Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye ve Dünya

Kavrama Testi

1

1.

II. Dünya Savaşı’nın çıkmasında;

I. Versay Antlaşması’nın koşullarının Almanya’ya çok ağır gelmesi,

II. İtalya’nın Avrupa siyasetinde etkinliğini artırmak istemesi ve I. Dünya Savaşı’nda istediklerini elde edememesi,

III. Japonya’nın Uzak Doğu ve Pasifik’te İngiltere ile ABD’nin baskısında olması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

2.

Atatürk, 27 Eylül 1932’de ABD’li general Mac Arthur’la Avrupa ile ilgili yaptığı görüşmede özetle şunları söy- lemiştir: “Versay Antlaşması, I. Dünya Savaşı’nı ortaya çıkaran sebeplerden hiçbirini yok edemediği gibi aksine dünün başlıca düşmanları arasındaki uçurumu büsbütün derinleştirmiştir. Çünkü yenen devletler, yenilenlere barış şartlarını zorla kabul ettirerek sadece düşmanlık duygu- larını beslemişlerdir. Böylelikle bugün içinde yaşadığımız barış dönemi sadece ateşkesten ibaret kalmıştır. Bence dün olduğu gibi yarın da Avrupa’nın geleceği Almanya’nın takınacağı tutuma bağlıdır. Üstelik Almanya millî tutkuları- nı kamçılayabilecek siyasi bir cereyana kendisini kaptırdı mı er geç Versay Antlaşması’nı bozmaya çalışacaktır.”

Bu metinden hareketle Atatürk’ün II. Dünya Savaşı öngörüsünde savaşa ortam hazırlayan gelişmelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Versay Antlaşması’nın yeni sorunlara neden olduğu B) Almanya’nın kendisine imzalatılan antlaşmadan rahat-

sız olduğu

C) Yenen devletlerin amacının barıştan yana olmadığı D) Yenen ve yenilen devletler arasında diplomatik ilişki-

lerin geliştiği

E) Kalıcı barış süreci ile ilgili politikanın uygulanmadığı

Cevap: D

3.

Uzak Doğu’da Japonya, 1931’de Mançurya’yı işgal ederek Çin’e yönelmiştir. Japonya Asya’da istediği gibi hareket edebilmek için 1933’te Milletler Cemiyeti’nden; 1934’te Washington Antlaşması’ndan çekilmiştir. Aynı zamanda 1934’te, “Asya, Asyalılarındır.” diyerek Batılıların Çin’le olan münasebetlerini kesmelerini istemiştir.

Bu bilgilere bakılarak II. Dünya Savaşı öncesi Japonya ile ilgili,

I. sömürgeci bir dış politika izlediği,

II. uluslararası diplomatik ilişkilere önem vermemeye başladığı,

III. Batılıların Asya’dan uzaklaştırılmasını amaçladığı

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: E

4.

II. Dünya Savaşı’nın üçüncü aşaması 1943-1945 yılları arasında yaşandı. 1943 yılında Alman kuvvetlerinin Sta- lingrad Kuşatması kırıldı. Çok sayıda Alman askeri, Sov- yet ordusuna esir düştü. Alman kuvvetleri geri çekilmeye başladı. Müttefik Devletler, Kuzey Afrika’yı ele geçirdikten sonra İtalya’yı savaş dışı bırakmak amacıyla 10 Temmuz 1943’te Sicilya’ya çıkarma yaptılar. Başarısızlığa uğrayan Mussolini iktidardan düştü ve hapsedildi. Ulusal Faşist Parti kapatıldı ve İtalya savaştan çekildi.

Bu metinden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) İtalya’da yönetim değişikliği yaşandığına

B) Almanya’nın Stalingrad Kuşatması’nın başarısız oldu- ğuna

C) Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’nda denge siyaseti izle- diğine

D) Müttefik Devletlerin Kuzey Afrika’da başarılı olduğuna E) İtalya’nın II. Dünya Savaşı’nda hedeflerine ulaşama-

dığına

270

25

_{II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye ve Dünya}

2

1-B 2-A 3-E 4-B 5-D 6-A 7-E 8-C 9-A 10-C

7.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra iki kutuplu dünyanın ortaya çıkması Türkiye’yi de etkilemiştir. SSCB’nin saldırgan tutumu nedeniyle Türkiye Batı Bloku’nu tercih etmiştir.

Türkiye’nin Batı Bloku’nu tercih etmesi dış politika- sında;

I. ABD’nin içinde olduğu veya ABD’nin istediği kuruluş- lara dâhil olması,

II. ABD karşıtı olan kuruluşlardan ve devletlerden uzak durması,

III. Daha önce SSCB ve Avrupa ağırlıklı olan ithalatın yönünün ABD’ye yönelmesi

durumlarından hangilerine neden olduğu söylenebi- lir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

8.

Türkiye’nin Kore Savaşı’na katılmasına aşağıdakiler- den hangisinin neden olduğu söylenemez?

A) Türkiye’nin Truman ve Marshall yardımlarını yapan ABD’yle ilişkilerini sekteye uğratmak istememesi B) ABD’nin Senatör Cain (Keyn) aracılığı ile Türkiye’den

savaşa katılması yönünde talepte bulunması C) Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne üye olması

D) Türkiye’nin SSCB tehdidi karşısında güvenlik sorununu çözmek için NATO’ya dâhil olmak istemesi

E) Türkiye ile ABD arasındaki savunma ve güvenliğe yönelik iş birliğinin geliştirilmesi

Cevap: C

9.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra ABD’nin başını çektiği Batı Bloku ülkeleri ile SSCB’nin önderliğindeki Doğu Bloku ülkeleri arasında ekonomik, askerî, ideolojik, siyasi ve kültürel alanlarda büyük çekişmeler yaşanmaya başlamış- tır. 1960’lara kadar devam eden bu süreç aynı zamanda Soğuk Savaş Dönemi olarak da adlandırılmaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan iki kutup arasında sürekli bir gerginlik ve rekabet mevcut olsa da bu durum sıcak çatışmaya dönüşmemiştir.

