DEĞERLENDİRME

Bu araştırma kapsamında alınan 50 adet örneğin özellikleri tablolara aktarılmış, sırayla cins, boyut form, renk, konu ve kompozisyon döküm tabloları oluşturularak sonuca gidilmeye çalışılmıştır.

Bu araştırmada kanaviçe işlemelerinin 10 farklı cins ortaya çıkmıştır. Bu cinslerin 20 adet yastık yüzü, 13 adeti karyola eteği, 5 adedi diz örtüsü, 3 tanesi kırlent yüzü, 2 adet pano, 2 adet seccade, 2 adet yatak örtüsü, 1 adedi buzdolabı örtüsü, 1 adet masa örtüsü, 1 adet sandık örtüsü, olarak tespit edilmiştir. Tablolarda elde edilen verilere göre kanaviçe işlemeleri çoğunlukla yastık yüzlerinde işleme yapılmıştır. Bunu sırasıyla karyola eteği ve diz örtüsü izlemektedir.(Tablo No:1)

Araştırma kapsamında alınan örneklerde işlemlerin boyutları aynı cins örneklerin boyutları birbirine aynı veya birbirine yakındır. İşlemelerin boyut tablosunda gösterilmesinde 50 örnek arasında bulunan 10 farklı cins, baş harfleriyle gösterilerek boyutlar arasında ayrım yapılmaya çalışılmıştır.(BÖ) Buzdolabı örtüsü, (DÖ) Diz örtüsü, (KE) karyola

eteği, (KY) Kırlent yüzü, (MÖ) Masa örtüsü, (P) Pano, (SÖ) Sandık örtüsü, (S) Seccade, (Y) Yastık, (YÖ) Yatak örtüsü gibi.

Tablolarda elde edilen sonuçlara göre bir adet buzdolabı örtüsü 70cm en x 130cm boyundadır. Diz örtüsü toplam beş adet 50cm en 80 cm boyundadır. Karyola eteğinin dokuz adedinde 70cm en 210cm boyundadır. Karyola eteğinin iki adedi 70cm en 230cm boyundadır. Karyola eteğinin bir adedi 90cm en 230cm boyundadır. Karyola eteğinin diğer bir adedi 100cm en 210cm boyundadır.

3 adet kırlent yüzü aynı ebatta 70cm en 70cm boyundadır. Masa örtüsü 1 adet 180cm en 180cm boyundadır.1 adet pano 30cm en 50cm boyundadır diğer bir adet panoda 35cm en 50cm boyundadır.

Bir adet sandık örtüsü 110cm en 110cm boyundadır. İki adet seccade 100cm en 160cm boyundadır. Sekiz adet Yastık Yüzünde 50cm en 70cm boyundadır. Bir adet yastık yüzünde 50cm en 75cm boyundadır. 11 Yastık yüzünde 50cm en 120cm boyundadır. Bir adet Yatak örtüsünde 280cm en

230cm boyundadır. Yatak örtüsünün diğer adedi de 310cm en 230cm boyundadır.(Tablo No:2)

Elde edilen sonuçlara göre buzdolabı örtüsü, diz örtüsü, karyola eteği, pano, seccade, yastık, yatak örtüsü toplam 45 adet dikdörtgen formda; Kırlent yüzü masa örtüsü ve sandık örtüsü toplam beş adet kare formda yapıldığı tespit edilmiştir.(Tablo No:3)

Kanaviçe işlemelerde zemin rengi çoğunlukla beyaz renk seçilmekte ve renkli ipliklerle işleme yapılmaktadır. İncelenen 50 adet örnek için yapılan renk döküm tablosu öncelikle işleme ve zemin olarak ikiye ayrılmıştır. İşlemelerde çok renkli (poligrom) bir sistem görülmüştür. Sadece dört örnekte tek renk kullanarak işleme yapılmıştır. Bir motifte en az iki renk en fazla yedi renk görülmektedir. Gelinciklerde, güllerde, kır çiçeklerinde genelinde en çok kırmızı, pembe, sarı, mor. Yapraklarda; yeşil, çimen yeşili rengi kullanıldığı tespit edilmiştir.(Tablo No:4)

Konu döküm tablosu incelendiğinde kanaviçe işlemelerinin bitkisel, figürlü, geometrik, nesneli ve mimari bezeme çeşitleri içermektedir.

Bitkisel Bezemeler; Çiçek, dal, yaprak, ve buğday başağını içermektedir. Bunlar erik çiçeği, gelincik, karanfil, kır çiçeği, lale, menekşe, mine, nisan gülü, papatya, portakal çiçeği, rozet çiçeği, sümbül, şeftali çiçeği, tomurcuk, tomurcuk gül, yaban gülü, zambak, ağaç dalı,“S“ kıvrımlı dal, düz dal, kıvrımlı dal, çimen, gelincik yaprağı, gül yaprağı, karanfil yaprağı, menekşe yaprağı, yaprak, yonca, buğday başağı.

Araştırma kapsamından alınan örneklerden bitkisel bezemede çiçek motiflerinde tamamlayıcı olarak çiçeği, tomurcuğu, yaprağı ve dalı kullanılmıştır. Motiflerde gül, gül tomurcuğu, gül yaprağı, gül dalı; Gelinlik çiçeği, gelincik yaprağı, gelincik dalı, gelincik tomurcuğu; Karanfil çiçeği, karanfil tomurcuğu, karanfil dalı, karanfil yaprağı; Menekşe çiçeği, menekşe tomurcuğu, menekşe dalı, menekşe yaprağı kullanıldığı tespit edilmiştir. İncelene örneklerin çoğu doğada olduğu gibi (natüralist) işleme yapılmıştır.

Araştırma kapsamın da alınan örneklerden çiçek motiflerinden erik çiçeği bir kez, gelincik altı

kez, gül 14 kez, karanfil iki kez, kır çiçeği 14 kez, lale iki kez, menekşe beş kez, mine iki kez, nisan gülü iki kez, papatya üç kez, portakal çiçeği bir kez, rozet çiçeği bir kez, sümbül üç kez, şeftali çiçeği bir kez, tomurcuk 13 kez, tomurcuk gül sekiz kez, yabangülü iki kez, zambak iki kez tekrarlanmıştır.

Dal motiflerden ağaç dalı bir kez, “S“ kıvrımlı dal dört kez, düz dal 13 kez, kıvrım dal 29 kez kullanılmıştır.

Yaprak motiflerinde çimen bir kez, gelincik yaprağı yedi kez, gül yaprağı 13 kez, karanfil yaprağı iki kez, menekşe yaprağı üç kez, yonca bir kez kullanılmıştır. Bunun dışında cinsleri belirlenemeyen 24 yaprak kullanıldığı tespit edilmiştir.

Bitkisel bezemede buğday başağı sadece bir örnekte kullanılmıştır.

Figürlü bezemede incelenen 50 örnekteki 9 işlemede figürlü bezemeye rastlanmıştır. Geyik bir kez, insan bir kez, kelebek iki kez, kuş bir kez, yürek iki kez kullanılmıştır.

Geometrik bezemede araştırma kapsamına alınan örneklerde 11 işlemede geometrik bezeme

görülmektedir. Artı (+) biçimi bir kez, baklava dilimi bir kez, çarpı (x) biçimi bir kez, düz çizgi üç kez, kare iki kez, zikzak biçimi üç kez işlemelerde kullanılmıştır.

Nesneli bezemede araştırma kapsamın da incelenen örneklerde yedi örnekte kullanılmıştır. Fiyonk bir kez, gitar bir kez, giysi bir kez, kandil bir kez, sepet iki kez, terlik bir kez kullanılmıştır.

Mimari bezemede iki araştırma kapsamında sadece iki örnekte görülmektedir. Cami ve minare birer kez kullanılmıştır..

Araştırma kapsamında oluşturulan bu tablodan çıkan sonuçlara göre kanaviçe işlemelerinde konu olarak en çok bitkisel bezeme seçilmiş olduğu tespit edilmiştir. Çiçek motiflerinden en yaygın olanı güldür. Bunu sırayla kır çiçeği, gelincik motifleri izlemektedir. Bitkisel bezemelerden sonra en çok kullanılan bezeme geometrik bezemedir. Kanaviçe işlemelerde mimari ve nesneli bezemenin fazla kullanılmadığı ortaya çıkmıştır. Geometrik bezemenin bazı örneklerinde tek başına kullanıldığı dikkat çekmektedir. Figürlü bezemede tek başına veya

nesneli bezemeyle tamamlayıcı olarak ta kullanıldığı tespit edilmiştir. Bitkisel bezeme de araştırma kapsamın da alınan örneklerin çoğunda tek başına kullanılmıştır. Bunun yanı sıra figürlü, nesneli ve mimari bezemeyle de beraber tamamlayıcı olarak da kullanılmıştır.

Motif oluşturulmasın da genellikle doğadan faydalanılmıştır. Doğadan görüldüğü gibi alınan motifle işlemeleri natüralist bir üslupla oluşturulmasını sağlamıştır. İşlemede doğayı gözlemleyerek portakal çiçeği, nisan gülü gibi bitkileri çevresini gözlemleyerek doğadan faydalanmıştır. Araştırma kapsamında bazı örneklerin işlemecinin hayal dünyasına motifleri oluşturulduğu görülmektedir.

Kompozisyon tablosu incelendiğinde kompozisyon düzenlerini birden fazla motiften oluşturulmuş kompozisyonlar olduğu tespit edilmiştir.

Bağlantılı sıralamalarla diyagonal kompozisyonlar.

Motifler birleştirilerek tek bir birim biçiminde sunulmuş kompozisyonlar

Atlamalı sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar

Bağlantılı sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar

Bir merkezden dağılan sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar

Bir merkeze doğru sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar

Düzgün sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar

Araştırma kapsamına alınan işlemeler de; üç örnek bağlantılı sıralamalarla, iki örnek merkeze oturtulmuş, beş örnek motifler birleştirilerek tek bir birim biçiminde sunulmuş, bir örnek atlamalı sıralamalarla düzenlenmiş, 21 örnek bağlantılı sıralamalarla, iki örnek bir merkezden dağılan sıralamalarla, iki örnek bir merkeze doğru sıralamalarla, 13 örnek düzgün sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar kullanıldığı tespit edilmiştir. Tablodan çıkan sonuçlara göre işlemelerde,

bağlantılı sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonlar çoğunluk da kullanılmıştır. Araştırma kapsamında işlemede bağlantılı sıralamalarla düzenlenmiş kompozisyonları çoğunlukta kullanılmasının nedeni örneklerin çoğunlukta dikdörtgen formda olmasından kaynaklanmaktadır.