OĞUZ BABÜROĞLU
Doğru tanımın oluşmasıyla ilgili olarak, grupların “ortak dil” olarak ifade edildiği bir retoriğe ihtiyaç vardır. Buna ek olarak ürün ve üretim dijitalleşmesinin birbirlerinden ayrı şeyler olduğunun altı çizilmiştir. Şirketler için yol haritası olduğu gibi sektörler için de yol haritasının bir gereklilik olduğunu yapılan sunumlardan anlıyoruz. İş birliği ekosistemi ve bunun avantajları ile ilgili olarak USAMA Eskişehir örneği verildi. Amerika’da pil ve enerjinin otomotiv ile işbirliği kurduğu gibi belirli sektörlerde de iş birliği kurulması gerektiğinin önemli bir konu olarak karşımızda durduğunu anlıyoruz. Teknoloji tedarikçileri kısmına baktığımızda ise hayal edilen sistemde, yüklenici firmalarla alt firmalar nasıl bir araya gelecek? Bu soru üzerinde düşünmemiz gerekiyor.
Teknolojide yerlileşmenin yeterli seviyede olmadığı düşünülmektedir. Buna ek olarak, ortak portal fikri var.
Dijitalleşmenin olmazsa olmazı gibi görülen bir konudur. Farklı teknoloji tedarikçileri ile olan ilişkilerin bildiğimiz anlamda tedarikçi ile olan ilişkilerden farklı olduğunu söylemek mümkündür. Sektörlerin geliştirdiği farklı modeller var. Teknoloji oraya girecek mi yoksa girmeyecek mi? Katalizör kim? İşbirliği ile alakalı yansımalar var. Dönüşüm yapıları nasıl kaldıraç olacak? TİM’deki yarı kamu yarı özel gibi yapılar mı gerekiyor? Bu soruların da ortaya çıktığını anlıyoruz.
Finansmana gelince, bir grup “yeterince var” dedi. Her teknolojik deviniminde olduğu gibi önden mi takip edeceğiz? Arkadan mı gideceğiz? Bununla alakalı fikirler çıkmıştır. İletişim konusunda farkındalık var. Fakat 20 senedir aynı şey konuşuluyor. Burada da teşvikler nerede? “Turquality” gibi talep edenin net olduğu zaman mı daha iyi olacak? Bunu konuşmamız gerekiyor.
Yönetişim konusu, Dijital Dönüşüm Başkanlığı’nın kurulması, Savunma Sanayi Başkanlığı deneyimi oldukça önemlidir. Ona benzeyecekse söylendiği gibi ümit var demektir. Destekler meselesi var. Alt sektörlere kadar gitme meselesi ve mühendislik işi de ilginç bir tespitti. Gerek yönetişim gerekse dönüşüm yapıları altında bir başvuru organizasyonu “referent organizasyonu” ortaya çıkmalıdır. “Otorite mi enstitü mü olacak?" karar verilmelidir.
Ara yüzde koordinasyon ve iş birliğinde sektör sanayi iş birlikleri bazı noktalarda çok iyi bazılarında ise istenildiği kadar iyi değildir. Kamu-sanayi-üniversite işbirliği bu aşamada kritik olacaktır. Teknopark ve Teknoloji Transfer Ofisleri dijital dönüşümde farklı bir yere evirilebilir. Yenilikçilik ile alakalı da imalatta dijital dönüşüm var. Doğduğu anda küresel olma meselesi önemlidir. Mevzuat açısından da bunu söyleyebiliriz. Küresel değer zinciriyle çalışan firmalarımız vardır. Bu eklemlenme know-how’ı önemlidir. Zincirin her halkasında eklemlenme know-how’ı yatmaktadır.
Diyelim ki Nike’a üretim yapan “x” kadar firma var. Oradaki uygunluk (compliance) ile ilgili süreçlerden geçmek için belli sofistikasyon ve yetkinlikler gerekiyor. Dijital dönüşümde de benzer bir durum var. Görev gücü (Geek squad) önerisi getirildi. Best buy ve Teknosa’da da benzer bir uygulama vardır.
İnsan kaynağı sadece üniversite ile sınırlı değildir. İstanbul’da bir lise “kod kafalı” diye bir program yaptı. Dilde ilginç sloganlar yardımcı olabiliyor. Mevcudun dönüşümünde destekler de var. Altyapı ile ilgili olarak kilit noktalar vurgulandı. Uygulamalı araştırmaların önemi, diğer üniversitelerde de konuşulmaktadır. Dijitalin kök meselesi tüm boyutlarıyla en kritik meselelerden biridir.
Çıktıyı değerlendirmek istersek; sizler ne söylemek istersiniz?
Ekosistem ifadesini açmak gerekiyor. Burada anlatılanların biri diğerinden daha önemli değildir.
Tedarikçilerin hepsi aslında bir bütündür. Bütünsel bakış açısı olması gerekiyor. Bunun bir ofis tarafından yapılması çağ dünyasına uygun değildir.
Teknoloji ile ilgili kısımda temel teknolojiler nelerdir? Malzeme teknolojileri önemlidir. Bu konu hep ihmal edilmektedir.
Bu çıktıların gruplanıp, farklı kategoriler altında ve bir kronoloji içerisinde düşünülmelidir. Tepeden bir yaklaşım sağlıklı olmayabilir.
