Civciv çıkış ağırlığı (CÇA)

Muamelelerin civciv çıkış ağırlığına (CÇA) etkisi Çizelge 4. 18’de verilmiş olup, variyans analiz sonuçları muamelelerin denemenin 1. ve 2. dönemlerinde CÇA’yı önemli olarak etkilediğini, fakat denemenin diğer dönemleri ile tüm deneme dönemi CÇA’ya önemli bir etkisinin olmadığını göstermiştir (Ek Çizelge 18).

Denemenin 1. döneminde ilave Zn içermeyen ve 50 mg/kg Zn içeren rasyonlara artan seviyede B ilavesi CÇA’yı önemli olarak etkilememiştir. Bununla beraber ilave 100 mg/kg Zn içeren rasyonlarla beslenen bıldırcınlarda, ilave 30 mg/kg B içeren rasyonla beslenen grubun CÇA’sı, ilave 0 ve 120 mg/kg B içeren rasyonla beslenen gruplardan ve ilave Zn içermeyen ve 50 mg/kg ilave Zn içeren rasyonla beslenen diğer bütün gruplardan önemli ölçüde (P<0,05) yüksek bulunmuştur. Bu dönemde CÇA’sı en yüksek olan grupta bu gruptur. Ayrıca ilave Zn ve B seviyesi 50+240 mg/kg olan grubun CÇA’sı (8.50 g), bütün gruplar içinde CÇA’sı en düşük olan grup olup, bu

grubun CÇA’sı, ilave Zn ve B seviyesi 0+30, 60, 240 ile 100+30, 60 ve 240 mg/kg olan rasyonlarla beslenen gruplardan önemli derecede (P<0,05) düşük bulunmuştur. Rasyonda artan Zn seviyesinin CÇA’sına önemli bir etkisi olmamıştır (Çizelge 4. 18).

Denemenin 2. döneminde, ilave Zn içermeyen rasyonlara artan seviyede B ilavesi, 1. dönemde olduğu gibi CÇA’yı önemli olarak etkilemezken, ilave 50 mg/kg Zn içeren rasyona 120 mg/kg B ilavesiyle CÇA (8.708g), ilave B seviyesi 0 ve 30 mg/kg olan rasyonla beslenen gruplardan ve ilave 240 mg/kg B içeren rasyonla beslenen grubun CÇA’sı (8.764 g) ise ilave 30 mg/kg B içeren rasyonla beslenen gruptan önemli derecede (P<0,05) düşük bulunmuştur. Bununla beraber ilave 100 mg/kg Zn içeren rasyonlara, 30 mg/kg B ilavesiyle CÇA ilave 100 mg/kg Zn ve diğer B seviyelerini içeren rasyonla beslenen gruplardan, 1. dönemindekine çok benzer şekilde, llave Zn ve B seviyesi farklı rasyonla beslenen diğer bütün gruplardan önemli ölçüde (P<0,01) yüksek bulunmuştur (Çizelge 4. 18). Deneme rasyonlarının 3. ve 4. dönemleri ile tüm deneme dönemi ortalama CÇA’ya önemli bir etkisi olmamıştır. Ancak bütün deneme grupları içinde en yüksek CÇA’sı ilave 100+30 mg/kg Zn ve B içeren rasyonla beslenen grupta (9.728g) elde edilirken en düşük CÇA’sı ilave 50+240 mg/kg Zn ve B içeren rasyonla beslenen grupta (8.704 g) elde edilmiştir.

Ana faktör olarak rasyon Zn seviyesi ortalama civciv çıkış ağırlığını önemi olarak etkilemiş olup, 100 mg/kg ilave Zn içeren rasyonla beslenen bıldırcınların çıkış ağırlığı 50 mg/kg ilave Zn içeren rasyonla beslenen bıldırcınlardan önemli derecede düşük bulunmuştur. Ancak bu grubun civciv çıkış ağırlığı ile, ilave Zn içermeyen rasyonla beslenen bıldırcınların civciv çıkış ağırlığı arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Diğer bir ifade ile rasyon Zn seviyesinin artırılmasının CÇA’ya önemli bir etkisi olmamıştır (Çizelge 4.18). ikinci ana Faktör olan rasyon B seviyeside CÇA’yı önemli olarak etkilemiş olup, 30 mg/kg B içeren rasyonla beslenen bıldırcınların civciv çıkış ağırlığı, 0, 120 ve 240 mg/kg B içeren rasyonla beslenen gruplardan önemli derecede yüksek bulunmuştur.

