Tablo 23. Ürün Bilgi Formunda Bulunan Dekoratif Deri Eşya Yapımında Kullanılan Malzemelere İlişkin Bilgileri Gösteren Dağılım
Kullanılan Malzemeler f % ARAÇLAR Falçata 100 100 Makas 12 12 Biz 35 35 Çarklı zımba 61 61 Deri iğnesi 12 12 Deri dikiş makinesi 83 83 Çelik cetvel 95 95 Deri çekici 39 39 Zımba baskı makinesi 64 64
GEREÇLER Deriler 100 100 Zımba 55 55 Boyalar 18 18 Boncuklar 11 11 Metal Gereçler 40 40 İplikler 78 78 Yapıştırıcılar 84 84 Parlatıcılar 12 12 Sırım 1 15 Mukavva 23 23 Fermuar 42 42 Toka(saat) 21 21 Fermajup 25 25 Süsleme Gereçleri 9 9 Kumaş 5 5 Lastik 3 3 Sünger 6 6 N: 70
Tablo 23'de görüldüğü gibi ürünlerin yapımında kullanılan araçların; %12 'sini deri iğnesi, %12 'sini makas, %35 'ini biz, %39 'unu deri çekici, %61 'ini çarklı zımba, %64 'ünü zımba baskı makinesi, %83 'ünü deri dikiş makinesi, %95 'ini çelik cetvel, %100 'ünü falçata oluşturmaktadır. Ürünlerin yapımında kullanılan gereçlerin ise; %3 'ünü lastik, %5 'ini kumaş, %6 'sını sünger, %9 'unu süsleme gereçleri, %11 'ini boncuklar, %12 'sini parlatıcılar, %15 'ini sırım, %18 'ini boyalar, %21 'ini toka (saat), %23 'ünü mukavva, %25 'ini fermajup, %40 'ını metal gereçler, %42 'sini fermuar, %55 'ini zımba, %78 'ini iplikler, %84 'ünü yapıştırıcılar, %100 'ünü deriler oluşturmaktadır.
Tabloda görüldüğü gibi araştırmaya katılan ürünlerin yapım aşamasında kullanılan araçlarda en çok falçata, gereçlerde ise deri kullanıldığı görülmektedir.
Tablo 24. Ürün Bilgi Formunda Bulunan Dekoratif Deri Eşya Yapımında Kullanılan Tekniklere İlişkin Bilgileri Gösteren Dağılım
Kullanılan Teknikler f % Yüzey Süslemesinde Aplike tekniği 35 35 Kabartma Tekniği 12 12 Oyma Tekniği 35 35 Gömme Tekniği 61 61 İşleme Tekniği 12 12 Dikiş Tekniği 83 83 Yakma Tekniği 95 95 Bakı Tekniği 39 39 Boyama Tekniği 64 64 Hazır metallerle süsleme tekniği 97 97 Islatarak Şekil Verme 32 32 Linol-Kesme Tekniği 6 6 Birleştirme Tekniği
Makinede Birleştirme 55 55 Elde Birleştirme 18 18 Yapıştırarak Birleştirme 11 11 Zımba İle Birleştirme 40 40 N:70
Tablo 24'de görüldüğü gibi araştırmaya katılan ürünlerin yüzey süslemesinde %6 'sı linol-kesme tekniğini, %7 'si işleme tekniğini, %7 'si kabartma tekniğini, %11 'i oyma tekniğini, %13 'ü baskı tekniğini, %15 'i boyama tekniğini, %17 'si dikiş tekniğini, %30 'u aplike tekniğini, %32 'si ıslatarak şekil verme tekniğini, %35 'i hazır metallerle süsleme tekniğini kullanmaktadır.
Aynı ürünlerde kullanılan birleştirme teknikleri ise %9 ‘u zımba ile birleştirme, %15 ‘i yapıştırarak birleştirme, %22 'si elde birleştirme, %81 'i makinede birleştirme tekniği uygulanmıştır.
Tabloda görüldüğü gibi araştırmaya katılan ürünlerin süslemesinde en çok hazır metallerle süsleme, birleştirilmesinde ise en çok makinede birleştirme tekniği kullanıldığı görülmektedir.
