Kamu yönetimi, toplumun gereksinimlerine cevap vermek ve üstlendiği görevleri etkin bir şekilde uygulamak esasını benimsemiştir. Bu yüzden kamu yönetimi değişen koşullara ayak uydurmak ve hizmet esasını etkin bir şekilde yerine getirmek zorundadır. Bu doğrultuda sosyal, kültürel ekonomik ve teknolojik değişimler hizmetlerin etkin yapılmasına olanak veren yönetim kavramlarını ortaya çıkarılmıştır.
Bu yöntemlerle kamu kesimi sınırları daraltılarak adalet, güvenlik ve savunma fonksiyonları olarak çağdaş devlete geçiş sağlanmaktadır. Böylece, birey ve vatandaşa hizmet ön plana çıkmaktadır.
Türkiye’de merkeziyetçi ve hantal yapı ortadan kaldırılmadıkça birçok sorunla karşı karşıya kalınacaktır. Bu sorunların daha önceden aşılamaması teknolojik altyapının yetersizliği ve mevcut siyasi iradenin gösterilememesinden kaynaklanmıştır.
Bu gecikmeyle mevcut yönetim halkına çağdaş hizmet sunamamıştır. Bu bağlamda, devlet yapısı (hükümet yapısı, siyasi kadrolaşma, giderek büyüyen kamu teşkilatı) aşırı derecede büyümüştür. Böylece her şeyin devlet tarafından yapılması anlayışı yerleşmiş, çağdaş düzenleyici devlet anlayışından uzaklaşılmıştır.
Kamu hizmetlerinin vergi toplamak için kullandığı bütçe kaynakları ile finanse edilmesi arasında, fayda-maliyet analizi kurulamamakta, bu düşünceyle devamlı bu maliyetler ve teşkilatlar genişlemektedir. Genişleyen teşkilatlar iyi planlanıp denetlenmediğinden kendi kendine hizmette bile zorlanan bir devlet yapısı ortaya çıkmaktadır. Çünkü her genişleyen teşkilatı da denetleyen bir teşkilat kurulmakta ve bu düzen böyle devam etmektedir. Sonuçta her hizmetin başka birimlerde tekrarlanması kamu hizmetlerinde yavaşlamaya, etkinliğin azalmasına ve bürokratik işlemlerin artmasına neden olmaktadır.
Küresel gelişmelerle beraber uluslararası ilişkilerin artması ve Avrupa Birliği üyeliği çalışmaları kamu yapısının uluslararası standartlara uygun hale gelmesini
gerektirmektedir. Sonuç olarak Türkiye’de, kamu yönetimini yeniden yapılandırarak ve bilgi iletişim teknolojisinden yararlanılarak devlet teşkilatını uluslararası standartlara çekmek zorundadır. (İnce, 2001: 2-5)
3.1.1.Bilgi Toplumunu Doğuran Nedenler ve Ulaşılacak Amaçlar
Bilgi toplumu insanların her saniye daha çok artan ihtiyaç ve beklentilerinin eseridir. Küreselleşme gibi kavramlar artık mevcut durumun topluma bir fayda sağlayamaması ve bundan devletlerin de etkilenmesi sonucu ortaya çıkmış bir tablodur.
Bilgi toplumunun ekonominin gelişmesi, rekabetçiliğin arttırılması, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, istihdamın arttırılması, rekabetçi bir piyasanın oluşması, şeffaf ve etkin bir kamu hizmet ağı, bölgesel gelişme ve Avrupa Birliği’ne uyum gibi faydalar sağlayacağı görülmektedir.
