Mastropieri, veScruggs (1990)bellek destekleyicileriöğrenilecek kapsam içinde doğal olarak bulunmayan ilişkileri, çağrışımları meydana getirerek kodlamaya yardım eden stratejiler olarak tanımlamışlardır. Bellek destekleyici stratejiler aralarında anlamsal ilişkilerin olmadığı fakat benzer veya farklı özelliklere sahip öğeleri bir araya getiren yapay ilişki ağıdır.Yanibellek destekleyiciler, öğrenilecek bilgiyi daha anlamlı hale getirerek öğrenilenin hatırlanmasını kolaylaştırmaktadır.
Bellek destekleyici stratejiler hafızayı kuvvetlendiren, hatırlamayı kolaylaştıran hafızaya yardımcı yöntemlerdir (Bourne, Dominowski, Loftus ve Healy, 1986).Bu durumla alakalı olarak Swedavd. (2000) bellek destekleyicileri görsel ve sesle ilgiliipuçlarıyoluylaön bilgi ileyeni bilgiyibirbirine bağlayan belleğe yönelik biröğretim stratejisi olarak ifade etmişlerdir.
Bellek destekleyiciler bilinmeyen bilgiler ile daha önce var olan bilgiler arasında bağ kurarak öğrenilen bilgilerin daha kolay hatırlanmasını sağlarlar (Sünbül vd., 2004). Yani bellek destekleyicileryeni bilgiyi bilindik olan bir şeyle ilişkilendirerek öğrenme faaliyetinin daha etkili olmasını sağlar. Bellek destekleyicileri iki farklı ipin birbirine bağlandığı düğüm noktası olarak da ifade edebiliriz (Bkz. Şekil–2.3).
Varolan Bilgiler Bellek Destekleyiciler
Yeni Bilgiler
Şekil- 2.3. Varolan Bilgiler İle Yeni Bilgiler Arasında Düğüm Görevi Gören Bellek
Destekleyiciler
Mantık olarak öğrencileri tatmin edecek şekilde bağlantılı olmayan kuralları hatırlatmada bellek destekleyicilerin çok etkili bir rolü vardır. Omrod (1990) ve Bower (2007) konuile alakalı olarak bellek destekleyicileri öğrenilmesi ve hatırlanması zor olan bir çok bilginin kolaylıkla geri getirilmesini sağlayan araçlar olarak tarif etmişlerdir. Bir başka ifade ile bellek destekleyici stratejiler öğrenilmiş olan bilgilerin hatırlanmasında çağrı cihazı görevi görmektedir.
Bellek destekleyici stratejiler öğrenme faaliyetini kolaylaştırdığı için öğrenilen bilgi oranı da fazlalaşmaktadır (Levin ve Pressley, 1985; Thomas ve Wang,1996). Arends (1997) bellek destekleyici stratejilerin bireye yeni öğrendiği bilgiler için kolaylıkla şema oluşturmasına yardımcı olduğunu belirtmiştir.Bu süreçte de
bireylerinanalitik düşünme, muhakeme yapma ve aynı zamanda bilgilerin uzun süreli belleğe aktarılmasında çok etkili olan problem çözme becerileri gelişmektedir (Marschark ve Hunt, 1989; Levin vd., 1990). Bu anlamda da Eysenck ve Keane (1995) çok derin düşünme becerisi olmayan öğrencilerde bile bellek destekleyici stratejilerin derin düşünmeyi sağladığını vurgulamışlardır. Sonuç olarak bellek destekleyiciler hangi şekilde ifade edilir ise edilsin stratejilerin amacı yeni bilgilerin belleğe giriş sürecine yardımcı olmaktır (Zimbardo, Johnson veWeber, 2006).
Bellek destekleyiciler öğrenenler için bir yapay hafıza görevi görmez aksine öğrencilere öğrenme sürecinde özellikle uzun yada karmaşık materyalleri düzenlemedebaston görevi görür. Bu yüzden öğrenme gibi karmaşık bir süreçte bellek destekleyicilerin basit, yalın ve öğrenciye anlamlı gelecek şekildemantıklı olmalıdır. Bu durumla alakalı olarak Lehsin, Pollock ve Regeluth (1992) bilgi ne kadar anlamlı olursa olsun, yapılan kodlama öğrenciye mantıklı gelmez ise bilginin kalıcılığının ve hatırlanmasının sağlanamayacağını ifade etmişlerdir. Dolayısıyla bellek destekleyici stratejilerin mantıklı bir şekildesembolleştirilmesi önemlidir (Woofolk, 1993).
