4. ARAŞTIRMA SONUÇLARI VE TARTIŞMA
4.10. Bakla Rengi
Sulama suyu seviyeleri ve çeşitler arasındaki bakla rengi yönünden fark olup olmadığının anlaşılması için baklalarda L (beyazlık, parlaklık/siyahlık), a (+a kırmızılık/-a yeşillik) b (+b sarılık, -b mavilik) değerleri ölçülmüştür.
Bakla renk değerlerine ilişkin varyans analiz tablosu Çizelge 4.18’de, ortalama değerler ve önemlilik grupları Çizelge 4.19’da verilmiştir.
Çizelge 4.18 Bakla rengine ilişkin varyans analizleri L
Varyasyon Kaynağı Serbestlik Derecesi Kareler Toplamı Ortalaması Kareler F p
Bloklar 2 43.663 21.831 1.262 .307 Çeşit 1 4.572 4.572 .264ns .613 SulamaSeviyesi 4 177.887 44.472 2.570ns .073 Çeşit * SulamaSeviyesi 4 36.960 9.240 .534ns .712 Hata 18 311.431 17.302 Genel 29 574.514 a Varyasyon Kaynağı Serbestlik
Derecesi Kareler Toplamı
Kareler
Ortalaması F p
Bloklar 2 .220 .110 .101 .905
Çeşit 1 39.746 39.746 36.431** .000
Çeşit * SulamaSeviyesi 4 2.284 .571 .523ns .720
Hata 18 19.638 1.091
Genel 29 64.545
b Varyasyon Kaynağı Serbestlik
Derecesi Kareler Toplamı
Kareler Ortalaması F p Bloklar 2 .854 .427 .138 .872 Çeşit 1 86.681 86.681 27.934** .000 SulamaSeviyesi 4 7.012 1.753 .565ns .691 Çeşit * SulamaSeviyesi 4 2.788 .697 .225ns .921 Hata 18 55.855 3.103 Genel 29 153.190
**p<0.01 seviyesinde önemli *p<0.05 seviyesinde önemli ns:önemsiz
Çizelge 4.19 incelendiğinde bütün sulama seviyelerinde L, a ve b değerleri arasında istatistiki açıdan fark olmadığı, renk değerlerinin sulama suyu seviyesinden etkilenmediği görülmektedir.
Çizelge 4.19 Konulara ilişkin renk değerleri ve önemlilik grupları
Bitki Pan Katsayısı L a b
Nazende S3 Ort. Nazende S3 Ort. Nazende S3 Ort. 1.25 56.9 58.6 57.7 -16.6 -14.8 -15.7 30.4 27.8 29.1 1.00 53.9 57.8 55.8 -16.1 -14.5 -15.3 31.2 28.5 29.9 0.75 59.1 59.3 59.2 -17.0 -14.9 -16.0 31.6 27.6 29.6 0.50 61.1 62.3 61.7 -17.4 -14.6 -16.0 32.4 28.3 30.4 Susuz 56.3 53.4 54.9 -16.8 -13.7 -15.3 30.8 27.3 29.1
Ortalama 57.46 58.28 -16.8a -14.5b 31.3a 27.9b
Çeşitler arasında L renk değeri yönünden istatistiki bir fark bulunmazken, a ve b değerleri %1 seviyesinde önemli bulunmuştur. Bu durumda a ve b değerleri arasındaki farkın sulama suyu seviyelerinden değil, çeşitler arasındaki genetik farklılıklardan kaynaklandığı söylenebilir. (Sezen ve ark. (2008)), yaptıkları denemede sulama suyu seviyesinin a ve b renk değerlerini etkilemediğini ancak L değerini etkilediğini bildirmişlerdir.
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
5.1. Sonuçlar
Bu araştırmada Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Önder TÜRKMEN tarafından geliştirilen yeşil tüketime uygun bir fasulye genotipinin (S3) ve Biotek firması tarafından geliştirilen ticari bir çeşit olan Nazende fasulye çeşidinin farklı sulama seviyelerine olan tepkileri damla sulama koşulları altında araştırılmış, su tüketimi ve verim açısından karşılaştırılmaları yapılmıştır.
