Birinci uygulamada kullanılan veri toplama araçları

AraĢtırmanın Birinci Uygulama kısmında, Kişisel Bilgi Formu, Biyoloji Bilgi

Çizelgesi, Proje Önerisi Değerlendirme Formu adları verilen 5 farklı ölçme aracı

kullanılmıĢtır.

2.4.1.1. KiĢisel Bilgi Formu

KiĢisel bilgi formu, araĢtırmaya katılan öğretmen adaylarını daha iyi tanımak ve önceki öğrenim hayatlarındaki proje hazırlama deneyimlerini belirlemek için Birinci

Uygulama öncesinde öğretmen adaylarına dağıtılıp, adayların formu doldurmaları

sağlanmıĢtır. AraĢtırmacı tarafından oluĢturulan formda, öğretmen adayının yaĢı, cinsiyeti, önceki öğrenim hayatında proje yapıp yapmadığı, yaptıysa hangi alanlarda ve hangi eğitim kademesinde yaptığı ile ilgili toplam altı soruya yer verilmiĢtir. Kişisel

Bilgi Formu EK-1‟de verilmiĢtir.

2.4.1.2. Biyoloji Bilgi Testi - I

AraĢtırmada yer alan öğretmen adaylarının Birinci Uygulama öncesindeki biyoloji konularındaki biliĢsel seviyelerini belirlemek ve belirlenen bu seviyelere göre deney ve kontrol gruplarını oluĢturmak; sonrasında ise hangi konularda akademik baĢarının arttığını tespit etmek amacıyla 66 çoktan seçmeli sorudan oluĢan ölçme aracı hazırlanmıĢtır. Testi oluĢturan sorular, Genel Biyoloji I dersi kapsamındaki konulardan seçilmiĢtir. Sorular Uluslar arası biyoloji yarıĢmalarında ve ÖSYM‟de sorulan biyoloji soruları arasından seçilmiĢtir (Demirsoy, 2002). Soruların seçilmiĢ olduğu konuların ana baĢlıkları Ģöyledir:

1) Canlıların ÇeĢitliliği ve Sınıflandırılması 2) Sitoloji ve Histoloji

3) Genetik 4) Fizyoloji 5) Mikrobiyoloji.

Hazırlanan bu ölçme aracının deneme çalıĢması, Uludağ Üniversitesi 2007- 2008 yaz döneminde ders alan 3. ve 4. sınıf toplam 34 Fen Bilgisi öğretmen adayıyla yapılmıĢtır. Deneme çalıĢmasından elde edilen veriler, doğru cevaplanan maddeler “1” ile, yanlıĢlar “0” ile kodlanarak bilgisayar ortamına aktarılmıĢtır. Ġç tutarlılığı

çıkarılmıĢtır. Testten elenen maddeler numaraları Ģöyledir: 3, 8, 9, 11, 12, 14, 20, 22, 24, 28, 30, 34, 35, 40, 45, 47, 48, 56, 57, 63, 64 ve 66. Testin Cronbach alpha güvenirlik katsayısı 0,8152 olarak belirlenmiĢtir (Tablo 1).

Tablo 1. Biyoloji Bilgi Testi – I’in Deneme Çalışmasından Elde Edilen Verilerin İç Tutarlılığı

Soru Sayısı N S2 α

44 34 24,3824 43,6373 0,8152

Ayrıca her sorunun, madde güçlük analizi ve ayırma analizi yapılarak, soruların güçlük ve ayırt edicilik değerleri hesaplanmıĢtır. Yıldırım (1999)‟ın da önerdiği üzere, bu değerleri hesaplamada, testin deneme çalıĢmasına katılan 34 öğretmen adayının %50‟si alınarak alt üst grupların sayıları belirlenmiĢtir. Soruların güçlük ve ayırt edicilik değerleri Ek 2‟de gösterilmiĢtir. Çıkarılan sorular sonucunda, Biyoloji Bilgi Testi - I‟in 44 maddelik ortalama güçlük değeri 0,56 olarak hesaplanırken, ayırt edicilik değeri 0,26 olarak hesaplanmıĢtır. Ayrıca testin görünüĢ ve kapsam geçerliği uzman görüĢleri ile sağlanmaya çalıĢılmıĢtır. Soruların konulara göre dağılımlarının eĢit olması açısından Biyoloji Bilgi Testi - I‟e bir soru daha eklenmiĢ ve 45 soruluk testin son hali

Birinci Uygulama‟da kullanılmıĢtır. Biyoloji Bilgi Testi - I Ek 3‟de verilmiĢtir.

