Bu bölümde, ankette yer alan 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na ve programın kullanımına yönelik soruların cevaplarına ilişkin bulgular ve yorumlar yer almaktadır.
2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’na Yönelik GörüĢlere ĠliĢkin Bulgular ve Yorum
Bu bölümde; öğretmenlerin hizmet içi eğitime katılma durumları, hizmet içi eğitimin kim tarafından verildiği, programın incelenmesi ve anlaşılırlığı, program kitabı, etkinlik kitabı ve OBADER‟in rehberliğine ilişkin görüşlere ve bu görüşlerin nedenlerine ait bulgular yer almaktadır.
Öğretmenlerin program ile ilgili hizmet içi eğitime katılma durumlarına ilişkin bulgular Tablo 3‟te yer almaktadır.
Tablo 3. Öğretmenlerin Program ile İlgili Hizmet İçi Eğitime Katılma Durumlarına İlişkin Dağılım
DeğiĢken Cevaplar F %
Programla ilgili hizmet içi eğitime katıldınız mı?
Evet 120 59,7
Hayır 77 38,3
Cevapsız 4 2,0
50
Tablo 3‟e göre, öğretmenlerin %59,7‟si okul öncesi eğitim programı ile ilgili hizmet içi eğitim almış; %38,3‟ü ise almamıştır. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarıdan fazlasının hizmet içi eğitime katıldığı söylenebilir.
Güler (2001), 4-5 ve 6 yaş okul öncesi eğitim programlarını değerlendirmek amacıyla yaptığı çalışmada, öğretmenlerin programla ilgili kurs ya da seminere katılma durumlarını incelemiş ve öğretmenlerin %64,9‟unun programla ilgili seminer ya da kursa katılmadıklarını belirlemiştir.
Çaltık (2004), 2002 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada, öğretmenlerin programla ilgili hizmet içi eğitim, seminer ya da kursa katılma durumlarını incelemiş ve öğretmenlerin %66,4‟ünün herhangi bir hizmet içi eğitim, kurs ya da seminere katılmadıklarını tespit etmiştir.
Özsırkıntı, Akay ve Bolat (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada, öğretmenlere uygun zamanda yeterli hizmet içi eğitim sağlanmadığı sonucuna ulaşmıştır.
Yukarıdaki araştırmalara göre sonuçlar değerlendirildiğinde, hizmet içi eğitim alma oranının arttığı söylenebilir. Öğretmen eğitimi ile programın verimliliği arasındaki ilişkinin önemi nedeni ile MEB‟in program konusunda hizmet içi eğitim çalışmalarını artırdığı düşünülebilir. Ancak günümüz gelişmelerine rağmen hizmet içi eğitim almayan öğretmen oranının da daha düşük olması gerektiği söylenebilir.
Hizmet içi eğitim alan öğretmenlere eğitimin kim tarafından verildiğine (formatör, akademisyen, diğer) ilişkin bulgular Tablo 4‟te yer almaktadır.
Tablo 4. Hizmet İçi Eğitimin Öğretmenlere Kim Tarafından Verildiğine İlişkin Dağılım
DeğiĢken Cevaplar F %
Hizmet içi eğitimin kim tarafından verildiğini belirtiniz.
Formatör 51 42,9
Akademisyen 51 42,9
Diğer 14 11,8
Tablo 4‟e göre, hizmet içi eğitim almış öğretmenlerin %42,9‟u formatör veya akademisyenden, %11,8‟i ise diğer bir eğitimciden hizmet içi eğitim almıştır. Bu sonuca
51
dayalı olarak öğretmenlerin yarıya yakının formatörden veya akademisyenden hizmet içi eğitim aldığı söylenebilir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı‟nın incelenmesine ilişkin bulgular Tablo 5‟de yer almaktadır.
