aşınma
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey (VB) Aşınması) (µm)
27 19,5
Şekil 3.16. (devam) Deneylerde kullanılan takımlarda kesici kenar üzerinde meydana gelen serbest yüzey aşınma değerleri (Ölçümler 1000x büyültülerek yapılmıştır.)
Çizelge 3.10. Yüzey pürüzlülük değerleri
Çizelge 3.10. (devam) Yüzey pürüzlülük değerleri
Çizelge 3.10. (devam) Yüzey pürüzlülük değerleri
Maksimum yüzey pürüzlülük değerleri (Rz) (µm) Çizelge 3.11'de yer almakta olup, söz konusu değerlerin hesaplanması, kanallardaki kesici takım giriş kısmı, kanal ortası ve kesici takımın kanaldan çıktığı kısımdan 2'şer ölçüm alınarak ölçüm sonuçlarının ortalaması alınarak yapılmıştır. Buna ilaveten, 3 no.lu deney için yazılan yüzey pürüzlülük değerleri 1. deneme sırasında işlenen kanal genişliği yüzey pürüzlülük cihazının ölçümü için yeterince büyük olmadığından 2. deneme sırasında açılan kanalın kesici uç giriş kısmı, kanalın ortası ve kesici uç çıkış kısmından alınmıştır.
Çizelge 3.11. Deney sonuçlarından elde edilen değerler
Deney Numarası
(Kesici Kenar Üzerinde Serbest Yüzey Aşınması (VB))
Çizelge 3.12. Tezgahtan çekilen güç değerleri
Deney
Numarası Tezgah Durumu
Tezgahtan Çekilen Güç Değeri Farkı (%)
Çizelge 3.12. (devam) Tezgahtan çekilen güç değerleri
Kontrol Parametrelerinin Kesici Kenar Üzerindeki Serbest Yüzey Aşınma ve Maksimum Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisinin İncelenmesi
Bu bölümde, Çizelge 3.11’de yer alan değerler kullanılarak deneylerde kullanılan kontrol parametreleri sabit tutulmuş ve diğer parametrelerin kesici kenar üzerindeki serbest yüzey aşınma (VB) ve maksimum yüzey pürüzlülük değerlerine (Rz) olan etkisi incelenmiştir.
Devir başına ilerleme (fn) sabit tutulduğunda, eksenel kesme derinliği ve yanal kayma mesafesi değişimine bağlı olarak meydana gelen takım aşınması ve maksimum yüzey pürüzlülük değişimi,
Devir Başına İlerleme (fn) = 0,002 mm/dev için;
Şekil 3.17 incelendiğinde, fn = 0,002 mm/dev sabit iken, en düşük serbest yüzey aşınma değerinin yanal kayma mesafesinin yüksek olduğu, buna karşılık, eksenel kesme derinliğinin düşük olduğu durumda (0,05 ile 0,075 arasında) elde edildiği ortaya çıkmaktadır. Buna ilaveten, yanal kayma mesafesi oranın artması durumunda takımlar daha kısa sürede işleme yapmaktadır. Bu nedenle, söz konusu şekil doğrultusunda, daha büyük yanal kayma mesafesinde ve daha küçük eksenel kesme derinliğinde takımlarda daha az aşınma meydana gelmektedir.
Şekil 3.17. fn = 0,002 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.18 incelendiğinde ise, fn = 0,002 mm/dev sabit iken, en düşük maksimum yüzey pürüzlülük (Rz) değerinin en düşük yanal kayma oranı ve eksenel kesme derinliğinde meydana geldiği anlaşılmaktadır. Ayrıca, yanal kayma mesafesi ve eksenel kesme derinliği arttıkça yüzey pürüzlülük değerinin de arttığı görülmektedir.
Şekil 3.18. fn = 0,002 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Devir Başına İlerleme (fn) = 0,006 mm/dev için;
Şekil 3.19 incelendiğinde ise, fn = 0,006 mm/dev sabit iken, en yüksek serbest yüzey aşınma değerinin 0,05 ile 0,075 mm eksenel kesme derinliği arasında ve yanal kayma mesafesinin düşük olduğu durumda meydana geldiği gözlenmiştir. Buna karşılık, en düşük serbest yüzey aşınma değeri ise, eksenel kesme derinliğinin en yüksek ve yanal kayma mesafesinin takım çapının %40 ve %50 kadarlık oranda verilmesi ile işleme yapıldığı durumda elde edildiği belirlenmiştir.
