Deneme alanı toprak örneğinin bazı kimyasal özellikleri aĢağıdaki Çizelge 4.1‟
de görülmektedir. Çizelge 4.1‟ e göre, toprağın nötr reaksiyonda, tuzsuz, az kireçli, organik madde miktarının az, yarayıĢlı fosfor kapsamının yeterli, değiĢebilir potasyum miktarının yüksek, değiĢebilir Ca, Mg ve yarayıĢlı mikro besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) kapsamının yeterli düzeyde olduğu görülmektedir.
Çizelge 4.1. AraĢtırma toprağının bazı kimyasal özellikleri
Toprak özelliği Analiz sonucu
pH, 1: 2.5 toprak/su 6.75
EC x 106 156
Kireç (CaCO3), % 6.20
Organik madde, % 1.10
Ca, % 0.73
P2O5, kg/da 12.10
K2O, kg/da 63.41
Mg, mg/kg 320.60
Mn, mg/kg 10.72
Cu, mg/kg 1.43
Fe, mg/kg 8.95
Zn, mg/kg 0.87
20 4.2. Akuakültür Atığı Uygulamasının Bitkinin Bazı Makro Besin Elementi Kapsamı Üzerine Etkisi
Salata bitkisinin bazı makro bitki besin elementi içeriği üzerine artan miktarlarda akuakültür atığı uygulamasının etkileri aĢağıdaki Çizelge 4.2‟de verilmiĢtir.
Çizelge 4.2. Akuakültür atığı uygulamasının salata bitkisinin bazı makro besin elementi (N, P, K, Ca, Mg) içerikleri üzerine etkileri, %, *, **.
Dozlar N P K Ca Mg
I 4.89 öd 0.61öd 8.29 öd 1.23öd 0.18öd
II 5.06 öd 0.67öd 8.54 öd 1.26öd 0.17öd
III 5.11 öd 0.71öd 8.66 öd 1.31öd 0.18öd
VI 5.18 öd 0.79öd 8.91 öd 1.35öd 0.20öd
*: değerler üç paralel ortalamasıdır, **: her bir element ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir, öd: önemli değil
Çizelge 4.2 incelendiğinde artan miktarlarda akuakültür atığı uygulamasının salata bitkisinin bazı makro bitki besin elementi (N, P, K, Ca, Mg) içerikleri üzerine olan etkileri değiĢkenlik göstermekle birlikte artan gübre uygulamaları ile birlikte bitkinin besin elementi içerikleri genellikle artıĢ göstermiĢtir. Ancak bu artıĢlar her bir makro bitki besin elementi için önemli bulunamamıĢtır. Bu durumun en önemli sebebi olarak deneme süresinin 30 gün gibi kısa bir süre olması gösterilebilir.
Graber ve Junge (2008) yapmıĢ oldukları bir araĢtırmada, farklı sebzeler üzerine artan akuakültür uygulamalarının bitkilerin bazı makro besin elementi içeriklerinde önemli artıĢlar belirlemiĢlerdir.
21 4.3. Solucan Gübresi Uygulamasının Bitkinin Bazı Makro Besin Elementi Kapsamı Üzerine Etkisi
Salata bitkisinin bazı makro bitki besin elementi (N, P, K, Ca, Mg) içeriği üzerine artan miktarlarda solucan gübresi uygulamasının etkileri aĢağıdaki Çizelge 4.3‟ de verilmiĢtir.
Çizelge 4.3. Solucan gübresi uygulamasının salata bitkisinin bazı makro besin elementi (N, P, K, Ca, Mg) içerikleri üzerine etkileri, %, *, **.
Dozlar N P K Ca Mg
I 5.43öd 0.92 öd 10.95 öd 1.42 öd 0.21 öd
II 5.30 öd 0.81 öd 9.24 öd 1.25 öd 0.18 öd
III 5.09 öd 0.71 öd 9.86 öd 1.24 öd 0.18 öd
VI 5.11 öd 0.67 öd 9.61 öd 1.42 öd 0.20 öd
*: değerler üç paralel ortalamasıdır, **: her bir element ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir, öd: önemli değil
Çizelge 4.3 incelendiğinde artan miktarlarda solucan gübresi uygulamasının salata bitkisinin bazı makro bitki besin elementi (N, P, K, Ca, Mg) içerikleri üzerine olan etkileri değiĢkenlik göstermiĢtir. Ancak bu değiĢkenlikler istatistiksel olarak önemli bulunamamıĢtır. Bu durumun en önemli sebebi olarak deneme süresinin 30 gün gibi kısa bir süre olması gösterilebilir.
Werner (1997)‟ ye göre toprağa artan miktarlarda solucan gübresinin uygulanması ile birlikte toprakta N, P, K gibi bazı makro besin elementlerinin yarayıĢlılığının ve bitkide söz konusu bu elementlerin miktarlarının arttığı saptanmıĢtır.
22 4.4. Akuakültür Atığı Uygulamasının Bitkinin Bazı Mikro Besin Elementi Kapsamı Üzerine Etkisi
Salata bitkisinin bazı mikro bitki besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içeriği üzerine artan miktarlarda akuakültür atığı uygulamasının etkileri aĢağıdaki Çizelge 4.4‟ de verilmiĢtir.
Çizelge 4.4. Akuakültür atığı uygulamasının salata bitkisinin bazı mikro besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içerikleri üzerine etkileri, mg/kg, *, **.
