Blok düzenleyici

Quartus II yazılımında File/New seçeneğini seçilerek Şekil 3.9’da gösterildiği gibi tasarımcıya oluşturacağı dosya türünü seçmesine izin veren bir pencere ile karşılaşılmaktadır. Devreler, Verilog kodlamaları, VHDL ve AHDL(Alteraya özgü HDL) gibi donanım tanımlayıcı dil dosyaları gibi mevcut dosya türleridir. EDIF (Electronic Design Interface Format-Elektronik Tasarım Arayüz Formatı) olarak isimlendirilen standart formatta devreyi gösteren dosyanın oluşturulması için üçüncü parti sentez aracının kullanılması da mümkündür. EDIF standardı EDA araçları arasında bilgi değişimi için uygun bir ortam sağlaması açısından faydalı bir araçtır. Açılan “new” adlı pencereden Block Diagram/Schematic File seçeneği Şekil 3.10’daki şeklin sağ tarafında görüleceği üzere block editör ekranını açacaktır. Burada devre çizimi ile, istenilen blok diyagramı dosyası hazırlanır.

Şekil 3.10. Blok editör düzenleyici

3.3.1.1. Kullanılan lojik kapısı sembolleri

Block editörü devreye dışarıdan eklenebilecek devre elemanlarını içeren çeşitli kütüphaneler bulundurur. Örneğimizde temel lojik kapılarını içeren primitives olarak isimlendirilen bir kütüphane kullanılacaktır. Bu kütüphaneye Block Editörü penceresi içinde Şekil 3.11’de gösterilen pencerenin açılması için boş alanda çift tıklanılarak erişilebilir.(Diğer yöntem ise, Edit | Insert Symbol seçimiyle veya araç çubuğu üzerinde AND kapı sembolü seçilerek bu pencerenin açılmasıdır) Şekilde görüldüğü gibi, Quartus II yazılım ile gelen Libraries etiketi çeşitli kütüphaneleri barındırmaktadır. Listeyi genişletmek için, “c:/altera/libraries” yanındaki küçük + sembolünü sonra primitives yanındaki küçük + sembolünü ve son olarak logic yanındaki küçük + sembolü seçilir. Devreye eklemek için and2 sembolüne çift tıklatıldığında Block Editör penceresinde iki girişli AND kapısı oluşur. Fare yardımı ile and2 sembolü devrede bulunacağı yere taşınması ve yerleştirilmesi işlemi gerçekleştirilir.

Fare yardımıyla devrede yer alan sembollerin seçilmesi gerçekleştirilebilir. Bunun için farenin imlecini devrede bulunan AND kapısının üzerine konumlandırarak seçim işlemi gerçekleştirilmiş olur. Seçilen sembol koyu bir renkte olup sembolü taşımak için, farenin sol tuşuna basılı tutarak istenilen yere sürüklenmesi gerekmektedir. Grafiksel sembolleri ekranda daha kolay konumlandırabilmek için, Block Editör çalışma penceresinde View|Show Guidelines seçimi yapılarak klavuz ızgarası(rehber gridler) aktif duruma getirilmelidir.

Şekil 3.11. Lojik sembollerin seçilmesi

Örnekteki f lojik foksiyonu iki adet iki girişli AND kapısı, bir adet iki girişli OR kapısı ve iki adet NOT kapısına gereksinim duymaktadır. Bu kapıları devreye eklemek için aşağıda belirtilen aşamaları uygulamak grekir.

Fare işaretçisini eklenilen AND kapı sembolünün üzerine konumlandırarak klavyeden kontrol(Ctrl) tuşuna basılı tutmak koşuluyla AND kapı sembolü fare yardımıyla seçilip sürüklendiğinde Block Editör AND kapı sembolünün ikinci bir örneğini otomatik olarak eklemektedir. Devredeki herhangi bir elemanının kopyası elde edilmek istendiğinde bu işlem yaygın olarak kullanılır. Diğer alternatif yöntem

ise, yukarıda açıklandığı gibi her bir örnek sembolü primitives kütüphanesi yardımıyla eklemektir.

