Demiryolu Sektöründe Faaliyette Bulunan Kümeler

2.5.1. Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümelenmesi (ARUS)

Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri (ARUS) Kümelenmesi, Türkiye’nin ilk bölgesel olmayan ve tüm Anadolu’yu kapsayan kümelenmesi olarak, ülkemizde raylı ulaşım sistemlerine yönelik üretim yapan sanayicilerimiz, destekleyici kurum ve kuruluşları ile 2012 yılında kurulmuştur.

Ülkemizde tasarımdan nihai ürüne yerli ve milli marka raylı ulaşım sistemlerini üreterek, birer dünya markası haline getirmeyi kendisine ana hedef olarak belirlemiş olan ARUS, Anadolu’nun dört bir yanından üyeleri ile, Türk raylı sistemler sektörünün önde gelen kuruluşlarını bir araya getirmekte, sektörde işbirliği, güç birliği ve milli markalar üretme görevini üstlenmektedir.

2012 yılı Türkiye için “Yerli ve Milli Üretimde” bir dönüm noktası olmuştur. Bu tarihten sonra Yapılan tüm ihalelerde en az % 51 yerli katkı dönemi ve Raylı Ulaşım Sistemlerinde Milli Markalar çıkmaya başlamıştır.

ARUS 2018 yılı sonu itibariyle 23 ilde 170 üyesi olan bir kümelenmedir. Küme üyeleri bünyesinde toplam 31.350 personel istihdam edilmekte olup 3075 personel Mühendis unvanı ile çalışmaktadır. Kümelenme bünyesinde oluşturulan Çalışma Grupları aşağıda verilmiştir:

 Raylı Ulaşım Sistemleri İşletmecileri

 Hat ve Yapı İşleri

 Araç Tasarımı ve Üretimi

 Elektrik ve Elektronik Sistemler

 Mekanik Sistemler

 Tasarım, Mühendislik ve Endüstriyel Tasarım

 Ar-Ge, Eğitim ve Üniversiteler

 Hukuk ve Mevzuat

 Standart ve Sertifikasyon

TCDD’ nin altyapı, elektrifikasyon, sinyalizasyon ve telekomünikasyon ve diğer faaliyetleriyle ilgili ARUS bünyesindeki firma alanları ve sayısı Tablo 9’da verilmiştir.

Tablo 9 ARUS bünyesindeki firma faaliyet alanları ve sayıları

2.5.2. Eskişehir Raylı Sistemler Kümelenmesi ( RSK )

Eskişehir Sanayi Odası ile Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’nin öncülüğünde, sektöre mal ve hizmet olarak tedarik sağlayan kuruluşlar ile, bu alanda eğitim ve danışmanlık hizmetleri veren kuruluşların temsilcileri ve sektörün gelişimine katkı verecek gerçek ve tüzel kişilerin bir araya gelmesi ile 2011 tarihinde Eskişehir’de Raylı Sistemler Kümelenmesi (RSC) kurulmuştur.

Kümelenme bünyesinde Eskişehir Sanayi Odası, Organize Sanayi Bölgesi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, TÜLOMSAŞ dâhil olmak üzere toplam 43 adet kuruluş yer almaktadır.

Küme yapısında yer alan şirketler; kaynaklı imalat, talaşlı imalat, kalıpçılık, montaj, boyama, döküm, kaplama, kataforez kaplama, ısıl işlem, fırın, kablo hazırlama, elektrik-elektro nik, otomasyon, haddeleme, plastik enjeksiyon, iç giydirme, kompozit üretim, dövme, lehim, metal şekillendirme, yıkama-temizleme, yenileme, modernizasyon, pnömatik, hidrolik, boru ve bağlantı elemanları, hırdavat, mekanik bağlantı elemanları, kauçuk, lastik malzeme, kompozit malzeme, kimya, petrokimya, tasarım, Ar-Ge, Ür-Ge gibi beceri, yetenek ve yetkinlikle r ine sahiptir.

Ayrıca, kümelenmede yer alan üretici şirketler, kendi pazar, müşteri, ürün-hizmet konumla rına uygun olarak TSI, IRIS, EN 15085, EN 3834, ISO 9001, OHSAS 18001, ISO 14001 gibi raylı sistemler sektöründe çalışma açısından gerekli sertifikasyonlara sahiptir.

