Balık Kılçığı Diyagramı

Bu diyagram problemlerin ana ve alt nedenlerine inmede açık ve net bir tablo sergilemektedir. Daha sonra ana nedenler başlıklar halinde yazılır ve bunların kanatları altın da alt nedenler yazılarak diyagram tamamlanır. 177

Şekil 6’ya göre öğrenci başarısının geliştirilmesi yolunda; öğretmenlerle daha iyi ilişkiler, ailelerden daha fazla destek ve ekip elemanlarından daha fazla yardım planlanmaktadır. Böylece ekip, başarının yükseltilmesi konusunda hangi kaynaklardan ne tür destek sağlanabileceğini dengeleyip planlayabilmektedir. 178

174 _{Zuhal, Cafoğlu: a.g.e. s.97.}

175 _{Zuhal, Cafoğlu: a.g.e. s.90.}

176 _{Coşkun, Özkan. Kobi’lerde Kalite Geliştirme Süreci ve Uygulama Örnekleri, İTO, İstanbul, 1999, s.78.}

177 _{Zuhal, Cafoğlu: a.g.e. s.95.}

Şekil 6: Balık Kılçığı Diyagramı179

Işık Dersler

Ekstra yardım Çekicilik Öğrenci ile ilişkiler

Sınavlar Isı Ödevler Destek Destek Ev Toplantılar Çalışma Çalışmaya Ortamı Destek 1.3.3.6. Akış Diyagramları

Bir akış şemasında süreç basamakları doğal sırasında gösterilir. Böylece uygulamada sürecin ilk adımda saptanıp, yeni ve iyileştirilmiş bir yönelimle gerçekleştirilme yoluna gidilir. Bu araç özellikle planlama aşamasında, zorlukların sezilip önlemlerin alınmasına yardım eder. 180

Eğitimde akış diyagramları; yeni bir eğitim sisteminin okul yönetimi ya da geniş bir topluluğa tanıtımı, öğretmenlerce ders planlaması ve program hazırlanması süreçleri ile, özellikle belirli dönemlerde tekrarlanan ders araç-gereçleri siparişi, yeni ders kitaplarının onayı, yeni öğretmen seçimi ve eğitimi süreçleri gibi bir çok alanda etkili bir biçimde kullanılabilir. 181

Akış diyagramlarının eğitimdeki bir başka yaygın kullanımı da, sınıf içerisinde öğrencilere, derste çözümleyici yetenek ve problem çözme becerilerinin öğretilmesi biçimindedir. Belirli bir ders içerisinde örneğin, Anadil dersinde kelime bilgisini arttırmak

179 _{Hayal, Köksal (2): a.g.e. s.78.}

180 _{Zuhal, Cafoğlu: a.g.e. s.75.}

181

Ensari, Hoşcan: a.g.e. s.127.

Okul Çevresi Öğretmenler

Aileler _{Grup Arkadaşları}

Mümkün olan en yüksek öğrenci başarısı

için sürekli akış diyagramları nasıl kullanılabilir? Kelime dağarcığını genişletmek için oluşturulan grup işe, sistemi olduğu şekliyle tanımlayarak başlamalıdır. Bu çalışmanın amacı doğrultusunda, sistemin içinde bulunan kelime dağarcığı, tanımlama ve cümle içinde kullanma konusunda yeterli bilgi sahibi olunduğunu göstermek için kullanılır. Kelime dağarcığını arttırma ile ilgili varolan sistemi anlayarak, ekip bu konuda bir çalışma süreci için gerekli olan aşamaları öğrenmede; öğretmen tarafından verilen, akış diyagramlarını kullanır.182 (Şekil 7)

Şekil 7: Kelime Dağarcığı Çalışması183

Evet

Hayır

Kelimenin anlamına sözlükten bak

Tanımlarını yaz Okuma ödevini oku

Kelimeleri bul Hayır

Anlamları uygun mu? Tanımları gözden geçir

Öğrenciler kelimeleri biliyorlar mı? Evet

Hakimiyet gösterilir Son

1.3.3.7. Dağılım Diyagramları

Bu diyagram iki değişken arasındaki ilişkinin gösteriminde kullanılabilen bir diyagramdır. Dağılım diyagramı parametreler arasında varolan ilişkinin yönünü ya da pozitif veya negatif olup olmadığını açıklayan bir diyagramdır.184

Uygun bir dağılım diyagramı çizmek için aralarında anlamlı bir ilişki bulunan ve birbirini etkilemekte olan iki adet değişkenle ilgili olarak, belirlenen bir zaman süresinde 50 - 100 adet arasında örnek alınmalı ve hesaplamalar bunlara göre yapılmalıdır. Dağılım

182 _{D.Clearly, Longford. Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi, (Çev:Beko), Kalder Yayınları, İstanbul, 1999,}

s.99.

183 _{D.Clearly, Longford: a.g.e. s.101.}

184 _{Zuhal, Cafoğlu: a.g.e. s.94.}

Kelime listesi dağıtılır

Öğrenci kelime biliyor mu ?

Kelimeler verilir

Hakimiyet Gösterilir

diyagramı, iki bileşik veri kümesi arsındaki ilişkilerin belirtilmesi için kullanılan bir grafikte gösterme tekniğidir. 185

1.4. İlköğretim Okullarında Toplam Kalite Yönetimi Uygulamaları 1.4.1. İlköğretim Okulları Hakkında Genel Bilgi

Eğitim Sistemimizde 7-14 yaş grubundaki çocuklar için eğitim programının uygulandığı kurumlardır. İki kademeden oluşan bu kurumlarda birinci kademe beş yıl ve ikinci kademe üç yıl olmak üzere toplam sekiz yıldır. Birinci ve ikinci kademesi ile bütünlük içinde eğitim yapan ve başlangıçta temel eğitim adı ile kurulan sekiz yıllık bu okulların isimleri ilköğretim okullarına dönüştürülmüştür. İlköğretim okullarında kesintisiz eğitim yapılır ve bitirenlere ilköğretim diploması verilir. 186

İlköğretim okullarının amaç ve görevleri Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 23.maddesinde aşağıdaki şekilde belirtilmiştir; 187

Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri ve alışkanlıkları kazandırmak, onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek;

Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden geliştirerek, hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.

İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere, orta öğretimde devam edilebilecek okul ve programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu mesleklerin kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek üzere rehberlik servislerince gerekli çalışmalar yapılır.

1.4.2. İlköğretimin Önemi

İlköğretimin eğitim sisteminin temel taşıdır. Bu eğitim kademesinde çocuğa toplum içinde diğer bireylerle uyum içinde yaşama kural ve becerileri ile yaşamlarını daha iyi bir biçimde sürdürebilmeleri için gerekli temel bilgi ve beceriler kazandırılır. Bu nedenle tüm ülkelerde ilköğretim çocuklar için zorunlu hale getirilmiştir.

İlköğretimin birinci kademesinde çocuklar okuma-yazma , okuduğunu anlama, ana dilini doğru kullanma, temel matematiksel işlemler, önemli toplumsal ve doğal olaylar hakkında temel bilgiler edinirler. Bu bilgi ve beceriler çocuğun gelecekteki öğrenmeleri için temel teşkil eder. İlköğretim ikinci kademesinde ise öğrenciler hayata ve bir üst öğrenim

185 _{TSE . Türk Standardı. TS ISO 9004, Ankara, 1996, s.22.}

186 _{Şükrü, Ergit. Milli Eğitim İle İlgili Mevzuat 1, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 2000, s.135.}

kademesine hazırlanırlar.188

Görüldüğü gibi ilköğretim kurumları, bir toplumun eğitim sistemi içindeki ilk basamağını oluşturmaktadır. Diğer eğitim basamakları da ilköğretime dayanmaktadır. Dolayısıyla, bu eğitim basamağı; toplumun sadece eğitim sistemini değil, aynı zamanda toplumun diğer istemlerini de olumlu yada olumsuz etkilemektedir. İlköğretim, bir alt sistem olup, genel eğitim sistemimizin temelidir. Bu temel sağlam ve doğru olmadığı takdirde, orta öğretim ve yüksek öğretim alt sistemlerinden beklenen sonuçların ve ürünlerin alınamayacağı kesindir. 189

İlköğretim kademesinin eğitim sistemi içinde önemli kılan diğer bir özelliği ise, özellikle eğitim olanaklarının sınırlı ve ilköğretimden sonra örgün eğitimi terk etme oranının yüksek olduğu azgelişmiş ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, toplumdaki bireylerin en azından temel bilgi ve becerilerle donanık hale getirilmesini sağlamasıdır. Bu özelliklere sahip ülkelerde ilköğretimin temel işlevi çocuğu hayata hazırlamak olduğu için ,öğrencilere temel bilgi ve beceriler kazandırıldıktan sonra ,ikinci kademede onları mesleğe hazırlamak gerekmektedir. 190

1.4.3. Ülkemizde İlköğretimin Gelişimi

Osmanlı döneminde uzun yıllar ihmal edilen ilkokullar 19. yüzyılın başlarından itibaren önem kazanmaya başlamıştır. İlkokulların parasız ve zorunlu olması ilk kez 2. Mahmut döneminde 1826 yılında yayınlanan bir ferman ile duyurulmuştur. Bu amaca ulaşmak için yapılan tüm çalışmalara karşın Cumhuriyetin ilanına kadar ilkokulların ülke çapında yaygınlaştırılması sağlanamamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra ilkokulların zorunlu ve parasız olması konusu yeniden ele alınmış ve ilköğretimin 7-14 yaş çocukları için parasız ve zorunlu olduğu ifadesi 1924 Anayasasının 87. Maddesinde yer almıştır. İlköğretim süresi ülkemizde uzun yıllar 5 yıl olarak uygulanmış, 1961 yılında Temel Eğitim yasası ile bu sürenin 8 yıl olması kabul edilmiştir. İlköğretim uygulaması ilk kez 1981-82 öğretim yılında 10 okulda başlatılmıştır. Ancak gerçek anlamda kesintisiz ve zorunlu 8 yıllık ilköğretime geçiş için gerekli yasal düzenlemeler 1997 yılında yapılarak uygulamaya 1997-98 öğretim yılından itibaren başlanmıştır. 191

188 _{Münire, Erden: a.g.e. s.175.}

189 _{İ.Hakkı Minici, M.Metin Arslan, Nihat Özçelik. “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Okul}

Yönetiminde Karşılaştıkları Sorunlar”. Çağdaş Eğitim Dergisi. Yıl:28, Sayı:298, 2003, s.30.

190 _{Münire, Erden: a.g.e. s.175.}

1.4.4. İlköğretim Okullarında Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Süreci

Toplam kalite yönetimi, bugün ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığının tüm birimlerinde yaygınlaşmasını amaçladığı bir yaklaşımdır. Milli Eğitim Bakanlığı, 19 Ekim 1999 tarihinde yayımladığı 2506 sayılı Tebliğiler Dergisinde,Toplam Kalite Yönetiminin tüm devlet okullarında uygulanmasını istemektedir. 192

TKY’nin okulda gerçekleşmesinde “MLO Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Yönergesi”ne göre üç aşamalı bir süreç uygulanır.193 Aşağıda bu aşamalar sırayla incelenmiştir.