Tablo 5. MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı‟nın İncelenmesine İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar F % Programı incelediniz mi? Hayır - - Kısmen 38 18,9 Evet 163 81,1 Toplam 201 100
Tablo 5‟e göre, öğretmenlerin %18,9‟u okul öncesi eğitim programını kısmen incelemiş, %81,1‟i ise incelemiştir. Bu sonuca dayalı olarak, öğretmenlerin büyük çoğunluğunun programı inceledikleri söylenebilir.
Düşek (2008), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin %60,5‟ inin programı incelediğini belirlemiştir.
Hizmet içi eğitim alma oranının artmasına bağlı olarak, öğretmenlerin bu eğitimlerde programı incelediği ve bu konuda daha bilinçli olduğu düşünülürse, büyük çoğunluğunun programı incelediği söylenebilir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı‟nın içeriğinin anlaşılırlığına ilişkin bulgular Tablo 6‟da yer almaktadır.
Tablo 6. MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı‟nın İçeriğinin Anlaşılırlığına İlişkin Görüşler DeğiĢken Cevaplar F % Programın içeriğini anlaşılır buluyor musunuz? Hayır 18 9,0 Kısmen 72 35,8 Evet 111 55,2 Toplam 201 100
52
Tablo 6‟ya göre, öğretmenlerin %9,0‟u programın içeriğini anlaşılır bulmuyor iken, %35,8‟i kısmen anlaşılır ve %55,2‟si anlaşılır bulmaktadır. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarıdan fazlasının programı anlaşılır bulduğu söylenebilir.
Özsırkıntı vd. (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada öğretmenlerin programı basit, sade ve anlaşılır buldukları sonucuna ulaşmıştır. Bu sonuç araştırmanın bulgusunu destekler niteliktedir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı‟nın programın uygulanmasında öğretmenlere rehberliğine ilişkin bulgular Tablo 7‟de yer almaktadır.
Tablo 7. MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı‟nın Programın Uygulanmasında Öğretmenlere Rehberliğine İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar F % Program kitabı öğretmenlere rehberlik etmekte midir? Hayır 13 6,5 Kısmen 65 32,3 Evet 122 60,7 Cevapsız 1 0,5 Toplam 201 100
Tablo 7‟ye göre, öğretmenlerin %6,5‟i program kitabının öğretmene rehberlik etmediğini, %32,3‟ü kısmen rehberlik ettiğini ve %60,7‟si rehberlik ettiğini düşünmektedir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarıdan fazlasının program kitabının öğretmenlere rehberlik ettiğini düşündüğü söylenebilir. Bu sonuç, Çaltık (2004), 2002 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin %54‟ünün program kitabından her zaman yararlandıkları sonucu ile benzerlik göstermektedir. Ancak Dilek (2013), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin kılavuz kitabından kısmen yararlandıkları ve kitabın yeterliliğine dair kısmen görüş belirttikleri sonucuna ulaşmıştır. Bu farklılığın, güncellenen program kitabının bir önceki program kitabına göre daha sade ve anlaşılır bir içeriğe sahip olmasından kaynaklandığı düşünülebilir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı‟nın programın uygulanmasında öğretmenlere rehberliğine ilişkin görüşleri Hayır/Kısmen olan öğretmenlerin belirttikleri nedenler Tablo 8‟de yer almaktadır.
53
Tablo 8. Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı‟nın Programın Uygulanmasında Öğretmenlere Rehberliğine İlişkin Görüşleri Hayır/Kısmen Olan Öğretmenlerin Belirttikleri Nedenler DeğiĢken Cevaplar f % Yanıtınız hayır/kısmen ise nedenini belirtiniz.