Şekil 3.19. fn = 0,006 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.20 incelendiğinde ise, fn = 0,006 mm/dev sabit iken, düşük maksimum yüzey pürüzlülük (Rz) değerinin yanal kayma oranı ve eksenel kesme derinliğinin yükselmesi ile elde edildiği anlaşılmaktadır. Buna ilaveten, yüksek maksimum yüzey pürüzlülüğü değeri ise yanal kayma oranının artması ve eksenel kesme derinliğinin azalması ile meydana geldiği görülmüştür.
Şekil 3.20. fn = 0,006 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Devir Başına İlerleme (fn) = 0,01 mm/dev için;
Şekil 3.21 incelendiğinde ise, fn = 0,01 mm/dev sabit iken, 0,1 mm eksenel kesme derinliğinde en yüksek serbest yüzey aşınma değeri meydana geldiği ve takım çapının
%30'u ve %50'si oranında belirlenen yanal kayma mesafesi ile yapılan işlemelerden elde edilen yüzey pürüzlülük değerinin, %40'ı oranında belirlenerek yapılan işlemelerden elde edilen yüzey pürüzlülük değerlerine göre daha yüksek olduğu görülmüştür. En düşük serbest yüzey aşınma değeri ise, 0,05 ile 0,075 mm arasındaki eksenel kesme derinliğinin ve yanal kayma mesafesinin takım çapının yaklaşık %40 kadarlık oranda verilmesi ile işleme yapıldığı durumda elde edildiği belirlenmiştir. Bu sonucun, yanal kayma mesafesinin artması ile birlikte yüzey pürüzlülük değerlerinin de artacağı durumu ile uyumlu olduğu ayrıca, yanal kayma mesafesi %30 oranında belirlenen işlemelerde diğer deneylere kıyasla işleme mesafesinin fazla olması ve bu nedenle, takımda meydana gelen aşınmanın yüzey pürüzlülük değerinde artışa sebep olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim, çalışmalarda, kesme kuvvetinin ve takım aşınmasının kesme yapıldıkça arttığı ve daha kötü bir yüzeye sebep olduğu ve çapaklanmayı arttırdığı belirtilmiştir (Aslantaş, Çiçek, Çelik ve S. 2018).
Şekil 3.21. fn = 0,01 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.22 incelendiğinde ise, fn = 0,01 mm/dev sabit iken, en düşük eksenel kesme derinliği ile %30 ve %40 arasındaki yanal kayma mesafesi değerinde en düşük maksimum yüzey pürüzlülük (Rz) değeri elde edildiği, buna karşılık, en yüksek eksenel kesme derinliği ile yanal kayma oranında en çok yüzey pürüzlülüğü meydana geldiği görülmektedir.
Şekil 3.22. fn = 0,01 mm/dev için yanal kayma mesafesi - eksenel kesme derinliği - maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Eksenel kesme derinliği (ap) sabit tutulduğunda, devir başına ilerleme ve yanal kayma mesafesi değişimine bağlı olarak meydana gelen takım aşınması ve maksimum yüzey pürüzlülük değişimi,
Eksenel Kesme Derinliği (ap) = 0,05 mm için;
Şekil 3.23 incelendiğinde, ap = 0,05 mm sabit iken, devir başına ilerleme değerinin artması ile 0,5 mm çaplı takımlarda serbest yüzey aşınma değerinin arttığı, 0,7 mm çaplı takımlarda ise önce artıp sonra azaldığı görülmüştür. Buna ilaveten, %30 oranında yanal kayma mesafesi belirlenerek yapılan işlemelerde söz konusu aşınma değerinin en yüksek olduğu, buna karşılık, %30 üzerindeki yanal kayma değerlerinde aşınma değerinin azaldığı ve 0,002 mm/dev değerindeki devir başına ilerleme değerinde yapılan işlemelerde takımların aşınmasının diğer deneylerde kullanılan takımlara göre daha az olduğu belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda diş başına ilerleme (fz) değeri arttıkça takımın aşınma değerinin belirli bir fz değerine kadar arttığı fakat söz konusu (fz) değerinden sonra aşınma değerlerlerinde azalma olduğu görülmüştür (Kuram ve Ozcelik, 2013).
Şekil 3.23. ap = 0,05 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.24 incelendiğinde, ap = 0,05 mm sabit iken, yanal kayma mesafesi oranının artması ile maksimum yüzey pürüzlülüğü değerinde de artış görülmüştür. Diğer taraftan, yapılan çalışmalarda, devir başına ilerleme değerlerinin artması ile işlenen yüzey kalitesinin düştüğü belirtilmiş olup, Şekil 3.24'te devir başına ilerleme değeri 0,002 mm/dev değerinden 0,006 mm/dev değerine yükseldiğinde yüzey pürüzlülük değerinin arttığı fakat 0,006 mm/dev değerinden 0,01 mm/dev değerine yükseltildiğinde yüzey pürüzlülük değerinin düştüğü ve daha kaliteli işleme yapıldığı gözlenmiştir. Bu durumun ise, 0,006 mm/dev ilerleme ile işleme yapan takımlardaki yanal kayma mesafelerinin 0,01 mm/dev ilerleme ile işleme yapan takımlardaki yanal kayma mesafelerinden daha fazla olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Nitekim, yanal kayma mesafesinin artışı yüzey pürüzlülük değerini de artırmaktadır (Topal, 2009).
