Değirmenci Mahallesi

Seydişehir’in en eski mahallelerinden biridir. Günümüzde de aynı adla varlığını sürdürmektedir. Belgelerde en fazla ismi geçen mahallelerden biridir. Değirmenci Mahallesi’nde çok sayıda ibadethane tespit edilmiştir. Bunlar; Abdi Çelebi Mescidi, Abdülgani Efendi Mescidi, Çaşad Hoca Mescidi, Değirmenci Mescidi, Derviş Çelebi Mescidi, Dökerli Mescidi, Dülgerler Mescidi, Gazganlı Ali Mescidi, Hacı Ahmet Mescidi, Hüseyin Halife Mescidi, Memiş Hoca Mescidi, Şasel Hoca Mescidi, Valkaralı Mescidi, Zedkûr Gölü Mescidi’dir. Aşağıda bu ibadethanelerle ilgili bazı kayıtlar incelenecektir.

4.1.1.6.1. Değirmenci Mahallesi Mescidi

Kayıtlarda Arasta Çarşısı yakınlarında işaret edilen Değirmenci Mahallesi Mescidi, mahalleli hayırseverler tarafından XVIII. yüzyıl başlarında yaptırılmış olmalıdır. Değirmenci Mahallesi’ne ait Rebiü’l-Âhir 1123/Mayıs 1711198 tarihli ilk

195 _{V.A.D. no. 1140, vr. 162a.} 196 _{V.A.D. no. 1119, vr. 50b.} 197 _{V.A.D. no. 1119, vr. 50b.} 198 _{V.A.D. no. 1160, vr. 10b.}

belgede imam Seyyid Mehmet’in ölümü üzerine Ahmet Halife’nin imamlık görevine atandığı belirtilmiştir.

Değirmenci Mahallesine ait son kayıt Zilkade 1146/Nisan 1734199 tarihine aittir. Bu tarihte mescidin tamiri ve diğer bakımları için bir mütevelli atamasının şart olduğu belirtilmiş ve bunun üzerine mescidin aynı zamanda imamı olan İsmail Halife’nin günlük yarım akçe ile beratı yenilenerek mescidin mütevellisi olarak atanmıştır200. Değirmenci Mahallesi ile ilgili aynı tarihte yer alan bir diğer kayda göre mescidin mutasarrıflık görevinin Hacı Osman’dan sonra Ömer’e verildiği belirtilmiştir201_{. Mescit halen ayaktadır. (Fot.2)}

4.1.1.6.2. Derviş Çelebi Mescidi

Değirmenci Mahallesi’ndeki Derviş Çelebi Mescidi, mescide ismini veren Derviş Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Mescit muhtemelen XVII yüzyıl sonlarında yaptırılmış olmalıdır. Derviş Çelebi Mescidi’ne ait belgelerdeki H. 1114/M. 1702202 tarihli ilk kayıtta imamlık görevi verilen Ali’nin bu görevde yetersiz görülmesi üzerine görevden alınarak yerine Mahmut uygun görülerek imam olarak atanmıştır203. Zilhicce 1116/Nisan 1703204 tarihli bir diğer belgede ise günlük yarım akçe ile imam Mahmut’un beratının yenilendiği belirtilmiştir. Şaban 1118/Kasım 1706205 tarihinde ise imam Mahmut’un yevmiyesi günlük bir akçeye çıkarılarak beratı tekrar yenilenmiştir.

4.1.1.6.3. Dökerli Mescidi

Değirmenci Mahallesi’ndeki Dökerli Mescidi, hakkında mevcut belgelerden kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığı hakkında bilgi edinilememiştir. Ancak belgelerdeki tarihlere bakıldığında XVIII. yüzyılda yapılmış olmalıdır. Dökerli Mescidi ile ilgili belgelerdeki ilk kayda göre Zilkade 1138/Temmuz 1726206’da günlük bir akçe ile imam İbrahim’den sonra yerine Mustafa Halife’nin imam olarak atandığı

199 _{V.A.D. no. 1088, vr. 58b.} 200 _{V.A.D. no. 1088, vr. 58b.} 201 _{V.A.D. no. 1088, vr. 58b.} 202 _{V.A.D. no. 1160, vr. 9a.} 203 _{V.A.D. no. 1160, vr. 9a.} 204 _{V.A.D. no. 1160, vr. 9b.} 205 _{V.A.D. no. 1160, vr. 10a.} 206 _{V.A.D. no. 1091, vr. 29b.}

belirtilmiştir. Mustafa Halife’nin bir süre sonra Seydişehir’den ayrılması üzerine yerine Osman Halife getirilmiştir207.