3.1.1.1-Nedenler:
Küreselleşme: Günümüzde hizmetlerin ve ürünlerin üretimi, pazarları, dağıtımı küreselleşmiştir. Küreselleşen dünyada küreselleşme ekonomik, sosyal ve kültürel olarak kendine yer bulmuştur. Ekonomik küreselleşme;
Ülkeler arasında duvarların kalkması, üretim ve pazarlama süreçlerinin dünya pazarlarını esas alarak yeniden örgütlenmesi, malların, hizmetlerin, insanların ve paranın ülkeler arasında kolayca ve engelle karşılaşmadan dolaşılabilir hale gelmesi, ekonomik yapıların serbest piyasacı bir mantıkla yeniden düzenlenmesi sürecidir. Siyasal anlamda küreselleşme, ulusal-devletin gücünün ve öneminin aşınması, egemenlik ve bağımsızlık kavramlarının içerik değiştirmesi, demokrasi ve insan hakları kavramlarının öne çıkması, ülkelerin iç politikalarına dış ülkelerin ve uluslar arası kuruluşların daha kolay müdahale edebilir hale gelmesini ifade etmektedir(2.U.İ.K-Uluslar Arası İktisat Kongresi, 2008: 5).
Küreselleşme bütün insanoğlunun hayatını değiştirmiş ve değiştirmeye de devam etmektedir. Küreselleşmeyle beraber insanoğlu oturduğu yerden alışveriş yapabilir, mallarını satabilir, dünyanın öbür ucundaki olaylardan ve gelişmelerden haberdar olabilir, dış dünyada ki piyasalar hakkında bilgi edinebilir ve sahip olduğu kaynakları daha verimli bir şekilde değerlendirebilmektedir. İnsanoğlundaki bu değişim yeryüzünde yepyeni bir oluşuma sebebiyet vermektedir. Kamusal yapılarda bu değişime ayak uydurmak zorundadır.
Bilgi Yoğunluğu: Etkili üretimin ve hizmetin bilginin kalitesiyle ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Artık bilgi gücü kabul görmekte, çalışanların çoğu bilgi çalışanı olarak
görev yapmaktadır. Yeni oluşum içinde bilginin kullanılıp geliştirilmesi ve tekrar kullanılması firmalar için çok büyük önem taşımakta hatta var oluş nedenleri haline gelmektedir. Bilginin özellikli olması firmalara diğer rakip firmalar karşında üstünlük sağlamaktadır.
İnsanlar arasında sınırsız bir şekilde bilgi alışverişi ve bilgi üretimi doğmaktadır.
Bu değişim insanların beklenti ve ihtiyaçlarının da değiştiği sonucunu çıkarmaktadır.
Birbiri ile bağlantılı bir şekilde ilerleyen insan ve çevre karşılıklı beklentiler içinde bilgiye dayalı bir yaşam biçimini ortaya çıkarmıştır. İnsanlarım temel ihtiyaçları içinde bilgide bir temel ihtiyaç haline dönüşmüş bu da tüm dünya sistemini değiştirmiştir.
Ağlar: İnternet gibi ağların dünya çapında gelişmesi, ürün ve hizmetlerin bilgisayar üzerinde geliştirilmesine ve dağıtılmasına neden olmuştur. Ticaret ve her türlü parasal işlemlerde İnternet üzerinden sağlanmaktadır. İnsanoğlu için zamanda ve mekân da tasarruf yolunu açan internet ve ağlar hayatın vazgeçilmez gereksinimleri haline gelmiştir. Bu değişimden insanlar, firmalar ve kamusal yapılarda etkilenerek bu oluşumun bir parçası haline gelmişlerdir. Artık tüm insan gereksinimleri internet yoluyla sağlanır durumu gelmiştir. Bunun sonucunda devletin de bu koşullara ayak uydurup, denetimini ve gücünü teknolojide de göstermelidir.
3.1.1.2-Ulaşılacak Amaçlar:
Ekonomik gelişme ve rekabetçiliğin arttırılması: Bilgi ve iletişim teknolojine geçilmesi ile birlikte ekonomi de ve piyasalarda her açıdan değişiklik göstermiştir. Artık firmaların pazara giriş-çıkışları, satış hizmetleri, satış sonrası hizmetler, ar-ge çalışmaları, üretim aşamaları ve ürün tefariği, tasarım, dağıtım gibi faaliyetler değişime uğramıştır. Artık firmalar bu faaliyetlerini insanların talep ve beklentilerine göre düzenlemek zorunda bırakılmışlardır. Çünkü küresel dünya ile birlikte firmalar arası rekabet ve piyasa hâkimiyeti ön plana çıkmıştır. Gelişen ve gelişmeye devam edecek olan teknolojiden en iyi şekilde yararlanılması, firmaları rekabetin dışına itemeyecek ve güçlü duruma getirilebilecektir.