Şekil 3.24. ap = 0,05 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Eksenel Kesme Derinliği (ap) = 0,075 mm için;
Şekil 3.25 incelendiğinde, ap = 0,075 mm sabit iken, devir başına ilerleme değerinin artması ile 0,7 mm çaplı takımlarda serbest yüzey aşınma değerinin arttığı, 0,5 mm çaplı takımlarda ise önce artıp sonra azaldığı görülmüştür. Buna ilaveten, en düşük aşınma değerinin 0,002 ve 0,006 mm/dev ilerleme değerlerinde %30 oranında yanal kayma mesafesi ile, 0,01 mm/dev ilerleme değerinde ise %50 oranında belirlenen yanal kayma mesafesi ile yapılan işleme sonucu elde edildiği görülmüştür.
Şekil 3.25. ap = 0,075 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.26 incelendiğinde, ap = 0,075 mm sabit iken, yanal kayma mesafesi oranının artması ile maksimum yüzey pürüzlülüğü değerinde de artış görülmüştür. Diğer taraftan, Şekil 3.24'te görülen duruma benzer şekilde, Şekil 3.26'da 0,006 mm/dev ilerleme ile işleme yapan takımlardaki yanal kayma mesafelerinin 0,01 mm/dev ilerleme ile işleme yapan takımlardaki yanal kayma mesafelerine göre daha az olduğu gözlenmiş olup, bu doğrultuda, ilerleme değerinin 0,006 mm/dev değerinden 0,01 mm/dev değerine yükseltildiğinde yüzey pürüzlülük değerinin de yanal kayma mesafesine bağlı şekilde yükseldiği düşünülmektedir.
Şekil 3.26. ap = 0,075 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Eksenel Kesme Derinliği (ap) = 0,1 mm için;
Şekil 3.27 incelendiğinde, ap = 0,1 mm sabit iken, devir başına ilerleme değerinin artması ile 0,5 mm çaplı takımlarda serbest yüzey aşınma değerinin arttığı, 0,7 mm çaplı takımlarda ise önce azalıp sonra arttığı görülmüştür. Buna ilaveten, en düşük aşınma değerinin 0,002 mm/dev ve 0,01 mm/dev ilerleme değerlerinde %30 oranında yanal kayma mesafesi ile, 0,006 mm/dev ilerleme değerinde ise %50 oranında belirlenen yanal kayma mesafesi ile yapılan işleme sonucu elde edildiği görülmüştür. Buna ilaveten, Şekil 3.23'te belirtilen 0,05 mm eksenel kesme derinliğinde gerçekleştirilen deneylere benzer şekilde, 0,002 mm/dev değerindeki devir başına ilerleme değerinde yapılan işlemelerde kullanılan takımların aşınmasının diğer deneylerde kullanılan takımlardaki aşınmaya göre daha az olduğu belirlenmiştir.
Şekil 3.27. ap = 0,1 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.28 incelendiğinde, ap = 0,1 mm sabit iken, yanal kayma mesafesi oranının artması ile maksimum yüzey pürüzlülüğü değerinde de artış görülmüştür. Maksimum yüzey pürüzlülüğünün ise ilerleme değeri ile birlikte arttığı gözlenmiştir. Yapılan çalışmalarda da, belirlenen en düşük diş başına ilerleme ve eksenel kesme derinliği değerlerinde ortalama yüzey pürüzlülüğü (Ra) değerlerinin en az olduğu görülmüştür (Kuram ve Ozcelik, 2013). Ayrıca, çalışmalarda ilerleme miktarındaki artışla beraber ortalama yüzey pürüzlülüğü (Ra) değerinin arttığı görülmektedir (Günay, 2013).