Rasyon ZnxB interaksiyonunun kümes hayvanlarının üreme performansına etkisi konusunda literatürde bir çalışma bulunamamıştır. Ayrıca rasyon B seviyesinin kümes hayvanlarının üreme performansına etkisi konusunda da çok az çalışma yapılmıştır. Mevut çalışmada, farklı seviyelerde Zn ihtiva eden rasyonlarda 240 mg/kg Zn ilavesi ile DYO ve ÇG önemli ölçüde düşmüştür. Rasyonda yüksek B seviyesinin üreme performansını olumsuz olarak etkileyebileceği Rossi ve ark. (1993) tarafındanda bildirilmiştir. Bu araştırıcılar damızlık broylerler ile yaptıkları 2 çalışmada, borik asit ve

sodyum tetra borat formunda 250 mg/kg B içeren rasyonlar kullanmışlardır. Birinci çalışmada ÇG her iki kaynak ile de önemli derecede düşerken, 2. çalışmada böyle bir etki görülmemiştir. Buna karşılık 2. Çalışmada borik asit içeren rasyonla beslenen erkek broylerlerde zarar gören spermatozoa hücresi kontrol grubundan önemli derecede yüksek bulunmuştur. Ergin mallard ördeklerinin 450 mg/kg B içeren rasyonla beslendiği diğer bir çalışmada (Stanley ve ark., 1996) ise, üreme performansının olumsuz olarak etkilenmediği bildirilmiştir. Bu sonuçlar farklı kanatlı türlerinin farklı kaynaklardan değişik B seviyelerine tepkilerini tespite yönelik çalışmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir.

Mevcut çalışmada, rasyonda artan Zn seviyesinin DYO, ÇG ve CÇA’ya önemli bir etkisi bulunmamış ise de, Shrivastav ve Shukla (1993) bıldırcınlarda maksimum ÇG için rasyonda 75-100 mg/kg Zn’ye ihtiyaç olduğunu bildirirlerken, Anshan (1990) tavuklarda yeterli döllülük ve ÇG için 70 mg/kg Zn’nin yeterli olduğunu bildirmişlerdir. Abdullah ve ark. (1994) 35 mg/kg Zn içeren pratik damızlık yumurta tavuk rasyonlarına 51 mg/kg Zn ilavesinin ÇG’yi önemli olarak etkilemediğini bildirmişlerdir. Damızlık broylerlerle yapılan bir çalışmada (Kidd ve ark., 1992) 72 mg/kg Zn içeren basal rasyona ZnO veya Zn-metionin formunda 80 mg/kg Zn ilavesinin DYO, ÇG ve CÇA’nı önemli olarak etkilemediğini bildirmişlerdir. Benzer sonuçlar, 112 mg/kg Zn içeren mısır+soya küspesi ve 123 mg/kg Zn içeren sorgum+mısır+soya küspesine dayalı rasyonlarla beslenen damızlık broylerler içinde bildirilmiştir (Kidd ve ark., 1993). Buna karşılık Flinchum ve ark. (1989) 180 mg/kg Zn içeren rasyonla beslenen 25 aylık yaştaki damızlık tavuklarda CÇA’nın, 100 mg/kg Zn içeren rasyonla beslenen tavuklardan önemli derecede yüksek olduğunu ve ebeveyn rasyonlarına Zn ilavesinin civcivlerin performansını artırdığını bildirmişlerdir. Bu farklı sonuçların muhtemel sebebi, tür, genetik yapı, basal rasyonların Zn muhtevası, rasyonda antinutrisyonel faktörlerin mevcudiyeti, rasyonda kullanılan Zn kaynaklarının farklı olması olabilir.

Çizelge 4. 18. Deneme rasyonlarının damızlık bıldırcınlarda civciv çıkış ağırlığına etkisi, (CÇA) (g)

Muameleler Civciv Çıkış Ağırlığı

Zn seviyesimg/kg 1. Periyot 2. Periyot 3. Periyot 4. Periyot Ortalama

0 9,12ab 9,19AB 9,11 9,15 9,14AB 50 8,95b 8,99B 9,08 8,93 8,99B 100 9,296a 9,38A 9,27 9,22 9,29A Ortalama St. hata 0,093 0,077 0,078 0,095 0,069 B seviyesimg/kg 0 8,82b 9,11B 8,97 9,22 9,03b 30 9,37a 9,59A 9,33 9,27 9,39a 60 9,26a 9,14B 9,26 9,11 9,19ab 120 9,09ab 9,12B 9,15 8,95 9,08b 240 9,04ab 8,99B 9,05 8,94 9,01b Ortalama St. hata 0,120 0,099 0,101 0,122 0,089 Zn*B int. 0-0 8,81bc 8,92bcde 8,76 9,11 8,90 0-30 9,27b 9,36bc 9,20 9,23 9,26 0-60 9,26b 9,15bcde 9,47 9,08 9,24 0-120 8,95bc 9,48b 9,23 9,32 9,25 0-240 9,29b 9,03bcde 8,90 8,98 9,05 50-0 8,96bc 9,28bcd 9,12 9,41 9,19 50-30 8,91bc 9,38bc 9,13 9,29 9,18 50-60 9,19bc 8,84cde 9,07 8,87 8,99 50-120 9,17bc 8,71e 9,16 8,48 8,88 50-240 8,50c 8,76de 8,93 8,62 8,70 100-0 8,68bc 9,11bcde 9,04 9,15 9,00 100-30 9,94a 10,0a 9,66 9,29 9,73 100-60 9,32ab 9,42b 9,23 9,38 9,34 100-120 9,14bc 9,17bcde 9,08 9,04 9,11 100-240 9,35ab 9,18bcde 9,33 9,22 9,27 Ortalama St. hata 0,208 0,172 0,175 0,211 0,154

A,B: Aynı sutunda farklı harfle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar önemlidir, P0.01 a,b: Aynı sutunda farklı harfle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar önemlidir, P0.05