Baskıncı müfrezenin hareketi ve takibî hakkında

Baskıncı müfrezenin harekete geçtiğini öğrenir öğrenmez, stratigos, baskıncı müfrezeyi takip eden tourmarkhisin emri altında görevlendirerek derhâl başka bir arkhonu seçilmiş birkaç süvari ile birlikte göndermelidir.

Stratigosu baskıncı müfrezenin hareketinden haberdar etmek için tourmarkhisin yolladığı askerlerden birisi bu düşük rütbeli askere eşlik etmelidir. Eşlik eden asker rehber görevi görerek, tourmarkhise daha çabuk ulaşılmasını sağlamalıdır. Birlikleri ile birlikte stratigosun kendisi de gönderilen arkhonun arkasından gitmeli ve tourmarkhise yetişmek için acele etmelidir. Onlara yetişitiğinde, düşman baskıncı müfrezesini takip etmekte olan tourmarkhisin arkasında kalmalıdır. Düşmanı arkadan takip etme işi;

115

hassas bir şekilde, sapmadan ve onların izlerine ve yürüyüş hattına bağlı kalarak yapılmalıdır.

Düşmanın baskıncı müfrezesi harekete geçtiği zaman tourmarkhis, usta ve yetenekli adamlardan üç tane takım seçerek onlarla beraber düşmanın kullandığı yola doğru ilerlemelidir. İlk, ikinci ve üçüncü takıma nasıl ilerlemeleri ve düşmanı nasıl takip etmeleri gerektiği hakkında talimat vererek, kendi birliğinin yanına dönmelidir. İlk takım askerlerin mırıltısını ve atların kişnemesini duyacak kadar yakından ilerlemelidir. İkinci, önünde bulunan ilk müfrezeyi görebilecek ve onlar tarafından görülebilecek mesafeden takip etmelidir; ne daha fazla yaklaşmalı ne de görüş mesafesinden çıkacak kadar uzaklaşmalıdır.

Tetradia birliklerinin üçü; İlk tetradia üçüncü takımın görüş alanında, ikincisi de ilk takımın görüş alanında olacak şekilde anlatılan üç takımın arkasına yerleştirilmelidir. İkinciyi takip eden üçüncü tetradia, altı adamdan meydana gelmeli ki bunlardan iki tanesi takımlardan aldıkları bilgiyi tourmarkhise; tourmarkhis de stratigosa iletebilsin. Eğer düşman ilerleyişi hızlanırsa, ilk takımın bu haberi diğerlerine iletmesi gerekir, böylece tourmarkhis ve stratigos da yürüyüşlerini hızlandırırlar ve düşmanın çok gerisinde kalmazlar. Diğer taraftan, eğer düşman ilerleyişini yavaşlatırsa, tourmarkhis ve stratigos da onlar gibi yürüyüşlerini yavaşlatmalıdır. Ne çok yaklaşıp düşman tarafından fark edilmeli ne de düşmanı takip eden birliklerin hareketini göremeyecekleri ve takipteki birlikler tarafından görülemeyecekleri kadar geride kalmalıdırlar. Aksi halde bir durum ciddi sorunlara sebep olur.

116

Düşmanın atlarını otlatmak için kamp kurduğundan stratigosun haberdar olması çok önemlidir ki o da kendi atlarını otlatmak için uygun bir yerde kamp kurabilsin. Kendi güvenliği için biraz uzağa muhafız nöbet yerleri kurmalıdır. Düşmanın tekrar harekete geçtiğini haber aldığında, derhâl kendisi de takip için yola çıkmalıdır. Yaklaşık otuz atlı askeri, etrafında, uzağa değil yakına, birliklerinin sesine kulak verebilecekleri mesafeye göndermelidir. Stratigosun arkasından, arkhon da atlı adamlar ile saka³⁵⁸ adı verilen birlikleri takip etmelidir. Arkalarından takip ettiğinin anlaşılmaması için stratigos, her türlü önlemi almalı ve belirli bir mesafeden at sürmelidir.

Kendisi çok dikkatli bir şekilde ilerlemeli, arkadan takip birlikleri ve stratgeosun kendisini pusuya düşürmek için geride bırakılan müfrezeler olup olmadığını gözden kaçırmamaları için birliklerine, düşmanı daha yakından takip etmelerini emretmelidir. Bu, Tarsos halkı tarafından çok kez yapılmıştır.

Tourmarkhis, ilerde bulunan su kaynakları ve birliklerin gizlenebileceği yerlere dikkat etmeden onları takip ederken habersizce pusuya düştü. Demek ki, böyle bir olayın yaşanmaması için takipteki birliklerin çok uyanık ve dikkatli olmaları gerekmektedir.

Şafak sökmeden önce, stratigosun düşmanın baskın yapmayı planladığı köyleri ve yerleri anlamış olması gerekir, o zaman, kendisine daha güvenli bir mevki sağlayan yöne doğru düşmanın sağına ya da soluna

358 Saka: Bir çeşit geri muhafız oldukları anlaşılmaktadır. G.,T. Dennis, 1985, s. 173, dipnot 1.

117

yönelmelidir. Yürüyüşünü hızlandırarak onların kanadından iki milion³⁵⁹ uzaklaşmalıdır. Anlattığımız üzere, bu şafak sökmeden yapılmalıdır ki düşman toz bulutunu görerek stratigosun varlığından haberdar olmasın.

