Kiraz yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar

Yapılan araştırmada üreticilere yetiştiricilikte ne gibi sorunlarla karşılaştıkları sorulmuş ve çizelge 4.36’da gösterilmiştir. Buna göre üreticilerin %60,6’sı, satışta olduğu gibi yetiştiricilikte de ilaç kalıntısı problemini ifade etmişlerdir. Satışta olduğu kadar arazide de buna dikkat etmeye, daha özenli ve kontrollü ilaçlama yapmaya çalıştıklarını belirtmişlerdir. Üreticilerden %30,3’ü ise kiraz hasadında yaşanan problemleri (düzgün toplanmaması, kalibre problemi ve kasalarda ezilmeler vb.) öne sürerken, %9,1’i de az da olsa işçilik durumunu ve maliyetinin sorun teşkil ettiğini söylemekte, daha çok aile işletmesi olarak çalıştıklarından dolayı da bu konunun çok fazla sorun yaratmadığının gerektiğinde rahat işçi bulabildiklerinin altını çizmektedirler (Çizelge 4.35).

Çizelge 4.35. Kiraz yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar

Sorunlar N %

İşçilik durumu ve maliyeti 6 9,1

Kiraz hasadında yaşanan sorunlar (düzgün toplanmaması, istenilen ebatlarda ürün elde edilememesi vs.

20 30,3

İlaç kalıntı sorunları 40 60,6

Toplam 66 100,0

56

4.7. Üreticilerin iyi tarım uygulamalarına yaklaşımları

4.7.1. Üreticilerin İTU’ya başlama süresi

Ankette bölge üreticisinin iyi tarım uygulamaları kapsamında kaç yıldır üretim yaptıkları saptanmaya çalışılmış olup, üreticilerin %57,6’sı 5 yıl ve daha az süredir, %15,2’si 6-10 yıldan bu yana ve %27,3’ü de 11 yılı aşkın süredir iyi tarım uygulamaları (İTU) ile kiraz üretmektedirler. Çalışmada üreticilerin ortalama İTU’ya başlama süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.36).

Çizelge 4.36. Üreticilerin İTU’ya başlama süresi

4.7.2. Üreticilerin İTU sertifikasyon durumu

Yapılan çalışmada üreticilerin sertifikasyon durumu öğrenilmeye çalışılmıştır. Elde edilen verilere göre üreticilerin %98,5’i bir grup adı altında sertifikasyon sürecini yürüttüklerini ifade etmişlerdir. Sadece üreticilerin %1,5’luk bir kısmı bireysel olarak sertifika almaktadırlar. Ancak sonuçlardan da anlaşılacağı gibi üreticiler bireysel sertifikasyonun kendileri için daha maliyetli olduğunu düşündüklerinden bir şirket çatısı altında grup sertifikasyonu yaptırmayı daha uygun bulmaktadırlar (Çizelge 4.37).

Çizelge 4.37. Üreticilerin İTU sertifikasyon durumu

İTU ile Üretim Yapma Yılı N %

1-5 yıl 38 57,6

6-10 yıl 10 15,2

11-15 yıl 18 27,3

Toplam 66 100,0

Sertifikasyon Şekli N %

Grup 65 98,5

Bireysel 1 1,5

Toplam 66 100,0

57 4.7.3. Üreticilerin İTU tercih etme sebepleri

Bu bölümde dört farklı faktör (ekonomik, çevresel, sağlık faktörü ve yenilikçilik) başlıkları altında üreticilerin iyi tarım uygulamalarına olan yaklaşımlarına yer verilmiştir.

Ekonomik faktörler dikkate alındığında katılımcıların %78,8’i daha yüksek fiyattan mallarını satmanın kendileri için çok önemli olduğunu ifade etmektedir. Pazarlama garantisinin olmasının önemli olduğunu düşünenler de %63,6 oranında yine bu konunun kendileri için çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. İTU kapsamında daha planlı ve programlı bir şekilde üretim yaptıklarının altını çizen üreticilerden %47’si bu sayede masraflardan da tasarruf yaptıklarını belirtmişlerdir. Üreticilerin %40,9 u ise bu görüşe katılmadıklarını İTU birçok bakımı da beraberinde getirdiğinden dekar başına maliyetin yüksek olduğunu söylemişlerdir. Kirazın getirisinin diğer ürünlere göre daha yüksek olduğunu düşünen üreticilerin %86,4’ü karlılık konusunun bu ürünü tercih etmelerindeki en önemli sebeplerden biri olduğunu söylemektedirler.

