Osmanlı Devletinin gelişmiş bir yönetim ağı mevcuttur. Hem merkezde hem de yerel idarede
etkili olan önemli görevliler vardır. Bu görevliler yönetimin adalet çerçevesinde yönetilmesini
sağlamaktadır. Üzerinde çalışma yaptığımız defterdeki kayıtlarda da önemli devlet görevlileri
karşımıza çıkmaktadır. Bu görevliler ehl-i örf ve ehl-i şer῾ şeklinde kategorilere ayrılarak
isimleriyle birlikte kayıt numaralarıyla verilmiştir (Bkz. Tablo 11). Elimizdeki kayıtlarda 27 tane
ehl-i örf görevi ve görevlileri geçerken, 8 tane ehl-i şer῾ görevi ve görevlileri geçmektedir.
Dönemin Trabzon valisi (Derviş) Ahmed Paşa birçok kayıtta karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca
kayıtlarda Trabzon dışında Erzurum’da görev yapan vali Ali Paşa
246, vali Halil Paşa ve Ömer
Paşa
247gibi farklı şehirlerde görev yapan görevliler meslekleriyle birlikte verilmiştir. Farklı şehirde
görevli olanlar tabloda parantez içinde görev yaptığı şehir yazılarak belirtilmiştir.
Tablo 11: Trabzon’da Bulunan Ehl-i Örf ve Şer῾
Görev ve Ünvanlar
Ehl-i Örf İsim Kayıt No
Sadrazam Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa 87a/2
Trabzon Valisi (Derviş) Ahmed Paşa
7a/2, 8a/1, 8b/2, 9a/1, 9b/2, 10b/2, 12b/3, 13a/1,13b/2, 14b/2, 15b/1, 17b/2, 18a/1, 20a/1, 21b/2, 30b/1, 33a/1, 35a/1, 35b/1, 42a/1, 42b/1, 43a/2, 47b/1, 48a/2, 49b/1, 52b/1, 80a/1, 81a/3, 89a/1
Eski Trabzon Valisi Saatçi Mehmed Paşa 18a/1
246
(TŞS), Defter no. 1858 (1102-1104/1691-1693), ss. 13b/2, 79a/1.
247
Görev ve Ünvanlar Ehl-i Örf
İsim Kayıt No
Başka Şehirlerin Valileri
Ali Paşa (Erzurum) 13b/2, 79a/1
Halil Paşa (Erzurum) 80a/1
Ömer Paşa (Çıldır) 80a/1
Yeniçeri Zabiti İbrahim Çavuş Ağa ibn-i Mustafa Çavuş Hüseyin Çavuş Ağa ibn-i Osman 44a/1
50a/1, 52b/1, 81a/3
Yeniçeri Ağası Abdi Ağa 38a/1
Mütesellim Şaban Ağa 5b/2, 5b/3, 10b/2, 20a/1, 21b/2, 22a/1,
90a/1 Beytü’l-mâl Emini
Şaban Ağa 4b/1
Hüseyin Çavuş Ağa bin Osman Ağa 32b/1, 50a/1 İbrahim Çavuş Ağa ibn-i Mustafa Çavuş 44a/1
Voyvoda Veli Ağa Rize Voyvodası 41a/1, 41b/1
Dizdar-ı Kebîr Dizdar-ı Kebîr Ali Ağa bin Mustafa 3b/3, 15a/3, 79a/1 Dizdar-ı Sagîr Dizdar-ı Sagîr Mehmed Ağa 79a/1, 8a/2
Dizdar-ı Evsât Dizdar-ı Evsât Mehmed Ağa ibn-i Hüseyin
3b/1, 6b/1, 7b/1, 8b/2, 9a/2, 11a/1, 16a/1, 22b/2, 23a/1, 24a/3, 24b/2, 31a/1, 31b/1, 31b/2, 43b/1, 44a/1, 47b/1, 50a/4, 51a/1, 51a/2, 51b/1, 59a/1, 65b/6, 71b/1, 81a/2, 87a/2, 89b/2
Dizdar
