Delphi Tekniğine İlişkin Bilgiler;

Teknik; Antik Yunan döneminde ‘Delphi’ şehrinde bilginlerin toplanarak, gelecekle ilgili düşüncelerinin alınması ile ilgili yapılan çalışmadan ismini almıştır. Delphi tekniği, 1950'li yıllarda ABD'de RAND şirketinde çalışan Olaf Helmer ve Norman Dalkey adındaki iki araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. İlk Delphi uygulamaları, teknoloji alanında geleceğe yönelik tahminlerde bulunma ve olası icatlar ile yeni teknolojilerin sosyal ve ekonomik etkilerinin tahmin edilmesinde kullanılmıştır (http://www.iit.edu/~it/delphi.html24 aralık 2005-12-24).

Delphi tekniğinin amacı; geleceğe ilişkin tahminlerde bulunmak, uzman görüşlerini ortaya çıkarmak ve uzlaşma sağlamaktır. Delphi tekniği özellikle politik ya da duygusal ortamlarda karar verme durumunda kalındığında veya kararların güçlü gruplar tarafından etkilenme olasılığı olduğu hallerde kullanılabilir (Şahin, 2005;8).

Linstone ve Turoff (1975), Delphi tekniğini “grup iletişim sorununu düzenleme yöntemi”, Garrod ve Fyall (2005) ise Helmer (1972)’den alıntılayarak, bir grup uzmandan sistemli bir biçimde bir dizi şeklindeki soru formları ile fikir toplama tekniği, olarak tanımlamışlardır.

Tekniğin en önemli avantajı; uzmanların ikna oldukları taktirde fikrini değiştirmiş olmanın yaratacağı baskıdan etkilenmeden taraf değiştirmelerinin sağlanıyor olmasıdır. Teknik sadece geleceğe yönelik tahminleme yapmakta değil aynı zamanda üretilen politika seçenekleri arasında karar vermede de kullanılır (Klaassen ve Zoligen, 2003;319).

Genel olarak Delphi tekniği üç özelliğe sahiptir (Şahin, 2005;9): ƒ Katılımda gizlilik,

ƒ Grup tepkisinin analizi, ƒ Kontrollü geri besleme.

Delphi yapılandırılmış bir fikir tartışması yöntemidir. Tartışanlar uzmanlardır ve tartışılan geleceğin nasıl olacağıdır. Görüşmeler yüz yüze değil yazılıdır. Tartışmayı yönetenler belli soru yada önermelere pek çok uzmanın cevap vermesini sağlarlar. Buradaki cevaplar tüm cevap veren uzmanlara geçici bir sonuç olarak duyurulur. Oluşan ortak fikirler vardır. Ancak fikirlerin kimlere ait olduğu belli değildir. Bu yüzden kişisel tartışmalar çıkmaz. Fikirler tekrar gözden geçirilir. Tekrarlanan turlarda aynı soru veya önermeler farklı görüşlerin ışığında derlenerek uzmanlara tekrar tekrar yöneltilir. En sonunda bazı konularda bir ortak fikir oluşur. Hemfikir olunamayan konular da tespit edilmiş olur (Şahin, 2005;9).

Delphi tekniğinin faydaları şöyle özetlenebilir (Lemos ve Porto, 1998;332): • Kişisel çatışma yoktur,

• Başkalarının karizmasından etkilenme yoktur, • Fikir beyanından çekinme yoktur,

• Sonuçta ortaya çıkan fikirler anonimdir,

• Fikrini değiştirmek ve geliştirmekten çekinme yoktur,

Böylece çok sayıda uzman tartışabilir, ancak zaman alıcıdır (Alpkan, 2002;12). Ayrıca; organizasyonda bir sorunun çözümü için uzman kişilerin yüz yüze görüşmeler ve bir arada tartışmalar yapmadan bir konu hakkında karar vermelerine ve uzlaşmalarına imkan sağlayan bir yöntemdir. Bu karar verme tekniğinde önce konunun uzmanı kişilere sorunlara bakış açılarını ve önerebilecekleri çözümleri belirtmeleri istenen yazılı bir form gönderilir. Formlar uzman kişiler tarafından doldurulduktan sonra geri gönderilir. Tüm grup üyelerinin veya uzmanların görüş ve önerileri sınıflandırılır (Aktan, 1998;32).

