BEYŞEHİR GÖLÜ SU SEVİYESİNDEKİ DEĞİŞİMLER

Beyşehir Gölü su seviyesindeki değişimler incelendiğinde, iklim şartlarının ve küresel ısınmanın etkisiyle aynı zamanda gölün seviyesinin düşmesine en çok etki eden beşeri faktörlerin etkisiyle geçmişten bugüne göl seviyesinde bir düşüş gözlenmektedir. Göldeki su seviyesindeki düşüşte insan faktörü en büyük faktördür. Çünkü göl sularının Çarşamba Kanalı yoluyla Konya Ovasına aktarılması Göl çevresindeki köy ve ilçelerin küçük derelerle gölden su çekmesi, tarımda sulama amacıyla gölden su çekilmesi, Beyşehir İlçesi içme suyunu gölden karşılaması, Göle yakın Köylerde yasal ve yasal olmayan kuyular açılarak yer altı su seviyesinin düşürülmesi, gölden doğrudan su azalmasına sebep olmaktadır. Bunların dışında Göle kaynaklık eden akarsu ağlarına bent ve barajlar yaparak gölün beslenme kaynaklarını azaltmaktadırlar. Bütün bu sebeplerden dolayı göl seviyesinde bir düşüş ve sığlaşma meydana gelmektedir. Aşağıda yer alan 1975 ve 2018 yılları arasındaki Beyşehir Gölü uydu görüntüleri yukarıda bahsedilen seviye düşüşüne örnek teşkil etmektedir. 1975 yılında teknolojinin azlığı ve tarımda makineleşmenin az olmasından dolayı ve nüfusun bugünkü kadar kalabalık olmamasından dolayı gölden su çekimi daha az olmaktadır. Aynı zamanda iklim şartları incelendiğinde yağmur ve kar yağışlarının daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Küresel ısınma bugünkü kadar etkili olmadığı için hem doğal hem de beşeri yönden göl için daha olumlu şartların olduğu tespit edilmektedir. Özellikle tarımda makineleşmenin artmasıyla birlikte sulu tarım arazileri artırılmış bu da suya olan ihtiyaçtan dolayı gölden su çekiminin artmasına sebep olmuştur (Şekil 53).

104

Şekil 54: 1975-2018 Beyşehir Gölü Uydu Görüntülerine Göre Göl Sığlaşmasını Gösteren Bir Uydu Görüntüsü

Göl sularının artıp gölün tam kendini toparlayacağı mevsimlerde gölden su çekimi hızlanmaktadır. Özellikle mayıs ayından ağustos ayının sonuna kadar gölden

105

çok fazla su salımı olmakta ve gölden, beslendiği kaynaklardan fazla su çekimi olduğu için göldeki su seviyesi çok düşmektedir. Akarsu drenaj ağlarının barajlarla kesilmesi veya tarımsal amaçlı köylerde tarımsal alanlara yönlendirilmesi gölü besleyen kaynakların azalmasına sebep olmaktadır. Bu sebeplerden dolayı göle giren su miktarı gölden çıkan su miktarından az olmakta ve göl tamamen atmosferik yağışlara yani meteorolojik sulara kalıyor.

Yaz aylarında da karasal iklim şartları olan ve yaz ayları çok sıcak olmasından dolayı meteorolojik koşullarda buharlaşma yoluyla su kaybına sebep olarak gölün daha fazla çekilmesine sebep oluyor. Özellikle son yıllarda küresel ısınmaya bağlı olarak artan sıcaklıklar, tarımsal arazilerin sulama ihtiyacını artırdığı için gölden su çekimi de artmaktadır. Buharlaşmanın da artmasıyla göl suları 2018 yılında aşırı derece çekilmiştir. Ayrıca göle yakın olan köy ve mahallelerde özellikle gölün doğu, kuzey doğu ve güney doğu kıyılarında tarımsal amaçlı gölden su çekimi yapılmaktadır ve aynı zamanda kuyulardan sulama faaliyetleri devam etmektedir. Yapılan bu faaliyetlerde göl sularının çekilmesinde etkin rol oynamaktadır. Bunun için hem Konya Büyük Şehir Belediyesi hem de Isparta Belediyesi önlemler almalıdır. Çünkü Beyşehir Gölü hem Konya hem de Isparta il sınırları içinde yer almaktadır.

Göl seviyesinde önemli ölçüde değişiklik vardır. Bu değişimin nedenlerine bakacak olursak; Son 20-30 yıldır dünya genelinde meydana gelen iklimsel değişmeler, küresel ısınma nedeniyle aşırı buharlaşmanın oluşması, doğu ak deniz havzasında meydana gelen yağışlarda özellikle kış yağışlarındaki azalmalar, yazında yükselen sıcaklıkla artan buharlaşma göl seviyesindeki değişmeyi de beraberinde getirmiştir. Fakat göl seviyesindeki alçalmanın tek sorumlusu iklim değişiklikleri değildir. İklimsel sebeplerden fazla beşeri faktörler etkili olmaktadır (Şekil 55).

106

Şekil 55: 2014 Yılı Beyşehir Gölünden Bir Görünüm

Şekil 56: 2015 yılında Beyşehir Gölü su seviyesi 2018 yılına göre oldukça yüksek ve fotoğraflarda bu durum net olarak görülmektedir. Bu fotoğraf Vuslat Park içinde Sevgi Adası olarak adlandırılan alandan çekilmiştir.

107

Şekil 57: 2018 Yılı Beyşehir Gölünden Bir Görünüm

Beyşehir Gölü güney batısında Kurucuova Mahallesi yakınlarında gölde 250-300 metre su çekilmesi görülmektedir. Bu çekilmenin ardından bir bataklık alanı oluşmuş ve sazlıklar ortaya çıkmıştır. Sazlıkların büyük bölümünde suyun çekilerek kara halini almasından dolayı kuruma meydana gelmiştir. Bu durum burada yaşayan balık, ördek, meke ve diğer balıkçıl türler gibi suda yaşayan canlı türlerinin daha iç bölgelere doğru çekilmesine neden olmuştur (Şekil 59).

İç bölgeleri de sazlıklar ve yosunlar kapladığı için canlı hayatını olumsuz etkilemiştir. İlkbahar aylarında su seviyesi yol kenarındaki kıyı çizgisine kadar ulaşmakta iken iklim değişiklikleri ve özelliklede beşeri faktörlerin etkisiyle göldeki su seviyesinin çok fazla düşmesinde etkili olmuştur. Fotoğraflarda da görüldüğü üzere ağacın bulunduğu alan önceden adayken şuanda kara parçası halini almıştır. Bunun nedeni iklimdeki kuraklaşma ve bunun yanında buradaki beşeri faktörlerin çok etkili olmasıdır. Tarımsal amaçlı su kullanımı Konya Ovası’na suyun kanalize edilmesi ve kurak alanların yeşillendirilmesi amacıyla Beyşehir Gölü’nden aşırı derecede su çekilmesidir. Hem yağışların az olması hem buharlaşmanın artması hem de insanlar

108

tarafından fazla su çekimi yapılması böyle bir manzarayı ortaya çıkarmaktadır (Şekil 59).

Şekil 58: Beyşehir Kurucuova yolu üzerindeki bu alanda ilkbahar ayında su seviyesi yol kenarına kadar uzanırken ve fotoğrafta görünen ağaçlar su içinde yer alırken bugün ekim ayı itibariyle tarımsal sulamadaki aşırı kullanım ve Konya Ovasına belirlenen kotadan fazla su gönderilmesiyle su seviyesi ortalama 300-400 m çekilmiştir ve ağaçların bulunduğu alan kara parçası haline gelmiştir.

Şekil 59: Beyşehir Kurucuova yolu üzerindeki bu alanda 2015 yılında yapılan gezi ve gözlemlerde su seviyesi hayvanların otladığı alana kadar gelirken bugün

109