Araştırmada beş farklı sulama konusu, A sınıfı kaptan olan buharlaşmaların %125, %100, %75, %50 ve %0’ı şeklinde oluşturulmuş, bu sulama konularının iki farklı taze fasulye çeşidinin (Nazende ve S3) verim ve verim unsurlarına olan etkileri araştırılmıştır.
Araştırmada konulara uygulanan sulama suyu miktarları 308 mm ile 720 mm arasında değişmiştir. Ortalama 7 günlük aralıklarla yapılan sulamalarda en fazla sulama suyu 15 Ağustos tarihinde Kcp’nin 1.25 olduğu konuya 90.0 mm, en az sulama suyu ise Kcp’nin 0.50 olduğu konuya 4 Eylül tarihinde 15.0 mm olarak verilmiştir.
Denemede konular arasında en fazla derine sızma Kcp’nin 1.25 olduğu konuda 152 mm olarak gerçekleşmiştir.
Araştırmada taze fasulyenin mevsimlik su tüketimleri hesaplanmış, konulara göre taze fasulyenin mevsimlik bitki su tüketiminin 177 mm ile 655 mm, toplam sulama suyu miktarı ise 308 mm ile 720 mm arasında hesaplanmıştır.
Çalışmada konulara göre ortalama verimler Nazende çeşidinde 327.3 kg/da ile 3525 kg/da arasında, S3 çeşidinde ise 325 ile 3580 kg/da arasında değişmiştir. Nazende çeşidinde en yüksek verim en fazla sulama suyunun uygulandığı, Kcp ’nin 1.25 olduğu konudan, S3 çeşidinde ise en yüksek verim en fazla sulama suyunun uygulanmadığı Kcp ’nin 1.00 olduğu konudan elde edilmiştir.
Verim yönünden çeşitler arasında fark bulunmazken, sulama suyu seviyeleri yönünden önemli farkların olduğu bulunmuştur. Verim yönünden istatistiki olarak farkın olmadığı konularda, ortalama verimler arasındaki fark %6.6 olarak gerçekleşirken sulama suyu miktarları arasındaki fark %38 oranında değişmiştir. Her iki çeşitte de taze fasulye verimi yönünden istatistiki açıdan önemli bir azalma olmadan sulama suyundan %38 oranında tasarruf edilebileceği sonucuna varılmıştır.
Nazende çeşidinde sulama suyu arttıkça verimin arttığı, ancak S3 çeşidinde ise sulama suyu miktarı artışı ile verim artışının uygulanan sulama suyunun 581 mm, bitki pan katsayısının 1.00 olduğu konuya kadar devam ettiği ancak 581 mm ‘den daha fazla su uygulandığında verimin düştüğü gözlenmiştir.
IWUE değerleri 4.90 ile 10.91 kg/m3 arasında değişmiş olup en yüksek IWUE değerleri susuz konulardan elde edilmiştir. Susuz konu dikkate alınmadığında Nazende çeşidinde en yüksek IWUE değeri 7.84 kg/m3
ile bitki pan katsayısının 0.75 olarak uygulandığı NI0.75 konusunda, S3 çeşidinde ise 7.95 kg/m3 ile bitki pan katsayısının
0.50 olarak uygulandığı SI0.50 konusundan elde edilmiştir.
Her iki çeşit içinde verim ve bitki su tüketimleri arasında doğrusal ilişkiler bulunmuştur. Her iki çeşidinde verim tepki etmeni 1.24 olarak hesaplanmıştır.
Taze fasulyenin sulama aralıkları dikkate alındığında günlük ortalama su tüketimi 3.9 mm ile 8.3 mm arasında değişmiş, yetişme sezonu dikkate alındığında ortalama günlük su tüketimi 6.5 mm olarak bulunmuştur.
Verim bileşenlerinden bakla boyu, bakla eni ve bakladaki tohum sayısı arasındaki farkların hem çeşit, hem de sulama suyu seviyeleri arasında önemli olduğu, bakla eti kalınlığı yönünden çeşitler arasında fark olmadığı ancak bakla eti kalınlığının sulama seviyelerinden önemli derecede etkilendiği bulunmuştur.