Anlaşılır değil, detaylar açıklanmamış 13 16,6
Okullardaki fiziki şartlar, materyaller, kitapta yazılanları uygulamak
için yetersiz 10 12,8
Değerlendirme bölümleri ile ilgili açıklamalar eksik 9 11,5 Güne başlama zamanı ve öğrenme merkezleri ile ilgili açıklamalar
eksik 3 3,8
Kazanım ve göstergelerle ilgili açıklamalar eksik 3 3,8
Planlama ile ilgili açıklamalar eksik 3 3,8
Bölümlerle ilgili örnekler eksik 2 2,6
Hazır plan kullandığım için program kitabını kullanmıyorum. 2 2,6
Kitap bana ulaşmadı. 2 2,6
Okul öncesi öğretmenleri ve akademisyenlerle birlikte hazırlanmalıydı 2 2,6
Tablo 8‟e göre, öğretmenlerin %16,6‟sı program kitabının anlaşılır olmadığını ve detaylara yer vermediğini, %12,8‟i okullardaki fiziki şartların ve materyallerin kitabı uygulayabilmek için yetersiz olduğunu, %11,5‟i değerlendirme ile ilgili açıklamaların eksik olduğunu, %3,8‟i güne başlama zamanı ile ilgili açıklamaların eksik olduğunu, %3,8‟i kazanım ve göstergelerle ilgili açıklamaların eksik olduğunu, %3,8‟i planlama ile ilgili açıklamaların eksik olduğunu, % 2,6‟sı bölümlerle ilgili örneklerin eksik olduğunu, % 2,6‟sı hazır plan kullandığını, % 2,6‟sı kitabın kendisine ulaşmadığını, % 2,6‟sı ise kitabın öğretmenlerle ve akademisyenlerle hazırlanması gerektiğini belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin kitabı anlaşılır bulması nedeni ile program kitabının öğretmenlere rehberlik etmediğini veya kısmen ettiğini düşündükleri söylenebilir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı Etkinlik Kitabı‟nın programın uygulanmasında öğretmenlere rehberliğine ilişkin bulgular Tablo 9‟da yer almaktadır.
54
Tablo 9. MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı Etkinlik Kitabı‟nın Programın Uygulanmasında Öğretmenlere Rehberliğine İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar F % Etkinlik kitabını öğretmenlere rehberlik etmekte midir? Hayır 19 9,5 Kısmen 52 25,9 Evet 123 61,2 Cevapsız 7 3,4 Toplam 201 100
Tablo 9‟a göre, öğretmenlerin %9,5‟i etkinlik kitabının öğretmene rehberlik etmediğini, %25,9‟u kısmen rehberlik ettiğini ve %61,2‟si rehberlik ettiğini düşünmektedir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarıdan fazlası etkinlik kitabının öğretmenlere rehberlik ettiğini düşündüğü söylenebilir. Bu sonuç, Düşek (2008)‟in 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada müfettişlerin, müdürlerin ve öğretmenlerin etkinlik örneklerini yararlı buldukları sonucu, Dilek (2013)‟in 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmen kılavuz kitabında yer alan etkinlik örneklerinin çeşitli yönlerden yeterli olduğu sonucu, Özsırkıntı vd. (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada öğretmenlerin %68,5‟inin etkinlik kitabının öğretim sürecine katkı sağladığına dair görüşleri ile paralellik göstermektedir.
MEB 2013 Okul Öncesi Etkinlik Kitabı‟nın programın uygulanmasında öğretmenlere rehberliğine ilişkin görüşleri Hayır/Kısmen olan öğretmenlerin belirttikleri nedenler Tablo 10‟da yer almaktadır.
Tablo 10. MEB 2013 Okul Öncesi Etkinlik Kitabı‟nın Programın Uygulanmasında Öğretmenlere Rehberliğine İlişkin Görüşleri Hayır/Kısmen Olan Öğretmenlerin Belirttikleri Nedenler DeğiĢken Cevaplar f % Yanıtınız hayır/kısmen ise nedenini belirtiniz. Etkinlikler basit. 12 16,9
Kitap elimize ulaşmadı. 9 12,7
Etkinliklerin sayısı eksik. 8 11,3
55 kullanmıyorum.