Bölgede çok fazla alternatif ürünün olmayışı, özellikle de olan ürünlerinin getirilerinin kiraza göre düşük olmasından ötürü katılımcıların %81,8’i daha fazla gelir elde etmek istemektedir. Bu nedenle de üreticiler kiraza eğilim göstermektedirler. Tarımın risk ve belirsizliklere bağlı olmasından dolayı, devlet tarafından her türlü sel, dolu gibi doğal afetlerde direkt olarak desteklenmesi en azından üreticiyi bir nebze rahatlatmaktadır.

Meyvecilikte bu desteklerin tek yıllık bitkilere göre daha yüksek oluşu, ayrıca maddi gücü olan üreticiler için dolu ve yağmur önleyici sistemlerin kurulumunda da devlet zarar kurumunun ciddi oranda destek vermesinden dolayı üreticilerin %62,1’i bu konunun da kendileri için önemli olduğu düşüncesindedir.

GLOBALGAP sertifikasına sahip üreticilerin %68,2’si eşit rekabet koşullarında diğer üreticilere göre daha avantajlı oldukları görüşündedirler. Üreticilerin %80,3’ü aynı zamanda kaliteli ürün de elde etmek istemektedir. İTU sertifikasına sahip üreticilerin

%94’ü aynı zamanda perakendecilerle bu sayede anlaşma yapılabilmesine olanak sağlandığını düşünmektedir. Hasat sonrası ürünlerini sorunsuz teslim ettiklerinden dolayı üreticilerin %86,4’ü satış sonrası malların ihracatında bir sorun yaşanmadığını bildirmektedir.

58

Çizelge 4.38. Üreticilerin iyi tarım uygulamalarını tercih etme sebepleri

EKONOMİK FAKTÖRLER

Hiç Önemli Değil Önemli Değil Kararsızım Önemli Çok Önemli Ortalama

N % N % N % N % N % X Eşit rekabet koşullarında diğer

üreticilerin önünde olunması

Üreticilerin İTU tercih etmelerindeki en önemli çevresel faktörün doğal hayatı korumak olduğu ortaya çıkmaktadır. GLOBALGAP kuralları gereği her zaman ön planda olan sağlık konusunda da üreticilerin çok hassas davrandığı görülmektedir. Pestisit kullanımında dikkatli davranarak ve kurallara uyarak ilaçlama yaptıklarını belirtmektedirler. Bu bağlamda üreticilerin %89,3’ü kendi sağlığını korumanın öncelikli hedefi olduğunu belirtmektedir. Üreticilerin neredeyse tamamı kendi sağlıklarına önem verdikleri gibi çalışanlarının sağlığını da düşünmekte ve önemsemektedir.

59

Herkesin sağlıklı gıdayı tüketmeyi hak ettiğini vurgulayan üreticilerden %77,3’ü tüketicilerin sağlığının da korunması gerektiğini ve bu nedenle insanda sağlık riski yaratan pestisitlerden uzak durduklarını belirtmişlerdir. Üreticilerin %54,6’sı artık dünya standartlarında üretim yaparak yeniliklere ayak uydurmak istediğini belirtirken %25,1’i ise bu görüşe katılmamaktadır. Değişen dünya trendi, insanların farklı tüketim alışkanlıkları da göz önünde bulunduğunda sektörün gidişine, isteklerine göre yetiştiricilik yapmak gerektiği ortadadır (Çizelge 4.38).

