CAS Testi Ölçekleri

Naglieri ve Das planlamanın mental bir süreç olduğunu, kişilerin planlama süreci içerisinde karar oluşturduğunu, seçim ve uygulama yaptığını, sorunlara çözüm aradığını belirtir. Süreç çeşitli karmaşıklıklarda ki sorunların çözümünü kapsar. CAS testinin planlama ölçeği, çocukların strateji ortaya koyabilmesini, bir takım metotların ne derece etkili olduğunu değerlendirmesini, eski bir planın yenilenmesi ya da mevcut plan üzerinde değişim yapmasını ve dürtü kontrolünü kapsamaktadır (54).

Planlama ölçeğinin yansıttıkları şu şekildedir (81).  Stratejilerin oluşturulması

 Planların uygulanması  Sonuçların tahmini  Dürtü kontrolü

 Faaliyetlerin organizasyonu  Yeni durumlara uygun planlı tepki  Kendini kontrol

 Kendini değerlendirme  Kendini gözleme  Strateji kullanımı  Geribildirim

Planlama Alt Testleri

Sayıları Eşleştirme (Akademik sembolleri kullanma): İtemler 5-7 yaş

arasındaki çocuklar ve 8-17 yaş arasındaki çocuklara farklı şekilde uygulanır. Her bir item için süre kısıtlaması bulunur (26).

Planlanmış Kodlar (Strateji üretebilmek-Yaratıcılık): Tüm çocuklara

itemlerden her ikisi de uygulanır. Ancak her item için 5-7 yaş aralığı ve 8-17 yaş aralığına göre belirtilmiş süre kısıtlamaları farklılık gösterir (26).

Planlanmış Bağlantılar (İşlem Hızı): 5-7 yas aralığı ve 8-17 yas

aralığındaki çocuklara itemler farklı uygulanır. Her item için süre kısıtlaması vardır (26).

2.5.5.2. Eş Zamanlı Bilişsel İşlemler Ölçeği

Eş zamanlılık mental bir süreç olarak kabul edilir. Bu süreç esnasında kişiler grubun dışında olan bir uyaranı grubun içerisine katmaya çalışırlar. Bu süreç esnasında ayrı olan tüm bileşenleri var olan tek bir bütün ile ilişkilendirmek çok önemlidir. Eş zamanlılık uyarıcıyı bütüne ait bir parça olarak görebilmek gibi uzaysal yani mekânsal yönleri kapsamaktadır. Buna ilaveten sözlü ya da sözsüz içeriklerle de eş zamanlılık bağdaştırılabilir. Eş zamanlılık gramatik cümlelerin bir düşünce bütünlüğüne bağlanmasını içerir (54).

Eş zamanlı bilişsel işlemler ölçeğinin yansıttıkları şu şekildedir (81).  Kelimelerden bir fikre ulaşma.

 Parçalardan bir bütün oluşturma.  Aynı anda birden fazla şeyi görme.  Kelimeler arasındaki ilişkiyi anlama.  Vurgunun anlaşılması.

 Kavramları ve sözel ilişkileri anlama.  Uzamsal bilgiyle çalışma.

 Fotoğrafik hafıza.

Eş Zamanlı Bilişsel İşlemler Alt Testleri

Matrisler (Doğal zekâ, Muhakeme becerisi): Testi uygulayan kişi, 5-7 yaş

aralığındakiler için birinci itemle teste başlarken 8-17 yaş aralığındakiler için ise yedinci itemle teste başlar. Arka arkaya yapılan dört hatadan sonra test sonlandırılır (26).

Sözel-Uzamsal İlişkiler (Yönerge alabilme): Testi uygulayan kişi, 5-7 yaş

aralığındakiler için birinci itemle teste başlarken 8-17 yaş aralığındakiler için ise yedinci itemle teste başlar. Arka arkaya yapılan dört hatadan sonra ya da belirlenen süre dolduğu anda test sonlandırılır (26).

Şekil Hafızası (Fotoğrafik Hafıza, Görme Keskinliği): Testi uygulayan

kişi, 5-7 yaş aralığındakiler için birinci itemle teste başlarken 8-17 yaş aralığındakiler için ise üçüncü itemle teste başlar. Arka arkaya yapılan dört hatadan sonra test sonlandırılır (26).