Raylı Sistemler Kümelenmesi bölgesindeki en önemli proje, Anadolu Üniversitesi tarafında n yürütülen, Kümenin de paydaş olarak katıldığı, bir araştırma ve test merkezini de bünyesinde barındıran “Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAYSİM)” projesidir.

2.5.3. Ulusal Raylı Sistemler Test ve Araştırma Merkezi (URAYSİM)

2010 yılı Haziran ayında sunulan ve dönemin Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi Projesi (URAYSİM), 2013 yılı içerisinde kapsam ve bütçe yönünden revize edilerek uygulamaya geçilmiştir.

Ülkemizde üretilen yerli raylı sistem araçlarının kalite ve güvenilirlik düzeyinin sürekliliğinin sağlanabilmesini teminen ulusal ve uluslararası düzeyde hizmet verebilecek Eskişehir’dek i Ulusal Raylı Sistemler Test ve Araştırma Merkezi(URAYSİM), üniversiteler, TCDD ve özel sektör işbirliği ile tamamlanacak ve TCDD, üniversite ve özel sektörün de içinde bulunduğu işletim modeli hayata geçirilecektir.

URAYSİM, raylı sistem üreticilerinin ihtiyaç duyduğu alanlarda; Ar-Ge çalışmalarını yapabilecek donanım ve bilgilere sahip araştırmacıların yetişmesini sağlayacaktır. Araştırma ve Test Merkezi, ülkemiz üreticilerinin her türlü raylı sistem araç ve komponentlerini standartlara göre üretimini test edecektir. Bu bağlamda Araştırma ve Test Merkezi, ülkemiz üreticilerinin son ürünlerinin uluslararası tanıtımını gerçekleştirmek için önemli bir adım ve başlangıç olacaktır. Açık alanlarda, hangarlarda ve laboratuvarlarda farklı test sistemleri oluşturulacak ve yapılacak olan testler UIC, EN, ERA ve TSI direktifleri gibi standartlarda tanımlandığı gibi gerçekleştirilecektir. Sinyalizasyon ve kontrol sistemi ise ETCS, GSM-R, ERTMS ulusal ağlarda kullanılan sistemler ile uyumlu olacaktır. Bu araştırma ve test merkezi, uluslarara sı sertifika vermeye yetkili kuruluş haline gelecektir.

Raylı Sistemler Araştırma Merkezi projesi kapsamında kurulması planlanan başlıca test alanlar şunlardır:

1. Araç performans ve dayanıklılık testleri (6 farklı test) 2. Bojilere ve Tekerleklere yönelik testler (4 farklı test)

3. Kataner sistemi, Pantograf ve diğer Elektrifikasyon testleri (3 farklı test) 4. Çevresel etkiler ve iklimlendirmeye yönelik testler (4 farklı test)

5. Frenleme ve bağlantı elemanlarına yönelik testler (3 farklı test) 6. Araçların otomatik izlenmesi ve sinyalizasyonu (1 adet test) 7. Araştırma ve Ölçüm laboratuvarları (1 adet)

Bu proje kapsamında kullanılmak üzere Makine Mühendisliği, Elektrik-Elektro nik Mühendisliği ve İnşaat Mühendisliği başta olmak üzere tüm mühendislik alanlarından 19 araştırma görevlisi seçilmiş ve 2012 yılında göreve başlatılmıştır. 2013 yılında tüm araştırma görevlileri yüksek lisans ve doktora çalışmalarını yapmak üzere yurtdışına gönderilmiş olup proje süresince doktoralı öğrenci sayısının 40’ a yükseltilmesi planlanmaktadır.

Raylı sistemler araştırma merkezi binasının inşasının 1 yıl içinde tamamlanması, Demir yo lu araçları ve bileşenleri testleri için test ünitelerinin tasarımı ve imalatı (İhale sürecinde) ve Demiryolu araçları test yollarının inşası (Projelendirme Çalışmaları sürecinde) önümüzdek i süreçte gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalardır (19).