Tablo 25. Ürün Bilgi Formunda Bulunan Dekoratif Deri Eşyalarda Kullanılan Desen Özelliğine İlişkin Bilgileri Gösteren Dağılım
Desen Özelliği f %
Geometrik bezeme 54 54 Bitkisel bezeme 22 22 Sembolik bezeme 15 15 N: 70
Tablo 25'de görüldüğü gibi araştırmaya katılan ürünlerin %15 'inde sembolik bezeme, %22 'sinde bitkisel bezeme, %54 'ünde geometrik bezeme bulunduğu görülmektedir.
Bu sonuca göre araştırmaya katılan ürünlerin çoğunluğunda geometrik bezeme özelliği olduğu gözlemlenmiştir.
Tablo 26. Ürün Bilgi Formunda Bulunan Dekoratif Deri Eşyalarda Kullanılan Renklere İlişkin Bilgileri Gösteren Dağılım
Kullanılan Renkler f % Siyah 35 35 Kahverengi 39 39 Sarı 12 12 Yeşil 11 11 Kırmızı 19 19 Bej 25 25 Mavi 11 11 Camel 18 18 Lame 13 13 Beyaz 20 20 Hardal rengi 1 1 Ebruli 1 1 Gri 4 4 Bordo 7 7 Mor 1 1 Pembe 7 7 Vişneçürüğü 3 3 Mürdüm 1 1 Lacivert 5 5 Turuncu 8 8 N: 70
Tablo 26'de görüldüğü gibi araştırmaya katılan ürünlerin %1 'i mor, %1 'imürdüm rengi, %1 'i hardal rengi, %1 'i ebruli, %3 'ü vişne çürüğü, %4 'ü gri, %5 'i lacivert, %7 'si bordo, %7 'si pembe, %8 'i turuncu, %11 'i yeşil, %11 'i mavi, %12 'si sarı, %13 'ü lame, %18 'i camel, %19 'u kırmızı, %20 'si beyaz, %25 'i bej, %35 'i siyah, %39 'u kahverengi olduğu görülmektedir.
İncelenen dekoratif deri eşyaların çoğunluğunun kahverengi ve siyah olduğu görülmektedir.
Siyah ve kahverengi derilerin diğer renklerle uyum içinde olması, küçük kusur ve hataları kapatması nedeni ile seçilmektedir.
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuç
Bu araştırmanın problem durumu; Ankara ili piyasalarında pazarlanan dekoratif deri eşyaları renk, çeşit, teknik, desen, sanat, kullanım yeri ve kalite açısından incelemektir.
Bu araştırmanın amacı; 2012-2013 yılı Ankara piyasalarında bulunan dekoratif deri eşyaları tür, teknik, desen, renk ve kompozisyon açısından incelemek, dekoratif deri eşyalar içinde deriyi tanımak amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda ise uzman görüşüne dayalı olarak hazırlanan anket formu ve ürün bilgi formu ile aşağıdaki sorulara cevap aranmaya çalışılmıştır. Dekoratif deri eşyalar içinde hangi ürünler bulunmaktadır? Dekoratif deri eşya yapımında hangi araç- gereçler kullanılmaktadır? Dekoratif deri eşya yapımında kullanılan teknikler nelerdir?
Bu araştırma, Ankara İli Piyasalarında Bulunan Dekoratif Deri Eşyaların üretimini incelemek, belgelemek, tanıtmak ve gelecek kuşaklara aktarmak, bu konuda yapılacak araştırmalara katkıda bulunmak ve kaynak oluşturmak açısından önem taşımaktadır.
Bu araştırma var olanı belgelemek amacıyla yapıldığı için tarama modeli betimsel bir araştırmadır.
Bu araştırmanın çalışma evrenini, Ankara il merkezinde faaliyet gösteren dekoratif deri eşya üretimi; satışı yapan atölye ve iş yerlerinde çalışan bireyler ve piyasada üretilen ürün çeşitleri oluşturmaktadır.
Araştırmanın örneklemini ise, Ankara il merkezinde dekoratif deri eşya üretimi ve satışı yapan atölye ve iş yerlerinde çalışan 15 usta ve 35 işçiden oluşan 50 kişi oluşturmaktadır.
Bu araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmanın amacı doğrultusunda literatür taraması ve uzman görüşüne dayalı olarak 22 sorudan oluşan bir anket hazırlanarak kullanılmıştır. Yine uzman
görüşüne dayanarak hazırlanan ürün bilgi formu ile de 70 adet ürün değerlendirilmiştir.