Doğu ve Batı Bloku arasında sıcak savaşın yaşanma- masında;

I. etki ve tahrip gücü yüksek nükleer ve kimyasal başlıklı silahlara sahip olunması,

II. SSCB’nin saldırgan ve yayılmacı dış politikası, III. ABD’nin dünya siyasetinde etkinliği artırmak istemesi

durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabi- lir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: A

10.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra Batı Avrupa’nın Sovyetler Birliği tehdidi altında kalması üzerine İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Danimarka, İrlanda, İtalya, Norveç, İsveç 5 Mayıs 1949’da Londra’da antlaşma imzalayarak Avrupa Konseyi’ni kurmuşlardır. Türkiye’de bu teşkilata 8 Ağustos 1949’da üye olmuştur.

Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne üye olmasında;

I. Batı ile siyasi ve ekonomik ilişkilerini geliştirmek, II. güvenliğini arttırmak,

III. egemenlik alanını genişletmek

amaçlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

272

Ünite25

_{II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye ve Dünya}

Test

3

1-D 2-D 3-E 4-E 5-B 6-D 7-E 8-C 9-E 10-C 11-B

7.

Adnan Menderes 1950 yılında seçim konuşmasında, “Bize göre devletin ekonomi politikası, özel teşebbüsü ve mül- kiyeti esas almalı, kişinin iktisadi hürriyetini korumalıdır. Ekonomik alanda özel teşebbüsü esas almak, memleket ekonomisinde devlet işletmelerine ve kooperatiflere yer vermemek anlamına gelmemelidir. Bizim devletçilik anlayışımıza göre, devlet işletmecilik yapmak yerine ekonomiyi tanzim etmelidir.” ifadelerine yer vermiştir.

Adnan Menderes’in bu ifadelerine bakarak;

I. liberal ekonomik modeli benimsediği, II. devletçilik ilkesine tamamen karşı olmadığı, III. serbest piyasa ekonomisi anlayışına sahip olduğu

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

8.

27 Mayıs 1960 darbesinin aşağıdakilerden hangisine neden olduğu savunulamaz?

A) Demokrat Parti Hükümeti’nin düşürülmesine B) Demokrasi sürecine ara verilmesine C) Rejimin değiştirilmesine

D) Adnan Menderes’in idam edilmesine

E) Milli Birlik Komitesi’nin ülke yönetiminde etkili olmasına

Cevap: C

9.

İsmet İnönü: 1950 seçimleri sonrasında, “Bu şartlar

içinde memleketin anlayışında tekâmülü bir damla kan dökülmeksizin temin edebilmemiz ve 1950 seçimlerinde ifade edilen millet iradesine göre huzur ve sükûn içinde iktidar değişmesini idrak etmemiz milletimiz için büyük bir ilerleme işareti ve partimiz için idealizmin, iyi niyetin ve engin vatan aşkının yeni bir delili olmuştur.” ifadelerine yer vermiştir.

İsmet İnönü’nün bu ifadelerine bakılarak,

I. halkta demokrasi bilincinin geliştiği,

II. seçimlerin hükümet değişikliğine neden olduğu, III. seçim sonuçlarının toplumsal karışıklığa yol açmadığı

yargılarından hangilerine vurgu yaptığı savunulabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

10.

ABD, Yunanistan’dan acil bir iktisadi yardım başvurusu aldı. Yunanistan’ın özgür bir ülke olarak kalabilmesi için söz konusu yardım gereklidir. Yunanistan’ın komşusu olan Türkiye’nin de ABD’nin ilgisine ihtiyacı vardır. Bağımsız ve iktisadi açıdan istikrarlı bir devlet olarak Türkiye’nin geleceği dünyanın özgürlük sever halkları için önem taşımaktadır. Türkiye, ulusal bütünlüğünü sağlamak için elzem olan modernizasyonu gerçekleştirmek amacıyla ABD ve İngiltere’den ek yardımlar istemiştir. Bu, Orta Doğu’da düzenin korunması için gereklidir. Bu yardımları sağlayabilecek tek ülke biziz.

Harry Truman’ın ABD Kongresi’nde yaptığı yukarıdaki konuşmasına bakarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez?

A) ABD’nin Monroe Doktrini’ni uygulamaktan vazgeçtiği B) ABD’nin dünya siyasetinde yer almak istediği C) Yunanistan ile Türkiye arasında ilişkilerin gerginleştiği D) Orta Doğu’da Türkiye’nin önemli bir devlet olduğu E) ABD’nin Balkan coğrafyasında etkin olmak istediği

Cevap: C

11.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra müttefikler arasında yapılan konferanslarda Türkiye üzerindeki Sovyet tehdidi açık bir şekilde ortaya çıktı. Yalta Konferansı’na katılan SSCB lideri Stalin, II. Dünya Savaşı sonunda ortaya çıkan ko- şullar nedeniyle Boğazların statüsünün aynen devam ede- meyeceğini dile getirdi. Bu doğrultuda Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenmesini ve SSCB lehine değişiklikler yapılmasını talep etti.

Bu durumun;

I. Türkiye’nin Batı ile olan ilişkilerini geliştirmesi, II. Türkiye’nin uluslararası destek girişiminde bulunması, III. Avrupa devletlerinin Rusya’yı desteklemesi

gelişmelerinden hangilerine neden olduğu söylene- mez?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

275

26

Belgede TYT – AYT TARİH SORU BANKASI (sayfa 33-36)