Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)

Bilgisayar destekli eğitim kısa adıyla BDE, bilgisayarların öğrenci sayısına bağlı kalınmaksızın öğrenmenin gerçekleĢtiği ortam olarak kullanıldığı, öğrencinin kendi öğrenme hızında yararlanabileceği, öğretim sürecini doğrudan etkileyen ve öğrenci motivasyonunu arttıran, kendi kendine öğrenme ilkelerinin geliĢen biliĢim teknolojileriyle birleĢmesinden oluĢmuĢ bir öğretim yöntemidir.

Bilgisayar Destekli Eğitim sürecinde bilgisayarın ortam rolünü üstlendiği, öğretmenin rehber olduğu ve öğrencilerin bilgisayarda programlanmıĢ dersler ile etkileĢimde olduğu etkinlikler bütünüdür. Bilgisayarların eğitim öğretim faaliyetlerin de kullanımı oldukça geniĢtir. Öğrenci, görsel ve iĢitsel olarak evde, okulda, kütüphanede ortamdan bağımsız öğrenim imkânına kavuĢmaktadır. Ders tekrarı, anlaĢılmayan konuların öğrenilmesi, sunumlar ve bireysel çalıĢmalarda oldukça faydalı ve geri dönütler almaya uygun bir süreçtir(Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s. 70).

Eğitimde kullanılan, öğretmen ve öğrencilere ödev ya da rapor hazırlamaya yardımcı olan kelime iĢlem programlarının kullanılması, kayıt tutmak ve düzenlemek için kullanılan veritabanı programları, hesaplama programlarında sayısal verileri tutmak ve bunlarla grafik oluĢturmak, sunum programları yardımıyla sunular hazırlayıp sunmak bilgisayar destekli eğitim kapsamasında değerlendirilmemektedir.

60

2.10.1.Bilgisayar Destekli Eğitimin Sağladığı Önemli Yararlar

Bilgisayar Destekli eğitimin öneminin gittikçe artması ve eğitimin ayrılmaz bir parçası olmaya baĢlaması ile birlikte eğitim öğretimin amaçlarını da gerçekleĢtirilmesinde önemli katkılar sağlamaktadır. Bilgisayar Destekli Eğitimin sağladığı yararları aĢağıdaki Ģekilde sıralanabilmektedir:

 Öğretimsel faaliyetlerin kalite ve etkinliğinin arttırılması

 Zamandan ve ortamdan bağımsız olarak eğitimin gerçekleĢmesi

 Öğrencilerin güdülenmesi, derse ilgilerinin arttırılması ve sınırsız tekrar seçenekleriyle öğrenmeyi kolaylaĢtırması

 Öğrencilerin bireysel özelliklerine göre farklı içeriklerin yer alması  Öğrenme hızını arttırması

 Katılımcı ve esnek bir öğrenme ortamı yaratma  Teknolojik geliĢmelere uygun olarak güncellenebilme

Bilgisayar Destekli Eğitimin amaçları içerisinde en çok öne çıkan bireysel farklılıklara uygun eğitim öğretim ortamı oluĢturulabilmesi, bireyin kendi seviyesine uygun öğrenmesinin yolunu açması düĢünülmektedir. Görsel ve iĢitsel açıdan zengin içerikler öğrenciyi güdüleme ve öğrenmesini kolaylaĢtırma da oldukça etkilidir (Demir, 2004).

2.10.2. Bilgisayar Destekli Öğretimin Sınırlılıkları

Bilgisayar Destekli Eğitimin sağladığı birçok yararın yanında bir takım sınırlılıkları da bulunmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimin sınırlılıkları aĢağıdaki Ģekilde sıralanabilmektedir (ĠĢman, 2005; Jacoby, 2005, s.45-48; OdabaĢı, 1998, s.138- 139; ġahin ve Yıldırım, 1999, s.64-66):

