Çocuk sahibi olup, hayal edilen aile ortamını oluşturamama ve ebeveynlerin karakterlerinin üzerinde oluşan değişim çeşitli araştırmalarda YYBÜ ailelerini en çok etkileyen faktör olarak ortaya konmuştur (Uludağ ve diğ. 2012: 23).
Tablo 16:YYBÜ’ye Alınma Nedenleri
YYBÜ’ye alınma nedenleri Sayı %
Premtüre 10 66.6
Sağlık Problemi 3 20
Gelişim Geriliği 1 6.6
Bilmiyor 1 6.6
Toplam 15 100
Katılımcılara bebeklerinin neden yoğun bakım ünitesinde kaldıklarını sorduğumuzda 10 katılımcı “prematüre olduğu için” cevabını vermiştir. Prematüre olmakla birlikte bir tanesinin ayrıca sağlık problemi de vardır.
Üç katılımcı bebeklerinin sağlık problemlerinden dolayı yoğun bakıma alındığını belirtmiştir. Bir katılımcı da bebeğinin miadında doğmuş olmasına rağmen, gelişim geriliğinden dolayı yoğun bakımda bulunduğunu dile getirmiştir. Bir katılımcı ise bebeğinin yoğun bakım ünitesinde bulunma nedenini bilmediğini söylemiştir.
YYBÜ’de bebeği olan annelerinin yaşadıkları problemleri anlamaya yönelik katılımcılara bebekleri yoğun bakım ünitesine alındıklarından beri kendilerini en çok rahatsız eden durumlar sorulmuş, katılımcıların çoğu bu soruya bebeklerinden ayrı
kalmak olduğu yanıtını vermişlerdir. Üç katılımcı sağlık personelinin davranışlarından
duyduğu rahatsızlığı dile getirirken, üç katılımcı da YYBÜ’deki cihazların kendilerini en çok rahatsız eden şey olduğunu belirtmiştir. Katılımcılardan biri en çok rahatsız eden
56
durumun bebeğinin sağlık problemi olduğunu, biri bebeğinin kuvözde ağlamasının kendisini çok üzdüğünü belirtirken, bir katılımcı da kendisinin sigara kullandığı için
bebeğinin burada olduğunu düşünmesinin kendisini en çok rahatsız eden durum
olduğunu belirtmiştir. Fais ve diğ. (2008) de yapığı bir araştırmada da sigara kullanan annelerin diğer annelere göre 4 kat daha fazla annelik hüznüne yakalanma riskinin olduğu tespit edilmiştir (Akt. Karabulut, 2014: 13-14).
Bazı katılımcılar kendilerini birden çok faktörün rahatsız ettiğini ifade etmişledir. Örneğin; K10 (31 yaş, ev hanımı) bu konuda şöyle yanıt vermiştir:
En çok rahatsız eden görememek oldu. Sadece belirli saatlerde görmek, belirli saatlerde bilgi almak rahatsız etti. Hafta sonları görememek, bilgi alamamak. Onun dışında rahatsız eden bir durum yok. Bir de hortumlarla görmek. Elindeki o damar yoluyla görmek. Onun dışında rahatsız eden bir durum yok.
Yedi katılımcı kendilerini en çok rahatsız eden durumun bebeklerini görememek, onlardan ayrı kalmak olduğunu belirtmişlerdir. YYBÜ’de bebekleri olan ve artık bebeklerini emziren annelerin onlardan ayrı kalmaması ve bakımına katılması amacıyla hastanenin bir bölümünde, tıpkı yatan hasta odası gibi toplam beş yataklı iki oda ayrılmış, annelerin burada kalmaları sağlanmıştır. Hastanedeki bu bölüme de “Anne Oteli” adı verilmiştir. Özellikle üç katılımcı anne otelinde kalmadan önceki süreçte, bebeklerini hafta sonları göremediklerini, hafta içi de günde bir defa yaklaşık 5 dakika görebildiklerini ve bu durumun kendilerini çok rahatsız etiğini belirtmişlerdir.