2.5.5.3. Dikkat Ölçeği

Dikkati ölçen testler, yoğunlaşma, seçici olma, sürekli olma ayrıca da çaba göstermeyi içeren faaliyetleri kapsamaktadır. Yoğunlaştırılmış dikkat belirli bir faaliyete odaklanmaya ihtiyaç duyarken, seçici dikkat ise, dikkati dağıtabilecek diğer uyarıcılara direnmeyi kapsar. Sürdürülebilir dikkat ise ilerleyen zamanla birlikte performansta meydana gelen değişimlerle alakalıdır (54).

Eş zamanlı bilişsel işlemler ölçeğinin yansıttıkları şu şekildedir (81).  Konsantre olmak.

 Temel noktaya odaklanma.  Önemli bilgiye odaklanma.  İlginin dağılmaması.  Seçici dikkat.

 Dikkatin uzun süre devam etmesi.  Çabayı sürdürme.

Dikkat Alt Testleri

İfadesel Dikkat (Odaklanabilme): 5-7 yaş aralığındaki çocuklara ve 8-17

yaş aralığındaki çocuklar için farklı itemler uygulanır. Her item için zaman kısıtlaması vardır (26).

Sayı Bulma (Birden fazla uyarana aynı anda odaklanabilme – Dikkatte devamlılık): 5-7 yaş aralığındaki çocuklara ve 8-17 yaş aralığındaki çocuklar için

farklı itemler uygulanır. Her item için zaman kısıtlaması vardır (26).

Algısal Dikkat (Seçici dikkat): 5-7 yaş aralığındaki çocuklara ve 8-17 yaş

aralığındaki çocuklar için farklı itemler uygulanır. Her item için zaman kısıtlaması vardır (26).

2.5.5.4 Ardıl Bilişsel İşlemler Ölçeği

Ardıllık mental bir süreçtir. Kişi bu süreç içerisinde bir uyarıcıyı zincir şeklinde ilerleyen bir seri içerisine ekler. Ardıllık süreci içerisinde her bir uyaran birbiri ile bağlantılıdır. Bu süreç uyarıcıları bir sıra içerisinde algılamayı gerektirdiği gibi ses ve hareketleri de bir sıra şeklinde düzene sokmayı gerektirir. Bu nedenle, Ardıllık süreci seslerin birleştirilmesi ve kelime ortaya çıkarma da dolayısıyla dilin yapısının oluşumunda önemlidir (52).

Ardıl bilişsel işlemler ölçeğinin yansıttıkları şu şekildedir (81).  Ardışık bir serideki ayrı seslerin telaffuzu.

 Anlamsız kelime dizilimlerini kavrama.  Planlanan şeyin belli bir düzende yapılması.  Ardışık uyarıcıları anlama.

 Konuşmanın seri organizasyonu.

 Seslerle özel dizilimli bir şekilde çalışma.  Kısa süreli hafıza.

Ardıl Bilişsel İşlemler Alt Testleri

Kelime Serileri (Doğal kısa süreli hafıza): Testi uygulayan kişi 5-7 yaş

arasındaki çocuklar için birinci, 8-17 yaş aralığındaki çocuklar için ise dördüncü item ile teste başlar. Arka arkaya yapılan dört hatadan sonra test sonlandırılır (26).

Cümle Tekrarı (Kristalize kısa süreli hafıza): Testi uygulayan kişi her iki

yaş aralığı içinde bulunan çocuklar için de teste birinci itemle başlar. Arka arkaya yapılan dört hatadan sonra test sonlandırılır (26).

Konuşma Hızı (Ritmik hızlı tekrar): Bu alt test sadece 5-7 yaş arasındaki

çocuklara uygulanır. Bütün itemler uygulanır ve her item için zaman kısıtlaması vardır (26).

Cümleye İlişkin Sorular (Yoruma dayalı anlama): Bu alt test sadece 8-17

yaş aralığı içindeki çocuklara uygulanır. Testi uygulayan kişi, belirtilen item ile testi başlatır ve arka arkaya yapılan dört hatadan sonra test sonlandırılır (26).

3. GEREÇ VE YÖNTEM