Ali Ağa ibn-i Mustafa 20a/1, 67a/1, 71b/1 Ebubekir Beşe Dizdar Süleyman Çelebi 22a/2
İbrahim Çelebi bin Dizdar 22a/2
Mustafa Beşe Dizdar 22a/2
Dizdar Musli Ağa 88b/1
Usta Satılmış Dizdar 89b/1
Beşlü Kethüdaları Mahmud Çelebi ibn-i Mehmed 29b/2
Bölükbaşı
Mustafa Çelebi bin Ebubekir Efendi Bölükbaşı
1b/2, 3b/3 Abdi Bölükbaşı ibn-i Ali Bey 21b/2
Ali Çelebi bin Süleyman Bölükbaşı 34a/1, 34b/1, 64b/3 Mehmed Bölükbaşı ibn-i İsmail 73b/2, 90b/2 Mehmed Bölükbaşı ibn-i Ahmed 73b/2 Alay Çavuşu
Mustafa Çavuş bin Hüseyin 43a/1, 52b/1, 83a/3, 83b/1 İbrahim Alay Çavuşu tâbi῾i müşaruileyh 83b/1
Alaybeyi Alaybeyizâde Ali Ağa 49b/2, 87a/1
Süleyman Ağa 87a/2
Çeribaşı
Çeribaşı Ivaz ibn-i Ali 9b/1, 16b/3, 31a/1, 50a/4 Çeribaşı Oğuz Bey bin Ali 30b/2, 31b/2
Çeribaşı Mehmed Ağa 31b/1
Çeribaşı Ivaz Bey bin Ömer Dede 51a/1, 51a/2
Mübaşir
Mustafa Bey 4b/1
Mustafa Ağa 11a/1, 12a/2, 13a/1, 15a/3
Elhâc Mehmed Ağa 13b/2
Mehmed Bey ibn-i Hamza 20a/1
Abdi Bölükbaşı ibn-i Ali Bey 21b/2 Ahmed Ağa ibn-i Yusuf Ağa 25a/1
Ebubekir Bey ibn-i Veli 48a/2
Çukadar
Mehmed Beşe Çukadar
15b/1, 46b/1, 54a/6, 58b/1, 58b/8, 62b/2, 64a/9, 64b/8, 65a/4, 65b/9, 66a/8, 66b/5, 87b/2
Çukadar Seyhi bin Hamza 22a/1
Çukadar Mehmed Beşe bin Muslih 40a/1, 57b/6, 64a/8, 65a/8, 67a/4 Çukadar Siyavuş Beşe bin Abdullah 42a/1, 46a/3, 47b/1, 49b/1, 63b/3, 63b/4 Mehmed Beşe bin Fazlı Çukadar 67a/7
Mehmed Beşe bin Mürsel Çukadar 73a/2
Defter Kethüdâsı Defter Kethüdâsı Mehmed Efendi 1b/2, 9b/2, 14b/2, 18a/1,42a/2, 43a/2, 47b/1, 87a/1
Serdengeçtiyan Ağası Mehmed Ağa 32b/1
Görev ve Ünvanlar
Ehl-i Örf İsim Kayıt No
Tüfenkcibaşı Hasan Ağa bin Hüseyin Ağa 7a/2, 8b/2
Topçubaşı Elhâc Ali bin Hasan 8b/1, 12a/2
Mataracıbaşı Salih Ağa bin İbrahim 12b/1
Kapucubaşı Mustafa Ağa 12a/2, 15a/3
Kahvecibaşı Vezir müşarûn-ileyh hazretlerinin kahveci başısı Elhâc Mehmed 35b/1
Görev ve Ünvanlar
Ehl-i Şer῾ İsim Kayıt No
Kazasker (Kadıasker) El-fakir Esseyyid Ali kadıasker-i Anadolu 2b/1, 2b/3 Rumeli Kazaskeri Yahya Efendi 41b/1
Kadı
Mahmudzâde Esseyyid Mehmed 2b/2, 2b/3
Esseyyid Mehmed Efendi 19b/2
Esseyyid Ahmed Efendi 29a/1
Mevlânâ Abdulkerim Efendi 43a/2 Hasan Efendi bin Abdullah Kadı-ı Keşab 64a/2
Mütevelli
Sinan Paşa Evkafı’nın mütevellisi İbrahim Çelebi
2a/2
Süleyman Ağa 13b/1
İmaret-i Hâtûniye Evkafının mütevellisi Hasan Ağa ibn-i Elhâc Mehmed Ağa
17b/1 İbrahim Ağa bin Hasan Mütevelli 17b/3, 21b/3 Esseyyid Ahmed Efendi bin Bayezid 27a/1 Mütevelli Hasan Ağa Kabasakalzâde 29b/1 Fahru’l-akran Hasan Ağa El-mütevelli 29b/2 Hoca Ali Evkâfı mütevellisi Eyüb Çelebi