Delphi tekniğini diğer sorgulama, görüş alma tekniklerinden ayırt eden en önemli özelliği, sorgulama sürecinin 2 ve daha fazla aşamalı yapılmasıdır. Her aşamanın sonuçları araştırmacılar tarafından değerlendirilerek katılımcılara bildirilmekte ve kendi cevaplarını gözden geçirmeyi düşünüp düşünmedikleri sorgulanmaktadır. Burada amaç katılımcıların nihai olarak belli bir uzlaşı noktasına ulaşıp ulaşamayacaklarını sınamaktır (Şencan, 2006;5).

2.3.1.1. Delphi Tekniği Çeşitleri;

4 çeşit Delphi tekniği mevcuttur (Zolingen ve Klaassen, 2003;319). Bu teknikler aşağıda kısaca açıklanmıştır.

2.3.1.1.1. Klasik Delphi Tekniği,

Klasik Delphi tekniğinde veriler birkaç tur ile uzmanlardan toplanır. Her turdan önce önceki turun sonuçları sorun üzerindeki düşünceler bir karara varılana kadar uzmanlara iletilir. Bu turlar genellikle uzlaşı ile sonuçlanır. Zaman zaman fikirler iki farklı uçta toplanabilir, bu durum da ayrıca değerlidir. Örneğin; uzmanların bir bölümü herhangi bir gelişmenin 20 yıl içinde gerçekleşmesinin olası olduğunu

klasik Delphi tekniği etkileşimli tekrarlanan ve fikir sahipleri bilinmeyen şeklinde düzenlenmiş ve dikkatlice yapılandırılmış iletişim sürecidir.

Klasik Delphi 5 özellikle nitelenebilir; ƒ Fikirlerde ortaklık

ƒ Tekrarlanan süreçler

ƒ Cevapların değerlendirilmesi

ƒ Uzmanlar arasında, belirlenen konuya yönelik cevaplarda kararlılığın sağlanması (Rowe, Wright ve Bolger; 1991;241)(Murry, Hammons, 1995;428).

2.3.1.1.2. Politika Delphi,

“Politika Delphi” tekniğinin amacı yapılandırılmış ortak diyalogları kullanarak politika alternatifleri üretmektir. Bu durumda teknik bir politika üretme aracı olarak kullanılır.

Politika Delphi 5 özellikle nitelenebilir (Zolingen ve Klaassen, 2003;321); ƒ Fikirlerde ortaklık

ƒ Tekrarlanan süreçler ƒ Kontrolü geri besleme

ƒ Sınıflandırılmış uzman görüşleri.

ƒ Uzmanlar arasında, belirlenen konuya yönelik cevaplarda istikrar 2.3.1.1.3. Karar Delphi

Karar Delphi tekniği W. Rauch (1979), tarafından sosyal gelişmelerde kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Yukarıdaki 2 teknik var olan “gerçeklerden” hareket ederken karar Delphi tekniğinde olası “gerçeklikler” karar verici grup tarafından önerilmektedir. Bu tekniğin can alıcı noktası ise; karar verici grubun aslında zaten sorunun içinde olmasıdır (Rauch, 1979;161).

2.3.1.1.4. Grup Delphi ve Uzman Semineri

T. Webler, D. Levine, H. Rakel ve O. Renn (1991) tarafından geliştirilen tekniğin amacı; çevresel risklerle ilgili belirsizlik durumunda görüş oluşturulmasında sonuca hızla ulaşmaktır.

Grup delphi 5 özellikle nitelenebilir; ƒ Grup toplantısı

ƒ Tekrar

ƒ Kontrollü geri besleme ƒ İstatistiksel grup cevapları

ƒ Uzmanlar arasında, belirlenen konuya yönelik cevaplarda istikrar.

Tekniğin gerçekte klasik delphi’den tek farkı uzmanların fiziksel olarak da bir arada olmaları nedeniyle kimliklerinin diğerleri tarafından bilinmesidir. (Webler, Levine, Rakel ve Renn,1991;257). Bu nedenle aslında birbirlerinden etkilenmeleri ve fikirlerini değiştirmeleri de olasıdır.