4.7.4. İTU’nun yaygınlaşması için verilmesi gereken destekler

Üreticilerin iyi tarımın yaygınlaşması için %33,3’ü zarar kurumu tarafından sağlanacak destekleri (dolu ve yağmur önleyici sistemler için başvuru programlarının açılması) verilmesi gerektiğini vurgularken, %27,3’ü yine ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan gübre, ilaç, tarım aletleriyle ilgili destekler beklemektedir. Sadece prim ve devlet tarafından sağlanacak yıllık desteklerden faydalanmak isteyenlerin oranı da eşittir (Çizelge 4.39).

Çizelge 4.39. İTU’nun yaygınlaşması için verilmesi gereken destekler

Destek Türleri N %

Devlet destekleri 13 19,7

Zarar kurumu tarafından sağlanacak destekler 22 33,3

Prim destekleri 13 19,7

Gübre, ilaç, tarım aletleri gibi destekler 18 27,3

Toplam 66 100,0

4.7.5. İTU kapsamında yapılan eğitimlere katılma durumu

İyi tarım uyguları kapsamında verilen seminerlere, eğitim sunumlarına üreticilerin

%68,2’sinin katıldığı görülmektedir. %31,8’lik bir kısım ise katılamadıklarını, yoğun iş programlarından dolayı vakit bulamadıklarını bildirmektedir (Çizelge 4.40).

60

Çizelge 4.40. İTU kapsamında yapılan eğitimlere katılma durumu

İTU Eğitimine Katılım Durumu N %

Evet 45 68,2

Hayır 21 31,8

Toplam 66 100,0

4.7.6. İTU kapsamında yayınlar yapılmasının gerekliliği

Anket sonuçlarına göre üreticilerin iyi tarım uygulamaları konusunda yapılan yayınlarla bilinçlendirilmesi gerektiğini düşünen ve bu görüşü savunanların oranının %80,3 olduğu sonucu ortaya çıkarken, %19,7’lik bir kısım ise bu görüşe katılmadıklarını bildirmişlerdir (Çizelge 4.41).

Çizelge 4.41. İTU kapsamında yayınlar yapılmasının uygunluk durumu

İTU Yayınlarına İhtiyaç N %

Evet 53 80,3

Hayır 13 19,7

Toplam 66 100,0

4.7.7. İTU kapsamında en önem verilen kültürel işlemler

Araştırma kapsamında üreticilere İTU kapsamında en önemsedikleri işlemin hangisi olduğu sorusu yöneltilmiştir. Anketten çıkan sonuçlara göre %22,7’si özellikle mal kalitesine doğrudan etkisi olduğundan budama ve terbiyenin daha fazla önem arz ettiğini belirtmişlerdir. %25,8’lik bir kısım ise toprak işlemeye önem vermektedir. Sulamanın yine kalite üzerinde olumlu etki ettiğini düşünenler %19,7 oranındadır. Üreticilerin

%31,8’i en çok gübreleme ve ilaçlamaya dikkat ettikleri ve önemsediklerini ifade etmişlerdir. Kalıntı limitinin aşılmaması ve mallarını sorunsuz bir şekilde teslim etmek istediklerinden dolayı bu konuda daha hassas davrandıklarını belirtmişlerdir (Çizelge 4.42).

61

Çizelge 4.42. İTU kapsamında en önem verilen kültürel işlemler

Kültürel İşlem N %

Budama ve terbiye 15 22,7

Toprak işleme 17 25,8

Sulama 13 19,7

Gübreleme ve ilaçlama 21 31,8

Toplam 66 100,0

4.7.8. İTU sertifikasının kirazın pazarlanmasında etkisi

Üreticilerden %69,7’si GLOBALGAP sertifikası ürünlerin yurtdışı pazarlara satışında istenen en önemli belgelerden biri olduğunu, kiraz satışında kolaylık ve fiyat bakımından da avantaj sağladığını belirtmişlerdir. %30,3’ü ise bu görüşe katılmamaktadır (Çizelge 4.43).

Çizelge 4.43. İTU sertifikasının kirazın pazarlanmasında etkisi

4.7.9. İTU’ya dahil olduktan sonra gelirdeki değişim

Üreticilerden %74,2’si iyi tarım uygulamaları kapsamında üretim yaparak daha fazla gelir elde ettiklerini belirtmişlerdir. %25,8’lik bir kısmı ise bu görüşe katılmamışlardır (Çizelge 4.44).