Verilerin toplanmasında Ankara il merkezlerinde ilgili kaynak taraması ve uzman görüşüne dayalı olarak anket ve ürün bilgi formu hazırlanmıştır. Örneklem grubuna yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak anket uygulanmıştır.
Verilerin analizinde Ankara il merkezinden dekoratif deri eşya üretimi ve satışı yapan 7 atölye ve piyasadan elde edilen 70 adet ürünün fotoğrafları bilgi formunda belirtilerek özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Anket ve ürün bilgi formundan elde edilen veriler SPSS 13.0 ( Statistical Package For Social Sciences) programına aktarılarak frekans (f) ve yüzde (%) dağılımları hesaplanmıştır. Elde edilen verilere göre tablolar hazırlanmış ve yorumları yapılmıştır.
Anket sonuçlarından elde edilen verilere göre ; Dekoratif deri eşya yapımıyla uğraşan bireylerin çoğunluğunun bu mesleği ekonomik nedenler doğrultusunda yaptığı, dekoratif eşya yapımında deri çeşidi olarak en çok kösele deriyi kullandıkları, iyi bir deride delik ve bıçak izi olmaması gerektiği, ankete katılan çoğu bireyin desenleri kendilerinin çizdiği ve kalıpları kendilerinin hazırladığı, ürünleri tüketici iteği doğrultusunda yaptıkları ve bu ürünleri yoğun olarak İç Anadolu Bölgesine pazarladıkları görülmektedir.
Ürün bilgi formundan elde edilen bilgilere göre; araştırmaya katılan bireylerin araçlarda en çok falçata, gereçlerde ise deri kullandığı, deri yüzey süsleme tekniklerinden ise en çok hazır metallerle süsleme , birleştirme de ise en çok makinede birleştirme tekniği, ürünlerde yoğun olarak geometrik bezeme özelliği, renklerde ise en çok kahverengi ve siyah kullanıldığı, bu renklerin diğer renklerle uyum içinde olmasına dikkat edildiği bunun nedeninin ise bu renklerin derideki küçük kusur ve hataları kapatması olduğu görülmektedir.
Öneriler
Bu araştırmada elde edilen bulgulara göre, ilgililere ve bu konuda yapılacak araştırmalara yön vermesi amacıyla aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir.
Yapılan araştırmalar ve gözlemlere dayanarak üretilen deri eşyaların gerek yurt içi gerekse yurt dışına ithalat ve ihracatının yapılması nedeni ile kaliteli olmasına dikkat edilmelidir. Yapılacak çalışmalar ülkemizin değerlerini, gelenek ve göreneklerini vb. özelliklerini yansıtacak şekilde dikkate alınarak geliştirilmelidir.
Özellikle turizm açısından taşınması daha kolay olan eşyaların ( biblo, vb.) üretimine ağırlık verilmeli ve deri günümüze uygun olarak kullanıma hazır hale getirilmelidir.
Yapılacak çalışmalarda özgünlüğün yanı sıra daha çok ülkemizin tarihini ve değerlerini yansıtacak çalışmalara ağırlık verilmelidir. Bu durum yurt içinde ve yurt dışında kültürümüzü yansıtması ve tanıtması açısından büyük bir öneme sahiptir.
Ayrıca araştırmalar sonucunda üretim yapan atölyelerin büyük çoğunluğunun desenleri kendilerinin çizdiği saptanmıştır. Bu durum ürünlere uygulanan desenlerin kalitesinin ve doğal olarak ta ürün kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü için üniversite ve atölyelerin ortak işbirliği yapması gerekmektedir.
Diğer bir sorun ise dekoratif deri eşya yapımında kullanılan süsleme tekniklerinden olan baskı tekniğinin birbirini tekrar eden nitelikte olmasıdır. Bu sorunun çözümü için yeni baskı çeşitlerinin yapılması gerekmektedir. Baskı çeşitlerinin yapımında ülkemizin tarihi değerleri ve önde gelen yerleri konu alınabilir ( Selimiye Camii, Kız Kulesi, Anıt Kabir, vb.).
KAYNAKÇA
Alparslan, E. (2001). Bazı Müzelerde Bulunan Deri Ürünlerin Özellikleri Üzerine Bir
Araştırma. Sanatta Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Altuntaş, Y. (1992). El Sanatlarının Dünü, Bugünü ve Sorunları. Kamu ve Özel
Kuruluşlara Orta Öğretimde; Üniversitelerde El Sanatlarına Yaklaşım ve Sorunları Sempozyumu Bildirileri. İzmir.