Farklı ve yaratıcı örnekler yok. 6 8,5
Yaş ve gelişim özelliklerine uygun değil. 3 4,2
Tablo 10‟a göre öğretmenlerin %16,9‟u etkinliklerin basit olduğunu, %12,7‟si kitabın ellerine ulaşmadığını, % 11,3‟ü etkinlik sayılarının eksik olduğunu, %9,8‟si hazır etkinlik planları kullandığını, %8,5‟i farklı ve yaratıcı etkinliklerin olmadığını, %4,2‟si etkinliklerin yaş ve gelişim özelliklerine uygun olmadığını belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin etkinlikleri basit bulmalarından dolayı etkinlik kitabının öğretmenlere rehberlik etmediğini veya kısmen ettiğini düşündükleri söylenebilir.
Gün içerisinde yapılacak etkinliklerin öğretmen tarafından önceden hazırlanması gerekmektedir. Öğretmen, fırsat buldukça programda yer alan değişik kazanım, gösterge ve kavramları kullanarak çeşitli etkinlikler hazırlamalı ve kendisi için bir etkinlik havuzu oluşturmalıdır. Etkinlik kitabında sunulan etkinlikler değişik yaş gruplarındaki çocuklar için öğretmenlere örnek olması amacıyla hazırlanmıştır. Öğretmenler gruplarındaki çocukların yaş ve gelişim özelliklerine göre yeni etkinlikler geliştirmeli ve sunulan bu etkinlik havuzunu zenginleştirmelidir (MEB, 2013). Bu nedenle, etkinlikleri basit ve yetersiz bulan öğretmenlerin, programda yer alan açıklamaları dikkatle incelemedikleri ve etkinlik hazırlama ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları söylenebilir.
MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Rehberi (OBADER) Kitabı‟nın programın uygulanmasında öğretmenlere rehberliğine ilişkin bulgular Tablo 11‟de yer almaktadır.
Tablo 11. Okul Öncesi Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Rehberi (OBADER) Kitabı‟nın Programın Uygulanmasında Öğretmenlere Rehberliğine İlişkin Görüşler DeğiĢken Cevaplar f % OBADER kitabı öğretmenlere rehberlik etmekte midir? Hayır 27 13,4 Kısmen 63 31,3 Evet 106 52,7 Cevapsız 5 2,6 Toplam 201 100
56
Tablo 11‟e göre, öğretmenlerin %13,4‟ü OBADER kitabının öğretmene rehberlik etmediğini, %31,3‟ü kısmen rehberlik ettiğini ve %52,7‟si rehberlik ettiğini düşünmektedir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarısından fazlası OBADER kitabının öğretmenlere rehberlik ettiğini düşündüğü söylenebilir. Bu sonuç, Özsırkıntı vd. (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada, öğretmenlerin hazırlanan aile eğitim programının öğretim sürecine katkı sağladığı yönünde görüş belirttikleri sonucu ile benzerlik göstermektedir.
OBADER programla birlikte ilk kez verilen, aile eğitimi ve katılımına yönelik olarak hazırlanan bir kitaptır. Güncellenen programda aile eğitimi ve katılımı önemlidir. Aile eğitimi ve katılımı, okul ve ev arasındaki devamlılığı destekleyerek kazanılan bilgi, beceri ve tutumların kalıcılığını sağlar. Bu nedenle “Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER)” hazırlanmıştır. Öğretmenlerin programla birlikte bu rehberi de etkin bir şekilde kullanmaları gerekmektedir (MEB, 2013).
2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’nın Kullanımına Yönelik GörüĢlere ĠliĢkin Bulgular ve Yorum
Bu bölümde; programda yer alan form ve çizelgelerin doldurulmasına, portfolyo oluşturulmasına, öğrenme merkezlerinin oluşturulmasına, programın planlama, uygulama ve değerlendirme süreçlerine ilişkin görüşler ve bu görüşlerin nedenlerine ait bulgular yer almaktadır.
Çocuk gelişim gözlem formunun kullanımına ilişkin bulgular Tablo 12‟de yer almaktadır.