Çizelge 4.44. İTU’ya dahil olduktan sonra gelirdeki artış durumu

Gelir Artışı N %

Evet 49 74,2

Hayır 17 25,8

Toplam 66 100,0

İTU Sertifikasının Pazarlamaya Katkısı N %

Evet 46 69,7

Hayır 20 30,3

Toplam 66 100,0

62 4.7.10. İTU’dan memnuniyet durumu

Araştırmada üreticilerin iyi tarım uygulamalarından ne derecede memnun kaldıkları saptanmaya çalışılmıştır. Anket sonuçlarına göre üreticilerin %77,3’ü iyi tarım uygulamalarını faydalı bulduklarını belirtmişlerdir. %22,7’si ise bu görüşe katılmamışlardır (Çizelge 4.45).

Çizelge 4.45. İTU’dan memnuniyet durumu

4.7.11. Tarımsal faaliyet deneyimi ile kiraz yetiştiriciliği deneyimi arasındaki ilişki Çizelgede katılımcıların kaç yıldır tarımla uğraştığı ile kaç yıldır kiraz yetiştiriciliği yaptıklarının verileri karşılaştırılmıştır. 1-5 yıl tarım ve kiraz yetiştiriciliği yapan 2 kişi bulunmaktadır. Aynı şekilde 6-10 yıldır tarımla uğraşan 9 kişi kiraz yetiştiriciliği yapmıştır. 21 yıl ve üzeri tarımla uğraşan bireylerden en çok 11-15 yıl kiraz yetiştiriciliği yapan birey (14 kişi) bulunmaktadır. Araştırma bölgesinde üreticilerin yaklaşık

%82’sinin son 15 yıl içinde kiraz yetiştiriciliğine yöneldiği görülmektedir. Ayrıca, üreticilerin %32’sinin tarımsal faaliyet deneyimi ile kiraz yetiştiriciliği deneyim süresi aynıdır (Çizelge 4.46).

Çizelge 4.46. Tarımsal deneyim ile kiraz yetiştiriciliği deneyimi arasındaki ilişki

Tarımsal Faaliyet Deneyimi (yıl)

Kiraz yetiştiriciliği deneyimi (yıl)

YIL 1-5 6-10 11-15 16-20 21 +

1-5 2 0 0 0 0

6-10 0 9 0 0 0

11-15 0 8 7 0 0

16-20 0 4 8 1 0

21 + 0 2 14 9 2

Toplam 2 23 29 10 2

İTU’dan Memnuniyet N %

Evet 51 77,3

Hayır 15 22,7

Toplam 66 100,0

63

4.7.12. Yetiştiricilik sistemi ile dekara dikili ağaç sayısı arasındaki ilişki

Çizelgede dekardaki ağaç sayısı ile üreticilerin yetiştiricilik sistemi verileri karşılaştırılmıştır. Üreticilerden 34’ünün klasik dikim yaptığı ve bu şekilde dekarda 30-40 ağaç yetiştirdikleri görülmektedir. Bunun haricinde 27 bireyden 15’i klasik dikim, 8’i klasik sık dikim ve 4’ü de klasik ve santral lider dikim yaparak ortalama dekarda 41-50 ağaç yetiştirmektedirler. Sadece 2 birey 71 ağaç ve üzeri palmet sistemde bahçelere sahiptir (Çizelge 4.47).

Çizelge 4.47. Yetiştiricilik sistemi ile dekara dikili ağaç sayısı arasındaki ilişki

Dekara ağaç sayısı

4.7.13. Dekara dikili ağaç sayısı ile dekardan elde edilen ortalama verim arasındaki ilişki

Dekardaki ağaç sayısı ile dekardan elde edilen ortalama verim karşılaştırıldığında dekarda 30-40 ağacı bulunan toplam 34 kişinin 16’sı 400-500 kg, 14’ü 501-600 kg, 2’si 601-700 kg verim elde ederken 1 kişi 701-800 ve 1 kişi de 801 kg ve üzerinde verim elde etmektedir. 41-50 ağacı bulunan 27 kişiden 9’u 400-500 kg, 10’u 501-600 kg, 6’sı 601-700 kg ve 2’si de 701-800 kg arasında verim elde etmektedir. 71 ağaç ve üzerinde ağacı bulunup 801 kg ve üzeri verim elde edenler ise 2 kişidir (Çizelge 4.48).

