yitiren eski tiyatroya göre daha
kolay erişilebilen yeni konumu
ve mimari tasarımıyla ikonik bir
yapı olma özelliğinde. Kapasitesi,
esnekliği ve enerjisi ile performans
sanatlarının tamamına imkân
sağlayacak, sanatseverlerin
gönlünü fethedecek.
Bursa günümüz Türkiye’sinin hem nüfus ve ekonomik büyümesi hem de kültürel değerleriyle en önemli büyükşehirlerinden. Bu ölçekteki bir kentsel alanda yer alması gereken fonksiyonların topluma hizmet edebilmesi için geniş kapasiteli, çekici ve geleceği öngörebilen projelere ihtiyaç var. Bu, geçmişten bize kalan yapıları koru-duğumuz gibi geleceğe taşınacak yapılar tasarlamak ve bugünkü Bursa’yı geleceğe anlatmak demek. Nasıl ki Bursa’nın gele-cekte de nüfus artışının süreceğini, Sanayi sektörünün lokomotif şehri olduğunu ve ekonomik büyümesinin süreceğini ön görebiliyorsak, kentte uygulanacak olan projelerin de aynı geleceği yaşayacağını ve belki yaratacağını da ön görebilmek gerekiyor. Ayrıca bir tarih ve kültür baş-kenti olan Bursa’ya hem çevresinden hem de yurt dışından Turist çekebilen, insanları Bursa’ya getiren mekânlar yaratmak gere-kiyor. Bu fikirlerle “Bursa’ya yakışır ve ge-lişip büyümeye açık bir Açıkhava Tiyatrosu nasıl olmalı?” sorusunun cevabını aradık.
Tiyatrolar tarihin erken çağlarından beri toplumların gerek trajedi, gerek komedi, gerekse kriz dönemlerinde bir araya geldi-ği ve sanatın seyirciyle buluştuğu kamusal alanlardır. Yani fonksiyonu ve ambiyansı çok özel bir toplanma alanıdır. Yalnızca kalabalıkların bir araya geldiği bir mekân değil, aynı zamanda sanat performansının ortaya koyduğu görme-duyma-hareket algılarının da bu kalabalık tarafından izlen-diği, hissedildiği ve paylaşıldığı bir enerji yayılım alanıdır…
Yunan kültürünün ortaya koyduğu ve ilerleyen çağlarda Romalıların sahip çıktığı tiyatro yapıları bugün sanat dallarının
çe-şitlenmesi ve genişlemesiyle “sahne” gibi daha kapsamlı bir tanıma kavuştu. Antik dönemlerdeki tasarım prensiplerinden çok uzaklaşmamasının yanı sıra, Bursa Açık-hava Tiyatrosunun mimarisinde yaratıcı ve yenilikçi çözümler ile günümüz uyum sağlaması amaçladık.
Bursa Büyükşehir Belediyesinin önemli rekreasyon alanlarından biri olan Reşat Oyal Kültür Park’ının içindeki Açıkhava Tiyatrosu mimarisine “simge ve ikon niteli-ğinde bir kültür yapısı tasarlama” bilinciyle yaklaştık. Eski Açıkhava tiyatrosunun yer aldığı konumda yeniden inşaat faaliyetle-rinden hem peyzaj bütünlüğünü korumak
hem de asırlık ağaçlara dokunmamak üzere kaçınırken, proje alanı için stratejik bir nokta belirledik. Metroyla ve Mudanya Caddesinden araçla kolaylıkla ulaşılabi-len projede yapının yeri, hava ve güneş şartları ile doğru ilişkinin kurulmasına, akustik şartlara elverişliliğini sağlamaya özen gösterdik. Tasarımda sanatçı, sahne, seyirci, icra edilen performans ve bahsetti-ğim enerjinin doğru buluşmasını sağlamak ve Bursalıların bu mekânı benimseyebile-ceği ayrıntılar yakalamak önemliydi. Şehrin geleceğini etkileyebilecek bir mekândan bahsediyoruz, bu nedenle Bursa Açıkhava Tiyatrosu, mimarına da heyecan veren projelerden biridir.
Bir Mimar olarak kültür yapılarının ve ka-musal yapıların “görünür”, “dikkat çekici” ve “erişilebilir” olması gerektiğini düşünü-yorum. Bu sebeple Açıkhava tiyatrosunun konumunu çok daha erişilebilir ve algılana-bilir bir noktaya taşımak proje prensiple-rinden biriydi. İkincisi de bu ikonik niteliği ile opsiyonel, işlevsel ve esnek bir sanat mekânı tasarlamak oldu.