Tablo 12. Çocuk Gelişim Gözlem Formunun Kullanımına İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar f % Çocuk gözlem formunu kullanıyor musunuz? Hayır 17 8,5 Kısmen 62 30,8 Evet 117 58,2 Cevapsız 5 2,5 Toplam 201 100
57
Tablo 12‟ye göre, öğretmenlerin %8,5‟i her çocuk için gözlem formu tutmadığını, %30,8‟i kısmen tuttuğunu ve %58,2‟si gözlem formu tuttuğunu belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin yarıdan fazlasının her çocuk için çocuk gelişim gözlem formu kullandığı söylenebilir.
Şıvgın (2005), okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan programa ilişkin yaptığı çalışmada öğretmenlerin programda yer alan gözlem formu örneklerinden yararlanmalarına karşın bu formları yetersiz buldukları sonucuna ulaşmıştır.
Can Gül (2009), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin anekdot kayıtlarının çocukları değerlendirmek için yararlı olduğunu düşündükleri sonucuna ulaşmıştır.
Sezer (2010), okul öncesi öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeyi kullanma düzeylerine yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin %87,7‟sinin gözlem kaydı yöntemini kullandığı sonucuna ulaşmıştır.
Buldu (2010), okul öncesi eğitim öğretmenlerinin değerlendirme ile ilgili uygulamalarını incelediği çalışmasında, öğretmenlerin gelişimsel değerlendirme uygulamalarını bazen gerçekleştirdikleri sonucuna ulaşmıştır.
Dilek (2013), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin değerlendirme araçlarını ara sıra uyguladıkları sonucuna ulaşmıştır.
Özsırkıntı vd. (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada gelişim gözlem formu kullanmanın çocuğu değerlendirmede öğretmene yol gösterici olabileceği ve gelişim gözlem formunun doldurulmasının; çocukların yılsonu gelişim raporlarının doldurulmasında öğretmene yol gösterici olabileceği sonucuna ulaşmıştır.
Tüm bu çalışmalar değerlendirildiğinde, eski programlarda öğretmenlerin kısmen veya çoğunlukla gözlem formunu kullandıkları ve yararlı buldukları görülmektedir. Bu programda ise öğretmenlerin yarısından fazlasının gözlem formunu doldurduğu ancak %39,3‟ünün doldurmadığı veya kısmen doldurduğu görülmektedir. Güncellenen programla öğretmenin doldurması gereken form sayısının azalması, çocuğun gelişiminin izlenme sürecini kayıt altına alan formun gelişim gözlem formu olması ve gözlem formuna dayalı olarak gelişim raporunun yazılması gerektiği öğretmenlerin bu formu doldurma oranlarının
58
yüksek olmasını gerektirmektedir. Bu durumlar göz önüne alındığında bulgularda ortaya çıkan oranın düşük olduğu söylenebilir.
Çocuk gelişim gözlem formunun kullanımına ilişkin görüşleri Hayır/Kısmen olan öğretmenlerin belirttikleri nedenler Tablo 13‟de yer almaktadır.
Tablo 13. Çocuk Gelişim Gözlem Formunun Kullanımına İlişkin Görüşleri Hayır/Kısmen Olan Öğretmenlerin Belirttikleri Nedenler
DeğiĢken Cevaplar f %
Yanıtınız hayır/kısmen ise nedenini belirtiniz.
Zamansızlık, sınıflardaki diğer işlerden fırsat bulamıyorum. 19 24,1
Sadece özel durumlarda tutabiliyorum. 11 14,0
Gereksiz olduğunu düşünüyorum. 7 8,9
Çocuk sayısı fazla. 7 8,9
Aynı anda hem gözlemleme hem yazmaya fırsat olmuyor, sonra da unutuyorum.
5 6,3
Kısmen birkaç cümleyle tutabiliyorum. 5 6,3
Sadece müfettiş geldiğinde mecburen yapıyorum. 1 1,3
Tablo 13‟e göre öğretmenlerin %24,1‟i yeterli zaman olmadığı ve fırsat bulamadığını, %14,0‟ü sadece özel durumlarda tutabildiğini, %8,9‟u formun gereksiz olduğunu, %8,9‟u sınıfındaki çocuk sayısının fazla olduğunu, %6,3‟ü aynı anda hem gözlemleme hem yazmaya fırsatı olmadığını, %6,3‟ü birkaç cümle ile kısmen tutabildiğini, %1,3‟ü sadece müfettiş geldiğinde yaptığını belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin zaman bulamadıklarından dolayı gelişim gözlem formu tutmadıkları veya kısmen tuttukları söylenebilir.
