C.) Ekonomik Hayat
6. Belgelerde Geçen Bazı Eşyaların Fiyatları
Belgelerde her mal ve eşyanın fiyatı verilmemektedir. Ancak bazı eşyalar ve malların fiyatı verilmiştir. İşte incelememiz kapsamında dönemin Seydişehir’de bazı eşyaların ve malların fiyat listesi aşağıdadır.
Re's merkeb 300 kuruş
Mecid ve bir aded entari 50 kuruş Beş kat beyaz kumaş 50 kuruş
Bir araba saman 50 kuruş
Bir çift araba-ı omurgalı 30 kuruş İki aded Saban demiri 60 kuruş Bir Köhne yay sefer takımı 5 kuruş
Bir çift kıl çuval 25 kuruş
59
6 aded kıyma bıçağı 12 kuruş Bir aded bel bıçağı 30 kuruş Bir aded düşeme çulu 30 kuruş
20 pul hateb 40 kuruş
5 kile bulgur 25 kuruş
3 kile eşhure 12 kuruş
İkikile afyon 8 kuruş
5 aded serçe çulmek 15 kuruş
1 aded küp 8 kuruş
1 aded hamam tası gümüş yüzük 12 kuruş
1 aded merkeb çakı 5 kuruş
1 aded şamdan 15 kuruşa
Toplam (Cem’an) 792 kuruş
2 aded arı kovanı 80 kuruş
1 aded tosun 150 kuruş
1 aded kara sığır ineği 200 kuruş
1 aded saat 90 kuruş
Melez bahaz (deve tırnağı) 400 kuruş
Toplam (cem’an) 920 kuruş
Genel Toplam 1612
60
SONUÇ
1304-1307 (M. 1888-1891) yıllarına ait 233 Numaralı Seydişehir Şer’iyye Sicili’nde sosyal olarak, evlilik, mehir, boşanma, nafaka, miras, borç vb. gibi davalardan oluşan 195 belge bulunmaktadır. Çoğu şer’iyye sicilinden farklı olarak, idari, ekonomik, askeri gibi konularla ilgili olan belgeler bu sicilde bulunmamaktadır. Şer’iyye sicilinde daha çok sosyal konulu davaların olduğu belgeler mevcut olmasına rağmen; bu belgeler dolaylı olarak ekonomik, adli, askeri konular hakkında bilgi vermektedir.
Sicilde dönemin siyasi ve askeri olaylarından hiç bahsedilmemektedir. Ancak miras davalarında askere gidenlerin mirasları taksim edilirken, Yemen- Hicaz gibi uzak bölgelere ve Anadolu’nun bazı şehirlerine asker gönderildiği görülmektedir.
1304-1307/1888-1891 yıları arasında Seydişehir’deki toplumsal hayat ve aile hayatı ele alınmış olup, özelde aile, genelde Osmanlı toplumu hakkında bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Aile hayatının içinde, evlilik kurumu incelenmiş, nikâh, boşanma, mehir, nafaka, miras gibi olayların üzerinde durulmuştur.
Evliliğin ön aşaması olan nişan, kişilerin aileyi kurmak için attıkları ilk adımdır. Araştırmamızın içerisinde nişanla ilgili bir dava bulunmaktadır. Evlilik davalarında da nişan veya sözden bahsedilmesi, Seydişehir kazasında evlilikten önce söz ve nişana önem verildiğini göstermektedir.
Evlilik söz kesme ve nişandan farklı olarak, evliliğin gerçekleşmesi için nikâh şart koşulmuştur. Dini ve hukuki bir gelenek olan nikâh, nikâhtan önce veya nikâh sırasında verilen mehr-i mü’eccel ile yine nikâh akdi sırasında miktarı şahitler huzurunda tespit edilen ve sonradan da ödenebilen mehr-i mu’accel kadının kendisine ait olup boşanması halinde, kadına ekonomik güvencesini sağlayarak dulluk dönemini garanti altına almaktadır.
Boşanma genelikle talâk ve muhala’a ile olmuştur. Ailenin dağılmasıyla sonuçlanan boşanma olayı çiftlerin anlaşamama durmunda gerçekleşmiştir.