 Öğrencilerin sosyal ve psikolojik yönden geliĢimlerini olumsuz etkileyebilmesi

 Öğrencilerin yaratıcılıklarını engelleyebilmesi

61

 Eğitim programıyla benzeĢim göstermemesi ve eğitim programını desteklememesi

 DuyuĢsal ve biliĢsel kazanımların öğretilmesinin zor olması

 Kaliteli yazılımları oluĢturmanın zaman alması ve bir ekip çalıĢması gerektirmesi

 Kaliteli yazılımların maliyetli olması

2.10.3.Bilgisayar Destekli Eğitimde Kullanılan Yazılım Türleri

Bilgisayar Destekli Eğitim farklı bireysel özelliklere sahip, aktarılacak eğitim öğretim içeriğine bağlı olarak kullanılabilecek Ģekilde çeĢitli içeriklerle sunulmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimde kullanılabilecek yazlım türlerini aĢağıdaki gibi sıralayabilmekteyiz(Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70):

 Web tabanlı öğretim  AlıĢtırma ve uygulama  Eğitsel oyunlar

 BenzeĢim veya simülasyon programları  Öğretici testler

 Bire bir eğitim programları

2.10.3.1. Web tabanlı öğretim

Web tabanlı yazılımlar internet ortamında öğrencinin bireysel olarak kullanımını sağlayan, doğrudan ve dolaylı olarak kullanabileceği, öğrenci sayısının arttırılabildiği, öğretmenin de sürece dahil olabildiği yazılımlardır. Web tabanlı yazılımları eĢ zamanlı veya eĢ zamansız eğitimler olarak ikiye ayırabilmekteyiz. Öğrenciler öğrenmenin gerçekleĢtiği ortama çevrimiçi olarak bağlanıp gerekirse sorularını sorabilmekte ya eĢ zamansız olarak daha önceden hazırlanmıĢ içeriği eriĢebilmekte, tekrar dinleyip izleyebilmektedir. E-öğrenme ve çevrimiçi öğretim de elektronik ortamın sağlanması Ģarttır. ĠĢitsel ve görsel materyallerin zengin biçimde kullanıldığı bu yazılımlar günümüzde en çok kullanılan bilgisayar destekli eğitim yazılımlarıdır. Bireysel farklılıkları dikkate alan yazılımlara öğrenci dilediği zamanda ulaĢılabilmekte ve

62

dilediği hızda öğrenebilmektedir. Web tabanlı eğitim ve web tabanlı öğretim tam olarak aynı anlama gelmemektedir. Bilgisayarların yapılan iĢleri hızlandırmak ve verimi arttırmak için yardımcı materyal olarak kullanıldığı yapı web tabanlı eğitimdir. Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin merkezinde rehber ve kaynak rolüyle bilgisayarlardan faydalanılması durumunda ise web tabanlı öğretim kastedilmektedir (Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70).

2.10.3.2. AlıĢtırma Ve Uygulama

AlıĢtırma ve uygulama programları eğitim öğretim sürecine yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıĢ kazanılmıĢ bilgilerin çeĢitli uygulamalarla desteklenmesi ve ihtiyaç halinde tekrarlanması amacıyla kullanılan yazılımlardır. Öğrencinin bilgilerinin pekiĢtirilmesi, diğer bir ifadeyle geçici hafızadaki bilgilerin kalıcı hafızaya aktarımın sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Bu yazılımlar kullanımın kolay olması nedeniyle çok rağbet görmektedir ve bu nedenle kullanımları hızla yayılmaktadır. Ancak bu yazılımların amacı bilgiyi pekiĢtirmek ve kalıcılığı sağlamak olduğu için, içeriğinde bilgiye çok fazla yer verilmemiĢtir. Öğrencileri için uygulama destekli yardımcı kaynaklar olarak görülmektedir (Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70).

