A. Miras Hukuku
2. Defterimizdeki Veraset Taksiminden Örnekler
Defterimizde 161 belge mevcuttur. Bunlardan 60 belge miras ile ilgili davalardan oluĢuyor. Bu davaları incelediğimizde Ġslam Hukuku usüllerine uygun bir Ģekilde hüküm verildiğini tespit ettik. Defterimizde miras ile ilgili belgelerin fazla olmasından dolayı bir kısım davalardaki taksimatı vereceğiz.
Defterimizde 20 numaralı belge Sorik köyünde ikamet eden ve Rum teb‟asından olan Cağazoğlu Ağnati‟nin miras davasıdır. Davada Cağazoğlu Ağnati‟nin oğlu Nikola, kızları Varvire, Sultane, ve Katerine ve eĢi Marye‟nin miras taksimini görmekteyiz. Mûristen kalan mülklerin fiyatı toplam 8560 kuruĢtur.Kassâm tarafından belirlenip “resm-i kısmet-i âdi” altında alınan resim miktarı 164 kuruĢtur. “Kaydiye ve masârıf-ı sâire” denilen iĢlem masrafı 36 kuruĢtur. Artık taksim edilecek miktar ise “Sahhü‟l-bâkî beyne‟l-verese” Ģeklinde ifade edilir. Kalan miktar 6360 kuruĢtur. Nisa suresi 12. Ayet gereği “…eğer sizin çocuğunuz
varsa o takdirde bıraktığınızın sekizde biri onlarındır (kadınlarındır)...”mûrisin eĢi
Marye‟ye 1/8 oranında olan 795 kuruĢ düĢer.“Allah, size, çocuklarınız(ın alacağı
miras) hakkında, erkeğe iki dişinin payı kadarını emreder. (Çocuklar sadece) ikiden fazla kız iseler, (ölenin geriye) bıraktığının üçte ikisi onlarındır…” Nisa suresi 11.
ayetine dayanarak mûrisin üç kızı olduğundan kalan miktar olan 5565 kuruĢun 2/3‟ü kız çocuklarına ve erkek çocuğa ise kızın iki katı verildiğini görmekteyiz. Bu durumda üç kızın her birine düĢen miktar 1113 kuruĢ olup, erkeğe düĢen miktar ise 2226 kuruĢtur.
Cağazoğlu Ağnatinin miras taksimi aĢağıda tablo Ģeklinde ayrıca verilmiĢtir. Belge No: 20
Cem„an yekûn 8560 GuruĢ
Resm-i kısmet-i âdî 0164 GuruĢ
38
Kaydiye ve masârıf-ı sâire 0036 GuruĢ Sahhü'l-bâkî beyne'l-verese 6360 GuruĢ
Defterimizde 43 numaralı belge Gecegü köyünden KoĢdikoğlu Mahmud Ağa‟nın oğlu Süleyman‟ın veraset davasıdır. Mûristen kalan mülkün terekesi 4500 kuruĢtur. “Resm-i kısmet-i âdi” olarak alınan miktar 112,20 kuruĢ olup, “kaydiye sicil” olarak alınan iĢlem ücreti 37,20 kuruĢtur. Kalan taksim edilecek miktar ise 4350 kuruĢtur. Nisa suresi 12. Ayet gereği“…eğer sizin çocuğunuz varsa o takdirde
bıraktığınızın sekizde biri onlarındır (kadınlarındır)...”murisin eĢi Gül Hanım‟a
çocuğu olduğundan dolayı 1/8 oranında 543,30 kuruĢ verildiğini ve kalan 7/8 miktarı ise oğlu Süleymana verildiğini görmekteyiz.
KoĢdikoğlu Mahmud Ağanın oğlu Süleyman‟ın ve eĢi Gül Hanım‟ın miras taksimi aĢağıda tablo halinde verilmiĢtir.
Belge No: 43
Cem„an yekûn-ı tereke 4500
Resm-i kısmet-i âdî 0112 20
_______ 4387 20 Kaydiye sicil ve sâire düyûn-ı
müteferrika
0037 20
Sahhüˈl-bâkî beyneˈl-verese 4350 Hısse-i zevce-i merkûme
GuruĢ 543 para 30
Hısse-i gâib-i mezbûr Süleyman GuruĢ 3806 para 10 Hısse-i zevce-i merkûme GuruĢ 795 Hısse-i ibn-i gâib-i merkûm GuruĢ 2226 Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 1113 Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 1113 Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 1113
39
Defterimizde 53 numaralı belge AĢağıkenise Mahallesinden Canikoğlu Agob‟un miras taksimini konu almıĢtır. Murisin terekesi 24000 kuruĢ olup,700 kuruĢ‟u resim, sicile kayıt ve mahkemeye olan borcu için verilmiĢtir. Kalan miras olan 233300 kuruĢun murisin çocukları olduğundan Atam kızı Ġranya‟ya 1/8 oranında olan 2912,20 kuruĢ verilmiĢtir. Murisin Elmes ve Nazlı adında iki kızı olup Atam ve Nikogos adında iki oğlu vardır. Oğula kızın iki katı verilidiğinden Nikogos‟a 6795,32 kuruĢ, Atam‟a 6795,32 kuruĢ verildikten sonra oğla verilen miktarın yarısı olan 3398,36 kuruĢ Elmes‟e, 3398,36 kuruĢ da Nazlı‟ya taksim edilmiĢtir.