Ana Britannica. Genel Kültür Ansiklopedisi (1990). Ankara. Cilt. 2
Anonim. (1998) Etnografya Müzesi. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve
Müzeler Genel Müdürlüğü. Ankara. Dösim Basımevi.
Arlı, M. (1984). "El Sanatlarının Gerileme, Kaybolma ve Üretim Biçimlerinin Değişme Nedenleri İle Geliştirme ve Yaşatılmasına İlişkin Öneriler". I. Ulusal El Sanatları
Sempozyumu Bildirileri. İzmir.
Arlı, M. (1987). Kullandıkları Ham Maddeye Göre El Sanatlarının Sınıflandırılması. III.
Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirgeleri. Ankara. Kültür ve Turizm
Bakanlığı Milli Folklor Araştırmanı Dönem Yayınları. Cilt: V.
Arlı, M. (1984). El Sanatlarının Gerileme, Kaybolma ve Üretim Biçimlerin Değişme Nedenleri ile Geliştirilme ve Yaşatılmasına İlişkin Öneriler. II. Ulusal El
Sanatları Sempozyumu Bildirileri. İzmir.
Arseven, C. E. (1998). Sanat Ansiklopedisi. İstanbul. Cilt 4.
Bayram, S. (1998). İl Vakıflar Serisi Ankara. Ankara. T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını. Nurol Matbaacılık.
Barısta, H. (1998). Türk El Sanatları. Ankara.
Bilgin, N. (1997). Folklorik Yapma Bebekçilik. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
Cinköse, H. (19939. Deri Teknolojisi. Ankara Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara.
Erdem, A. (1984). Kamu Kuruluşlarındaki El Sanatları Çalışmaları Üzerine Düşünceler, II.
El Sanatları Sempozyumu Bildirileri. İzmir.
Gökçesu, Z. (2002). Deri Teknikleri. Yapa Yayınları. İstanbul
Gökçesu, Z. (1987). Ankara İlinde Dericilikle Uğraşan İşyerlerinde Kullanılan Teknikler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Kanbay, H. (1993). “Derinin Öyküsü” Art Dekor. Sayı 7. Ekim.
Karapaça, G. (2011). Ankara İli Piyasalarında Bulunan Dekoratif Deri Mekan
Aksesuarlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Katlı, T. (1998). İç Anadolu Bölgesi Etnografya Müzelerinde Bulunan Deri Ürünlerinin
Süsleme ve Kompozisyon Özellikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
Öncü, C. (1968). Dericilik Temel Bilgileri. Ankara.
Özdemir, M. ve YETİM F. (1997). "Günümüz Ekonomisinde Geleneksel El Sanatlarının Yeri ve Önemi". Türkiye El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar
Özdemir, M. (1995). Ankara İl Piyasalarında Bulunan Dekoratif Deri Ev ve Giyim
Aksesuarları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Özdemir, Yetim M. ve F. (1997). "Günümüz Ekonomisinde Geleneksel El Sanatlarının Yer ve Önemi". El Sanatlarının Toplumsal ve Ekonomik Boyutları Sempozyumu
Bildirileri. Ankara.
Öztürk, İ. (2003). Geleneksel Türk El Sanatlarına Giriş. İzmir.
Öztürk, İ.(1997). “Dünden Bugüne Türk El Sanatları”. Kültür ve Sanat Dergisi.?: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Parlak, T. (1989). Sanatın Doğası. Erzurum.
Rehber Ansiklopedisi. (1981) İstanbul. Cilt: 15.
Sakaoğlu, N. ve A. Nuri. (2002). Derinin Anadolu'da Bin Yıllık Öyküsü. İstanbul. Creative Yayıncılık.
Sanat Tarihi Ansiklopedisi. (1981). İstanbul. Cilt:1.
Sözen, M. (1983). Tarihsel Gelişimi İçinde Türk Sanatı. İstanbul. Emlak Bankası A.Ş.
Temel Britannica. Genel Kültür Ansiklopedisi (1970). İstanbul. Cilt 3.
Temel Britannica. Genel Kültür Ansiklopedisi (1992). İstanbul. Cilt 3.
Yıldız, N. S. (1993). Eski Çağda Deri Kullanımı ve Teknolojisi. İstanbul.