L, a ve b renk değerlerinin sulama suyu seviyesinden etkilenmediği, çeşitler arasında L değeri yönünden istatistiki yönden fark olmadığı ancak a ve b değerleri yönünden aralarında fark olduğu bulunmuştur.
5.2. Öneriler
Hem S3 hem de Nazende çeşidinde bitki pan katsayısının 1.25, 1.00 ve 0.75 olduğu konular arasında verim yönünden istatistiki olarak fark bulunmamıştır. Bu durumda Konya Bölgesinde yeşil fasulye üretiminde bitki – pan katsayısının 0.75 olarak alınması önerilebilir.
S3 ve Nazende çeşidi bakla boyu açısından değerlendirildiğinde S3 çeşidinin Nazende çeşidine göre daha uzun bakla boyuna sahip olduğu, bakla eni açısından değerlendirildiğinde Nazende çeşidinin daha geniş baklalara sahip olduğu, bakla eti kalındığı açısından her iki çeşit arasında fark bulunmadığı, bakladaki tane sayısı açısından değerlendirildiğinde Nazende çeşidinin bakladaki tohum sayısının daha fazla
olduğu dolayısı ile bu özellikleri dikkate alınarak pazar taleplerine göre iki çeşitte önerilebilir.
Ayrıca her iki çeşitte de bakla rengi değerlerinin sulama suyu seviyesinden etkilenmediği, dolayısı ile yetiştirme sırasındaki bakla rengindeki değişimlerin sulama suyu seviyesinden kaynaklı olmayacağı, bakla rengi değişikliği sebepleri için başka etkenlerin araştırılması önerilir.
KAYNAKLAR
Albayati, İ. J. A., 2018, Damla sulamada farklı lateral aralığı uygulamasının taze fasulyede verim ve kalite unsurlarına etkisi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü.
Bouyoucos, G. J., 1951, A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soils 1, Agronomy journal, 43 (9), 434-438.
Bozkurt, S. ve Mansuroglu, G. S., 2018, Responses of unheated greenhouse grown green bean to buried drip tape placement depth and watering levels, Agricultural
water management, 197, 1-8.
Büyükcangaz, H., Yazgan, S., Ayas, S., Candogan, B. N. ve Ayas, F., 2008, Effects of deficit irrigation on yield and quality of unheated greenhouse grown green bean,
Journal of food, agriculture & environment, 6(2), 168-172.
Cassel, D. ve Nielsen, D., 1986, Field capacity and available water capacity, Methods of
Soil Analysis: Part 1—Physical and Mineralogical Methods (methodsofsoilan1),
901-926.
Çamoğlu, G. ve Genç, L., 2013, Taze Fasulyede Su Stresinin Belirlenmesinde Termal Görüntülerin ve Spektral Verilerin Kullanımı, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 15-27.
de Almeida Costa, G. E., da Silva Queiroz-Monici, K., Reis, S. M. P. M. ve de Oliveira, A. C., 2006, Chemical composition, dietary fibre and resistant starch contents of raw and cooked pea, common bean, chickpea and lentil legumes, Food
chemistry, 94 (3), 327-330.
Demiralay, İ., 1977, Toprak fiziği uygulaması, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Yayınları, Erzurum.
Doorenbos, J. ve Pruitt, W., 1977, Crop water requirement. Rome: FAO, 1977. 144p,
Irrigation and drainage paper, 24.
Doorenbos, J. ve Kassam, A., 1979, Yield response to water, Irrigation and drainage
paper, 33, 257.
Efe, E., Bek, Y. ve Şahin, M., 2000, SPSS’te çözümleri ile istatistik yöntemler-II, K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü, Yayın No: 10, Kahramanmaraş. El-Aal, H. A., El-Hwat, N., El-Hefnawy, N. ve Medany, M., 2011, Effect of sowing
dates, irrigation levels and climate change on yield of common bean (Phaseolus vulgaris L.), Am-Eurasian J Agric Environ Sci, 11 (1), 79-86.
Evren, S. ve Sevim, Z., 1997, Erzurum ovası koşullarında taze fasulyenin su tüketimi.,
Köy Hizmetleri Erzurum Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın
No:67 (Rapor Seri No:56), 30.
FAOSTAT, 2017, FAOSTAT Database Food and Agricluture Organization of the
United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC.(Ziyaret tarihi: 08.03.2018).
