Üniversite yerleşkelerinin peyzaj planlama ve tasarımı kapsamında 'üniversite başarımı ve sürdürülebilirlik' ilişkisinin irdelenmesini içeren bu tez çalışmasında öncelikli olarak ilgili kavramlar tanımlanarak konu içeriği açıklanmıştır. Üniversitelerin değerleme kriterlerini oluşturacak kriter listesi tespit edilmiştir. Kriter listesinin içeriğinin oluşturulmasında kılavuz olarak LEED sertifikasyon sisteminin ‘yerleşke ve benzeri çoklu yapılar’ için hazırlanan sürümü kaynak olarak kullanılmıştır.(Kriter listesi için bakınız Çizelge 4.3 / Sayfa 18, 19).
Özgün çalışma kapsamında Türkiye'de ve dünyada başarılı olan üniversiteler tespit edilmiştir. Bu tespit çalışmasında en iyi ilk 100 dünya üniversiteleri araştırması yapan beş kurum olan; Times Yüksekeğitim Kurumu, Shangai Jiao Tong Üniversitesi, Webometrics, “Mines Paris Tech” ve Tayvan Yüksekeğitim Değerlendirme ve Akreditasyon Konseyi’nin en güncel çalışmaları kullanılmıştır. Đncelenen çalışmalarda ilk 100 sıralamalarına Türkiye’deki üniversitelerin girememiş olduğu görülmüştür ve bu sebeple Türkiye’deki üniversiteler kendi aralarında değerlendirilerek çalışma kapsamını oluşturan üniversiteler seçilmiştir. Bölgelere göre ayrı ayrı belirlenen Asya, Avrupa ve Amerika sıralamasında ilk 4’e giren üniversitelerin, kendi aralarında oluşturduğu sıralama, irdelenen dünya üniversiteleri grubunu oluşturmuştur. Bu sıralamanın ilk dördünü Amerika üniversiteleri oluşturmaktadır.
Özgün çalışmanın , 'üniversitelerin seçimi' bölümü, dünya üniversiteleri ilk 100 sıralamasına Türkiye’deki üniversitelerin girmemiş olduğunu göstermiş olması açısından dikkat çekicidir.
Üniversitelerin resmi web siteleri, belirlenen 28 değerleme kriteri kapsamında incelenerek tespit edilen kriterler puanlanmıştır. Bu puanlamaya göre Türkiye’deki üniversitelerin web bazlı araştırma bölümünden, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 28 puan üzerinden 6 puan alarak en fazla puan alan üniversite olmuştur. 12 üniversitenin ortak olarak en fazla 5’inde atık dönüşümü ve güneş enerjisi ile ilgili çalışmaların uygulandığı veya uygulanmak için planlandığı tespit edilmiştir.
Erozyon kontrolü, düşük yerleşke yoğunluğu, yakıt tasarruflu araç kullanımı, araç paylaşım programlarının kullanımı, minimum bakım ihtiyacı olan bitkilendirme, tarım arazileri oluşturma, ısı adası kontrolü, çatı bitkilendirmesi, su kullanımını azaltma, yapım atıkları yönetimi, yerel malzemelerin kullanımı, yerel gıda ürünlerinin kullanımı, çevre dostu ürün kullanımı, iç mekan hava kalitesi, üniversite bünyesinde yeşil yerleşke hizmet bölümü ve yayınlanmış sürdürülebilirlik hedefleri ile ilgili çalışmalar, Türkiye’deki üniversitelerin web bazlı araştırma bölümünde tespit edilememiştir. Ayrıntılı puanlama Çizelge 5.1’de gösterilmiştir.
Çizelge 5.1 : Türk üniversiteleri puanları / web araştırması (‘K’ kodları ayrıntılı açıklaması için bakınız; Çizelge 4.3 / Sayfa 18,19)
Kriteler ü1 ü2 ü3 ü4 ü5 ü6 ü7 ü8 ü9 ü10 ü11 ü12
K1 Erozyon kontrolü 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K2 Düşük yerleş. yoğ. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K3 Sürdür. hed. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K4 Bisiklet yolları 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 0 K5 Yakıt tas. araç kul. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K6 Araç pay. prog. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K7 Özgün türler yet. 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 K8 Min. bakım bitki. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K9 Tarım arazisi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K10 Yağış suyu kont. 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
K11 Yağış suyu kul. 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
K12 Isı adası kontrolü 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K13 Çatı bitkilen. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K14 Verimli sul. sist. 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0
K15 Su arıtma 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0
K16 Su kul. azal. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K17 Mev. yapı iyileş. 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 K18 Güneş enerj. kul. 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0
K19 Rüzgar enerj. kul. 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 0 0 K20 Yapım atık. yön. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K21 Atık dönüşümü 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0
K22 Yerellik faktörü 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K23 Yerel gıda ür. kul. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 K24 Çev. dost. ür. kul. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K25 Đç mek. hava kal. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 K26 Sertifikalı yapılar 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
K27 Akademik araş. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0
K28 Sürd. ofisi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Tp 2 0 2 5 6 4 3 3 1 3 0 0
Türkiye’deki üniversiteler ile yapılan anket çalışmasında ise 12 üniversiteden sadece Sabancı Üniversitesi ve Đstanbul Teknik Üniversitesi tarafından anket soruları
Sabancı Üniversitesi 17 soruya olumlu, 11 soruya olumsuz yanıt vermiştir, Đstanbul Teknik Üniversitesi ise 12 soruya olumlu, 5 soruya olumsuz, 11 soruya ise yanıt vermemiştir. Düşük yerleşke yoğunluğu, tarım arazileri oluşturma ve sertifikalı yapılar sorularına her iki üniversite olumsuz yanıt vermiştir. Ayrıntılı puanlama Çizelge 5.2’de gösterilmiştir.
Çizelge 5.2 : Türk üniversiteleri puanları / anket sonuçları (‘K’ kodları ayrıntılı açıklaması için bakınız; Çizelge 4.3 / Sayfa 18,19)
Kriteler ü1 ü2 ü3 ü4 ü5 ü6 ü7 ü8 ü9 ü10 ü11 ü12
K1 Erozyon kontrolü 0 0 0 0 0 0 1 - 0 0 0 0
K2 Düşük yerleş. yoğ. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K3 Sürdür. hed. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K4 Bisiklet yolları 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K5 Yakıt tas. araç kul. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K6 Araç pay. prog. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K7 Özgün türler yet. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K8 Min. bakım bitki. 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
K9 Tarım arazisi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K10 Yağış suyu kont. 0 0 0 0 0 0 1 - 0 0 0 0 K11 Yağış suyu kul. 0 0 0 0 0 0 1 - 0 0 0 0
K12 Isı adası kontrolü 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K13 Çatı bitkilen. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K14 Verimli sul. sist. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K15 Su arıtma 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K16 Su kul. azal. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K17 Mev. yapı iyileş. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K18 Güneş enerj. kul. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K19 Rüzgar enerj. kul. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 K20 Yapım atık. yön. 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0
K21 Atık dönüşümü 0 0 0 0 0 0 1 - 0 0 0 0
K22 Yerellik faktörü 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 K23 Yerel gıda ür. kul. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 K24 Çev. dost. ür. kul. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K25 Đç mek. hava kal. 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 K26 Sertifikalı yapılar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K27 Akademik araş. 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0
K28 Sürd. ofisi 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
Tp 0 0 0 0 0 0 17 12 0 0 0 0
Sonuç web bazlı araştırma ve anket çalışması Çizelge 5.3’te gösterildiği şekilde değerlendirilerek üniversitelerin sürdürülebilirlik değerlendirme puanları tespit edilmiştir. Web araştırması sonucu tespit edilen her bir kriter 1 puan, anket çalışmasına olumlu olarak yanıtlanan her soru 1 puan alarak iki sonuç toplanmıştır. (Her iki çalışmada ortak olarak yer alan kriter sadece 1 puan almıştır).
Çizelge 5.3 : Türk üniversiteleri puan karşılaştırması Web puan Anket puan Değer. puanı
Ortadoğu Teknik Üniv. 2 0 2
Koç Üniversitesi 0 0 0
Hacettepe Üniversitesi 2 0 2 Bilkent Üniversitesi 5 0 5
Gebze Yüksek Tek. 6 0 6
Boğaziçi Üniversitesi 4 0 4 Sabancı Üniversitesi 3 17 20 Đstanbul Teknik Üniv. 3 12 13
Đzmir Yüksek Tek. 1 0 1
Erciyes Üniversitesi 3 0 3 Başkent Üniversitesi 0 0 0
Ankara Üniversitesi 0 0 0
Nihai puanlar sonucu oluşturulan üniversite sürdürülebilirlik sıralaması, üniversite başarı sırası ile karşılaştırmalı olarak Çizelge 5.4’te gösterilmiştir. Türkiye’deki üniversitelerden sadece ikisinin anket sorularına cevap vermiş olması nedeni ile, sağlıklı bir değerlendirme yapılamayacağı için Türkiye’deki üniversitelerin sürdürülebilirlik sıralaması oluşturulamamıştır. Tez çalışmasında belirlenen yöntem sonucunda oluşturulan başarı sıralamasında 7. ve 8. olan Sabancı Üniversitesi ve Đstanbul Teknik Üniversitesi’nin anket sorularını cevaplandırmış olmaları ve ayrıca çalışmanın web araştırması bölümünde belirtilen yerleşke uygulamalarının az olsa da varlığı, bu üniversitelerin konuya olan ilgili farkındalıklarını göstermesi açısından önemlidir.
Çizelge 5.4 : Türk üniversiteleri karşılaştırmalı sıralaması
Başarı Sıralaması Sürdürülebilirlik Sıralaması 1 Ortadoğu Teknik Üniv. 1 Sabancı Üniversitesi 2 Koç Üniversitesi 2 Đstanbul Teknik Üniv. 3 Hacettepe Üniversitesi - Gebze Yüksek Tek. 4 Bilkent Üniversitesi - Bilkent Üniversitesi 5 Gebze Yüksek Tek. - Boğaziçi Üniversitesi 6 Boğaziçi Üniversitesi - Erciyes Üniversitesi 7 Sabancı Üniversitesi - Ortadoğu Teknik Üniv. 8 Đstanbul Teknik Üniv. - Hacettepe Üniversitesi
9 Đzmir Yüksek Tek. - Đzmir Yüksek Tek.
10 Erciyes Üniversitesi - Ankara Üniversitesi 11 Başkent Üniversitesi - Başkent Üniversitesi 12 Ankara Üniversitesi - Koç Üniversitesi
Yabancı üniversitelerin web bazlı araştırma sonuçlarında ise Harvard ve Oxford Üniversitesi 14 puan olarak en fazla puan alan üniversiteler olmuşlardır. 12 üniversitenin ortak olarak 10’unda atık dönüşümü çalışmaları yapıldığı tespit edilmiştir. 8 üniversitede ise bisiklet kullanımı ve yerleşke alanı içinde park yerlerinin ve yollarının varlığı, su kullanımını azaltma çalışmaları ortak olarak yapılmaktadır. Ayrıntılı bilgi Çizelge 5.5’te gösterilmiştir.
Çizelge 5.5 : Yabancı üniversiteler puanları / web araştırması (‘K’ kodları ayrıntılı açıklaması için bakınız; Çizelge 4.3 / Sayfa 18,19)
Kriteler ü1 ü2 ü3 ü4 ü5 ü6 ü7 ü8 ü9 ü10 ü11 ü12
K1 Erozyon kontrolü 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K2 Düşük yerleş. yoğ. 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0
K3 Sürdür. hed. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K4 Bisiklet yolları 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 0 1
K5 Yakıt tas. araç kul. 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0
K6 Araç pay. prog. 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1
K7 Özgün türler yet. 1 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 K8 Min. bakım bitki. 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
K9 Tarım arazisi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K10 Yağış suyu kont. 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 K11 Yağış suyu kul. 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
K12 Isı adası kontrolü 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K13 Çatı bitkilen. 0 0 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0
K14 Verimli sul. sist. 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
K15 Su arıtma 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K16 Su kul. azal. 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 0 1
K17 Mev. yapı iyileş. 0 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0 0 K18 Güneş enerj. kul. 1 0 1 1 1 1 0 0 0 1 0 1
K19 Rüzgar enerj. kul. 1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 K20 Yapım atık. yön. 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0
K21 Atık dönüşümü 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1
K22 Yerellik faktörü 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 K23 Yerel gıda ür. kul. 0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 K24 Çev. dost. ür. kul. 0 1 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0
K25 Đç mek. hava kal. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K26 Sertifikalı yapılar 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 0 0
K27 Akademik araş. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
K28 Sürd. ofisi 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
Tp 14 11 10 13 14 8 2 0 8 10 1 9
Yabancı üniversitelerle yapılan anket çalışmasında 12 üniversiteden 5’i tarafından anket soruları cevaplanmıştır. Anketi cevaplayan üniversiteler; Stanford Üniversitesi, Oxford Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi, Manchester Üniversitesi ve Australian National Üniversitesi’dir.
Anket sorularının gönderildiği, başarılı sıralamasında ilk 4’e giren Avrupa üniversitelerinden, üçünün anket sorularını cevaplandırmış olması ve 10’un üzerinde olumlu yanıt vermiş olmaları bu konu ile ilgili çalışmalarının varlığını göstermesi açısından önemlidir. Australian National Üniversitesi 28 sorudan 21 soruya olumlu yanıt vererek en çok puan alan üniversite olmuştur. Ayrıntılı puanlama Çizelge 5.6’da gösterilmiştir.
Web araştırması ve anket çalışması sonuçları değerlendirilerek yabancı üniversitelerin sürdürülebilirlik puanları ve sürdürülebilirlik sıralaması belirlenmiştir. Üniversitelerin sürdürülebilirlik değerlendirme puanları Çizelge 5.7’de gösterilmiştir. Sürdürülebilirlik sıralamasında 1. sırayı 28 puan üzerinden 24 puan alarak Stanford Üniversitesi almıştır.
Çizelge 5.6 : Yabancı üniversiteleri puanları / anket sonuçları (‘K’ kodları ayrıntılı açıklaması için bakınız; Çizelge 4.3 / Sayfa 18,19) Kriteler ü1 ü2 ü3 ü4 ü5 ü6 ü7 ü8 ü9 ü10 ü11 ü12
K1 Erozyon kontrolü 0 1 0 0 0 0 0 0 - 0 0 1
K2 Düşük yerleş. yoğ. 0 1 0 0 0 - 0 0 - 0 0 0
K3 Sürdür. hed. 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
K4 Bisiklet yolları 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
K5 Yakıt tas. araç kul. 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1
K6 Araç pay. prog. 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
K7 Özgün türler yet. 0 1 0 0 1 1 0 0 - 0 0 1
K8 Min. bakım bitki. 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1
K9 Tarım arazisi 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
K10 Yağış suyu kont. 0 1 0 0 1 1 0 0 - 0 0 1
K11 Yağış suyu kul. 0 - 0 0 1 1 0 0 - 0 0 1
K12 Isı adası kontrolü 0 1 0 0 0 0 0 0 - 0 0 1
K13 Çatı bitkilen. 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
K14 Verimli sul. sist. 0 1 0 0 - 1 0 0 - 0 0 1
K15 Su arıtma 0 1 0 0 - 0 0 0 - 0 0 1
K16 Su kul. azal. 0 - 0 0 - 1 0 0 - 0 0 1
K17 Mev. yapı iyileş. 0 - 0 0 - - 0 0 - 0 0 1
K18 Güneş enerj. kul. 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0
K19 Rüzgar enerj. kul. 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
K20 Yapım atık. yön. 0 - 0 0 - 0 0 0 - 0 0 1
K21 Atık dönüşümü 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
K22 Yerellik faktörü 0 - 0 0 - - 0 0 - 0 0 1
K23 Yerel gıda ür. kul. 0 - 0 0 - - 0 0 - 0 0 1 K24 Çev. dost. ür. kul. 0 - 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 K25 Đç mek. hava kal. 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1
K26 Sertifikalı yapılar 0 - 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0
K27 Akademik araş. 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1
Çizelge 5.7 : Yabancı üniversiteleri puan karşılaştırması Üniversite Başarı Sıralaması Web puan Anket puan Değer. puanı Harvard Üniv. 14 0 14 Stanford Üniv. 11 19 24 MIT Üniv. 10 0 10 Pennysylvania Üniv. 13 0 13 Oxford Üniv. 14 12 18 Cambridge Üniv. 8 15 18 Tokyo Üniv. 2 0 2 Kyoto Üniv. 0 0 0 Manchester Üniv. 8 11 15
College London Üniv. 10 0 10
Osaka Üniv. 1 0 1
Australian Nat. Üniv. 9 21 22
Yabancı üniversitelerin başarı sıralaması ve sürdürülebilirlik sıralaması karşılaştırması Çizelge 5.8’de gösterilmiştir.
Çizelge 5.8 : Yabancı üniversiteler karşılaştırmalı sıralaması
Başarı Sıralaması Sürdürülebilirlik Sıralaması
1 Harvard Üniv. 1 Stanford Üniv.
2 Stanford Üniv. 2 Australian National Üniv.
3 MIT Üniv. 3 Oxford Üniv.
4 Pennysylvania Üniv. 3 Cambridge Üniv.
5 Oxford Üniv. 5 Manchester Üniv.
6 Cambridge Üniv. 6 Pennysylvania Üniv.
7 Tokyo Üniv. 7 Harvard Üniv.
8 Kyoto Üniv. 8 MIT Üniv.
9 Manchester Üniv. 8 College London Üniv.
10 College London Üniv. 10 Tokyo Üniv.
11 Osaka Üniv. - Osaka Üniv.
12 Australian National Üniv. - Kyoto Üniv.
Yabancı üniversitelerin Çizelge 5.7’de belirtilen sürdürülebilirlik puanlarının hesaplanması ile oluşturulan ortalama sürdürülebilirlik puanı 14.4 olarak tespit edilmiştir. 28 kriterden ortalama 14 kriterle ilgili olmaları bu uygulamaların varlığını göstermesi açısından önemlidir. Osaka ve Kyoto Üniversiteleri web sayfalarına yeterli erişilebilirliğinin bulunmaması ve anketin de cevaplanmamış olması nedeni ile sürdürülebilirlik sıralamasında değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Çalışma kapsamında 12 yabancı ve 12 Türk üniversitesi olmak üzere toplam 24 üniversite yerleşkesi, belirlenen 28 değerleme kriteri kapsamında irdelenmiştir. Çalışmanın web araştırması bölümünde yabancı üniversitelerin en fazla 14 kriterle,
Türk üniversitelerinin ise en fazla 6 kriterle ilgili oldukları belirlenmiştir. Üniversite yerleşkelerinin sürdürülebilir yerleşkeler olarak planlanmasının, dünyada başarılı olarak nitelendirilen üniversitelerin, öncelikli olarak ele aldıkları prensipler arasında olduğu görülmüştür. Türkiye’deki üniversitelerden sadece ikisinin anket sorularına cevap vermiş olması ve web araştırması bölümünden de en fazla 6 puan almış olmaları bu konu ile ilgili çalışmaların Türkiye’deki üniversitelerde yoğunluklu olarak uygulanmadığını göstermektedir. Dünya başarı sıralamasına girememiş olan Türk üniversitelerinin yerleşkelerindeki sürdürülebilirlik çalışmalarında ve prensiplerinde de yetersiz olması, üniversitelerin “başarımı ve sürdürülebilirlik yaklaşımı” arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir.
Sürdürülebilirlik kapsamında ele alınan kriterlerin daha iyi çevre koşulları, daha iyi yaşam standartları anlamına geldiği bilincinin oluşturulması önemlidir. Bu bilinç doğrultusunda üniversiteler, stratejik planlarında sürdürülebilirlik amaç ve hedeflerini oluşturmalı ve bu kapsamdaki uygulamalara yerleşkelerinde olanak tanımalıdırlar. Çoğu zaman bu uygulamalar için yeterli bütçenin ayrılamaması bu tür uygulamaların yapılamaması için sebep olarak belirtilmektedir. Oysaki üniversitelerin yerleşkelerinin planlama ve tasarım aşamalarında aldıkları ana kararların, sürdürülebilir yerleşkeler oluşturulmasında etkin sonuçlar vereceği gözden kaçırılmamalıdır. Planlama ve tasarım aşamasında bu kararların alınması kazanımların erken elde edilmesini sağlar. Dünyada başarılı olarak nitelendirilen üniversitelerin yerleşkelerinde uygulamış oldukları prensipler ve elde ettikleri kazanımlar Türkiye’deki üniversiteler için emsal niteliğinde olabilir.
Tez çalışması kapsamında tanıtılan sürdürülebilirlik kriterlerin, üniversitelerin yerleşkelerinin planlanma ve tasarım aşamalarında göz önünde bulundurulduğunda elde edilebilecek kazanım değerlerinin ve kazanım maliyetlerinin tespiti bu çalışma ışığında devam ettirebilecek bir çalışma olarak ele alınabilir.
Üniversiteler “sürdürülebilirlik” oluşumunu eğitim misyonlarının gereği olarak ele alarak, bu bilincin oluşmasında öncü kurumlar olmalıdırlar. Dünyada başarılı olarak nitelendirilen üniversitelerin yerleşkelerindeki sürdürülebilirlik prensibinin varlığı, bu konuya verilen yadsınamaz önemi göstermektedir. Türkiye’deki üniversiteler de bu bilinç çerçevesinde sürdürülebilir yerleşkeler oluşturabilmeli ve aynı paralellikte
KAYAKLAR
[1] Url-1 <http://tdkterim.gov.tr>, alındığı tarih 02.04.2009
[2] Corner, J., 1999. Recovering Landscapes, Essays in Contemporary Landscape Architecture, Princeton Architectural Press, New York. [3] ewton . T., 1971. Design of The Land, Rockport, US
[4] Thompson, G. F., and Steiner, F. R., Ecological Design and Planning, John Wiley & Sons, Inc, US.
[5] Evyapan, G.A., Tokal, A.S. 2000. Landscape Design Lectures, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
[6] Eckbo, G., 1969. The Landscape We See, McGraw Hill, United States of America
[6] Whyte. W.H., 2002. The Last Landscape, University of Pennsylvania Press, US.
[7] Bileşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konseyi “Brundtland Raporu 1987” retrived <http://gbca.org.au>, alındığı tarih 02.04.2009
[8] Mclennan, J. F., 2004. The Philosophy of Sustainable Design, Ecotone LLC, Kansas City, Missouri.
[9] Dober, R. P., 2000. Campus Landscape Functions, Forms, Features, John Wiley & Sons, Inc, US.
[10] Url-2 <http://www.usgbc.org/>, alındığı tarih 14.04.2009
[11] Url-3 <http://www.usgbc.org/ShowFile.aspx?DocumentID=1097> alındığı tarih 14.04.2009
[12] Gevorkian, P., 2006. Sustainable Energy Systems Engineering: The Complete Green Building Design Resource, McGraw-Hill, US.
[13] Malkina, I. G., 2003. Sustainable Water Resources Management, Wit Press, Boston.