Şekil 3.28. ap = 0,1 mm için yanal kayma mesafesi - devir başına ilerleme- maksimum yüzey pürüzlülüğü grafiği
Yanal kayma mesafesi (ae) sabit tutulduğunda, devir başına ilerleme ve eksenel kesme derinliği değişimine bağlı olarak meydana gelen takım aşınması ve maksimum yüzey pürüzlülük değişimi,
Yanal kayma mesafesi (ae) = Kesici takım çapının %30'u oranında belirlenmesi durumunda;
Şekil 3.29 incelendiğinde, yanal kayma mesafesi (ae) kesici takım çapının %30'u oranında belirlenmesi durumunda yapılan deneylerde, en düşük serbest yüzey aşınma değerlerinin eksenel kesme derinliğinin en az olduğu durumda meydana geldiği görülmüştür. Buna ilaveten, 0,002 mm/dev olarak belirlenen en düşük devir başına ilerlemede serbest yüzey aşınma değerinin 0,5 mm çaplı takımlarda en düşük olduğu görülmüştür. 0,7 çaplı takımlardaki serbest yüzey aşınma değerleri ise 0,002 mm/dev ve 0,006 mm/dev devir başına ilerlemede önemli bir fark oluşturmamış olup (yaklaşık %1,5), 0,01 mm/dev devir başına ilerleme ile yapılan işlemeden daha düşük olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık, 0,5 mm çaplı takım için belirlenen 0,006 mm/dev devir başına ilerleme ile 0,075 mm eksenel kesme derinliğinde serbest yüzey aşınma değeri en yüksek olur iken, 0,7 mm çaplı takım için belirlenen 0,01 mm/dev devir başına ilerleme ile 0,1 mm eksenel kesme derinliğinde serbest yüzey aşınma değeri en yüksek elde edilmiştir. Ayrıca, devir başına ilerleme değeri ile eksenel kesme derinliği arttıkça serbest yüzey aşınma değerinin arttığı anlaşılmaktadır.
Yapılan çalışmalarda da, diş başına ilerleme (fz) değeri arttıkça takımın aşınma değerinin belirli bir fz değerine kadar arttığı fakat söz konusu fz değerinden sonra aşınma değerlerlerinde azalma olduğu ve eksenel kesme derinliğinin artması ile takım aşınmasının arttığı görülmüştür (Kuram ve Ozcelik, 2013).
Şekil 3.29. ae = d x %30 mm için devir başına ilerleme - eksenel kesme derinliği - serbest yüzey aşınması grafiği
Şekil 3.30 incelendiğinde, yanal kayma mesafesi (ae) kesici takım çapının %30'u oranında belirlenmesi durumunda yapılan deneylerde, devir başına ilerleme değerinin artması ile maksimum yüzey pürüzlülüğü değerinde de artış görülmüştür. Diğer taraftan, eksenel kesme derinliğinin artması ile 0,5 mm çaplı takımlarla yapılan işlemelerde maksimum yüzey pürüzlülük değerinde önemli bir değişme olmaz iken (0,453 µm), 0,7 mm çaplı takımlar kullanılarak yapılan deneylerde, yapılan işlemeler 0,05 mm eksenel kesme derinliğinden 0,075 mm eksenel kesme derinliğine değiştirildiğinde maksimum yüzey pürüzlülük değerinin %66,94 oranında azaldığı ve eksenel kesme derinliği 0,075 mm'den 0,1 mm'e değiştirildiğinde ise %81,11 oranında arttığı görülmekte; 0,05, 0,075 ve 0,1 mm eksenel kesme derinlikleri için belirlenen devir başına ilerleme değerleri sırasıyla, 0,006 mm/dev, 0,002 mm/dev ve 0,01 mm/dev olup, ilerleme değerinin artması ile birlikte
Şekil 3.30 incelendiğinde, yanal kayma mesafesi (ae) kesici takım çapının %30'u oranında belirlenmesi durumunda yapılan deneylerde, devir başına ilerleme değerinin artması ile maksimum yüzey pürüzlülüğü değerinde de artış görülmüştür. Diğer taraftan, eksenel kesme derinliğinin artması ile 0,5 mm çaplı takımlarla yapılan işlemelerde maksimum yüzey pürüzlülük değerinde önemli bir değişme olmaz iken (0,453 µm), 0,7 mm çaplı takımlar kullanılarak yapılan deneylerde, yapılan işlemeler 0,05 mm eksenel kesme derinliğinden 0,075 mm eksenel kesme derinliğine değiştirildiğinde maksimum yüzey pürüzlülük değerinin %66,94 oranında azaldığı ve eksenel kesme derinliği 0,075 mm'den 0,1 mm'e değiştirildiğinde ise %81,11 oranında arttığı görülmekte; 0,05, 0,075 ve 0,1 mm eksenel kesme derinlikleri için belirlenen devir başına ilerleme değerleri sırasıyla, 0,006 mm/dev, 0,002 mm/dev ve 0,01 mm/dev olup, ilerleme değerinin artması ile birlikte