Bir ürün ailesinin üretimini düzgünleĢtirme

Üretim düzgünleĢtirilirken, üretim periyodu mümkün olduğunca uzun tutulmalıdır. Ama belli bir dönem boyunca tek seviyede üretim yapmak da uygun olmayabilir. Bu nedenle düĢük sezon yüksek sezon gibi mevsimsel bir talebi olan ürünlerde belirgin artıĢ ve azalıĢların olduğu dönemler için baĢka seviyelerin belirlenmesi gerekir. ġekil 2.4‘te 2 yıllık sürekli bir talep için bir seviyede üretim düzgünleĢtirme yapıldığı görülmektedir. Y -A x is X-Axis Üretim 1. yıl 2. yıl T a le p

2 yıllık bir üretim periyodu için yapılan düzgünleĢtirme öncelikle 3 nedenden dolayı uygun gözükmemektedir. Bunlardan birinci, 1. yılın ortalama talebi üretim seviyesinin üstündedir bu nedenle baĢlangıçta talebi karĢılamak için büyük miktarlarda stok tutmak gerekecektir. Ġkinci nedeni de ikinci yılın ortalama talebi üretim seviyesinin altında kalmasıdır. Talebin 2. yılda azalma eğilimi göstermesi ve oluĢacak bitmiĢ ürün stokunun satılamama riski nedeniyle de sakıncalıdır. Üçüncü neden ise, 2. yıl için yapılan talep tahminlerinin birinci yıla göre daha az gerçekçi olmasıdır. Çünkü talep tahminleri zaman ekseni uzadıkça daha az güvenilir olurlar. ġekil 2.5‘te ise sadece birinci yılın üretimi düzgünleĢtirilmiĢtir. Ve bu düzgünleĢtirme 2 seviyede yapılmıĢtır, böylece ilk talebi minimum stokla karĢılanmıĢ ve düĢük sezonda da daha az stok seviyeleriyle üretime devam edilmiĢtir. Üretim Y -A x is X-Axis 1. yıl 2. yıl T a le p

ġekil 2.5 : 1 yıllık bir üretim periyodu için yapılmıĢ düzgün üretim Örnekten de anlaĢılacağı gibi üretimi düzgünleĢtirmek için sadece ortalama gerçek talep kadar çizelgelemek doğru değildir. Aynı zamanda mevsimsellik, ilk talebi ve en yüksek talebi karĢılamak ve ilgili üretim periyodu boyunca toplam stok miktarı da dikkate alınmalıdır. Üretim düzgünleĢtirmenin amacı üretim seviyesini mümkün olduğunca sabitlemek olsa da, mevsimler veya aylar arasındaki talep değiĢimlerini de dikkate alarak mevsimsel veya aylık bazda ortalama gerçek talep üretim seviyesine eĢitlenmelidir. Aylık toplam talebin aylık net iĢ günü sayısına bölünmesi ile günlük üretim adetleri belirlenir. Eğer bir ay içerindeki haftalarda da ya da belli periyotlarda da talep dalgalı ise yine o ay içinde üretim seviyeleri oluĢturulmalıdır.

2.2.2.2 Birden çok ürün ailesinin üretimini düzgünleĢtirme

Bir ürün ailesi için takip edilen yol birden çok ürün ailesi için yapılır. Bir üretim periyodunda her üründen eĢit miktarlarda üretimin gerçekleĢmesi hedeflenir. Üretim düzgünleĢtirmenin pratikte baĢarılı olabilmesi organizasyondaki satıĢ, pazarlama, finans, mühendislik ve üretim bölümlerinin katılımını gerektirir. Örneğin pazarlama bölümünün promosyona yönelik faaliyetlerini üretim kapasitesini satıĢ imkanlarını göz önüne alarak yapması beklenir. Talep değiĢkenliğini arttıracak faaliyetlerden kaçınmalıdırlar. SatıĢ bölümünün, her müĢteri talebinin üretim çizelgesine olan etkisini iyi bilmesi özellikle yüksek sezonda normalden daha çok sorgulayıcı ve seçici olması beklenir. Pazarlama ve satıĢ stratejilerinin ve faaliyetlerinin talep dalgalanmalarına büyük ve doğrudan etkilerinin olduğu söylenebilir. Karma üretim sistemlerinde ürün geliĢtirme bölümünün de daha düĢünceli olması ve parçaların ürünlerde daha az farklılık göstermesi yönünde çalıĢması, bu parçaları mümkünse ortaklaĢtırması gerekir.

2.2.3 Çekme üretim sistemlerinde üretim düzgünleĢtirme

Üretim düzgünleĢtirme, daha önceden bahsettiğimiz 3 Ģartı sağladıktan sonra her hangi bir üretim sisteminde uygulanabilir. Ama çekme sistemlerinde, üretim düzgünleĢtirme kendi baĢına bir gerektir. Çekme sistemleri sadece talep düzgün ve dengeli olduğunda iyi çalıĢırlar.

Ġtme sistemi ile çalıĢan bir organizasyonda her iĢ merkezi ( üretim aĢaması) için ayrı bir üretim programı hazırlanır. Ama çekme sistemlerinde son üretim aĢaması için hazırlanan tek bir üretim programı ile tüm sistem çalıĢır ve bu son üretim aĢaması genelde son montaj hattıdır. Son montaj hatları, ham maddeye yakın üretim aĢamalarında ve yan montaj istasyonlarında üretilen yarı mamullerin bir araya getirildikleri yerlerdir. Bu yüzden kullanılan üretim programına son montaj üretim programı adı da verilir. Birden çok çeĢitte ürünün üretildiği çekme sistemlerinde her ürünün kendine ait günlük üretim temposunun ve montaj hattının olması idealdir. Ama genelde her ürün için ayrı bir montaj hattı yatırımı yapılmaz ve bir montaj hattında birden çok çeĢitte ürün üretilir. ArdıĢık olarak birbirinden farklı ürünlerin üretilebildiği sistemlere karma üretim sistemleri (Mixed-model production) adı verilir.

Karma üretim sistemlerinde farklı ürünlerin partiler halindeki üretimleri değil ardıĢık sırada talep edilen oranlarda üretilmesi tercih edilir. Böylece ham maddeye yakın prosesler ve tedarikçiler için dengeli ve düzgün bir talep yaratılmıĢ olur. Son montaj bandındaki büyük partiler halinde yapılan üretim bu bandı besleyen diğer iĢ merkezlerinde de büyük partiler halindeki üretimi tetikleyeceğinden süreç içi stok miktarlarındaki artıĢ kaçınılmaz olur. Parti büyüklüklerinin azalmasıyla birlikte üretimin daha düzgün olduğu Çizelge 2.5, Çizelge 2.6 ve Çizelge 2.7‘de görülmektedir.

Çizelge 2.5 : Parti miktarının üretim düzgünleĢtirmeye olan etkisi 1

A C B A 0 50 100 150 200 250 1 2 3 4 Haftalar

Çizelge 2.6 : Parti miktarının üretim düzgünleĢtirmeye olan etkisi 2

A A A A B B B B C C C C 0 20 40 60 80 100 120 1 2 3 4 Haftalar

Çizelge 2.7 : Parti miktarının üretim düzgünleĢtirmeye olan etkisi 3 A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 1 2 3 4 Haftalar

Teorik olarak en düzgün üretim çizelgesi tek parçalık parti büyüklükleriyle sağlanabilir. Tek parçalık parti büyüklüğü demek, önce bir tane A sonra B sonra C ve sonra yine bir tane A ürününün üretilmesi yani ABCABC... sıralamasıyla üretim yapılması demektir. Bu sıralama son montaj bandındaki operatörlere hangi ürünleri hangi sıra ile üretmeleri gerektiğini anlatır ve çekme sisteminin çalıĢması için gereken tek üretim programı da budur.