Güvenli bir mevkiye ulaşınca, stratigos birliklerini gizlemelidir. Birkaç atlı asker ile birlikte düşmana daha fazla yakınlaşır ve yüksekte gözetlemeye uygun bir yere çıkarak düşmanı net bir şekilde gözler. Onlar saldırı için harekete geçtiklerinde ve yağma için dağıldıklarında stratigos, günün üçüncü ya da dördüncü saatine kadar bu noktada beklemelidir. Emirin çarpışma düzenini incelemeli ve adamlarının yaklaşık sayısını özenli bir şekilde tahmin etmelidir. Birlikler, baskın için emirin düzeninden yeteri kadar uzaklaştığında, yeniden bu düzene giremezler ve çarpışma düzenine yapılacak olan saldırının farkında bile olamayacaklar çünkü her adam köylere ulaşıp mümkün olduğu kadar çok ganimet toplamak üzere acele edecek. O zaman stratigos, kendi çarpışma düzenine geçerek, emirinkine bir saldırı başlatmalıdır ve Tanrı‟nın yardımıyla, o muzaffer olacak, düşmanın tam ve mutlak olarak yıkımına neden olacaktır.

Düşman çarpışma düzeninin kendisininkinden çok ve önemli derecede kuvvetli olduğunu fark ettiğinde, çarpışma düzenine doğrudan saldıracak kadar emin değilse etrafa dağılmış olan düşman askerlerine ulaşacak hızla;

359 Bir milion yaklaşık olarak 1574,16 m. kabul edilmektedir. Bkz. E. Schilbach, Byzantinische Metrologie, Handbuch der Altertumswissenachaft, xii, 4, München, C. H. Beck, 1970, s. 32-37.

118

iyi, ama gizli bir yola doğru belirli bir uzaklıktaki kanada³⁶⁰ ilerlemelidir. Onlar etrafa dağılırken bütün bir gün boyunca hücum edip onlarla çarpışarak, Tanrı o‟nun tarafındayken unutulmaz işler başaracaktır. Emirin çarpışma düzenini gözlemlemek ve yola çıkma hareketi gibi orada gördükleri her şeyi kendisine haber vermek için yetenekli bir arkhon ile birlikte birkaç atlı askeri arkasında bırakmalıdır. Eğer, diğerleri yağmalamak için dağıldıkları sırada düşmanı korumak için görevlendirilmiş bir foulkon ile karşılaşırsa, stratigos, kendi kuvvetlerini ikiye bölmeli ve bir gurubu foulkona saldırmak için önden göndermelidir. Mücadele edildiğinde, stratigos, kendi çarpışma düzenini yakından takip edip çok hızlı bir biçimde cesaretle, bağırışlar ve savaş nidaları ile düşmana hücum etmelidir. Tanrı‟nın yardımıyla, onları geri püskürtecek, peşlerinden gidecek ve tamamen yenecektir.

Bundan dolayı, Tanrı‟nın yardımıyla, stratigos başarılı olduysa, yağma için gelen düşmanı yıkacaktır. Stratigos, böyle büyük ve kıymetli bir iş yaptıktan sonra, düşman büyük ihtimalle utanç içinde kendi ülkesine dönecektir. Ama eğer hala bizim toprağımızda zaman geçirmeyi düşünürlerse, o zaman stratigos, birliklerini toplamalı, düşmandan uzak bir mesafede uygun bir mevkiye hareket etmeli ve yorgun düşmüş olan adamlarını üç gün boyunca dinlendirmelidir. Her gün, yukarıda açıkladığımız gibi sadece düşmanı izleyecek olanları göndermelidir. Stratigos, düşmanın geri çekilmeye başladığını öğrendiğinde, derhâl ve çok hızlı olarak yetenekli bir arkhonu yolun zorlu yerlerine süvari yığmak üzere sevk etmelidir.

360 Savaş düzenindeki bir ordunun iki yanından her biri, bkz. A.Püsküllüoğlu, Türkçe Sözlük, Doğan Kitapçılık, İstanbul, 1999, s. 873.

119

Stratigosun kendisi de, çok hızlı bir şekilde, gece ve gündüz dinlenmeden, düşmanın önüne çıkmak için acele etmelidir. Süvari ve piyade, tüm ordusunu iyi bir biçimde hazırlayarak, daha önce ayrıntılı olarak anlattığımız gibi çarpışmaya girmelidir. Eğer bunları yaparsa, Tanrı‟nın lütfu ve onun tamamen saf annesinin gücü ve şefaati ile düşmana karşı olan mücadelesinde muzaffer olacaktır. Bu konu hakkında bu kadar yeter.

10. Baskın müfrezesinin arkasından takip eden kendi askerlerinden