Bilecik İlinde Sanayi, Tarım ve Gelişmişlik Durumu

Ülkemizde şehirleşme ve sanayileşmenin gelişmesini dengelemek maksatlı belli bölgelerde illeri kümelemek suretiyle alanlar oluşturulmuştur, çeşitli kalkınma amaçlı çalışmalar yapılmıştır. Bilecik’te bu kümelenmelerden Doğu Marmara bölgesinin içinde yer alan TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) kümesinde yer almaktadır.

Türkiye’de kümelenme faaliyetlerinin Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasıyla birlikte ülke genelinde ‘’planlı kalkınma modeli’’nin esas alınmasıyla

34

başlandığı söylenebilir. 1960’lı yıllardan itibaren uygulamaya konulan sanayi odaklı büyüme politikaları kapsamında sanayileşme ve şehirleşme amacıyla Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Küçük Sanayi Siteleri kurulmaya başlanmıştır. OSB’ler temel olarak, sanayileşmenin olumsuz etkilerinin belli ve sınırlı bir alana hapsederek düzenli şehirleşmenin sağlanması ve üretim faaliyetlerinin verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli olan çok sayıdaki kamu hizmetinin girişimcilere etkin şekilde ulaştırılması amacıyla kurulmuştur (BEBKA-Bursa, Eskişehir, Bilecik Kalkınma Ajansı: 2012).

Şekil 5: Bilecik İlinde En Fazla İstihdam Payına Sahip Olan Sektörler Kaynak: TR41 Bölgesi İlleri Kümelenme Analizleri, 2012

Şekil 5’te gösterildiği gibi istihdam oranları arasında oldukça düşük bir paya sahip olan tarım fonksiyonu, Tablo 19’da ki görünümünde, içerisinde ekilen tarım alanı bakımından düşük seyretmiştir. Bunda muhakkak ki arazinin genel olarak engebeli ve dağlık olması etkendir.

Şekil 5 incelendiğinde, Bilecik ilinde en fazla istihdam yaratan sektör Bursa ve Eskişehir illerine benzer şekilde imalat sanayi olarak karşımıza çıkmaktadır. İldeki çalışanların yarısından fazlası bu sektörde istihdam edilmektedir. İmalat sanayini inşaat sektörü ve eğitim sektörü ile gibi toptan ve perakende ticaret/motorlu kara taşıtların ve motosikletlerin onarımı sektörleri takip etmektedir. Bu dört sektördeki istihdam il geneli istihdamın %80’inden fazlasını oluşturmaktadır. Bölgede özellikle seramik ve toprak ürünlerine yönelik büyük ölçekli firmaların bulunması, son yıllarda da özellikle bina

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% İMALAT

İNŞAAT EĞİTİM TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK

35

(konaklama) ve demiryolu yapımına yönelik inşaat faaliyetlerinin artmış olması ilgili sektörlerin öncelikli sektörler olarak ortaya çıkmasını desteklemektedir (BEBKA, 2012:3).

Tablo 19: Tarım Alanları İstatistikleri (2007-2014)

Toplam alan Ekilen alan Nadas

TR Türkiye 239 430 535 157 885 872 41 076 182

TR4 Doğu Marmara 14 402 283 8 109 566 2 788 678

TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 9 718 002 5 605 832 2 461 902

TR411 Bursa 3 099 718 1 537 723 245 066

TR412 Es kişehir 5 800 670 3 558 857 2 100 708

TR413 Bilecik 817 615 509 252 116 128

TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) 4 684 281 2 503 734 326 776

TR421 Kocaeli 839 391 584 190 96 351

TR422 Sakarya 1 807 978 844 490 27 419

TR423 Düzce 744 909 107 044 -

TR424 Bolu 1 159 404 929 433 181 089

TARIM ALANLARI 2007-2014 İSTATİSTİKLERİ

Kaynak: DİE Resmi İnternet Sitesi, 2015

Şekil 6: Bilecik İlinde En Fazla İşletme Sayısına Sahip Olan Sektörler Kaynak: TR41 Bölgesi İlleri Kümelenme Analizleri, 2012

Şekil 6’da görüldüğü gibi Bilecik’te ana metal sanayi, madencilik ve taş ocakları faaliyetleri, metalik olmayan mineral ürün imalatı, kâğıt ve kâğıt ürünlerinin imalatı, tekstil ürünleri imalatı, elektrikli teçhizat imalatı, gıda ürünleri imalatı ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı gibi çok çeşitli sanayi ürünlerinin üretimleri yapılmaktadır.

0% 5% 10% 15% 20% 25%

İNŞAAT TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET İMALAT ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE İKLİMLENDİRME ÜRETİMİ…

DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ EĞİTİM FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ BİLGİ VE İŞLEM

36

Tablo 20: BEBKA ilçelerinin Kalkınma Endeksi Grupları

1.Grup 2.Grup 3.Grup 4.Grup 5.Grup 6.Grup

Nilüfer Gürs u İznik İnhisar Beylikova Keles Odunpazarı Orhangazi Osmaneli Orhaneli Sarıcakaya Harmancık Osmangazi Karacabey Söğüt Gölpazarı Günyüzü Seyitgazi Tepebaş ı Mus tafakemalpaşa Yenişehir Mihalıççık Mihalgazi Büyükorhan Yıldırım Mudanya Pazaryeri Alpu Yenipazar Han

