Dünyada Ekoturizm Kooperatifleri

YurtdıĢında bulunan ekoturizm kooperatifleri örneklerinden üçüne aĢağıda yer verilmiĢtir:

1- Suba Olango Ekoturizm Kooperatifi, Filipinler

Suba Olanga Ekoturizm Kooperatifi Filipinler’de Olanga adasındaki Suba balıkçı köyünde faaliyette bulunan bir iĢletmedir. Olanga kuĢlarını gözlemleme ve deniz kıyısında tur düzenleme kooperatifin baĢlıca faaliyetidir. Filipin Devletinin öncülüğü, USAID (BirleĢik Devletler Kalkınma Ajansı) fonuyla desteklenmiĢ ve Sahil Kaynakları Yönetimi Projesinin (CRMP) teknik yardımıyla tur 1998 yılında baĢlatılmıĢtır. Tur; kuĢ gözlemleme, sahilde yürüyüĢ, kano ile kürek çekme, Ģnorkelle su altına dalma ve yüzme faaliyetlerini içermektedir (Flores 2001 ve Philippines 2002).

Suba köyü, Ramsar SözleĢmesi ile ilan edilen ve göç eden kuĢlar için önemli uluslararası bir sulak alan olan Olanga Adası VahĢi YaĢam Koruma Alanının yanındadır. YasadıĢı hasattan dolayı koruma alanı risk altında olan bu bölgede Sahil Kaynakları Yönetimi Projesi yerel halkı sulak alanın korunmasına katmak için ekoturizm kooperatifi kurulmasını önerdi. Olango adasının Filipinlerin ikinci büyük turizm kapısı olan Mactan adasına sadece 4 km mesafede olduğundan kooperatifin baĢarılı olacağı düĢünülmüĢtür. Mactan adasında havaalanı ve çok sayıda 5 yıldızlı otel olması önemli bir avantajdır.

1999 yılında proje tüm faaliyetlerini iki grup halinde gerçekleĢtirmeye baĢlamıĢtır. Kürekçiler Grubu kano kürekçilerinin ve rehberlerin akreditasyonu ve yönetimi için gerekli olan yönergelerin hazırlanmasını üstlenmiĢtir. Kadınlar Grubu ise turun idaresini ve ağırlama hizmetlerini yürütmeyle sorumludur. Koruma alanına çevresel etkilerin minimizasyonu için en uygun pratik kurallar belirlenerek proje yönetimi Suba Olango Ekoturizm Kooperatifinin bu konuda sorumluluk almasını istemiĢtir. Turun 1999 yılında 360 olan ziyaretçi sayısı, 2000’de 460’a ve 2001’de 750’ye yükselmiĢtir (CRPM 2002).

Proje ekoturizm kooperatifi sayesinde baĢarılı olmuĢtur ve uluslararası önemli bir sulak alanın korunmasına ve kooperatif ortaklarının gelirlerinin artmasına neden olmuĢtur. Projenin doğa tabanlı bir hareket olması, çevre eğitimi bileĢeninin olması, çevre korumaya

44

katkısı ve yerel halkın katılımı gibi yararları nedeniyle ekoturizm ders kitapları için iyi bir örnek olarak gösterilebilir.

Turun baĢarısı ve sürdürülebilirliği kooperatifin ekoturizm faaliyetlerinin finansmanına ve dolayısıyla kooperatifin yaĢayabilmesine bağlıdır. Ticari beceriler ve iyi bir pazarlama planının hazırlanması ziyaretçi sayısının artmasına neden olsa da, bir noktadan sonra turist sayısı çok fazla olursa sulak alana olumsuz etkiler ortaya çıkabilmektedir. O halde koruma-kullanma dengesinin çok iyi kurulması gerekmektedir (Buckley 2003).

2- Kanchanaburi Ekoturizm Kooperatifi, Tayland

Kanchanaburi 20000 km2’lik alanıyla Tayland’ın üçüncü büyük ilidir. Ġlde çoğu dağlık kireç taĢı teraslarından oluĢan farklı özelliklere sahip dokuz koruma alanı bulunmaktadır. Çok sayıda manzaralı çağlayanlar, mağaralar ve prehistoric eserler turistler için çekici olmaktadır. Bu alanlar turizmin geliĢtirilmesi amacıyla turistlere açılırken, çevresel bozulmalar olmuĢ ve yerel halkın refahının artmasına çok az katkısı olmuĢtur (Pitamahaket 1997).

Kanchanaburi Ekoturizm Kooperatifi 1995 yılında kurulmuĢ ve bölgenin doğal varlıklarını korumak amacıyla yerel halkın turizm faaliyetlerine katılımını hedeflemiĢtir. Kooperatifin amaçları; çevresel ve kültürel etkilerin minimum düzeyde olduğu yüksek kalitede ekoturizm hizmeti sunmak, çevrenin taĢıma kapasitesini dikkate alacak Ģekilde turizm faaliyetlerini izlemek ve denetlemek, yüksek güvenlik standartlarına sahip ekoturizm faaliyetlerini geliĢtirmek, faaliyetlerde sorumluluk ve bütünlük sağlamak, doğa turlarına rehberlik yapanları eğitmek, turizm faaliyetlerinde çalıĢanların ve yerel halkın çevresel ve kültürel farkındalıklarını artırmak, kültürel mirasın korunmasını sağlamak için yerel bilgi ve deneyimi modern bilgilerle birleĢtiren faaliyetleri desteklemektir.

Kanchanaburi Ekoturizm Kooperatifi faaliyetlerini finanse etmek için ortak aidatları, bağıĢlar, sermaye payları ve ticari faaliyet gelirlerinden yararlanmıĢtır. Ticari faaliyet gelirleri; el iĢleri, botanik bahçeleri, geleneksel tıp, fil köyü ve yerel bankadan sağlanan gelirlerdir (Buckley 2003).

45

3-Guaraqueçaba Ekoturizm Kooperatifi

Anca Voinea tarafından 2012’de yayınlanan “Eco-tourism co-operative empowers Brazil’s communities” adlı makalede Brezilya’nın Parana sahil eyaletinin yağmur ormanlarının sürdürülebilirliğinin sağlanmasının yolunun doğayı koruyan eko kooperatifi ile olabileceği ileri sürülmüĢtür. Ormanların yaĢamasının önemini kavrayan 28 kooperatif ortağı Guaraqueçaba Ekoturizm Kooperatifini kurarak bölgenin korunmasını desteklemektedirler. Kooperatifin misyonu bölgenin doğal yapısının korunmasıdır. Kooperatif VahĢi YaĢam AraĢtırma ve Çevre Eğitimi Derneğinden destek almaktadır. Bu kuruluĢ doğanın korunması için 25 yıldan fazla süredir faaliyette bulunmakta ve yerel halk için alternatif gelir kaynakları yaratmaya çalıĢmaktadır.

Kooperatif bölgenin gerçek potansiyelini göstermek için ziyaretçilere çeĢitli hizmetler sunmaktadır. Bölgenin doğal güzelliği, flora ve faunası, nesli tükenmekte olan türleri, kültürü, tarihi, plajları, el sanatları, mutfağı, yürüyüĢ ve rafting imkanları turistlerin ilgisini çeken ve kooperatifin yürüttüğü baĢlıca faaliyetlerdir. Kooperatif ekoturizm faaliyetleri dıĢında Parana eyaletinin kuzey sahilinde yaĢayan halkın kalkınmasını temel strateji olarak ele almıĢtır. Model bölgede yaĢayan tüm halka faaliyetleriyle sosyal, kültürel ve finansal yararlar sağlamaktadır.

Kooperatifin hazırladığı iĢletme planı mahalli lokantaların yönetimi, konaklama ve rehberlik hizmetleri konusunda yerel halkın katılımını sağladığından, çok baĢarılı olmuĢtur. Yerel üreticiler ekoturizmin geliĢmesine özel ürünleri diğer iĢletmelere sağlayarak da katkıda bulunmaktadır. Sonuç olarak kooperatif, yerel halka gelir yaratarak ve yerel habitatın korunmasını güvence altına alarak bölgedeki giriĢimcilere de yarar sağlamaktadır (Voinea 2012).

46

7. TRAKYA BÖLGESĠNDE EKOTURĠZMĠN SWOT ANALĠZĠ ĠLE