Yazıcıoğlu, Y. (1993). Türk El Dokusu Halılarının yurt Dışı Platformlarında Tanıtılması ve Tüketim Olanaklarının Araştırılması Üzerine Somut Öneriler. 6.
EKLER
EK -1 ANKET SORULARI
EK-1 Anket Soruları
ANKET FORMU
ANKARA İLİNDEKİ DEKORATİF DERİ EŞYA ÜRETİCİLERİNİN TASARIM ÜRETİM VE PAZARLAMA DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLİMESİ
Sayın Üretici,
Bu anket Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dekoratif Ürünler Eğitimi Bölümü Yüksek Lisans tezi için, bölgede dekoratif deri eşya üreticilerinin tasarım, üretim, tanıtım, pazarlama ve mesleki durumları hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Ankete vereceğiniz doğru ve tarafsız cevaplar araştırmaya önemli katkıda bulunacaktır. Vereceğiniz bilgiler araştırmada sayısal veriler için kullanılacaktır.
Yardımlarınız için teşekkür ederim.
1. Yaşınız? a. 20-25 b. 26-35 c. 36-45 d. 46-55 2. Cinsiyetiniz? a. Kadın b. Erkek 3. Medeni haliniz? a. Bekar b. Evli
4. Eğitim durumunuz nedir? a. İlkokul
b. Ortaokul c. Lise d. Üniversite
5. Kaç yıldır bu işle uğraşıyorsunuz? a. 5 yıldan az
b. 6-10 yıl arası c. 11-15 yıl arası d. 16 yıldan fazla
6. Atölyenizdeki ünvanınız nedir? a. Usta
b. Kalfa c. Çırak
7. Bu mesleği seçmenizdeki amaç nedir? a. Baba mesleği
b. Özel ilgi alanı c. Ekonomik nedenler
8. Dekoratif deri eşya yapımında kullandığınız deri çeşitleri nelerdir? a. Kösele
b. Vaketa c. Rugan d. Meşin e. Güderi
9. Sizce iyi bir deride olması gereken özellikler nelerdir? a. İyi tıraşlanmış olmalı
b. Yüzeyi düzgün olmalı c. Boyası dökülmemeli d. Delik ve bıçak izi olmamalı
10. Atölyenizde kaç eleman çalışmaktadır? a. 1-2 kişi
b. 3-5 kişi c. 6-10 kişi d. Daha fazla
11. Atölyenizde hangi makineler bulunmaktadır? a. Sanayi tipi makine
b. Pres makinesi c. Deri tıraş makinesi d. Kollu dikiş makinesi
12. Dekoratif deri eşya yapımında desenleri nereden seçiyorsunuz? a. Desen kitaplarından
b. Modelden
c. Kendim çiziyorum
13. Atölyenizde en fazla hangi deri eşya üretimi yapıyorsunuz? a. Tablo
b. Sehpa c. Mask d. Biblo
14. Atölyenizde kullandığınız kalıpları nereden elde ediyorsunuz? a. Hazır kalıp kullanıyoruz
b. Özel kalıplarımız var c. Kendimiz hazırlıyoruz
15. Dekoratif deri eşyaları hangi doğrultuda yapıyorsunuz? a. Kendi isteğim doğrultusunda
b. Tüketici isteği doğrultusunda
c. Hem kendi isteğim hem tüketici isteği doğrultusunda
16. Ürünleri yaparken teknolojiden yararlanıyor musunuz? a. Evet
17. Satışı yapılan ürünler hangi doğrultuda alınıyor? a. İhtiyaca göre
b. Moda akımına göre
18. Kendinizin geliştirdiği teknikler var mı? a. Evet
b. Hayır
19. Tüketicinin ürünlerde en çok aradığı özellik hangisidir? a. Modaya uygunluk
b. Kalite c. Estetik d. Kullanışlılık
20. Yaptığınız ürünleri en çok kimler alıyor? a. Turistler
b. Yöre halkı
c. El sanatları meraklıları
21. Ürünlerinizi en çok hangi bölgeye pazarlıyorsunuz? a. Akdeniz Bölgesi
b. Ege Bölgesi c. Marmara Bölgesi d. İç Anadolu Bölgesi
22. Aylık üretim miktarınız ne kadardır? a. 25-50
b. 50-75 c. 75-100 d. 100-125