K13 (28 yaş, ev hanımı), kendisi de doğumdan sonra yoğun bakıma alınmış, doğumdan 4 gün sonra ancak ilk defa bebeğini görebilmiştir. O da bu süreçte kendisini en çok rahatsız eden durumun bebeğini görememek olduğunu şöyle dile getirmiştir:
Ya onu ilk başta görememek şeklini yüzünü nasıl bir halde olduğunu bilememek yani başkalarından haber duymak.
Hastanede en çok rahatsız eden şeyin personelinin tutumu olduğunu söyleyen üç katılımcıdan ikisi hijyen kurallarına dikkat edilmediğini belirtmiş ve biri bu durumla ilgili şu fikrini belirtmiştir:
Ya bazen bizden çok fazla hijyen bekliyorlar ama bazen gözlemlerimde o kadar da bir şeylerin iyi olmadığını görebiliyorum. Kişiden kişiye de
57
değişiyor aslında o. Bazıları çok fazla önemsiyor, bazıları daha az önemsiyor, sağlık çalışanları açısından. Yani ben bu gözle görüp söylediğimde, aldığım cevap beni rahatsız edebiliyor hani. Pek umursamayan insanlarda var “a gözümden kaçmış, hemen düzeltirim” diyen insanlarda (K2, 39 yaş, çalşıyor).
Bir katılımcı da personelin anneyi yetersiz gösterdiklerinden rahatsız olduğunu şu sözlerle açıklamıştır:
Beni en çok rahatsız eden durum yani kötülemek gibi olmasın hemşirelerin beni yetersiz göstermesi hani yetersiz bir anne olarak davranışlarım, yani zaten psikolojik olarak etkilenmişim, hani süt konusunda, emzirme konusunda yani çocuk ağır uykusu var, ben veremiyorum beni suçlamaları beni çok üzüyor (K8 28 yaş, ev hanımı).
Bebeklerinin cihazlara bağlı olmasının kendisini tedirgin ettiğini söyleyen katılımcı sayısı 3’tür. Katılımcılardan biri bu durumu şöyle dile getirmiştir:
Ya o ağzındaki o oksijen şeyi beni mahvediyordu hep onda. Bazen çıkarıp atıyordu sıkılıyordu ondan, doktorlar şaşırıyordu onu attığı zaman. Beni o bitiriyordu zaten. Bir o yana alıyorlardı. Ne olduğunu bilmediğim. Her gün soruyordum yani bu ne için? Ayağında, kolunda, ondan sonra ağzında, bazen burnunda oluyordu (K7 22 yaş, ev hanımı).
Aileler için yoğun bakım yabancı bir ortamdır ve oradaki cihazları kendileri yönetemezler. Kuvöz bebeklerine yaklaşmak için engel oluşturur bu da ailenin çaresiz hissetmesine neden olabilir (Erdeve ve diğ., 2008: 105). Araştırmada da görüldüğü üzere bazı katılımcılar kendilerine yabancı olan YYBÜ ortamından oldukça rahatsız olduklarını belirtmişlerdir. Benzer bir çalışmada ailelerin en çok; bebeğin bakımına katılma, bebeğin durumunun belirsizliği, bebeğin durumuna uyum sağlama, bebeğe uygulanan işlem ve cihazlar, ziyaret saatlerinin sınırlı olması, sağlık personelinden yeterli bilgiyi alamama, istediklerinde bebeklerini görememe, YYBÜ’nün görüntüsünü korkutucu bulma, yeterli tedavi ve bakımı aldığından emin olamama, ebeveynler arası ilişkinin bozulması, ebeveynlerin sosyal destek görmemesi gibi konularda sıkıntı yaşadığı sonucuna varılmıştır (Konukbay ve Arslan, 2011: 21-22).
58
3.2. YYBÜ’ye Bebeklerinin Alındığını Öğrendiklerinde Annelerin Verdikleri İlk