ibn-i Yakub
43a/2 Feth-i Sultan Mehmed Han tabe serâhû
hazretlerinin evkâfı mütevellisi İbrahim Çelebi ibn-i Kasım
43a/2
Hasan Ağa El-mütevelli 56b/1
Mahmud Efendi ibn-i Süleyman 81a/3
İmam
Bozdepe imâmı Hasan Efendi 2a/3
Elhâc Hüseyin Efendi ibn-i Ömer 5a/2, 6a/1, 45b/2 Yakub Efendi bin Mehmed El-imâm 10a/3
Mustafa Efendi bin İshak Ebyâz imâm 14b/1 Ali Efendi bin Yusuf imâm-ı Orta Hisar 17b/1, 54a/7
Hasan Efendi El-imâm 19a/2, 46b/1
Mustafa Efendi bin İbrahim el-imâm be-Cami-i Manastır
26b/1, 35a/1 Yakub Efendi ibn-i Cafer El-imâm 43b71, 91a/1
Ömer Efendi El-imâm 56a/6
Mahmud Efendi El-imâm 57a/3
Yakub Efendi El-imâm 57b/5
Hasan Efendi bin Yusuf El-imâm 62a/2, 65b/7 Ali Efendi ibn-i Mehmed El-imâm 65b/7 Esseyyid Ali Efendi ibn-i Esseyyid Ahmed
Çelebi
66b/4
İmam
Esseyyid Eyüb Efendi bin Şaban Efendi 68a/2 Hüseyin ibn-i Mahmud El-imâm 73b/2 Elhâc Hüseyin Efendi bin Ömer Dede
El-imâm Câmi-i Debbağhâne 79a/1, 83b/1, 86a/3 Ali Efendi bin Yusuf El-imâm Câmi-i Kebîr 79a/1
Hüseyin Efendi El-imâm 82a/2
Habib Efendi bin Mahmud El-imâm Câmi-i Bâb-ı Pazar
83b/1 İbrahim Efendi ibn-i Mehmed El-imâm 87b/2
Görev ve Ünvanlar
Ehl-i Şer῾ İsim Kayıt No
İmam
Ali Efendi bin Yusuf El-imâm Câmi-i Orta Hisar
88b/1 Monla Siyah mescid-i şerîfinde imâm
Ebubekir Efendi ibn-i Ahmed
91a/1
Hatib
Mahmud Efendi El-hatib 41a/2
Mahmud Efendi bin Eş-şeyh Hamza El-hatib-i Câmi῾i Cedid
79a/1 Habib Efendi bin Mahmud El-hatib 90b/2
Müezzin Orta Hisar’da câmi-i kebîr müezzini İbrahim Çelebi bin Kasım 26a/1, 27a/1, 55a/6
Müezzin
Süleyman Çelebi bin Müezzin 31a/2 Bekir Efendi bin Müezzin 45b/1
Monla Mehmed El-müezzin 45b/2
İbahim Çelebi bin Hasan el-müezzin-i Yeni Cuma
53b/8 Müezzin Mehmed Efendi bin Kasım -
İbrahim Efendi El-müezzin
55a/1, 55a/6, 63b/9 Molla Süleyman bin Musa El-mü’ezzin 55b/7, 89a/2
Müezzin Monla Mahmud 58b/7
Monla Mürteza Efendi el-müezzin 62b/5, 83b/1 Müezzin Süleyman Efendi bin Musa 65b/1, 74a/1, 87b/2
İbrahim Çelebi ibn-i Kasım El-mü’ezzin 67b/1, 71b/1, 74b/1, 75b/1, 81a/1 Monla Yusuf bin Kaya El-mü’ezzin 67b/2
Fahru’l-akran Elhâc Abdullah Ağa bin Elhâc Şahin El-müezzin Evkafı Hâtûniye 79a/1 Vaiz Esseyyid Ali Efendi ibn-i Ömer El-vaiz 48a/2
Müderris
Fahru’l-müderris İbrahim Efendi ibn-i Ahmed Efendi
1b/2, 15b/1, 27a/1, 53a/2 Trabzon’da Hâtûniye müderrisi Müslim
Efendi
2b/5 Fahru’l-müderrisin Mehmed Efendi 9a/1