64

Çizelge 4.48. Dekara dikili ağaç sayısı ile dekardan elde edilen ortalama verim arasındaki ilişki

Dekara ağaç sayısı

Dekara ortalama verim (kg)

400-500 501-600 601-700 701-800 801 + Toplam

30-40 16 14 2 1 1 34

41-50 9 10 6 2 0 27

51-60 0 1 1 0 1 3

71 + 0 0 0 0 2 2

Toplam 25 25 9 3 4 66

4.7.14. Üreticilerin kiraz satış fiyatlarından memnuniyetleri ile İTU sonrası gelirdeki artışın karşılaştırılması

Üreticilerin kiraz satış fiyatlarından memnuniyetleri ile İTU’ya dahil olduktan sonra gelirlerinde bir artış meydana gelip gelmediği sorusu karşılaştırılmıştır. Ankete katılan 53 bireyin 38’i evet cevabını verirken 15’i hayır cevabı vermiştir. Kalan 13 bireyin ise 11’i evet cevabı vermiştir. Üreticilerin yaklaşık %74’ü İTU sonrası gelirlerinde bir artış olduğunu ifade etmiştir. Kiraz satış fiyatlarından memnun olanların %72’si İTU’nun gelir artışına etkisi olduğunu, %28’i ise İTU’nun gelir artırıcı bir etkisi olmadığını belirtmişlerdir (Çizelge 4.49).

Çizelge 4.49. Üreticilerin kiraz satış fiyatlarından memnuniyetleri ile İTU sonrası gelirdeki artışın karşılaştırılması

Kiraz Satış Fiyatları memnuniyeti

İTU sonrası gelirde artış

Evet Hayır Toplam

Evet 38 15 53

Hayır 11 2 13

Toplam 49 17 66

4.7.15. Yetiştiricilik sistemi ile dekara ortalama verim arasındaki ilişki

Çizelgede kirazlarda yetiştiricilik sistemi ile dekara ortalama verim soruları karşılaştırılmış olup, üreticilerden alınan cevaplar doğrultusunda ankete katılanlardan 21

65

birey klasik dikim yaptığı halde ortalama dekardaki kiraz verimleri 400-500 kg arası iken yine 20 birey klasik dikim yaptığı halde dekara verimlerinin ortalama 501-600 kg arasında olduğu görülmektedir. Bu iki grubun verimleri arasındaki farklılıkların doğru budama ve bakımla doğrudan alakası bulunmaktadır. Bölgede yeni dikimlerin başlamasıyla palmet tel-direk sistemlerle yapılan yetiştiricilikte dekara verimin daha yüksek seyrettiği görülmektedir (Çizelge 4.50).

Çizelge 4.50. Yetiştiricilik sistemi ile dekara ortalama verim arasındaki ilişki

Yetiştiricilik sistemi

Dekara ortalama verim (kg)

400-500 501-600 601-700 701-800 801 +

Klasik dikim 21 20 6 1 1

Modern santral lider

0 0 0 0 1

Palmet 0 0 0 0 2

Klasik sık dikim 2 4 2 1 0

Klasik ve santral lider

2 1 1 1 0

Toplam 25 25 9 3 4

4.7.16. Kirazlarda kullanılan yetiştiricilik sistemi ile üreticilerin kiraz gelirlerinin toplam tarımsal gelirleri içindeki payının karşılaştırılması

Çizelgede kirazlarda yetiştiricilik sistemi ile kiraz gelirinin toplam tarımsal gelir içerisindeki payı karşılaştırıldığında %76’dan fazla tarımsal gelir içerisinde paya sahip olan ve klasik dikim yapan 38 kişi bulunmaktadır. %26-50 ve %51-75 arasında tarımsal gelir payına sahip olan ve santral lider ile palmet dikim yapan katılımcı bulunmamaktadır (Çizelge 4.51).