Sezer (2010), okul öncesi öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeyi kullanma düzeylerine yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin %8,5‟i, gözlem formu kullanmama nedeni olarak formun yorumlamasının zor olduğu görüşünü belirtmiştir.
Dilek (2013), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin tamamının değerlendirme araçlarını uygularken güçlükle karşılaştığı sonucuna ve bunun çocuk sayısının fazla olmasından kaynaklanabileceği sonucuna ulaşmıştır. Bu sonuçlar araştırma bulguları ile benzerlik göstermektedir.
59
Öğretmenlerin gözlemlerini eğitim süreci dışında kayıt altına alma fırsatlarının olması, her çocuk için doldurulacak formun eski programa oranla oldukça az olması, çocukları değerlendirmenin onların gelişimi adına önemli bir süreç olması ve her çocuğun eşit haklara sahip olmasından dolayı, yukarıdaki nedenleri belirten öğretmenlerin çocukları değerlendirme süreci hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları düşünülebilir.
Çocuk gelişim raporunun kullanımına ilişkin bulgular Tablo 14‟de yer almaktadır.
Tablo 14. Çocuk Gelişim Raporunun Kullanımına İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar f % Çocuk gelişim raporunu dolduruyor musunuz? Hayır 4 2,0 Kısmen 12 6,0 Evet 180 89,6 Cevapsız 5 2,4 Toplam 201 100
Tablo 14‟e göre, öğretmenlerin %2,0‟si her çocuk için yılda iki kere dolduramadığını, %6,0‟sı kısmen doldurduğunu ve %89,6‟sı doldurabildiğini belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin tamamına yakınının çocuk gelişim raporunu doldurduğu söylenebilir. Bu sonuç, Sezer (2010)‟in okul öncesi öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeyi kullanma düzeylerine yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin %96,2‟sinin gelişim raporu kullandığı sonucu ile benzerlik göstermektedir
Okul öncesi eğitimde değerlendirme, eğitim sürecinin temel öğelerinden biridir. Bu programda çocukla ile ilgili değerlendirme, çocuğun gelişiminin bütün gelişim alanlarında hem ayrıntılarıyla hem de bütünsel olarak gözlenmesi ve gözlem sonuçlarının raporlaştırılmasını içermektedir (MEB,2013).
Gelişim Raporu, öğretmenlerin çocukları gözlemlerken kullandıkları gelişim gözlem formlarında yer alan bilgileri analiz ederek değerlendirdikleri ve ailelere önerilerde bulundukları bir formdur. Gelişim raporunun gelişim gözlem formu kayıtlarına dayanarak yapılması gerektiği program kitabında belirtilmektedir. Tablo 14‟e göre öğretmenlerin %89,6‟sı gelişim raporunu doldururken, Tablo 12‟ye göre gözlem formunu dolduranların oranı %58,2‟dir. Bu sonuçlara dayalı olarak, öğretmenlerin bir kısmının gelişim raporlarını gözlem formu kayıtlarına dayandırmadan hazırladığı söylenebilir. Gelişim raporlarının e-
60
okul sistemine işlenmesinin zorunlu olması ve dönem sonlarında velilere verilmesinden dolayı gelişim raporunu hazırlama oranının daha yüksek olduğu söylenebilir.
Çocuk gelişim raporunun kullanımına ilişkin görüşleri Hayır/Kısmen olan öğretmenlerin belirttikleri nedenler Tablo 15‟de yer almaktadır.
Tablo 15. Çocuk Gelişim Raporunun Kullanımına İlişkin Görüşleri Hayır/Kısmen Olan Öğretmenlerin Belirttikleri Nedenler
DeğiĢken Cevaplar f %
Yanıtınız hayır/kısmen ise nedenini belirtiniz.