2.10.3.3. Eğitsel Ġçerikli Oyunlar

Öğrencilerin eğitim öğretim sürecinde dikkatlerini bir noktaya toplamak ve derse adaptsyonlarını sağlamak eğitimin en önemli aĢamasıdır. Öğrencinin güdülenmesini sağlamak amacıyla farklı yöntem ve tekniklere baĢvurulmalıdır. Oyunlar eğitim sürecine doğru dahil edildiğinde bu süreçte en önemli yardımcılardır. Eğitsel oyunlar sayesinde öğrencilerin dikkatini toplamak ve dersi daha eğlenceli hale getirmek mümkün olmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimin sağladığı yararlardan biri olarak da eğitsel oyunlarda bilgisayar ortamına taĢınabilmektedir. GeliĢtirilen bilgisayar destekli eğitsel oyunlar öğrenciyi merkeze alan, görsel ve iĢitsel efektlerle öğrenci katılımını arttıran özelliklere sahiptir. Oyunlar özellikle ilk okuma yazma çağındaki çocuklara ulaĢmakta oldukça önem taĢımaktadır (Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70).

63

2.10.3.4 BenzeĢim Programları (simülasyonlar)

BenzeĢim programları, gerçek hayatta karĢılaĢılabilecek olayların bilgisayar ortamında benzer bir ortam oluĢturularak uygulanması amacıyla oluĢturulmuĢtur. Bilgisayar ortamında oluĢturulan ortam birebir gerçek hayata benzetilmektedir. OluĢturulan bu benzetim ortamı tehlikelerden uzak deneylerin ve çalıĢmaların yapılmasına zemin oluĢturmaktadır. Kimi durumda fazlaca maliyetle yapılacak çalıĢmalar benzeĢim programları ile kolayca yapılabilmektedir. Araba, uçak vb araçların kullanımı ile yapılması tehlikeli fen deneylerinin gerçekleĢtirilmesi kolaylaĢmaktadır. Öğrenciler bu programlar sayesinde bir olayın sonucunda olabilecekleri görüp kendi kararlarını verebilmekte, sonucu anlamlandırabilmektedirler. BenzeĢim programlarının kullanımının tecrübe gerektirmesi, kaliteli ve yüksek benzeĢim oranına sahip programların hazırlanmasının zorluğu gibi nedenlerde de benzeĢim programlarının sınırlılıkları olarak karĢımıza çıkmaktadır. Bilgisayar destekli eğitim, uzman bir kiĢi ya da ekip tarafından hazırlanan kaliteli yazılımların kullanımı ile desteklenmelidir. BaĢarılı bir tasarım ekibi seçilen eğitim ortamının güçlü yönlerini ortaya çıkarıp, zayıf yönlerini en aza indirgemeye çalıĢmalıdır. Bu programlardan en yüksek fayda ancak bu Ģekilde sağlanabilmektedir (Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70).

2.10.3.5 Öğretici Testler

Öğretici testler eğitim öğretim sürecinde kullanılan destek programlarıdır. Ġnternet ortamında bu etkinliklere sıklıkla rastlanmaktadır. Çoktan seçmeli testler, doğru yanlıĢ testleri, boĢluk doldurma en çok kullanılan testlerdir. Web tabanlı ortamlarda yaĢanan en büyük sorunu kaynağı belli olmayan veya kalitesiz sorulardan oluĢmuĢ testlere de eriĢilebilmektedir. Günümüzde bu tip testler eĢ zamanlı olarak sonuçları da göstermekte, doğru yanlıĢ soruları çıkartarak geri dönütler vermektedir.

2.10.3.6. Bire bir Öğretim Programları

Bire bir öğretim tarihten bu yana en çok kabul görmüĢ öğrenme Ģeklidir. Öğrenci sayılarının ve eğitime talebin hızla artması bire bir öğrenme yönteminin uygulanmasına imkan tanımamaktadır. BDE ile öğretmen öğrenci ile doğrudan ilgilenme fırsatı bulabilmektedir. Öğrenci kendine ait bilgisayarda kendi hızında çalıĢabilmektedir. Her

64

öğrenciye bir bilgisayarın sunulmasıyla gerçekleĢtirilen ders içinde ve dıĢında ki tüm etkinlikler, bilgi paylaĢımları bu uygulamalardan bazılarıdır (Engin, Tösten ve Kaya, 2010, s.70).