Muharrem 1149/Mayıs 1736208 tarihli bir diğer belgede günlük iki akçe ile imamlık yapan Ömer’in ölümü üzerine yerine Ahmet getirilmiştir. Bu tarihten sonra uzun bir süre atama kaydına rastlanmamıştır. Cemaziye’l-evvel 1179/Ekim 1765209 tarihli kayıtta ise imam Hafız Süleyman görevliyken Mehmet zorla imamlık görevini

ondan almış ve kendisine berat ettirmiştir. Dökerli Mescidi ile ilgili belgelerdeki son kayıtlarda ise Seyyid Ahmet’in

Safer 1200/ Aralık 1785210 tarihinde ölümü üzerine yerine kardeşi Seyyid Hasan Halife imam olarak atanmıştır. Seyyid Hasan’ın Rebiü’l-Âhir 1241/Kasım 1825211 tarihinde beratını kaybetmesi üzerine beratı yenilenmiştir.

4.1.1.6.4. Dülgerler Mescidi

Dülger, eski dilde yapılarda kaba ağaç işlerini yapan kimselere denirdi. Muhtemelen bu mescit, yapılışında da emekleri olan dülgerler tarafından müştereken yaptırılmıştır. Mescit, XVIII. yüzyıl ortalarında yaptırılmış olmalıdır. Değirmenci Mahallesi’nde yer alan bu mescitle ilgili Hurufat Defterlerinde sadece bir kayda rastlanmıştır.

Rebiü’l-Evvel 1166/Şubat 1753212 tarihli bu kayda göre H. 1155/M. 1743 tarihinde yarım akçe ile imam olan Ahmet’in bu görevi, Rebiü’l-Evvel 1166/Şubat 1753 tarihine kadar sürdürdüğü onun ölümünden sonra yerine Süleyman Halife’nin atandığı belirtilmiştir.

4.1.1.6.5. Gazganlı Ali Mescidi

Değirmenci Mahallesi’nde bulunan Gazganlı Ali Mescidi, Gazganlı Ali tarafından muhtemelen XVIII. yüzyıl başlarında yaptırılmıştır. Gazganlı Ali Mescidi ile

207 _{V.A.D. no. 1088, vr. 57b.} 208 _{V.A.D. no. 1122, vr. 32b.} 209 _{V.A.D. no. 1117, vr. 66a.} 210 _{V.A.D. no. 547, vr. 7a.} 211 _{V.A.D. no. 548, vr. 50a.} 212 _{V.A.D. no. 1122, vr. 34b.}

ilgili belgelerdeki ilk kayıtta yarım akçe ile imam olan Abdullah’tan boşalan imamlık görevine İbrahim’in getirildiği belirtilmiştir213. İbrahim’in Rebiü’l-Evvel 1152/Haziran 1739214 tarihinde ölümü üzerine yerine Mehmet Halife imam olarak atanmıştır. Mehmet Halife’nin de Safer 1174/Eylül 1760215 tarihinde ölümü üzerine imamlık görevi oğullarına müştereken bırakılmıştır.

Bu tarihten sonra mescitle ilgili uzun bir süre atama kaydına rastlanmamıştır. Gazganlı Ali Mescidi ile ilgili belgelerdeki Cemaziye’l-Âhir 1239/Şubat 1824216 tarihli son atama kaydına göre Hafız Osman’dan boşalan imamlık görevine mahalle sakinlerinden Süleyman atanmıştır.

4.1.1.6.6. Hacı Ahmet Mescidi

Hacı Ahmet tarafından XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaptırıldı tahmin edilen Hacı Ahmet Mescidi’ne ait ilk atama kaydına göre mescidin imamı olmadığı belirtilmiş ve Abdülkadir imam olarak atanmıştır217. Safer 1138/Ekim 1725218’te imam Abdülkadir’in ölümü üzerine yerine kardeşi Abdülmümin Halife günlük bir akçe ile imam olarak atanmıştır.

I. Mahmut’un tahta çıktığı H. 1143/M. 1730 tarihinde Abdülmümin Halife’nin beratı da yenilenmiştir219. Hacı Ahmet Mescidi’ne ait Safer 1172/Ekim 1758220 tarihinde III. Mustafa’nın tahta çıkışından bir sene sonra Abdülmümin Halife’nin beratı bir kez daha yenilenmiştir.