4.7.17. Kirazlarda kullanılan yetiştiricilik sistemi ile üreticilerin yaş durumunun karşılaştırılması

Yetiştiricilik sisteminiz nedir ile üreticilerin yaş durumu sorusu karşılaştırılmış ve 51-60 yaş aralığında olan ve klasik dikim sistemini uygulayan 31 birey bulunmaktadır. 41-50 yaş aralığında klasik dikim yapan kişi sayısı da 12’dir. 61 ve üzeri yaş grubundaki kişiler

66

sadece klasik dikim sistemini uygulamaktadır. Yetiştiricilik sistemleri içerisinde en az kullanılan sistem santral liderdir. Tablodan anlaşıldığı üzere 61 yaşın üzerindeki bireyler daha çok eski usul yetiştiricilik sistemi alışkanlığından vazgeçmemekte bu nedenle klasik dikimlere devam etmektedir. Yaş aralığı azaldıkça daha modern sistemlere eğilim artarken, genç nüfusun bölgede kiraz tarımına eğiliminin beklenilen düzeyin altında kalmasından dolayı özellikle 30-40 yaş grubundan beklenilen düzeyde artış olmadığı görülmekte ve modern sistemlerle bahçe kurulumları çok az düzeyde seyretmektedir (Çizelge 4.52).

Çizelge 4.51. Κirazlarda kullanılan yetiştiricilik sistemi ile üreticilerin kiraz gelirlerinin toplam tarımsal gelirleri içindeki payının karşılaştırılması

Yetiştiricilik sistemi

Kiraz gelirinin toplam tarımsal gelir içerisindeki payı

%26-50 %51-75 %76 + Toplam

Çizelge 4.52. Kirazlarda kullanılan yetiştiricilik sistemi ile üreticilerin yaş durumunun karşılaştırılması

67

4.7.18. Üreticilerin tarımsal gelir durumu ile tarımsal faaliyet deneyimi arasındaki ilişki

Çizelgede üreticilerin tarımsal gelirleri ile tarımla ilgilenme durumu soruları karşılaştırılmıştır. Buna göre düşük gelir seviyesine sahip 11-15 yıl tarımla uğraşan kişi sayısı 4’tür. 21 yıl ve üzeri tarımla uğraşan ve orta gelirli olan kişi sayısı 7’dir. 21 yıl ve üzeri tarımla uğraşan yüksek gelire sahip kişi sayısı ise 19’dur (Çizelge 4.53).

Çizelge 4.53. Üreticilerin tarımsal gelir durumu ile tarımsal faaliyet deneyimi arasındaki ilişki

Tarımsal Gelir (€) Tarımsal Deneyim (yıl)

1-5 6-10 11-15 16-20 21 + Toplam

Düşük gelir <5000 1 2 4 3 1 11

Orta gelirli 5000-7000 1 3 5 2 7 18

Yüksek gelir 7000> 0 4 6 8 19 37

Toplam 2 9 15 13 27 66

4.8. Tesis ve Üretim Dönemi Masraf Kalemleri

4.8.1. Tesis dönemi masraf unsurları

Tesis masrafları incelendiğinde en önemli masraf unsurlarının fidan, sulama ve gübre olduğu görülmektedir. Kiraz ağaçları ilk üç yıl meyve vermediğinden üretim gerçekleşmemektedir. Budama maliyetinin özellikle üçüncü yıldan itibaren arttığı görülmektedir. Bölgedeki kiraz yetiştiriciliğinde özellikle dördüncü yıldan itibaren ürün alınmaya başlanmakta ve buradaki alınan ürün ile elde edilecek brüt üretim değeri o yılın tesis masraflarını çoğunlukla karşılayabilmektedir (Çizelge 4.54).

Tesis dönemi masrafları incelendiğinde toplam 1192.75 € masraf yapıldığı görülmektedir. Tesis dönemi masrafları toplamı kirazın ekonomik ömrü olarak alınan 25 yıla bölünerek üretim masraflarına eklenecek olan tesis dönemi amortisman payı hesaplanmıştır.