Senemoğlu(2007) bellek destekleyiciler ile yapılan sembolleştirmeleri yada kodlamaları iki aşamada ele almıştır. Bunlardan birincisi imajlarla yapılan kodlamalar, ikincisi ise sözel sembollerle yapılan kodlamalardır.İmajlarla yapılan kodlamalarda öğrenilecek olan bilgilerle alakalı olan,gereksiz ve konu dışı olmayan canlı ve kolay bir zihinsel resim çizilerek bu resim öğrenilecek olan bilgiler ile ilişkilendirilir(Senemoğlu,2007). Sözel sembollerle yapılan kodlamalarda ise yeni öğrenilecek olan bilgiler daha öncedenöğrenilmiş olan sözel bilgiler ile anlamlı bağlar oluşturularak ilişkilendirilir (Açıkgöz, 2003; Senemoğlu, 2007).
Bellek destekleyiciler yeni yapılan bir inşaatın temelindeki betonların kalitesi kadarönem arz etmektedir. Yani bir binanın temelindeki beton ne kadar kaliteli olursa binada o derecede sağlam olur. Aynı şekilde yeni bilgilerin girdi sürecinde kullanılan bellek destekleyici stratejiler ne kadar anlamlı olursa öğrenilen bilgilerin
sağlamlığı da o derece fazla olur.Onun için kullanılan bellek destekleyicilerin basit, yalın ve mantıklı olmasına dikkat edilmelidir.
Er (1999) bellek destekleyici stratejilerin bilgileri somutlaştırması, öğrenilecek olan bilgiler ile somut nesneler arasında ilişki kurması ve somut nesnelere ait görsel imgelerin sözel öğelerin hatırlanmasında kolaylaştırıcı bir unsur yaratması açısından önemli olduğunu ifade etmiştir.
İlişkilendirme sürecinde her yeni bilgi için anlamlı bellek destekleyici stratejiler geliştirmek önemlidir.Bu yüzden bellek destekleyiciler oluşturulur iken mantıklı ilişkilendirmeye önem verilmeli , hayal gücü sonuna kadar kullanılmalı ve oluşturulacak olan bellek destekleyicilerin düzen ve yapısınadikkat edilmelidir(Buzan ve Keane,1996; Er 1999; Açıkgöz, 2003). Bu özellikler dikkate alındığında ve anlamlı ilişkilendirmeler kurulduğunda öğrencilerin anlama testlerinden oldukça yüksek notlar aldıkları saptanmıştır (MastropieriveScruggs, 1998; Sener,2005; Heather vd,2009; Siriganjanavong, 2012)
Higbee(1996), Gllyn,Koballa ve Coleman, (2003)bellek destekleyicilerin oluşturulmasında temel olan başlıca 5 maddenin göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulamışlardır. Bunlar;
a. Anlamlılık (Bellek destekleyicilerin nerede kullanılacağının açıklanması) b. Örgütlenmişlik (Kullanıma dairörnekler verilmesi)
c. İlişkiler kurma (Öğrencilerin ihtiyaç duydukları zaman bellek destekleyicileri kullanmaları konusunda teşvik edilmesi ve bilgiler arasında bağ kurulması) d. Zihinde canlandırma (Öğrencilere kendi kendilerine uygun bellek
destekleyicileri nasıl oluşturacaklarının gösterilmesi)
e. Dikkat (Öğrencilerin oluşturduklarıbellek destekleyicilere yönelik geri bildirim verilmesi) şeklindedir.
Çağdaş eğitim anlayışında bilgileri öğrencilere hazır vermek yerine öğrencilere bilgileri nasıl öğreneceklerini öğretmek gerektiği vardır (Fidan ve Erden,1998). Yani öğrenci piyon değil kaynak öğrenci konumunda olmalıdır (deCharms,1985; Akt.
Açıkgöz,2003). Dolayısıylayukarıda belirtilmiş olan 5 maddenin öğrencilere iyi bir şekilde öğretilmesi durumunda öğrencilerin derse karşı olan ilgileride artaracaktır (Gllyn, Koballa ve Coleman, 2003).