61
Boşanma meselenin sonunu ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda çocuğun durumu ve nafakası gibi durumlarda mahkemede çözülmeye çalışılmıştır.
Ailenin çözülmesinden sonra koruyucu bir müessese olan vasî ta’yinleri de ailenin dağılmasından sonra geriye kalan çocukları ve kadınları korumuş ve ileriki yaşamları için önemli önlemler almıştır.
İncelediğimiz miras ile ilgili belgelerde, davalar kardeşler arasında mal paylaşımı ve vefat eden kişinin borçları ile ilgili davalardır. Mirasın taksiminde kardeşler arasında anlaşmazlık çıkınca olay mahkemeye intikal etmiştir. Daha sonra kassam mirasın taksimini yapmıştır. Miras davalarında işin ilginç tarafı bir kişi ölünce geriye kalan borcu için mahkemeye gidilmiştir. Bazen borç, mirasçıları tarafından inkâr edilmiştir. Borcunu almak isteyen, borç sahibi mahkemeye gitmiş ve borcunu talep etmiştir.
Seydişehir’de gayrimüslimlere ait köylerin varlığına rastlanmıştır. Müslümanlarla gayrimüslimlerin beraber yaşadıkları görülmüştür. Gayrimüslimlerin, Müslümanlarla olan ilişkileri daha çok ticari ilişkiler olarak yaşanmıştır. Gayrimüslimlerle alakalı da‘vâların sayısı azdır. Fakat bunlar da Osmanlı şer’i mahkemelerine zaman zaman başvurmuşlardır. Şer’i mahkemeye yansıyan gayrimüslim da‘vâları alacak verecek davaları olmuştur.
Sonuç olarak diyebiliriz ki Şer’iyye Sicilleri Osmanlı tarihi için özelde aile, evlilik, adli, miras gibi mikro tarih, genelde ise sosyo-ekonomi tarihi açısından çok önemli kaynaklardır. Çalışmamız ışığında mikro tarih olarak Seydişehir tarihine, sosyo-ekonomik tarih olarak ise Osmanlı tarihine az da olsa bir katkı sağladığını düşünmekteyiz.
Elimizde yaptığımız araştırma ve bunun gibi yapılacak olan araştırmalar Osmanlı tarihine ışık tutacak ve Osmanlı tarihi denizinde bir pusula görevi görecektir. Akademisyenlerce bu gibi çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyoruz zira bu gibi çalışmalar üzerinde yaşadığımız toprakların siyasi, sosyal, kültürel ve de ekonomik tarihini aydınlatmamıza yardımcı olan çalışmalardır.
62
BİLİYOGRAFYA
233 Numaralı Seydişehir Şer’iyye Sicili.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, “İslam Hukukunun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki:
Şer’iyye Mahkemeleri ve Şer’iyye Sicilleri”, Türkler, Cilt. 10, Yeni Türkiye Yay.
Ankara 2002.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, “Şer‘iyye Sicilleri, Osmanlı Hukukunda Adliye
Teşkilatının Yapısı ve Fonksiyonları, Şer‘iyye Sicillerinin Toplu Kataloğu”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Cilt. II, İstanbul 1988.
AKTAN, Hamza, “İslam Aile Hukuku,” Sosyo-Kültürel Değişme
Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C. Aile Araştırma Kurumu Yay, Ankara 1992.
AKYILMAZ, Bahtiyar, “Osmanlı Devletinden Merkezden Yönetiminin
Taşra İdaresi”, S. Ü. S. B. E. Dergisi, Sayı: 4 Konya 1999.
AKYÜZ, Jülide, “Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan "Mehir"
Hakkında Bazı Düşünceler,” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi Cilt: 24 Sayı: 37 Ankara
2005.
AYDIN, M. Akif, “Osmanlı Hukukunun Genel Yapısı ve İşleyişi,”
Türkler, Cilt. 10, Yeni Türkiye Yay. Ankara 2002.
AYDIN, Mehmet Ali, “Osmanlılarda Aile Hukukunun Tarihi Tekamülü”
Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C. Aile Araştırma
Kurumu Yay, Ankara 1992.
CİN, Halil, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, A. Ü. Hukuk Fak. Yay, Ankara 1974.
ÇADIRCI, Musa, “Anadolu’da Redif Askeri Teşkilatının Kuruluşu,” A. Ü.
D. T. C. F. Araştırma Dergisi, Cilt 8 Say: 14, Ankara 1963.
DANIŞIK, Şerife, Seydişehir’deki Türk Devri Yapılar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.
DİNÇ, Güven, “Şer’iyye Sicillerine Göre XIX Yüzyıl Ortalarında
63
DOĞAN, İsmail, Dünden Bugüne Türk Ailesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, İstanbul 2009.
ELİBOL, Numan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Nüfus Meselesi ve
Demografi Araştırmaları,” S. D. Ü. İ. İ B. F. Dergisi Cilt. 12, Sayı: 2, Isparta
2007.
ERCOŞKUN, Tülay, Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. Yüzyılda Evlilik
ve Nikâha Dair Düzenlemeler, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2010.
ERDOĞDU, M. Akif, “Seydişehir”, DİA, Cilt, 37, Diyanet Vakfı Yay, Ankara 2011.
ERDOĞRU, M. Akif, “Beyşehir ve Seydişehir Kazalarında Kıbrıs
Adasına Sürülmüş Aileler,” Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı: 11, İzmir 1996.
ERTEN, Hayri, “Sosyolojik Veri Olarak Şer’iyye Sicillerinin
Değerlendirilmesi,” İlahiyat Dergisi, Sayı: 10, Konya 2000.
ERTEN, Hayri, Konya Şer’iyye Sicilleri Işığında Ailenin Sosyo-Ekonomik
ve Kültürel Yapısı (XIII. Y. Y. İlk Yarısı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
2001.
ES, Muharrem, “Osmanlı Devletinde Mahalli İdareler”, Yerel Siyaset
Dergisi, Sayı: 27 İstanbul 2008.
GÜVEN, Mehmet Ali, 33 Numaralı Konya Şer’iyye Sicili
(Değerlendirme ve Transkripsiyonu), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya
2006.
İPÇİOĞLU, MEHMET, BARMAN, Mehmet, “1792–95 Yılları Arasında
Osmanlı Konya’sında Sosyal Yaşamdan Kesitler” S. Ü. S. B. E. Dergisi, Sayı: 22,
Konya 2009.
KARAMAN, Hayrettin, “İslamın Getirdiği Aile Anlayışı”, Sosyo-
Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C. Aile Araştırma Kurumu
64
KARATAŞ, Ali İhsan, “Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlere Tanınan
Din ve Vicdan Hürriyeti”, U. Ü. İlahiyat Fak. Dergisi, Cilt. 15, Sayı: 1, Bursa
2006.
KARPAT, Kemal H. Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Timaş Yay, İstnbul 2010.
Kâtip Çelebi, Cihannüma, TTK. Yay. Ankara 2009.
KAYAOĞLU, İsmet, “Türk Yönetiminde Gayr-ı Müslimlere Gösterilen
Tolerans”, S. Ü. S. B. E. Dergisi, Sayı: 4, Konya 1998.
KIVRIM, İsmail, “17. yüzyılda Osmanlı Toplumunda Boşanma Hadiseleri
(Ayıntâb Örneği; Talâk, Muhâla‘a ve Tefrîk “ G. Ü. S. B. E. Dergisi, Gaziantep
2011.
Konya Vilayet Salnameleri 1868, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1869, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1870, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1871, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1872, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1873, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1874, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
Konya Vilayet Salnameleri 1875, Çev. Mehmet Eminoğlu, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 2009.
65
Konya Vilayetinin Tarihi, “Coğrafi ve Zirai Durumu, Teknik Ziraat
Müdürlüğünün İcraatı”, Konya Büyük Şehir Belediyesi Yay. Konya 1959.
KONYALI, İbrahim Hakkı, Konya Tarihi, Memleket Yayınları, Konya 2007.
KURT, Abdurrahman, “Tanzimat Döneminde Koruyucu Aile
Müesseseleri”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C.
Aile Araştırma Kurumu Yay, Ankara 1992.
ORTAYLI, İlber, “Osmanlı Aile Hukukunda Gelenek, Şeriat ve Örf,”
Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C. Aile Araştırma
Kurumu Yay, Ankara 1992.
ORTAYLI, İlber, “Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü
Üzerine”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 9, Sayı:1, Ankara 1976.
ORTAYLI, İlber, Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayınları, İstanbul 2004.
ÖNDER, Mehmet, Seydişehir Tarihi, Seydişehir Belediyesi Yay. Konya 1986.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı, Tarih Deyimleri ve Terimleri
Sözlüğü, Cilt, 1. 2. 3. MEB Yay, İstanbul 1983.
Salname-i Vilayet-i Konya 1304, Konya Vilayet Matbaası, Konya (tarih yok).
SAVAŞ, Saim, “Fetva ve Şer’iyye Sicillerine Göre Ailenin Teşekkülü ve
Dağılması,” Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt. 2, T. C. Aile
Araştırma Kurumu Yay, Ankara 1992.
ÜNAL, Feyzullah, “Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye’de Yerel
Yönetimlerin Yasal ve Yapısal Dönüşümü,” D. Ü. S. B. Dergisi, Sayı: 30,
Kütahya 2011.
ÜNAL, Mehmet Ali, “Osmanlı Devleti’nde Merkezi Otorite ve Taşra
66
YAKUT, Esra, “XIX. Yüzyılda Orta Anadolu Bölgesi’nde Evliliğin Ortaya
Çıkışı, Sona Ermesi ve Sonuçları” G. Ü. Hukuk Fak. Dergisi, Cilt. 12, Sayı: 1-2,
67
III. BÖLÜM
233 NUMARALI SEYDİŞEHİR ŞER’İYE SİCİLLİ’NİN TRANSKRİPSİYONU
2/1
Derûn-i defter yetmiş altı varakadan ibâret olub işbu defterât Mahkeme-i şeriyece tutulan zabt varakası olduğını beyyine işbu mahalle şerh ve imlâ verildi fî 2 Ramazâni’ş-şerîf sene 2
1 Mart sene 304
2/2
Seydişehri kazâsına tâbi´ Bağra Karyesi sâkinlerinden Havvâ binti Hâcî Ahmed nâm bikr-i bâliğa tarafından vekîli olduğı Bağra karyesinde meskûn fi'l- asl Konya Vilayeti Celîlesi dâhilinde kâin Bağrali İbrâhîm ibni İsmâîl ve Konyalı Hakkı Dede Mahallesinden Abdî ibni Halîl nâm kimesneler şehâdetleriyle mezbûre Havvâ’nın babası müteveffâ-yi Merkûm Hâcî Ahmed Efendi’den mûsarrah hissesine isâbet idecek hisse-i şer´iyenin vaz´u’l- yed olan karındaşı Mustafâ’dan taleb ve da´vâya ahza [ve kazi]ye ve sulh ve ibrâya ve mutevaffık olduğı umûrun küllisene tarafından merkûmanlar şehâdetleriyle vekâlet-i sâbit vekalete hükm-i şer´i lâhık olanlar (kesik) Hâcî Hakkî ibni Hâcî Ali nâm kimesnenin vekâleti sâbit olduğı işbu mahalle şerh ve beyânları kaydı icrâ kılınmışdır
Fî 5 Mart sene 304 fî 5 Recep sene 305
Bende vekîl Konyalı olub Bağrada sâkin mütehassıl hâdis sâik Eskici Hakkî Bende Kazâ-i Konya Mahallatından Fakî Dede mahallesinden Adil ibni Halîl Bende Dereli İbrâhîm bin İsmâîl bin Ömer
3/1
68
Konya Vilâyet-i Celîlesi dâhilinde kain Seydişehri kazâsına tâbi´ Gevrekli Karyesi sâkinlerinden ma´rîfetu’z-zât Halîme binti Selîm nâm bikr-i bâliğa Seydişehri nizâm-i bidâyet Mahkemesine mahsûs odada akd olunan meclis-i şer´-i şerîfte yine karye-i merkûm ahâlîsinden Karali oğlu Hüseyin ibni Mustafâ nâm kimsene müvâcehesinde üzerine da´vâ
ve takrîr-i kelâm ider ki bundam üç mâh mukaddem beni Allâh’ın emriyle merkûm Hüseyin nikâh olmak üzre hıtbe iderek mesmû´ve câriyâneme nazaran bundan vazgelmek fikr-i fâciresinden sûal olunub merkûm beni nefsimi akd-i tecvîz olunmak matlûbumdur diyü ba´de'l- da´vâ ve’s-sûal merum Hüseyin dahi mezbûrenin kendüsine akd ve tezvîc ve tenkîh olmasını taleb ve da´vâ olunduğından mezbûrenin bir gunâ mâni´-i şer´iye olub olmadğı karye ahâlîsinden hâlâsın oğlu Hüseyin ibni Ali ve Hâcî Mehmed oğlu Mümîn ibni Hâcî Mehmed ve Çalındalı olub karye-i merkûmde sâkin Hâcî Hasan Efendi İsmâîl nâmûnden tahkîk ve tedkîk olundukda merkûm Hüseyin’e bundan üç mâh mukaddem (silik) bundan başka bir gunâ mâni´-i şer´isi olmadğı edâ-i şehâdet-i şer´iye idilmiştir.
Mart sene [1]304
Bende Çalındalık Hâcî Hasan Efendi ibni İsmâîl Bende Mümin Ağa Hâcî Hakkî
Bende Halaş oğlu Hasan Efendiler
3/2
Gevrekli Karyesi muhtarı bulunan Hâcî Abdurrahîm ibni Hâcî Ahmed Efendi’den işbu müdde´i ye-i mezbure Halîme binti Süleymân nâm bikr-i bâliğa işbu nişanlı bulunan Karlı oğlu Hüseyin ibni Mustafâ başka nişânlı ve nikâhlısı olub olmadığıni ve bir gunâ mâni´-i şer´isi ve nizâmiye bulunup bulunmadığı merkûm Muhtâr Hâcî Abdulkerim Ağa’dan istikâr olundukda mezbûre Halîme’nin vâlidesi (silik) ve oğlan karındaşı İbrâhîm var ise de mezbûrenin merkûmden maad velî-i mücebi ve gayr-i mücebbiri olmadığı fi'l- hakika işbu Karil oğlu Hüseyin’nin nişânlısı olub bundan başka nikâh ve nişânlısı olduğı ve bir gunâ mâni´-i şeriyesi bulunmadığı mübeyyin işbu mahalle şerh eyledum
69 Fî 12 Mart sene [1]304
Bende Muhtâr-ı evveli-i karye-i Gevrekli
3/3
Çalmanda Karyesi sâkinlerinden ma´rîfeti'z- zât Mavişe binti Abdullâh Paşa oğlu Hasan nâm Hâtûn Seydişehri kazâsı bidâyet mahkemesinde mahkeme-i şer´iye mahsûs olan odada meclis-i şer´-i şerîfe-i enverde zevc-i dâhili karye-i merkûme ahâlîsinden Halîl Ağa ibni Kasci Ahmed nâm kimesne mahzarında müteveffâ bederi Abdullâh Paşa oğlu Hüseyin Ağa'dan hisse-i irsiye-i şeriyeden isâbet idecek hissesinin karındaşı Bürhân nâm kimesneden ve yahud vekilinden taleb ve davaya ahz ve kabza Sulh ve ibrâya ve mutevakkıf olduğı umûrun küllisine tarafımdan zevcem merkûm Halîl’i vekîl- i nasb ve yatin eylediğimi mübeyyin işbu mahalle şerh verildi
Fî 17 Mart sene [1]304
Çâvûş Seyyid Abdî Çâvûş oğlu Mehmed
Mezbûre Ayişe zevci merkûm Halîl karındaşı bulunan veya vekilinden hisse-i şer´iye-i irsiyesini taleb ve da´vâya ahz ve kabza sulh ve ibrâya ve mutevakkıf olduğı umûrun küllisine tarafımdan merkûm Halîl Efendi’yi zevce-i mezbûre vekîl nasb ve ta´yîn eylediği işbu mahalle kayd idildi
Fî 17 Mart sene [1]304
Mustafâ Çâvûş
Hâcî İbrâhîm Ağa zâde
3/4
Seydişehri Kazâsına tâbi´ Çalında Karyesi sâkinlerinden ma´rîfeti'z- zât Şerîfe binti Hasan nâm Hâtûn ile Hanîfe binti Seyyidli ve Hasan Ağa ibni Seyyid Ali nam kimesne Seydişehri kazâsı bidâyet mahkemesinde mahkeme-i şer´iye mahsûs
70
odada akd olunan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Seydişehri kazâsı mahallâtından Alaylar Mahallesi ahâlîsinden Mehmed İzzet Efendi ibni Hâcî Feyzullâh Efendi mahzarında üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm iderler ki bundan akdem silk-i askeriye-i şâhânede birinci nişâncı Tâburının ikinci bölüğünin neferatının hademe-i müstadem iken bi emri’llâh tela vefât iden oğlum Mustafâ ibni Seyyid Ali ve karındaşımız merkûm Seyyid Mustafâ asâkir-i şâhâneye gitmeden mukaddem mâlından ve yedinden mûmâ ileyh Mehmed İzzet Efendi'ye yüz guruş virüp kibeli'l- ahz ve'l- istifâ vefât itmekle zevce-i metrûkesi bizlere mevrûs ve bizden gayri vâris-i âhari olmamakla meblağ-ı mezbûr yüz guruşi mûmâ ileyh Mehmed İzzet Efendi'den bi'l- verase taleb ideruz
diyü ba´de'l- da´vâ ve’s- sûal mûmâ ileyh İzzet Efendi fi'l- hakika müteveffâ-yi merkûm Mustafâ'ya yüz guruş zimmetinde deyni olduğı tâli´an ikrâr lakin müdde´iyûn-i mezbûrunlerin verâset iddi´âlarını inkâr itmekle mezbûrunlerden ber vech-i muharrer verâset iddi´âlarına beyyine taleb olundukda karye-i merkûme ahâlîsinden Mehmed Ali oğlu Mehmed ibni Mehmed’e ve yine karye-i merkûme ahâlîsinden Kapçı Ahmed oğlu Halîl ibni Ahmed nâm kimesneler şehâdetleriyle verâsetler tebeyyün ve tahkîk eylemi olmakla meblağ-ı mezkûr yüz guruş medyûn-i mezbûrune edâ ve teslîme müdde´i-yi mûmâ ileyhâ İzzet Efendi yekûne tenbih olunduğu bâ sicil huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı.
Fî 21 Mart sene [1]304 ve fî 21 Receb sene [1]305
Şuhûdu’l-hâl
Kapçı Ahmed oğlu Halîl Ağa Ahmed karye-i Çalında Şâhid Mehmed Ali oğlu Mehmed Ali karye-i Çalinda
4/1
Seydişehri kazâ mahallâtından Câmi´-i Cedid Mahallesi sâkinlerinden ma´rîfeti'z- zât Tuvan binti Receb nâm Hâtûn Seydişehri kazâsı bidâyet mahkemesi odasına mahsûs odada akd olunan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde kasaba-i mezkûre mahallâtından yine Câmi´-i Cedid mahallesi sâkinlerinden iken
71
bundan akdem bi emri’llâh Te´âlâ vefât iden zevcem Kabz Mehmed oğlu Ali Efendi ibni Mehmed Ağa'nın verâseti benim ile sülb-i kebîr oğlı işbu hâzır bi'l- meclis Mustafâ ve gâib-i ani'l- beled sülb-i kebîr oğulları Mehmed Hasan’a münhasıra olub gâibân-i merkûmanların tesviye-i umûrlerine kıbel-i şer´den nasb ve ta´yîn olunan vasî-i mansûbeleri merkûm Mustafâ pederleri müteveffâ-yi merkûm hâl-i hayâtında ve kemâl-i akl-ı sıhhatde bundan akdem dört sene İzmir cânibine azîmet itmezden beş on gün evvel işbu yedimde olub ibrâz ve irâde eylediğmi bir kıt´a bana vermiş olduğı deyn senedi mûcebince fî 1 Receb sene [1]301 târîhiyle
4/2