Açık inovasyon, tüm bilgilerin paylaşılması değil bazı üniversiteler veya bağımsız kurumlar altında dijitalleşme ve datanın anlamlandırılmasıyla bilginin paylaşılması olacaktır.
Cari açığı azaltmak gerekiyor. Mevcut tespit ifadesini derinleştirmekte yarar var. İmalat yapan firmaların mevcut durumunu tartışmak gerekiyor. Buradaki makinelerin yazılım mekaniklerin yurtdışı bağımlılıklarını anlamak gerekiyor.
K12 düzeyinden başlayarak eğitimin güncellenmesi gerekiyor. Dijital dönüşüme uygun ekstre yetkinlik ve temel derslerin yanı sıra sosyoloji derslerini interdisipliner ve uygulamalı olarak öğrenmeleri fayda sağlayacaktır. Bununla birlikte öğrencilerin müfredatın her noktasında proje temelli ders alarak uygulamayı gerçekleştirmeleri ve girişimcilik yolunda eğitim almaları gerekmektedir. Örneğin robotik kodlama dersi de öğrencilerin yeteneklerini artıracaktır.
Kamu, kurum ve kuruluşların sundukları hizmetlerin herkes farkında değildir. Bu anlamda karmaşa var.
TÜBİTAK veya farklı kurumlarda yapılan çalışmalar var. Bu hususta bilgi birikimi olmuyor. İkinci olarak tek sahipliğin olması önemlidir. Bir sürü yan sektör ve şirketlerle adımlar atılıyor. Farklı kollarla birlikte işin içine girilmesi önemli olacaktır.
Mühendislik ve pazarlama arasında geçişler vardır. 19 yılda bütün dünyayı konuşturan farklı ifadeler oldu.
Dijital dönüşüm bizleri endişelendirdi. Endüstri 1.0, 4.0, 2.0 burada biraz amacımızdan ziyade sürece odaklanıyoruz. “Hangi insan kaynaklarına sahip olunması gerektiği, BOEING, Airbus gibi firmalara nasıl sahip oluruz?” sorusu üzerinde durmak gerekiyor.
Airbus A320’ye tedarik edenlere konfigratür almaları gerektiği söylendi. Başarılı olunmayınca A350’nin tedarikçisi olabildiler. Şu anda nelere hazırlanmamız gerektiğini ve tüketici mi yoksa üretici mi olacağımıza odaklanmak gerekiyor.
Merkezleştirmenin yararı, karar almadan ziyade yönlendirmede katkı sağlayacaktır. Veri analitiğe ile ilgili teşvikler nereden sağlanacak? Platformlar konusu ile ilgili olarak dijital dönüşüm başlığında nereye başvurulacağını kim yönlendirecek?
Kontrol ve bilgisayar mühendisleri sürecin durumuyla ilgili geri besleme alma ihtiyacı duyar. IOT ve veri toplama gibi konular popüler olsa da bir hedefi olması gerekir. Dünyada bunların standartları vardır. ISO, üretim yönetimi ve kalite bölümleri için IOT verileri toplayıp bunu fabrikalara uygulamak gerekir. Bu bir mühendislik işidir. Dünyada bu standartlara göre çalışılmaktadır. Sadece üretim hatlarının değil dünyanın nereye gittiği, üretilen ürünlerin kimlere nasıl verileceğini konuşmaya ihtiyaç vardır.
Operasyonların daha verimli olmasını sağlayacak yapılar kurmak gerekmektedir.
Süreç tanımlanmamış yerlere süreci tanımlayıp bunu fırsat olarak kullanıp markalaşmak amaç olmalıdır.
Angel Gutierrez Hidalgo
AB-Türkiye Delegasyonu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı adına hepinize katılımınız için teşekkür etmek istiyorum.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile geliştirdiğimiz, dijital dönüşüm ile ilgili geniş bir alana müdahalede bulunacak bu proje bizim için oldukça önemlidir. Umarım bu toplantıda söz konusu müdahaleye konu olacak farklı açıları tespit etme imkânı bulacağız. Dijital dönüşümün, hammaddeden nihai ürüne uzanan çok farklı aşamaları bulunmaktadır.
Bu aşamalar tabii ki teknoloji, altyapı ve en önemlilerinden biri olan insan kaynağı gibi hususları içermektedir. Bu bağlamda bizim için bütün tarafların sürece dâhil edilmesi önem arz etmektedir. Burada, mevzunun farklı bakış
açıları ile değerlendirilmesi ve tartışılması imkânı bulduğumuza inanıyorum. Buradaki değerlendirmelerin ve istişarenin ardından, 2020 programlaması kapsamında sunulacak bir proje taslağına ulaşmayı amaçlıyoruz. Bu projenin hem politika içerikli makro hususlardaki hem de temeldeki dönüşüme nasıl yaklaşacağımıza ilişkin mikro nitelikli ihtiyaçlara cevap vermesi gerekmektedir. Ayrıca bu proje ile Türkiye’nin AB’deki dijital dönüşüm konseptine entegrasyonuna yardımcı olunması da oldukça önemlidir. Değerli fikirleriniz için hepimize tekrar teşekkür ederim.