Dozlar Fe Cu Zn Mn
I 58.46 öd 8.40 öd 24.78 öd 75.72 öd
II 70.63 öd 8.88 öd 24.74 öd 82.31 öd
III 66.06 öd 8.75 öd 25.71 öd 83.91 öd
VI 76.86 öd 8.88 öd 31.47 öd 86.30 öd
*: değerler üç paralel ortalamasıdır, **: her bir element ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir, öd: önemli değil
Çizelge 4.4 incelendiğinde artan miktarlarda akuakültür atığı uygulamasının marul bitkisinin bazı mikro bitki besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içerikleri üzerine olan etkileri değiĢkenlik göstermekle birlikte artan gübre uygulamaları ile birlikte bitkinin besin elementi içerikleri artıĢ göstermiĢtir. Ancak bu artıĢlar her bir bitki mikro besin elementi için istatistiksel olarak önemli bulunamamıĢtır. Bu durumun en önemli sebebi olarak deneme süresinin 30 gün gibi kısa bir süre olması gösterilebilir.
Celis ve Sandoval (2010) ġili‟de yaptıkları bir araĢtırmada artan akuakültür uygulaması ile birlikte bitkilerin bazı mikro besin elementi içeriklerinde önemli, artıĢlar saptamıĢlardır.
23 4.5. Solucan Gübresi Uygulamasının Bitkinin Bazı Mikro Besin Elementi Kapsamı Üzerine Etkisi
Salata bitkisinin bazı mikro bitki besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içeriği üzerine artan miktarlarda solucan gübresi uygulamasının etkileri aĢağıdaki Çizelge 4.5‟ de verilmiĢtir.
Çizelge 4.5. Solucan gübresi uygulamasının salata bitkisinin bazı mikro besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içerikleri üzerine etkileri, mg/kg, *, **.
Dozlar Fe*** Cu Zn Mn***
I 30.73 a 9.23 öd 42.38 öd 72.03 a
II 32.10 a 9.28 öd 42.68 öd 78.37 a
III 38.30 a 9.01 öd 43.06 öd 87.14 a
VI 62.40 b 9.78 öd 61.95 öd 110.03 b
*: değerler üç paralel ortalamasıdır, **: her bir element ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir, öd: önemli değil,
***: % 5 düzeyinde önemli
Çizelge 4.5 incelendiğinde artan miktarlarda solucan gübresi uygulamasının marul bitkisinin bazı mikro bitki besin elementi (Fe, Cu, Zn ve Mn) içerikleri üzerine olan etkileri artan gübre uygulamaları ile birlikte bitkinin besin elementi içerikleri artıĢ göstermiĢtir. Söz konusu bu artıĢlar Fe ve Mn mikro besin elementleri için istatistiksel olarak önemli % 5 düzeyinde önemli bulunurken diğer mikro besin elementleri için önemli bulunamamıĢtır. Bu durumun en önemli sebebi olarak deneme süresinin 30 gün gibi kısa bir süre olması gösterilebilir.
Alam ve ark. (2007) tarafından yapılan bir çalıĢmada patates bitkisinin bazı mikro bitki besin elementi içeriklerinin artan solucan gübresi uygulaması ile birlikte arttığı belirlenmiĢtir. Söz konusu bu bulgular bu araĢtırma ile paralellik taĢımaktadır.
24 4.6. Akuakültür Atığı Uygulamalarının Bitkinin Bazı Agronomik Özellikleri Üzerine Etkisi
Artan miktarlarda akuakültür atığı uygulaması ile birlikte salata (Lactuca sativa L. var. crispa cv. Bellafiesta) bitkisinin bitki boyu, bitki çapı, yaprak sayısı, yaprak uzunluğu, yaprak geniĢliği ve bitki ağırlığı üzerine olan etkileri üç paralelin ortalaması olarak aĢağıdaki Çizelge 4.6‟ da verilmiĢtir. Akuakültür atığının artan dozlarının uygulaması ile birlikte salata bitkisinin agronomik özelliklerinde olan etkiler farklılık göstermiĢtir (Çizelge 4.6).
Artan miktarlarda akuakültür atığı uygulaması ile birlikte bitki çapı, yaprak sayısı, yaprak uzunluğu, yaprak geniĢliği ve bitki ağırlığı değerlerinde kontrole göre önemli artıĢlar belirlenmiĢtir. Diğer taraftan akuakültür atığı uygulaması ile birlikte salata bitkisinin bitki boyu ve kök uzunluğu değerlerinde kontrole göre azalıĢlar belirlenmiĢtir. Bu sonuçlar Yourtchi ve ark. (2013)‟ ün bulguları ile uygunluk içerisindedir. Yapılan istatistiksel değerlendirmede söz konusu artıĢlar % 5 düzeyinde önemli bulunmuĢtur.
25 Çizelge 4.6. Akuakültür atığı uygulamasının salata bitkisinin bazı agronomik özellikleri üzerine etkileri, *, **, ***.
*: değerler üç paralel ortalamasıdır, **: her bir parametre ayrı ayrı değerlendirilmiĢtir, öd: önemli değil,
***: % 5 düzeyinde önemli
AĢağıdaki ġekil 4.1‟ de akuakültür atığı uygulaması yapılmıĢ salata bitkilerinin genel bir görüntüsü verilmiĢtir.
26 ġekil 4.1. Akuakültür atığı uygulamaları için üç tekrarlı olacak Ģekilde dikilmiĢ salata fideleri
4.7. Solucan Gübresi Uygulamasının Bitkinin Bazı Agronomik Özellikleri