Canikoğlu Agob‟un miras taksimi aĢağıda tablo halinde verilmiĢtir. Belge No: 53 Cem„an yekûn 24000 Resm-i kısmet-i âdî 00600 ______ 23400 Kaydiye-i sicil 00040 _____ 23360 Düyûn-ı müteferrika 00060 Sahhüˈl-bâkî beyneˈl-verese 23300
Defterimizde 75 numaralı belge Yahya bin Abdullah‟ın müteveffiye kızının miras taksimi davasıdır. Murisenin terekesi 9680 kuruĢ olup 242 kuruĢu “resm-i adi” olarak, 38 kuruĢu sicile kayıt ücreti olarak tahsil edilmiĢtir. Miras taksimi yapılacak olan 9394 kuruĢtur.“Ve eğer eşlerinizin (kadınlarınızın) çocukları yoksa onların Hısse-i zevce-i merkûme GuruĢ 2912 para 20 Hısse-i ibnü'l-merkûm GuruĢ 6795 para 32 Hısse-i ibnü'l-merkûm GuruĢ 6795 para 32 Hısse-i bintü'l-mezbûre GuruĢ 3398 para 36 Hısse-i bintü'l-mezbûre GuruĢ 3398 para 36
40
bıraktıklarının yarısı sizindir. Fakat eğer onların (kadınların) çocukları varsa o zaman dörtte biri sizindir..”Nisa suresi 12. ayetinde belirtildiği gibi murisenin
çocukları olduğu için kocası Mehmet Efendi‟ye ¼ hisse olan 2350 kuruĢ düĢmüĢtür. “Ölenin çocuğu varsa, geriye bıraktığı maldan, ana babasından her birinin altıda bir
hissesi vardır…” Nisa suresi 11. ayetine binaen murisenin annesi Hacı Mehmed kızı
Ümmü Gülsüm‟e 1/6 hisse olan 1566 kuruĢ düĢmüĢtür. Kalan miktar oğulları Osman, Necib, Abdullah ve kızı Fatma‟ya taksim edilmiĢtir. Erkeğe kızın iki katı olduğundan Osman‟a 1566,15, Necib‟e 1566,15, Abdullah‟a 1566,15 kuruĢ verilip kızı Fatma‟ya ise 783,11 kuruĢ düĢmüĢtür.
Yahya bin Abdullah‟ın müteveffiye kızının miras taksimi aĢağıda tablo halinde verilmiĢtir. Belge No: 75 Ġcmâl-i yekûn 9680 Resm-i âdî 242 _____ 9432 Kaydiye ve sâire 0038
Defterimizde 84 numaralı belge Araboğlu Mahallesi‟nden Kasaboğlu Torosun veraset davasıdır. Tereke miktarı olan 3595 kuruĢun 95 kuruĢu resime ve sicile kayıt iĢlemleri için verilmiĢtir. Miras taksimi yapılacak olan 3500 kuruĢun 1/8 hissesi murisin eĢi Oskohi‟ye 433,20 kuruĢ verilmiĢtir. Murisin Takohi, Tensok, Markarid ve Yokota adındaki kızlarının her birine 510 kuruĢ düĢmüĢtür. Murisin tek oğu olan Ġstepan‟a kızın iki katı olan 1020, 32 kuruĢ taksim edilmiĢtir.
Kasaboğlu Toros‟un miras taksimi aĢağıda tablo halinde verilmiĢtir. Hısse-i zevc GuruĢ 2350 Hısse-i ümm GuruĢ 1566 Hısse-i ibn GuruĢ 1566 para 15 Hısse-i ibn GuruĢ 1566 para 15 Hısse-i ibn GuruĢ 1566 para 15 Hısse-i bint GuruĢ 783 para 11
41 Belge No: 84
Cem„an yekûn 3595
Resm-i kısmet-i âdî ve kaydiye-i sicil 0095 Sahhüˈl-bâkî taksîm beyneˈl-verese 3500
Defterimizde 112 numaralı belge AĢağıkenise Mahallesi‟nden Kürkcüoğlu Mihail‟in karısı Nazenek‟in veraset davasıdır. Tereke olarak kalan miktar 2014 kuruĢtur. “…Bunlar (kimseyi ) darlığa düşürmeden yapılan vasiyet ve de borç
ödendikten sonradır…”Nisa suresi 12. ayetinde belirtildiği üzere borç ödendikten
sonra miras taksimi yapılır. Murisenin 500 kuruĢ borç ve defin iĢlemlerine, 38 kuruĢ resm-i adi‟ye, 10 kuruĢ da kayıt masraflarına verilmiĢtir. “..Eğer kardeşleri varsa,
anasının hissesi altıda birdir…” Nisa suresi 11. ayette belirtildiği üzere murisenin
kardeĢleri olduğundan annesi Filipos‟a 1/6 oranında hisse miktarı olan 244 kuruĢ düĢmüĢtür. Kızları Takar ve Meryem‟e ise 2/3 hisse olup her birine 488,26 kuruĢ verilmiĢtir. Ġki erkek kardeĢi olan Kiyork ve Simon, kızkardeĢi olan Sultane‟ye annelerinede hisse düĢmesinden dolayı eĢit miktarda olan 98,28‟er kuruĢ taksim edilmiĢtir.
Kürkcüoğlu Mihail‟in karısı Nazenek‟in miras taksimi aĢağıda tablo halinde verilmiĢtir.
Belge No:112
Ġcmâl-i yekûn 2014
Düyûn-ı müteferrika ve masârıf-ı defniye 0500 _____ 1514 Hısse-i zevce-i merkûme
GuruĢ 433 para 20
Hısse-i ibn-i merkûm GuruĢ 1020 para 32
Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 510
Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 510
Hısse-i bint-i merkûme GuruĢ 510
Hısse-i bint-i merkûme gâibe
42
Resm-i âdî 0038
_____ 1476 Kaydiye ve masârıf-ı sâire 0010 ____ 1466