Bozkır Kazâsına tâbi´ Durme karyesinden olub Gökhoyuk karyesinde sâkin ma´rîfeti'z- zât Ayişe binti Abdullâh nâm bikr-i bâliğa Seydişehri Kazâsı bidâyet mahkemesine mahsus olan odada akd olunan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde emucası Süleymân ibni Abdullâh nâm kimesne müvâcehesinde işbu hâzır bi'l- meclis emucam İncesu Karyesi ahâlîsinden Cücük oğlu Mehmed’e akd-i nikâhıma müdâhele itmekde bulunudğından vâkı´olan müdâhele-i vâkı´sının men´i merkûm Mehmed’e akd-i nikâh olunmasını taleb iderum diyü ba´de'l- da´vâ ve’s- sûal merkûm Süleymân vâkı´ olan müdde´âsını hâzıran bulunan tarafeyn dahi akd-i taleb ve tâlib bulunanlardan ve mezbûre bikr-i bâliğa bulunduğı anlaşılmış olduğından tarafların hâzır ve mihr-i mu´accel ve mu'eccel tesmiyesi olarak akd ve tezvîc olunması müdde´un aleyh mersûm Süleymân’a tenbîh olunduğı işbu mahalle şehr verildi
Fî 4 Nisan sene [1]304
İncesulı Hüseyin Hakkî oğlu Mehmed bin Mustafâ Ayişe binti Abdullâh
Süleymân Dervîş
72
Seydişehri kasabası Mahallâtından Olukbu Mahallesi ahâlîsinden Ömer Ağa zâde Hâcî Hâfız Mehmed Efendi ibni Ömer Ağa Seydişehri kazâsı bidâyet mahkemesine mahsûs odada Akd olunan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Gökhöyük Karyesi ahâlîsinden olub bundan akdem bi emri’llâh Te´âlâ vefad iden Hâcî Hüseyin Ağa ibni Halîl verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Ümmügülsüm binti Hâcî Mehmed ile sülb-i kebîr oğlu Halîl ve sülb-i sagîr oğulları Osmân ve Hâcî Hüseyin’e münhasıra olub müteveffâ-yi merkûm cihet-i karz olarak altmış bir kile hınta oğlu Halîl ma´rîfetiyle yigirmi sekiz buçuk kile fenk ve beş yüz kırk guruş defter mûcebince matlûb olub sagîrân-i merkûmenin kıbel-i şer´den vasîye-i mansûbeleri işbu hâzır bi'l- meclis mezbûre Ümmügülsüm’un müteveffâ-yi mezbûrurun terekesine vaz´u’l- yed edildiğinden matlûb a´tânenin mezbûrenin bi'l- hasa ve bi'l- vesâye taleb iderum diyü ba´de'l- da´vâ ve’s- sûal müdde´i-i mezbûre Ümmügülsüm müdde´i-i mûmâ ileyh hâlâ Hâfız Mehmed Efendi' nin iddi´â-yi vâkı´sını külliyen inkâr itmekle ve müdde´i-i mûmâ ileyh dahi bundan beş altı mâh mukaddem da´vâ olunarak meyânemizde mesâhûn mesâlihiyçun tavassutıyla dört yüz kırk guruş ile altmış bir kile hinta ve yigirmi sekiz buçuk kilenin iki araba saman işbu zâyid olunan meblağı ile hınta ve fenkı ve samanı bâr diye mekkâre ? olarak kebîr oğlu Halîl’den hissesine isâbet iden hakkımı alarak mezbûre Ümmügülsüm Hâtûn’dan dahi hıntadan kırk kilesini dahi bana bi'r- rızâ virerek böylece sulh dahi olmuşduk diyü ba´de'l- def´ ve'l- inkâr ber vech-i muharrer iddi´â-i vâkı´asına mutabık beyine taleb olundukda karye-i merkûm imâmı Hâce Mahmûd Efendi ve Hâcî kara Mehmed oğlu Şâban ve Kara Mûsâ oğlu Abdulkâdir ve ve Hasan Çâvûş ve Arab oğlu Ahmed ve Munis Ali oğlu Hasan işbu zikr olunan kesânlar dahi hâzır ve huzûrlerinden sulh ve yek