Bilecik Merkez Çifteler Mahmudiye

Bozüyük Kes tel İnönü

Gemlik Sivrihisar

İnegöl

BEBKA İLÇE KALKINMA ENDEKSİ GRUPLARI

Kaynak: BEBKA İlçe Kalkınma Endeksi (2012)

İlçelerin sosyo-ekonomik durumunun belirlenmesi ve kalkınmanın farklı yönlerinin ele alınması için ilçe bazında üretilebilecek göstergelerle ilgili veri mevcudiyeti çalışması yapılmış, elde edilebilecek göstergeler belirlenmiştir. Göstergeler, nüfus, eğitim, sağlık, enerji ve çevre konularını ele alan 24 göstergeden oluşmaktadır. Tüm göstergeler, özellikle nüfusa yönelik kıyaslamaya izin vermek için genel olarak oranlar olarak elde edilmiştir (BEBKA, 2012:2). Tablo 20’de BEBKA içinde oluşturulan 6 ilçe grubunu görmekteyiz. Bilecik ilinden çalışma alanımız Merkez İlçe ve Bozüyük ilçeleri 1. Grup’ta görünmektedir.

Tablo 21: Bilecik İlçelerinin Gelişmişlik Sıralaması

39 İLÇE ARASINDA GELİŞM İŞLİK GELİŞM İŞLİK

GELİŞM İŞLİK SIRALAM ASI GRUBU ENDEKSİ

BOZÜYÜK _{7 1} 1.244 M ERKEZ 6 1 1.653 SÖĞÜT _{19 3} -0.131 OSM ANELİ _{18 3} -0.101 PAZARYERİ _{21 3} -0.372 GÖLPAZARI _{27 4} -1.091 İNHİSAR _{25 4} -0.908 YENİPAZAR _{34 5} -1.555

İLÇELERİN BAĞLI OLDUKLARI İL İÇİNDE GELİŞMİŞ LİK S IRALAMAS I İLÇE

Kaynak: BEBKA İlçe Kalkınma Endeksi (2012)

Tablo 21’de Bilecik ilçelerinin gelişmişlik sıra ve gruplarını görmekteyiz. Özellikle Merkez ve Bozüyük ilçelerinin 1. grupta yer aldığı dikkat çekicidir. Gelişmişlik sıralamalarının da peş peşe olduğu görülmektedir. DPT’nin ilçe bazında Türkiye genelinde yapmış olduğu 2004 tarihli çalışmada Bilecik Merkez İlçe Bozüyük’ün

37

gerisinde iken 2012 BEBKA İlçe Kalkınma Endeksi gelişmişlik sıralamasında Bozüyük’ü geride bırakmıştır. Gelişmişlik endeksi de Bozüyük’ten fazladır. 2012 yılında BEBKA tarafından yapılan çalışmada Bilecik’te Merkez ve Bozüyük İlçeleri ön plana çıkmaktadır. 39 ilçe arasından sıralama da Bozüyük ilçesi 7. sırayı, Merkez İlçe 6. sırayı almışlardır (Tablo 21).

Tablo 22: Bilecik İlçelerinin Nüfus ve Şehirleşme Sıralaması BİLECİK İLÇELERİNİN NÜFUS VE ŞEHİRLEŞME SIRALAMASI

İLÇE NÜFUS ARTIŞ HIZI (%0) ŞEHİR NÜFUS ARTIŞ ORANI KIRSAL NÜFUS ARTIŞ ORANI ŞEHİRLEŞME ORANI (%) TOPLAM OKURYAZARLIK ORANI (%) Merkez 21.58 31.49 -10.25 76.64 98.35 Bozüyük 3.37 10.55 -48.09 88.08 97.46 Gölpazarı -48.90 -50.27 -46.69 61.62 93.10 İnhisar -39.47 20.04 -70.89 35.59 93.17 Osmaneli -1.17 16.39 -37.92 68.26 96.44 Pazaryeri -10.60 12.07 -44.63 60.70 95.60 Söğüt -21.83 -16.63 -33.87 70.01 97.77 Yenipazar -42.28 -35.94 -45.06 30.53 92.16

Kaynak: BEBKA İlçe Kalkınma Endeksi (2012)

Bozüyük Şekil 5 ve Şekil 6’da yer alan sektörlerde faaliyette olan Organize Sanayi Bölgesi, Eski Sanayi Bölgesi, Yeni Sanayi Bölgesi ve Fabrikalar Bölgesi olmak üzere 4 büyük sanayi alanına sahiptir. Bu sanayi alanlarından Organize Sanayi Bölgesi bütünüyle kırsalda kalıp jandarma sorumluluk alanındadır. Bilecik Merkez ilçede ise 1. ve 2. Organize Sanayi Bölgeleri bulunmakta olup, kırsalda organize sanayi bölgesi bulunmamaktadır. Ayrıca Tablo 22’ye bakıldığında Bozüyük’ün kırsal nüfus artış hızının düşük, şehirleşme oranının Bilecik Merkez İlçeden fazla olduğu görülmektedir. Bu da Merkez İlçe kırsalının Bozüyük’te olduğu kadar sanayiden etkilenmemesi anlamına gelir.

Ayrıca Tablo 17’de de gösterildiği üzere kırsal nüfus ciddi oranda Merkez İlçe de fazladır. Bu veriler ışığında hem toplam olay, hem de kırsal nüfus fazlalığı ve sanayi alanlarının Bozüyük kırsalında ki kadar geniş alanı etkilememesi nedenlerine bağlı olarak daha sağlıklı bir kırsal suç çalışması yapılabilmesi açısından çalışma sahası Merkez İlçe seçilmiştir.

38