Gelişim düzeyleri farklı çocuklar aynı sınıfta bulunmaktadır. Her çocuğu gözlemliyoruz. Form ya da rapor olarak tutmak için ayrı bir zaman gerekiyor.
1 6,2
Gerekli görmüyorum. 1 6,2
Özel durumu olanlar için dolduruyorum. 1 6,2
Tablo 15‟e göre öğretmenlerin %6,2‟si yeterli zaman olmadığını veya gerekli görmediğini veya özel durumlarda doldurduğunu belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin %6,2‟sinin zamanı olmadığı, gerekli görmediği ve özel durumlarda doldurduğu söylenebilir.
Portfolyonun oluşturulmasına ilişkin bulgular Tablo 16‟da yer almaktadır.
Tablo 16. Portfolyonun Oluşturulmasına İlişkin Görüşler
DeğiĢken Cevaplar f %
Portfolyoyu her çocuk için oluşturabiliyor musunuz? Hayır 21 10,4 Kısmen 41 20,4 Evet 134 66,7 Cevapsız 5 2,5 Toplam 201 100
Tablo 16‟ya göre, öğretmenlerin %10,4‟ü her çocuk için portfolyo oluşturamadığını, %20,4‟ü kısmen oluşturabildiğini ve %66,7‟si oluşturabildiğini belirtmiştir. Bu sonuca dayalı olarak öğretmenlerin üçte ikisinin her çocuk için portfolyo oluşturduğu söylenebilir.
61
Can Gül (2009), 2006 Okul Öncesi Eğitim Programı‟na yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin, portfolyoların çocukları değerlendirmek için yararlı olduğunu düşündükleri sonucuna ulaşmıştır.
Sezer (2010), okul öncesi öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeyi kullanma düzeylerine yönelik yaptığı çalışmada öğretmenlerin büyük çoğunluğunun portfolyo kullandığı sonucuna ulaşmıştır.
Özsırkıntı vd. (2014), güncellenen okul öncesi eğitim programına yönelik yaptıkları çalışmada, her çocuk için portfolyo oluşturmanın gelişim sürecini değerlendirmede olumlu olduğu sonucuna ulaşmıştır. Bu sonuçlar araştırma bulgusuna benzerlik göstermektedir. Portfolyo, çocukların yaptığı bütün çalışmalar içinden çocuklarla birlikte seçtiklerini, ailelerden gelen mektup gibi belgeleri ve çocukların gelişim gözlem formları ile gelişim raporlarını içeren gelişim dosyalarıdır (MEB, 2013). Okul öncesi eğitimde kullanılan portfolyolar, bireysel olarak her bir çocuğun gelişimini ve eğitimin değerlendirme sürecini yansıtır. Çocuğun geçmiş, şimdi ve gelecekteki başarılarına ayna tutar. Çocuğu ve aileyi de içine alan bu değerlendirme süreci öğretmenin bilgi ve özeni ile etkili olarak kullanılabilirken özensiz, ölçütsüz bir şekilde yapılması ile bir çöp yığını haline gelebilir (Deniz Kan, 2007, s.177).
Portfolyonun oluşturulmasına ilişkin görüşleri Hayır/Kısmen olan öğretmenlerin belirttikleri nedenler Tablo 17‟de yer almaktadır.
Tablo 17. Portfolyonun Oluşturulmasına İlişkin Görüşleri Hayır/Kısmen Olan Öğretmenlerin Belirttikleri Nedenler
DeğiĢken Cevaplar f %
Yanıtınız hayır/kısmen ise nedenini belirtiniz.
Sadece etkinliklerini dosyalıyorum. 11 17,8
Çok zaman alıyor. 6 9,7
Gerektikçe, kısmen yapabiliyorum. 6 9,7
Çocuk sayısı çok fazla, her çocuk için doldurmak zor. 4 6,5 Çocuklar kendileri yerleştiremiyor, her birini yapmaya benim de
fırsatım olmuyor. 2 3,2