Yeni Açıkhava Tiyatrosunun Mudanya Cad-desine komşu konumdaki arazisi eğimli bir yapıdaydı ve bu eğim yapıyı mekâna bağ-layan ve kimliğini güçlendiren bir potansi-yele dönüştürüldü ve seyirci koltuklarının yer aldığı bölümde de bu eğimden yarar-lanılmış, aynı şekilde yine arazi özellikleri yapının üst ve alt kotlarında meydanlar
yaratılmasına olanak tanıdı. Otoparklardan sahneye erişimin mümkün olduğu yapı bir sanat merkezi olarak düşünüldü ve tasarlandı, merkezine fonksiyonelliği koyan diğer bir mimari unsuru da seyirci kol-tuklarının ön sıralarında yer alan protokol koltuklarının kaldırılması ile genişleyebilen esnek ve işlevsel bir sahneye yer açması-dır. Bu özelliği ile sahne yüzlerce sanatçıyı veya İldeki büyük folklorik etkinliklerdeki gösterileri kaldırabilecek kapasitededir. Yeni Açıkhava Tiyatrosu 350 m² sahne ala-nının yanı sıra yan ve arka sahne odaları ile büyük etkinlik gruplarının sahne alma-sına imkân yaratılacak, rezerv soyunma odalarıyla adından söz ettirecek etkinlikler ev sahipliği yapabilecektir. Kapalı ve açık otoparkı olacak olan Tiyatronun çevresin-de toplanma alanları yaratılarak gece ve gündüz algılanabilir kılan detaylar göz ardı edilmedi. Tiyatronun ana bölümleri olan sahne ve seyirci bölümleri tam dairesel bir form yerine sahneye uzanan yatay ve eğimli aksta akustik kaliteyi yakalayabile-cek bir dizilimde dağıtılmıştır.
Bir kozadan esinlenerek tasarlanan formu strüktürel olarak güçlü bir yapı ortaya koymaktadır. Tiyatroya bu formu veren kabuğu yapının ileri görüşlü ve modern tasarımındaki diğer özelliklerinin yanı sıra geleceğe yönelik değişikliklere olanak sağlayan tanımlı bir taşıyıcı sistem sağlar. Yarı korunaklı olan çatı tam korunaklı hale
dönüştürülmeye uygundur. Yeni Açıkhava tiyatrosunun kabuğu gelecekte ihtiyaç duyulması halinde uygun bir tasarımla ka-palı bir etkinlik alanına dönüştürülmesine imkân sağlayacaktır.
Yeni Açıkhava tiyatrosu çok amaçlı, esnek, uyarlanabilir bir yapı olarak Kültür ve sanat aktivitelerine ev sahipliği yapacak, içinde evrimleşen ve büyüyüp gelişen sanatı binlerce kişiye ulaştırabilecek güçte bir kozadır.
Dünyadaki örneklere baktığımızda Yeni Bursa Açıkhava Tiyatrosu farklı, özgün ve yenilikçidir. Buna benzer bir biçimde şehir
parkında yer alan açıkhava tiyatrolarından biri olan Londra’daki Regent’s Park örneği verilebilir, oldukça aktif, kent halkı tarafın-dan sahiplenilmiş ve yoğun ilgi gören, pek çok aktiviteyi ağırlayan Açık hava tiyatrosu 1.200 kişilik oturma kapasitesine sahiptir. Bursa ise kat kat büyük etkinliklere ev sahipliği yapabilecek kapasitede yeni bir Açıkhava tiyatrosuna kavuşuyor.
Ülkemizden de incelenebilir dinamik bir ör-nek olan Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu bugün İstanbul’da farklı kültürel etkinlik alanlarının bir arada bulunduğu merkezi bir konumda yer alıyor ve 3.500 kişilik seyir kapasitesine sahip. Bursa Açıkhava Tiyat-rosu, Cemil Topuzlu Sahnesi gibi mekânlar-da hayata geçen büyük organizasyonlara “Marmara bölgesinde alternatif bir sanat destinasyonu” yaratacak. Bu hizmet hem Bursa halkına hem de çevre illerden çe-kebileceği nüfusa kültür ve sosyal etkinlik bağlamında geniş bir yer açmaktadır. Işıl ışıl yepyeni bir landmark(şehirlerin sim-gesi olacak yapı) olacak bu kozadan çalı-şıp, bekleyip hazır olduğunda tüm estetiği ile sayısız sanatsal aktivite çıkacak, 5.100 kişilik bu büyük salon Bursa’ya önemli bir cazibe alanı sağlayacaktır. Bu kapasitede bir yapıda büyük ölçeklerde performans-ların ve önemli sanatçıperformans-ların yer alacağına, izleyicilerine de harika bir platform suna-cağına inancım tam.
araştırma / Binbir Gece Masalları (Bursa Nüshası)