[14] Url-4 <http://www.timeshighereducation.co.uk>, alındığı tarih 12.04.2009 [15] Url-5 <http://www.arwu.org/rank2008/E22008.htm>, alındığı tarih 12.04.2009 [16] Url-6 < http://www.webometrics.info/top6000.asp>, alındığı tarih 12.04.2009
[17] Url-7 <http://www.mines-paristech.fr/Actualites/PR/EMP-ranking.html>, alındığı tarih 12.04.2009
[18] Url-8 <http://ranking.heeact.edu.tw/en-us/2008/TOP/100>, alındığı tarih 10.04.2009
[19] Url-9 <http://osym.gov.tr>, alındığı tarih 05.04.2009 [20] Url-10 <http://yok.gov.tr>, alındığı tarih 20.04.2009
[21] Url-11 <http://www.harvard.edu/about/glance.php>, alındığı tarih 21.04.2009 [22] Url-12 <http://www.commuterchoice.harvard.edu/bicycling/>, alındığı tarih
21.04.2009
[23] Url-13 <http://www.uos.harvard.edu/transportation/fleet_management/>, alındığı tarih 21.04.2009
[24] Url-14 <http://green.harvard.edu/commitments/principles>, alındığı tarih 21.04.2009
[25] Url-15 <http://green.harvard.edu/theresource/casestudies/90mta_water>, alındığı tarih 21.04.2009
[26] Url-16 <http://green.harvard.edu/node/54>, alındığı tarih 22.04.2009 [27] Url-17 <http://green.harvard.edu/cre/pv_case_studies.php>, alındığı tarih
22.04.2009
[28] Url-18 <http://green.harvard.edu/node/46>, alındığı tarih 22.04.2009 [29] Url-19 <http://green.harvard.edu/theresource/tech-prod/equipment-
appliances/index.php>, alındığı tarih 22.04.2009
[30] Url-20 <http://green.harvard.edu/theresource/>, alındığı tarih 22.04.2009 [31] Url-21 <http://green.harvard.edu/theresource/new-construction/design-
element/materials-resources/> alındığı tarih 22.04.2009 [32] Url-22 <http://green.harvard.edu/theresource/tech-prod/site-
landscape/index.php>, alındığı tarih 22.04.2009
[33] Url-23 <http://green.harvard.edu/theresource/new-construction/design- element/water-efficiency/index.php>, alındığı tarih 22.04.2009 [34] Url-24 <http://green.harvard.edu/ofs/history>, alındığı tarih 21.04.2009 [35] Url-25 <http://sustainablestanford.stanford.edu/goals_and_results>, alındığı
[37] Url-27 <http://maps.google.com>, alındığı tarih 01.06.2009
[38] Url-28 <http://sustainablestanford.stanford.edu/energy_initiatives>, alındığı tarih 10.04.2009
[39] Url-29 <http://sustainablestanford.stanford.edu/waste>, alındığı tarih 10.06.2009
[40] Url-30 <http://sustainablestanford.stanford.edu/purchasing>, alındığı tarih 11.06.2009
[41] Url-31 <http://sustainablestanford.stanford.edu/principles>, alındığı tarih 11.06.2009
[42] Url-32 <http://mit.edu/mitei/campus/wtt-annual-2007-2008-final.pdf>, alındığı tarih 11.06.2009
[43] Url-33 <http://web.mit.edu/environment/commitment/conservation.html>, alındığı tarih 11.06.2009
[44] Url-34 <http://web.mit.edu/environment/commitment/recycling.html>, alındığı tarih 11.06.2009
[45] Url-35 <http://www.upenn.edu/sustainability/>, alındığı tarih 11.06.2009 [46] Url-36 <http://travel.upenn.edu/travel/phillycarshare/> alındığı tarih
13.06.2009
[47] Url-37 <http://www.facilities.upenn.edu/sustain>, alındığı tarih 13.06.2009 [48] Url-38 <http://www.ox.ac.uk>, alındığı tarih 13.06.2009
[49] Url-39 <http://www.admin.ox.ac.uk/>, alındığı tarih 13.06.2009 [50] Url-40 <http://www.panoramio.com/photo/17167582>, alındığı tarih
13.06.2009
[51] Url-41 <www.fmrib.ox.ac.uk/10years/photos/F1003.jpg/view>, alındığı tarih 13.06.2009