68 Çizelge 4.54. Tesis dönemi masraf unsurları

Maliyet Unsurları Yıllar

Genel İdare Giderleri (DM*%3)

4.8.2. Üretim dönemi masraf unsurları

Kiraz üretim dönemi masrafları, işgücü ve çeki gücü masrafları, masraflar toplamı faizi, idari ücret karşılığı, arazi kirası (çıplak arazi değerinin %5’i) ve tesis masrafları amortisman payından oluşmaktadır. Üretim masrafları içerisinde en önemli masraf unsurları, gübre, sulama, hasat ve çıplak arazi değeri karşılığı olduğu görülmektedir.

Araştırmada toplam üretim masraflarının %63.50’sini toplam değişken masraflar oluşturmaktadır. Bölgenin yerleşim yerlerine yakınlığından dolayı tarım arazilerinin değeri daha yüksek seyretmektedir. Bu nedenle çıplak arazi değerinin %5’i de önemli bir masraf unsuru olarak görünmektedir.

69

Araştırmada iyi tarım uygulamaları sertifikasyon gideri maliyetler içinde gösterilmemiştir. Kiraz işletmelerinin sertifikasyon maliyetlerini fabrikalar, kooperatifler gibi kuruluşlar üstlenmektedir. İşletmeler grup sertifikası adı altında sertifikasyon süreçlerini yürütmektedirler. Yani işletmeler kuruluşlara ürünlerini teslim etmekte ve onlarda bunun karşılığında işletmelerin sertifikasyon bedelini üstlenmektedir.

Çizelge 4.55. Üretim dönemi masraf unsurları

Yapılan İşlem Tutar (€)

TOPLAM DEĞİŞKEN MASRAFLAR (1+2) 314.30

Masraflar Toplamı faizi (%5) 15.72

Genel İdare giderleri (%3) 9.43

Çıplak arazi değeri faizi (%5) 48.15

Tesis Masrafları Amortisman payı ((a+b+c+d)/ekonomik ömür)

47.71 Tesis Masrafları Faizi (a+b+c+d)*%5 59.63

TOPLAM ÜRETİM MASRAFLARI 494.94

4.8.3 Kiraz yetiştiriciliğinde ürün maliyeti ve karlılık

Bölgede mevcut kiraz yetiştiriciliğinde ürün maliyeti ve karlılık incelendiğinde, dekara verimin 527 kg olduğu görülmektedir. Verimin düşük olması üreticinin karlılığını düşüren nedenlerin başında gelmektedir. İncelenen işletmelerde dekara ortalama kiraz üretim masrafı, bir dekardan elde edilen ortalama ürün miktarına bölünerek bir kilogram kiraz maliyeti bulunmuştur. Araştırmada ortalama birim ürün maliyetinin 0.94 €/kg

70

olduğu ve dekara elde edilen brüt üretim değerinin 721.99 €, net karın ise 227.05 € olduğu hesaplanmıştır. Nisbi kar ise 1.46 olarak hesaplanmıştır.

Çizelge 4.56. Kiraz yetiştiriciliğinde ürün maliyeti ve karlılık

Göstergeler Değer

Verim (kg/da) (1) 527

Dekara Ağaç Sayısı (2) 48

Verim (kg/ağaç) (3) 10.9

Ortalama Kiraz Satış Fiyatı (€/kg) (4) 1.37

GSÜD (€/da) (5=1x4) 721.99

Sabit Masraflar Toplamı (€/da) (6) 314.30

Üretim Masrafları Toplamı (€/da) (7) 494.94

Birim Ürün Maliyeti (€/kg) (8=7/1) 0.94

Net Kar (€/da) (11= 5-7) 227.05

Nisbi Kar (12= 5/7) 1.46

71 5. SONUÇ ve ÖNERİLER

Batı Trakya kirazı bölge üreticisi için tarımsal ürün olarak önemli bir yere sahiptir. Bölge kiraz yetiştiriciliği için son derece elverişlidir. Kiraz alanında Avrupa’nın önde gelen ülkelerine yapılan ihracat bölgenin kalkınması açısından önem arz etmektedir. Kiraz sezonunun erken başlaması hem üreticiler hem de ihracatçılar için bir avantaj yaratmaktadır. Erkenci çeşitlerin var oluşu erken dönemde piyasaya girme ve tutunma avantajı sağlamaktadır.