Yaşam kalitesinin yükseltilmesi: Bilgi ve iletişim teknolojine geçilmesindeki önemli bir neden de toplumsal refahı ve toplumun yaşam kalitesini yükseltmektir. Bu bağlam da toplumun, özel sektörün ve kamunun ekonomik ve sosyal standartlarının yükseltilmesi için bilgi ve iletişim teknolojisinden en iyi şekilde faydalanmak gerekmektedir.
İstihdamın artırılması: Bilgi toplumuna geçişle birlikte istihdam koşulları da değişime uğrayacaktır. Bilgi ekonomisi ile birlikte bilgisayar ve internet teknolojisi ön plana çıkacak bununla birlikte ofis dışı çalışma gibi yeni iş sahaları ve meslekler ortaya
çıkacaktır. Bilgi ekonomisinin etkisi özel sektör ve kamusal alanlara da yansıyacak böyle yeni iş alanlar ve istihdam ihtiyacı artacaktır.
Rekabetçi bilgi ve iletişim teknolojileri piyasasının oluşumu: Bilgi ve iletişim teknolojinin gelişmesi ile firmalara arası üretim ve hizmet maliyetleri düşecek bunun sonucu olarak rekabetçi piyasalar oluşacaktır. Çünkü bilgi iletişim teknoloji firmalara her ürünün ve hizmetin en kalitelisini, en uygun maliyetlisini üretme zorunluluğu getirecektir. Bu sayede firmaların kendilerini bulacağı rekabetçi piyasaları kanunlara nezdinde kontrol etme bu rekabeti bozucu etkenleri ortadan kaldıracak düzenlemelere gidilmesi zorunlu olacaktır.
Şeffaf ve etkin kamu yönetiminin oluşturulması, kamu hizmetleri sunumunun iyileştirilmesi: Kamu yönetiminin şeffaf ve etkin bir yapıya konuşması için geleneksel yapıdan uzaklaşması gerekmektedir. Bunun içinde bilgisayar ve internet, bilişim teknolojisinden en etkili ve verimli bir şekilde faydalanması gerekmektedir. Kamusal yapılar arasında bilgi ve iletişim paylaşımını en iyi şekilde sağlanmalıdır. E-devlet projelerinden en verimli şekilde faydalanmalı vatandaşına kamu hizmetlerini elektronik ortamda sunarak iş dünyası, vatandaş ve kamusal yapılar arasındaki bağı ve bilgi iletişim odaklı hizmet sunumunu en sağlıklı şekilde hayata geçirmeli ve daha ileriye taşıyacak projeleri hayata geçirmelidir.
Bölgesel gelişmenin sağlanması: Bilgi ve iletişim teknoloji bölgesel arası farkları da azaltmak adına önemli faydalar sağlamaktadır. Bilgisayar ve internet teknoloji sayesinde bilgi paylaşımı her bölgeye ulaşmakta böylece kırsal kesim ile gelişmiş kesimler arasında bilgi eksikliği ya da bilgi farkları ortadan kalkmaktadır.
Avrupa Birliği’ne uyum: Ülkemizin Avrupa birliği serüveninde Avrupa Birliği ile arasında bilgi ve uyum sorunu adına bilgi ve iletişim teknolojilerinden en iyi şekilde faydalanarak ileri için oluşabilecek farkları ya da sorunları ortadan kaldırmaya yönelik proje ve çalışmalara başlanabilir.(DPT, 2005: 1-5)
3.2.GELİŞEN BİLGİ VE TEKNOLOJİNİN TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA