Bilgisayarlı Eğitimde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Eğitim-öğretim ortamlarında bilgisayar kullanmakla beklenen faydaların gerçekleşmesi ve bilgisayarın olumsuzluklarının en aza indirilmesi ve verim artışı amacıyla bir dizi kritere dikkat etmemiz gerekmektedir. Böylelikle daha verimli ve ekonomik bir öğretim tasarımı sağlanarak kaynaklar israf edilmeyecektir. Bu bağlamda İşman’a (2001:21-27) göre, bilgisayarlı eğitim uygulamaları yapılırken dikkat edilecek hususları beş ana nokta üzerinde toplamak mümkündür:

1- Bilgisayar Laboratuvarlarının Planlanması Ve Yerleşimi

Okulun parasal imkanları çok önemlidir. Bu nedenle okulun bilgisayar laboratuvarı için ayırdığı bütçe dikkate alınmalıdır. Bilgisayarı kullanacak öğrencilerin yaşı, düzeyi, bilgisayar bilgisi, bedensel özellikleri gibi hususlar dikkate alınıp, ona göre bir laboratuvar tasarımı yapılmalıdır. Bunun sonucunda, öğrenciler bilgisayarları daha etkili ve verimli kullanır.

28

Hedef ve davranışlar tespit edilmelidir. Belirlenen hedef ve davranışlara göre düzeltmeler yapılmalıdır. Programların lisansı mutlaka alınmalıdır. Lisanssız program hiçbir zaman için kullanılmamalıdır. Aksi takdirde okul yada öğretmen kanuni bir ceza alabilir. Çünkü lisans ile ilgili kanuni yükümlülükler ülkemizde de bulunmaktadır. Bilgisayarlar laboratuvara U yada paralel şekilde yerleştirilmelidir. Çünkü öğrencilerin öğretmeni görmesi ve tahta veya perdede gösterilenleri rahat ergonomik bir biçimde izlemesi önemlidir (Baytekin, 2001:129). Laboratuvarın fiziki donanımı dikkate alınmalıdır. Diğer bir ifadeyle laboratuvarın pencere, ışık, nem, ısı ve temizlik yapabilme gibi imkan ve şartları dikkate alınmalıdır.

2- Bilgisayarlar Kullandırılırken Dikkat Edilecek Hususlar

Cinsiyet, din, ırk, bedensel özelliklerde herhangi bir ayrımcılık yapmadan herkes eşit olarak bilgisayarları kullanmalıdır. Öğretmenler, öğretecekleri konulara ilişkin program ve diğer metaryalleri bulup, kullanabilmelidir. Okul idaresi öğretmenlerin bu yöndeki gereksinimlerini karşılamalıdır.

Bilgisayarların etkili olarak kullanımı oldukça önemlidir. Bilgisayarlar boş olarak laboratuvarlarda bulundurulmamalıdır. Çünkü bilgisayar teknolojileri her üç yılda bir yenilenmektedir. Bu nedenle, bilgisayarların modası geçmeden kullanılması sağlanmalı ve yeni teknolojilere adapte edilmelidir. Alınacak bilgisayarlar var olan yada alınacak programlara uygun olmalıdır.

Her öğrenci bir bilgisayar kullanabilmelidir. Bilgisayar laboratuvarında her öğrenci bilgisayarı tek başına istediği kadar kullanabilmelidir. Ancak bilgisayarların eğitim-öğretim amaçlı kullanılmasına dikkat edilmeli, oyun oynamak üzere bilgisayarların saatlerce açık tutulmasına izin verilmemelidir. Öğrencilerin özel ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Bunlar, bilgisayara ve programa adapte olma, hedefleri bilme ve kaynak yardımı noktalarında yoğunlaşmaktadır. Programların kullanımı da önemlidir. Programlar kullandırılırken virüs ve program lisansları göz önünde bulundurulmalıdır.

3- Bilgisayar Ve Materyallerin Alımı

Kaynakların çarçur edilmeden faydalı ve verimli bir bilgisayar ve metaryal alımı için, izlenmesi gereken yol aşağıdaki gibidir.

29

Uygun olan katologlar bulunmalı, profesyonel dergiler takip edilmeli ve popüler dergiler okunmalıdır. Profesyonel toplantılar ve fuarlar izlenmeli, bilgisayar marketleri sık sık ziyaret edilmelidir. Öğretmen ve eğitimciler, bu tür yerlerde teknolojik alanındaki gelişmeleri yakından takip etme fırsatını yakalamaktadırlar. Yine diğer öğretmenlerle iletişim kurarak yenilikler konusunda bilgi alınmalı ve başka öğretmen yada okulların tecrübelerinden yararlanılmalıdır.

4- Program Alımı

Bilgisayar programları alınırken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir: İçerik göz önünde bulundurulmalı. Öğretmen ilk önce öğreteceği konuları açık ve net olarak belirtmelidir. Hedef ve davranışlar dikkate alınmalı. Öğretmenler ve eğitimciler bilgisayar programları alırken belirlenen hedef ve davranışlar dikkate alınmalıdır. Kullanımı kontrol edilmeli. Öğrenci ve öğretmenler alınan programı rahat ve kolay olarak kullanabilmeli.

Herhangi bir konuda ayırımcı olmamalı. Alınacak programlar cinsiyeti, belli bir ırk yada yaşı gibi özelliklerle alay etmemeli. Programda uygun renk ve grafikler kullanılmalı. Program içinde renk ve grafikler arasında uyum olup olmadığı kontrol edilmelidir. Programlar etkileşimi sağlamalı ve öğrenciye ödül ve ipuçlarını vermeli. Öğrencilere kullanım konusunda gerekli bilgileri verirken, doğru davranış yapıldığı zaman gerekli olan olumlu ödüller de verilmelidir. Ayrıca öğrenci herhangi bir konuyu öğrenirken program gerekli ipuçlarını vermelidir. Bu noktada; öğretmen ve eğitimciler bilgisayar programı almadan önce, bilgisayar programı değerlendirme formlarına uygun olarak program seçimi yaparak, kıt olan kaynakların boşa harcanmamasının sağlayabilirler.

5- Sunumla İlgili Dikkat Edilecek Hususlar

Bu aşama; programın uygulanması sırasında dikkat edilecek hususları içerir. En iyi program alınsa da bir takım kurallara dikkat edilmezse, programdan beklenen faydalar gerçekleşmemiş olur. Bu kuralların sunu öncesinde, sunu esnasında ve sunu sonunda uygulanması gerekir.

30

Sunumdan önce; İçerik belirlenmeli, ulaşılması istenen hedef ve davranışlar yazılmalı,

çeşitli programlar kullanılarak sunu konusu sanal ortama aktarılmalı ve sunu notları çıkartılmalıdır. Ön sunu yaparak hata ve eksiklikler tespit edilerek düzeltilmelidir.

Sunu esnasında; İletişim kurallarına dikkat edilerek, beden dili etkili kullanılmalıdır.

Durgun durulmamalı, ses tonuna dikkat etmeli, öğrenciler ile göz teması kesilmemeli, sık sık sunuya bakılmamalı ve kelimesi kelimesine okunmamalıdır. Pasif kalan öğrenciler aktif duruma geçirilmeli ve sınıftaki her bir öğrenci ile iletişime geçilmelidir. Önemli olan hususlar hatırlatılmalı yada konunun özeti yapılmalıdır.

Sunu sonunda; Varsa yapılan hatalar ve eksiklikler hemen tespit edilmeli ve

düzeltilmelidir. Yapılan eleştirileri dikkate alıp not etmelidir. En sonunda, sunumun genel değerlendirmesini öğrencilere yaptırmalıdır.

İsman'ın, bilgisayarların eğitim ve öğretim süreçlerinde etkin ve verimli bir şekilde kullanması sağlamak amacıyla yaptığı bu önerilere ilaveten, Bilgisayar Destekli Eğitim politikalarını içine alan önerilerde bulunmak da mümkündür.

Nitekim Titiz (1998); üretilen yazılımların kalitesinin belirlenmesi ve bu alanlarda çalışma yapanlara rehberlik etmesi amacıyla “Eğitsel Yazılımları Değerlendirme Enstitüsünün” kurulmasını tavsiye etmektedir.

Titiz’e (1998) göre; BDE önünde iki engel vardır: Okullarda ağır ders yükü nedeniyle öğretmen ve öğrencilerin bilgisayarı uygun amaçlar için kullanmaya yeterli zamanları yoktur. İkincisi ise, klasik usullerle ders işlemeye alışmış öğretmenlerin BDE’ye bakışları olumsuzdur. Bu nedenle, BDE’nin uygulanacağı okullarda bazı işleri bilgisayarlara yaptırarak öğrenci ve öğretmenin yükü hafifletilmelidir. Yine Titiz (1998:274), müfredatın seyreltilerek, bir çerçeve olarak yorumlanmasının BDE’in başarısını artıracağını söylemektedir. Titiz’e göre bilgisayarlar laboratuvarlarda değil de dersin işlendiği ortamda bulunması gerekir.

Çakmak’a (1998:161-164) göre; okullarda önce donanım alınması yerine, yazılım ve personel eğitimine öncelik verilmelidir. Çünkü çok hızlı gelişen donanım teknolojisisi, verimli kullanılmadan eskimektedir. BDE’yi okullarımızda uygulanmaya karar vermeden önce; ABD gibi bu konuda bizden önce uygulamaya başlayan ülkelerin tecrübelerinden yararlanmayız (Özer, 1997).

31