BİT alanındaki gelişimin etkilediği diğer alan siyaset ve demokrasidir.
Günümüzde, belirli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmeyi hedefleyen sosyal gruplar bulunmaktadır. Oluşan bu sosyal gruplar siyasette doğrudan ya da dolaylı olarak politikalarda belirleyici rol oynamakta ve siyaset gücünün kullanımı açısından katılımcılığa yönelinmesine fırsat vermektedir39. BİT’ler bu sosyal gruplara önemli fırsatlar sunmaktadır. Böylece, vatandaşlar siyaset ve demokraside BİT’lerin kendilerine verdiği etkili imkânları kullanarak seslerini duyurabilmekte ve politikaların şekillenmesinde daha güçlü bir şekilde rol alabilmektedirler. Bu durum meselenin vatandaş veya toplumsal gruplar tarafını yansıtmaktadır.
Aynı zamanda, siyasal aktörler de (siyasal partiler, siyasetçiler, adaylar vb.) BİT’lerin sunduğu imkânlardan siyasal süreçlerde yararlanmaktadır. “Siyasal aktörlerin belli ideolojik amaçlarını, politikalarını belli gruplara, kitlelere, ülkelere ya da bloklara kabul ettirmek ve gerektiğinde eyleme dönüştürmek, uygulamaya koymak üzere çeşitli iletişim, tür ve tekniklerin kullanımlarına siyasal iletişim”40 denilmektedir. Siyasal
37 Türedi, a.g.m., ss. 300-302.
38 Aytekin, a.g.m., s. 9.
39 Özen Özkan, Yeni İletişim Teknolojilerinin Siyasal Hayatta Uygulanması Ve Türkiye Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, s. 33.
40 Aysel Aziz, Siyasal İletişim, 5. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014, s. 3.
18
iletişim bağlamında, siyasal aktörler BİT’ler sayesinde en azından vatandaşlara ileti gönderme, ileti alma ve sonuç odaklı olarak mesajın takibini ve etkisini ölçme-değerlendirme fırsatı yakalamıştır.
Günümüzde, dünya genelinde tecrübe edilen toplumsal, ekonomik ve siyasal dönüşümün arka planında yer alan temel unsurlardan biri olan BİT’ler, parlamenter demokrasi üzerinde de etkisini göstermektedir. Öyle ki, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin parlamentolarında BİT’lerin kullanımı artış göstermektedir.
Ayrıca, uluslararası örgütler de BİT’lerin parlamentolarda kullanılmasını teşvik etmek için çalışmalar yürütmektedir. Kamu kurumları gibi, parlamentolar da BİT’lerin sağladığı imkânlardan yararlanmaktadır. Kamu kurumlarında ve politik süreçlerde BİT’lerin kullanılmasıyla oylama, katılım, demokrasi, çevrimiçi kampanya ve e-parlamento gibi olgular ortaya çıkmaya başlamıştır41.
BİT’ler ve özellikle internet, parlamentonun iç işleyişini daha etkin ve verimli kılacak bir araç olmanın yanı sıra, vatandaş ve parlamento ilişkilerini de dönüştüren bir güçtür42. Ayrıca, geleneksel medyaya kıyasla büyük avantajlara sahip olan internet, siyasi aktörlerin seçim kampanyalarına çeşitli katkılarda bulunmaktadır. İnternet, siyasi aktörlerin mesajlarını herhangi bir arabulucu veya filtreleme olmadan iletebilme yönüyle seçmenlerle doğrudan temas imkânı sunmaktadır. İnternet tabanlı araçlar, siyasi aktörlerin seçmen ve destekçilerinin hizmet ve politikalar hakkındaki görüşlerini aramalarına, siyasi aktörlerin çevrimiçi kamuoyu anketleri oluşturmasına, anlık geri bildirim almasına ve farklı seçmen gruplarına ulaşmasına olanak tanımaktadır. İnternet, diğer medya araçlarına göre daha ucuz olması sebebiyle siyasi aktörlerin kampanya faaliyetlerinin maliyetlerine de yardımcı olmaktadır. Ayrıca, BİT’ler ve internet, parti kampanyaları için farklı kanallar sunarak televizyon çağında açıkça görülen parti kampanyalarının merkezileşme eğilimine karşı koyabilmektedir43.