OR kapısı sembolünü eklemek için, primitives kütüphanesine gelerek Block Editör penceresinde boş alanda fareyi iki kere tıklamak ve or2 olarak isimlendirilen sembolü bulmak için kapı listesini aşağı yukarı kaydırarak kaydırma çubuğunu kullanmak gerekir. Listeden bu sembolü bularak devreye eklemek gerekir. Aynı işlemleri uygulayarak NOT kapısı da devreye eklenebilir. Devredeki semboller, yukarıda açıklandığı gibi fare yardımıyla seçilerek taşınabilir ve sürüklenebilir. Fare yardımıyla bir seferde birden fazla sembol seçilebilir ve taşınabilir. Seçilen sembollerden herhhangi biri hareket ettirilerek istenilen konuma taşınabilir.

Şekil 3.12. Eklenen kapı sembolleri

3.3.1.2. Giriş ve çıkış sembolleri ekleme

Lojik kapı semboleri eklendikten sonra devrenin giriş-çıkış portlarına veri gönderilmesi için giriş-çıkış sembollerinin eklenmesi gereklidir. Bunun için primitives kütüphanesinden Pins adındaki klasörde yer alan input(giriş) olarak isimlendirilen sembolden iki adet ve tekrar primitives kütüphanesinden bir adet

output(çıkış) sembolünü eklemek gerekmektedir. Eklenen semboller Şekil 3.13’te görülmektedir.

Şekil 3.13. Kapılar ve pinlerin düzenlenmesi

3.3.1.3. Giriş ve çıkış sembollerini isimlendirme

Çizimde giriş pin sembolünün sol üst köşesinde gösterilen pin adının fonksiyonumuzda yer alan isim ile aynı olabilmesi için giriş sembolü fare yardımıyla iki sefer tıklanması suretiyle değiştirilebilir. Yeni pin ismi “a” girilerek pin adı değiştirilmiş olur. Bu yöntem ile diğer giriş ve çıkış pinlerinin de isimleri değiştirilebilir.

.

3.3.1.4. Hat (wires) ile nod (nodes) bağlantısı

Sonraki adım, devrede sembolleri birbirine bağlamak için hatlar çizmektir. Ekraanın sol köşesinde yer alan dikey araç çubuğunda “Selection and Smart Drawing tool” olarak isimlendirilen bu simge Block Editörü ekranında bir sembolü seçerek veya semboleri birbirine bağlamak için hat çizim modları arasında sembollerin otomatik olarak değiştirilmesine imkan tanır. Farenin gösterdiği yere bağlı olarak uygun mod seçilir. Fare işaretçisini a giriş sembolünün sağındaki ok sembolü üzerine gelindiğinde imleç “+” şekline bürünecektir. İmleç bu durumda iken farenin sol

tuşuna basılı tutarak bağlanmak istenen sembolün üzerine gelerek hat sağlanmış olur. Şekil 3.14 ve 3.15 devrenin hat bağlantılarını göstermektedir.

Şekil 3.14. Devrenin genişletilmiş görünümü

Şekil 3.15. Tamamlanmış devre

File|Save As seçimini kullanarak devreyi ornek1 ismi ile kaydederek dosyanın ornek1.bdf ismi ile kaydedildiğine dikkat etmek gerekir. Devre tasarımındaki kapılardan birini seçip hareket ettirildiğinde devrenin düzeninde değişme meydana gelecektir. Örnek devremiz oldukça sade olmakla birlikte, karmaşık devreler çizmeye gerek kalmadan devredeki bütün hatları çizmek de kolaydır. Bununla birlikte, daha büyük devrelerde bağlantılı olması gereken bazı nodlar(düğüm) uzak düştüğü durumlarda bu nod(düğüm)lar arasına hat çizmek kullanışlı değildir. Buna benzer

durumlarda, hat çizimi yerine nod(düğüm)lar etiketleme yolu ile bağlantı sağlanmış olur.