[52] Url-42 <ttp://www.cam.ac.uk>, alındığı tarih 13.06.2009
[53] Url-43 <http://www.cam.ac.uk/sustainabilityandtheuniversitypdf>, alındığı tarih 13.06.2009
[54] Url-44 <www.iae.cam.ac.uk/contactus.html>, alındığı tarih 13.06.2009 [55] Url-45 <http://www.u-tokyo.ac.jp/>, alındığı tarih 28.08.2009
[57] Url-47 <http://www.bg.s.u-tokyo.ac.jp/koishikawa/eigo/e.html>, alındığı tarih 28.08.2009
[58] Url-48 <http://www.kyotou.ac.jp/en/ja/issue/ku_eprofile/documents>, alındığı tarih 28.08.2009
[59] Url-49 <http://int.icc.kyoto-u.ac.jp/?p=951>, alındığı tarih 28.08.2009 [60] Url-50 <http://www.manchester.ac.uk />, alındığı tarih 09.04.2009
[61] Url-51 <http://www.campus.manchester.ac.uk/medialibrary/sustainability>, alındığı tarih 30.05.2009
[62] Url-52 <http://www.ucl.ac.uk/>, alındığı tarih 30.05.2009 [63] Url-53 <http://www.osaka-u.ac.jp/en>, alındığı tarih 30.05.2009 [64] Url-54 <http://www.anu.edu.au/anugreen>, alındığı tarih 30.05.2009 [65] Url-55 <http://transport.anu.edu.au/>, alındığı tarih 03.07.2009
[66] Url-56 <http://ursula.anu.edu.au/Ursula/1354.html>, alındığı tarih 03.07.2009 [67] Url-57 <http://www.odtu.edu.tr>, alındığı tarih 03.07.2009
[68] Url-58 <http://matpum.metu.edu.tr>, alındığı tarih 03.07.2009 [69] Url-59 <http://cevre.metu.edu.tr/node/95>, alındığı tarih 03.07.2009
[70] Url-60 <http://eprints.qut.edu.au/4369/1/4369.pdf>, alındığı tarih 03.07.2009 [71] Url-61 <http://www.tanitim.metu.edu.tr/photo.php >, alındığı tarih 04.07.2009 [72] Url-62 <http://ku.edu.tr>, alındığı tarih 04.07.2009
[73] Url-63 <http://yetam.hacettepe.edu.tr>, alındığı tarih 04.07.2009 [74] Url-64 <http://www.bilkent.edu.tr/>, alındığı tarih 04.07.2009
[75] Url-65 <http://www.bilenerji.com/tesisimiz.htm>, alındığı tarih 04.07.2009 [76] Url-66 <http://www.arkitera.com/h29775>, alındığı tarih 04.07.2009 [77] Url-67 <http://www.dost.bilkent.edu.tr/>, alındığı tarih 06.07.2009 [78] Url-68 <http://www.gyte.edu.tr/>, alındığı tarih 06.07.2009
[79] Url-69 <http://www.boun.edu.tr>, alındığı tarih 06.07.2009 [80] Url-70 <http://www.bucek.boun.edu.tr> alındığı tarih 06.07.2009 [81] Url-71 <http://www.esc.boun.edu.tr/main/indextr.aspx>, alındığı tarih
[82] Url-72 <http://www.renet-project.eu/tr/acklamalar.html>, alındığı tarih 06.07.2009
[83] Url-73 <http://www.sabanciuniv.edu/tr/> alındığı tarih 16.08.2009
[84] Url-74 <http://www.resimvadisi.com/data/media/2056/5.JPG> alındığı tarih 16.08.2009
[85] Url-75 <http://www.itu.edu.tr/>, alındığı tarih 16.08.2009
[86] Url-76 <http://www.mim.itu.edu.tr/tarihce1.htm>, alındığı tarih 10.08.2009 [87] Url-77 <http://tiyep.homestead.com/hakkimizda.html>, alındığı tarih
10.08.2009
[88] Url-78 <http://ekoloji.itu.edu.tr/Icerik.aspx?sid=4141>, alındığı tarih 10.08.2009
[89] Url-79 <http://www.iyte.edu.tr>, alındığı tarih 10.08.2009
[90] Url-80 <http://web.iyte.edu.tr/~geocen/pictures/Brosur.pdf>, alındığı tarih 10.08.2009
[91] Url-81 <http://cevrearge.iyte.edu.tr/>, alındığı tarih 26.07.2009
[92] Url-82 <http://www.iyte.edu.tr/index.php?page=kampusharitasi> alındığı tarih 26.07.2009
[93] Url-83 <http://www.kayso.org.tr/b2b/kaysobilgi/oku.php?bilgi_no=82>, alındığı tarih 26.07.2009
[94] Url-84 <http://www.loadtr.com/380135-erciyes_üniversitesi_3.htm>, alındığı