Gençoğlan, C., Altunbey, H. ve Gençoğlan, S., 2006, Response of green bean (P. vulgaris L.) to subsurface drip irrigation and partial rootzone-drying irrigation,
Agricultural water management, 84 (3), 274-280.
Grigg, D., 1995, The pattern of world protein consumption, Geoforum, 26 (1), 1-17. James, L. G., 1988, Principles of farm irrigation systems design, John Wiley and Sons
Limited, p.
Kazlı, A., 2005, Tam ve Yarı Islatmalı Damla Sulamanın Fasulye (Phaseolus vulgaris L.)'nin verimi ve bitki gelişimi üzerine etkisi, Yüksek Lisan Tezi,
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Köksal, E. S., Kara, T., Apan, M., Üstün, H. ve İlbeyi, A., 2008, Estimation of green bean yield, water deficiency and productivity using spectral indexes during the growing season, Irrigation and drainage systems, 22 (3-4), 209-223.
Köksal, E. S., Üstün, H. ve İlbeyi, A., 2015, Bodur yeşil fasulyenin sulama zamanı göstergesi olarak yaprak su potansiyeli ve bitki su stres indeksi sınır değerleri,
Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (1), 25-36.
Köksal, H., Tarı, A., Çakır, R., Kanber, R. ve Ünlü, M., 2001, Su-Verim İlişkileri, Köy
Hizmetleri Araştırma Ana Projesi (435-1).
Marzouk, N. M., RE, A., Salman, S. ve El Baky, M. A., 2016, Effect of Water Stress on Yield and Quality Traits of Different Snap Bean Varieties Grown in an Arid Environment, Middle East J, 5 (4), 629-635.
McLean, E., 1982, Soil pH and lime requirement, Methods of soil analysis. Part 2.
Chemical and microbiological properties (methodsofsoilan2), 199-224.
Menéndez, C., Hall, A. ve Gepts, P., 1997, A genetic linkage map of cowpea (Vigna unguiculata) developed from a cross between two inbred, domesticated lines,
Theoretical and Applied Genetics, 95 (8), 1210-1217.
Nelson, D. ve Sommers, L. E., 1982, Total carbon, organic carbon, and organic matter1,
Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties
(methodsofsoilan2), 539-579.
Nemeskéri, E., Molnár, K., Pék, Z. ve Helyes, L., 2018, Effect of water supply on the water use-related physiological traits and yield of snap beans in dry seasons,
Irrigation Science, 36 (3), 143-158.
Onder, S., Bozkurt, S., Sayilikan, G., Onder, D. ve Kara, M., 2006, Effects of water stress and mulch on grean bean yield and yield components in greenhouse condition, Asian Journal of Plant Sciences, 5(1), 127-132.
Richards, L., 1954, Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Washington: United States Salinity Laboratory, 1954. 160p. USDA, Agriculture Handbook, 60.
Saleh, S., Liu, G., Liu, M., Ji, Y., He, H. ve Gruda, N., 2018, Effect of Irrigation on Growth, Yield, and Chemical Composition of Two Green Bean Cultivars,
Horticulturae, 4 (1), 3.
Scholberg, J. ve Locascio, S., 1999, Growth response of snap bean and tomato as affected by salinity and irrigation method, HortScience, 34 (2), 259-264.
Seymen, M., Türkmen, Ö. ve Paksoy, M., 2010, Bazi bodur taze fasulye (Phaseolus vulgaris l.) çeşitlerinin konya koşullarinda verim ve bazi kalite unsurlarinin belirlenmesi, Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (3), 37-40.
Sezen, S. M., Yazar, A., Canbolat, M., Eker, S. ve Çelikel, G., 2005, Effect of drip irrigation management on yield and quality of field grown green beans,
Agricultural water management, 71 (3), 243-255.
Sezen, S. M., Yazar, A., Akyildiz, A., Dasgan, H. Y. ve Gencel, B., 2008, Yield and quality response of drip irrigated green beans under full and deficit irrigation,
Scientia Horticulturae, 117 (2), 95-102.