Dünyada her geçen gün güvenli gıda üretiminin önemi ve sürekliliğinin sağlanması üzerine tarımsal politikalar yürütülmektedir. Özellikle tarımsal ürünlerde görülen ilaç kalıntıları ihracatta önemli sorunlara yol açmaktadır. Ayrıca, bilinçsizce yapılan tarım uygulamaları, gübreleme ve ilaçlamalar çevrenin doğal dengesinin bozulmasına, çevre kirliliğinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tarımsal üretimde ihracat olanakları artarken, aynı zamanda bunun sürekliliğinin sağlanması ve insan sağlığının korunması açısından tüketiciye güvenli gıda sağlayan İTU standartlarının önemi ortaya çıkmaktadır.

İTU insan sağlığını koruyan, sosyal açıdan yaşanabilir, çevreye ve doğal yaşama önem veren, üretimin ilk aşamasından son tüketim noktasına kadar her türlü tarımsal faaliyetin kayıt altına alınarak izlenebilirliğin sağlandığı ve tüketicilerin güvenli gıdaya hedeflendiği gibi ulaşmasını sağlayan bir üretim modelidir.

Yunanistan’da İTU her geçen gün artmaktadır. Son yıllarda İTU yapan üretici sayısında da ülke genelinde %22’lik bir artış olduğu görülmektedir. Sadece Batı Trakya bölgesinde 200 civarında GLOBALGAP sertifikalı üretici bulunmaktadır. Bu bağlamda bölgede İTU yapan üreticilerden genel bilgiler alınarak, üreticilerin bilgi düzeyleri, İTU’dan memnuniyet durumları, karşılaşılan problemler, gelir durumları, yetiştiricilik durumları, İTU hakkında düşünceleri ve önerileri üreticilerle yapılan yüz yüze anket çalışması yardımıyla elde edilmiştir.

Yapılan çalışmada, ankete katılan 66 üreticiden %80,3’ü erkek, %19,7’si ise kadınlardan oluşmaktadır. Üreticilerin yaş ortalaması 55’tir. Üreticilerin eğitim durumlarına

72

bakıldığında %40,9’unun ilkokul mezunu olduğu görülürken sadece %9,1’i üniversite mezunudur. Katılımcıların 52’sinin aile bireylerinin toplam sayısı 4 kişi ve üzeridir. Bu veri içerisinde tarımda çalışanların sayısının %68,2 oranında 2 kişi olduğu görülmektedir.

Üreticilerin tarımsal gelir durumu yüksek gelirli (7001>) olanların sayısı 37, düşük gelirli (<5000) olanların sayısı ise 11’dir. Aynı zamanda üreticilerin tarım dışı gelir durumuna bakıldığında orta gelirli (5001-7000) olanların oranı %57,6’dır.

Üreticilerin toplam kiraz gelirinin toplam tarımsal gelirleri içerisindeki payı en fazla 52 kişinin %76-100’dür. Katılımcıların %40,9’u 21 yılı aşkın süredir tarımla ilgilenmektedir.

Üreticilerin kaç yıldır kiraz yetiştiriciliği yaptıkları incelendiğinde 29 kişinin 11-15 yıldır aktif olarak yetiştiricilik yaptıkları görülmektedir. Bölgedeki üreticilerin herhangi bir

Üreticilerin kaç yıldır kiraz yetiştiriciliği yaptıkları incelendiğinde 29 kişinin 11-15 yıldır aktif olarak yetiştiricilik yaptıkları görülmektedir. Bölgedeki üreticilerin herhangi bir

Belgede BATI TRAKYA BÖLGESİNDE İYİ TARIM UYGULAMALARI İLE KİRAZ ÜRETEN İŞLETMELERİN EKONOMİK ANALİZİ. Chakan ALI (sayfa 70-0)