2.4.1.3. Bilimsel Süreç Becerileri Ölçme Aracı – I

AraĢtırmada, öğretmen adaylarının biyoloji konularında hazırladıkları projelerin bilimsel süreç becerileri üzerindeki etkilerini belirlemek için toplam 11 süreç becerisine ait çoktan seçmeli ve açık uçlu sorulardan oluĢan bir ölçme aracı geliĢtirilmiĢtir. GeliĢtirilen ölçme aracı Birinci Uygulama‟da son test olarak hem deney hem de kontrol grubuna uygulanmıĢtır. Ölçme aracında 14 çoktan seçmeli ve kısa cevap verilebilecek nitelikte 15 açık uçlu soru bulunmaktadır. Toplam soru sayısı 29‟dur. Hazırlanan ölçme aracı alan uzmanı akademisyenler tarafından gözden geçirilmiĢ; ilgili düzeltmeler yapılarak testin görünüĢ ve kapsam geçerliliği sağlanmıĢtır. Ölçülmek istenen beceriler, soru sayıları ve o beceriden alınabilecek en yüksek puan değerleri Tablo 2‟de gösterilmiĢtir. Bilimsel Süreç Becerileri Ölçme Aracı - I Ek 4‟de verilmiĢtir.

Tablo 2.Bilimsel Süreç Beceri Testi-I’de Yer Alan Süreç Becerileri ve Testten Alınabilecek En Yüksek Puanlar

BĠLĠMSEL SÜREÇ

BECERĠLERĠ MADDE SAYISI

EN YÜKSEK PUAN

1 Gözlem Yapma 3 4

2 Sınıflandırma 3 4

3 Tahmin Etme 9 18

4 Hipotez Kurma ve Sınama 4 6 5 DeğiĢkenleri Belirleme ve _DeğiĢtirme 10 19

6 Deney Tasarlama 2 2

7 Ölçme 9 17

8 Sayısal ve Uzaysal ĠliĢkilendirme 7 14

9 Veriler Kaydetme 5 10

10 Verileri Yorumlama 8 13

11 Sonuç Çıkarma 2 2

Ayrıca Bilimsel Süreç Becerileri Ölçme Aracı - I nın iç tutarlılığı için güvenirlik değeri hesaplanmıĢtır. Bu hesaplamanın yapılabilmesi için adaylar tarafından cevaplanan ölçme aracı, araĢtırmacı tarafından hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre puanlandırılmıĢtır. Puanlar SPSS programına girilerek iç tutarlılığı için Cronbach alpha güvenirlik katsayısı 0,7420 olarak hesaplanmıĢtır. Bu katsayıya göre Bilimsel Süreç Becerileri Ölçme Aracı - I‟nın oldukça güvenilir olduğu söylenebilir.

2.4.1.4. Proje Önerisi Değerlendirme Formu

Proje Önerisi Değerlendirme Formu, öğretmen adaylarının proje konularını

belirlerken izledikleri yolları, projelerinin bağımlı, bağımsız değiĢkenlerini, sabitlerini, projelerinde ihtiyaç duyacakları malzemeleri, topladıkları bilgi kaynakları gibi bilgileri edinebilmek için toplam 12 açık uçlu sorudan oluĢan bir ölçme aracı hazırlanmıĢtır. Bu ölçme aracı, deney grubunda yer alan öğretmen adaylarına Birinci Uygulama‟nın baĢında dağıtılmıĢ ve proje konularını belirleyen grupların proje sürecine baĢlamadan önce formdaki soruları cevaplandırarak araĢtırmacıya geri getirmeleri istenmiĢtir. Proje

Önerisi Değerlendirme Formu Ek 5‟de verilmiĢtir.

2.4.1.5. Proje Sunumları Değerlendirme Çizelgesi

Deney grubunda yer alan öğretmen adayları tarafından ortaya çıkarılan proje ürün ve sunumlarının değerlendirilebilmesi için 21 maddelik, (pekiyi, iyi, orta, zayıf, hiç yok olacak Ģekilde), 5‟li likert tipinde çizelge hazırlanmıĢtır. Öğretmen adaylarının

çizelgeye göre değerlendirilmiĢtir. Güvenirlik katsayısını hesaplamak için Kendall's Coefficient of Concordance tekniği kullanılmıĢtır. Bağımsız gözlemciler arası uyum katsayısının ortancası 0,901 olarak bulunmuĢtur. Elde edilen sonuçlara göre Proje

Sunumları Değerlendirme Çizelgesi geçerli ve güvenilir bir çizelgedir. Proje Sunumları Değerlendirme Çizelgesi Ek 6‟da verilmiĢtir.