Simsek, M., Comlekcioglu, N. ve Ozturk, I., 2011, The effects of the regulated deficit irrigation on yield and some yield components of common bean (Phaseolus vulgaris L.) under semi-arid conditions, African Journal of biotechnology, 10 (20), 4057-4064.
Sinclair, T. R., Tanner, C. ve Bennett, J., 1984, Water-use efficiency in crop production,
Bioscience, 34 (1), 36-40.
Singh, R., Chung, G. ve Nelson, R., 2007, Landmark research in legumes, Genome, 50 (6), 525-537.
Sirait, Y., Pill, W. G. ve Kee, W. E., 1994, Lima bean (Phaseolus lunatus L.) response to irrigation regime and plant population density, HortScience, 29 (2), 71-73. Steduto, P., Hsiao, T. C., Fereres, E. ve Raes, D., 2012, Crop yield response to water,
FAO Rome, p.
Şehirali, S., Erdem, T., Erdem, Y. ve Kenar, D., 2005, Damla sulama yöntemi ile sulanan fasulyenin (phaseolus vulgaris l.) su kullanım özellikleri, TARIM
BİLİMLERİ DERGİSİ, 11 (2), 212-216.
Tanner, C. ve Sinclair, T., 1983, Efficient Water Use in Crop Production: Research or Re-Search? 1, Limitations to efficient water use in crop production (limitationstoef), 1-27.
Topak, R., Acar, B. ve Süheri, S., 2009, Drip and sprinkler irrigation of dry bean (Phaseolus vulgaris L.) in the Konya basin, Turkey, Philippine Agricultural
Scientist, 92 (2), 186-192.
Topak, R. ve Albayati, İ. J. A., 2018, Effect of different dripper discharge, spacing and lateral spacing on drip irri-gated green bean yield and quality parameters, Selçuk
Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 32 (1), 50-54.
TUİK, 2018, Bitkisel Üretim İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr (Ziyaret tarihi:08/03/2018)
Uçar, Y., Kadayıfçı, A., Yılmaz, H. ve Yardımcı, N., 2005, Isparta Koşullarında Fasulyenin (Phaseolus vulgaris L.) Su Tüketimi, SDÜ. Ziraat Fak. Dergisi, 19 (35), 1-7.
Ünüvar, Y., 2010, Farklı sulama programlarının fasulye verimine ve su tüketimine etkisi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Viets, F. G., 1962, Fertilizers and the efficient use of water, In: Advances in Agronomy, Eds: Elsevier, p. 223-264.
Wang, Y., Ruark, M. D., Gevens, A. J., Caine, D. T., Raster, A. L., Goeser, N. J. ve Bussan, A. J., 2015, Processing snap bean variety responses to applied nitrogen and irrigation in the North Central United States, Agronomy journal, 107 (4), 1401-1410.
Weissenbacher, M., 2009, Sources of power: how energy forges human history, ABC- CLIO, p.
Yıldırım, A., 1994, Sulama yöntemi ve sulama suyu miktarının taze fasulye verimine etkisi, Ankara üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Yıldırım, O., 2008, Sulama Sistemlerinin Tasarımı, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını, p. 353.
Yurteri, E. ve Topak, R., 2017, Economical Analysis of Sprinkler and Drip Irrigated- Dry Bean Production, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31 (2), 68-75.
ÖZGEÇMİŞ
KİŞİSEL BİLGİLER
Adı Soyadı : Noor Muqdad Husseın Husseın
Uyruğu : Irak
Doğum Yeri ve Tarihi : Irak 30/10/1992 Telefon : +90 539 736 35 25
Faks :
e-mail : 1099533n@gmail.com
EĞİTİM
Derece Adı, İlçe, İl Bitirme Yılı
Lise :
Üniversite : Kerkük Üniversitesi Ziraat Fakültesi 2014 Yüksek Lisans :
Doktora : İŞ DENEYİMLERİ
Yıl Kurum Görevi
UZMANLIK ALANI Bahçe Bitkileri, YABANCI DİLLER İngilizce, Arapça, Türkçe
YAYINLAR
Husein Husein Muqdad, N. and Suheri S, 2018. Determination of Yield And Quality of Fresh Bean Under Deficit Irrigation in a Semiarid Climate, 7th International Congress on Molecular Biology and Biotechnology, Konya/TURKEY