41 Mehmet Zahid Sobacı, “E-Parlamento: Kuram ve Uygulama”, E-Devlet: Kamu Yönetimi ve Teknoloji İlişkisinde Güncel Gelişmeler, Ed: Mehmet Zahid Sobacı & Mete Yıldız, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2012, ss. 154-155.
42 Sobacı, a.g.m., 2012 s. 157.
43 Mehmet Zahid Sobacı, Kadir Yasin Eryiğit & İbrahim Hatipoğlu, “The Net Effect of Social Media on Elections Results: The Case of Twitter in 2014 Turkish Local Elections”, Social Media and Local Goverments: Theory and Practice, Ed: Mehmet Zahid Sobacı, Switzerland:Springer International Publishing, 2016, s. 267.
19
Bununla birlikte, internet aracılığıyla web sitelerinde bir gün önce var olan mesajın bir gün sonra tamamıyla yok olması halkın internete olan güvenini azaltmaktadır. İnternet üzerinden mesajı veren kurum ya da kuruluş genel olarak bilinmekle birlikte mesajı kimin yazdığı bilinmeyebilmektedir. Web sitelerinin web site kırıcılar tarafından kırılabilmesi de web sitelerinin siyasal alanda kullanımına yönelik ayrı bir güvensizlik oluşturmaktadır. Ayrıca, BİT’lerde meydana gelen teknik arızalar ve bu arızalarla birlikte mesajların tam olarak iletilememesi durumları da internetin siyaset ve demokrasi alanında tam kapasite ile kullanımını engelleyecek olumsuz yanları olarak belirtilebilir44.
İnternetin siyasi aktörler tarafından kullanımına yönelik olumlu ve olumsuz bakış açılarının ötesinde, dünyada ve özellikle sanayi sonrası toplumlarda internetin siyasi kampanyaların ayrılmaz bir parçası haline geldiği görülmektedir45. Seçim kampanyalarında internet, özellikle seçmenlerin katılımına ve aktif yurttaşlık ile siyasi alanda etkin bilgiye ulaşmasına yardımcı olmaktadır. İnteraktif özelliği ile seçmenlerin ihtiyaçlarının ne olduğunun anlaşılmasını ve bu ihtiyaçlara yönelik gerekli düzenlemeler yapılmasını sağlamaktadır46. BİT’ler sanallaştırıcı özelliği sayesinde bireylerin kamu görevlilerine ulaşımının önündeki psikolojik sınırları kaldırmada önemli bir rol oynayabilmektedir47.
Ayrıca, BİT’ler aracılığıyla yapılan çalışmalarla, bireylerin seçim zamanlarında hangi siyasi partiye ya da parti adayına oy vereceklerini belirlemek artık daha kolay hale gelmektedir. Aynı zamanda, BİT toplumdaki farklı düşünce ve görüşleri ortaya çıkaran ve saydam hale getiren bir araç olarak ön plana çıkmaktadır. BİT sayesinde farklı kültürlerden, farklı dillerden ve farklı etnik yapılardan gelen bireyler, birbirleriyle olan iletişimlerinde hiçbir görüşün ve düşüncenin kısıtlanmadığı bir alana sahip olmaktadır. Bu durumlar göz önüne alındığında, siyasete hiç ilgi duymayanların dahi
44 Aziz, a.g.e., s. 82.
45 Mine Yeniçeri Alemdar & Nahit Erdem Köker, “Siyasi Partilerin 2007-2011 Türkiye Genel Seçimlerinde Web Sitesi Kullanımı ve Karşılaştırmalı Analizi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:
31, 2011, s. 237.
46 Julian Bowers Brown & Barrie Gunter, “Use of The Web During The 2001 General Election, Aslib Proceeding”, Political Parties, Vol: 54, Number: 3, 2002, s. 169.
47 Hakan Yerlikaya, Kamu Politikalarının Oluşturulmasında Katılımcılık ve Bilgi ve İletişim Teknolojileri, (Uzmanlık Tezi), Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayını, 2015, s. 37.
20
siyasete ilgi duymaları gerçekleşmekte, siyasal katılımın artması ve demokrasinin daha da gelişmesi sağlanmaktadır48.