Bağlı ortaklıkları, bireysel finansal tablolarını IFRS for SMEs’e uygun olarak hazırlamaları hususunda zorunlu tutmak

Bağlı ortaklıklarının hiçbirinin özkaynağa dayalı finansal araçları veya borçlanma araçları, halka açık bir piyasada işlem görmemektedir.

Bağlı ortaklık J’nin kurulmuş bulunduğu ülke, IFRS for SMEs’in kullanılmasına izin vermemektedir.

Diğer bağlı ortaklıkların kurulmuş bulundukları ülkelerde, kamuya hesap verme yükümlülüğü

Modül 1 – Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler

bulunmayan işletmelerin IFRS for SMEs’i kullanmasına izin verilmekte veya kullanması zorunlu tutulmaktadır. Bağlı ortaklık D’nin kurulmuş bulunduğu ülke ise, kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunan işletmelerin IFRS for SMEs’i kullanmasını zorunlu tutmaktadır.

Bağlı ortaklık A, cari raporlama döneminde, ulusal menkul kıymetler borsasında (halka açık bir piyasa) itfa zorunluluğu bulunan sabit faiz oranlı borç senedi ihraç etme sürecine başlamıştır.

Bağlı ortaklık B’nin esas faaliyeti, özel bir okulun işletilmesidir. Okula başvurulduğunda, başvuru sahibi tarafından işletmeye bir depozito ödenmektedir. Başvurunun reddedilmesi durumunda ise, başvuru sahibine depozito iade edilmektedir. İade işlemi, başvuru sahibine başvurusunun reddedildiğinin tebliğ edilmesi sırasında gerçekleştirilmektedir. Başvuru sahibinin okula kabul edilmesi durumunda da, öğrenci okuldan ayrılırken depozito iade edilmektedir. Başvuru sahibi okula kabul edildiği halde okula yerleşmeyi tercih etmemesi durumunda ise, depozito ceza olarak başvuru sahibine iade edilmemektedir.

Bağlı ortaklık C, bir seyahat acentası işletmektedir. Müşterilerini, rezervasyon sırasında paket turların fiyatının yüzde 80’i oranında bir depozito ödemeleri hususunda zorunlu tutmaktadır. Kalan tutar (yüzde 20) hareket tarihinden 30 öncesine kadar ödenecektir. Hareket tarihinden 60 günden fazla bir süre önce rezervasyonun iptal edilmesi durumunda ise, depozitonun tümü iade edilecektir. Hareket tarihine 60 gün kaldıktan itibaren, iptallerin iadesi yapılmamaktadır.

Bağlı ortaklık D’nin esas faaliyeti gıda perakendeciliğidir. Ek iş olarak ayrıca müşterilerinden mevduat toplamaktadır. Bunu yaparken, müşteriden nakdin (mevduatın) alınmasından 120 gün sonra, anapara artı yatırılan tutarın yüzde 3’ü oranında bir getiri taahhüt etmektedir.

Bağlı ortaklık E’nin esas faaliyeti gıda perakendeciliğidir. İşletme ayrıca, çalışanlarına, evleriyle işyerleri arasında trenle yolculuk etmeleri için yıllık demiryolu kartı almaları amacıyla faizsiz kısa vadeli krediler sağlamaktadır. Kredi, işletme tarafından çalışanların maaşlarından 12 ay süreyle eşit taksitlerle kesinti yapılarak geri ödenmektedir.

İşletmenin diğer tüm bağlı ortaklıkları giyim perakendeciliği faaliyeti yürütmektedir.

Bölüm A: Çok uluslu işletmenin hangi bağlı ortaklıkları IFRS for SMEs’i kullanmaya uygundur?

Bölüm B: Konsolide finansal tablolarının hazırlanmasını kolaylaştırmak için çok uluslu şirket tarafından değerlendirilen seçeneklerden hangisi IFRS for SMEs’e aykırı değildir?

Modül 1 – Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler

Vaka çalışmasının cevabı – A Bölümü

A ve D dışındaki bağlı ortaklıklar, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından tanımlanan küçük ve orta büyüklükteki işletme niteliğindedir. Aşağıda açıklandığı üzere, IFRS for SMEs’de yer alan hiçbir hüküm, A ve D hariç diğer bağlı ortaklıkların finansal tablolarını IFRS for SMEs’e göre hazırlamasına engel oluşturmamaktadır. Ancak J bağlı ortaklığının faaliyetini sürdürdüğü ülkedeki düzeneleme, söz konusu bağlı ortaklığın IFRS for SMEs’i uygulamasına izin vermemektedir.

Ön bilgi

KOBİ’ler ana ortaklığa tam set IFRS’lerle uyumlu finansal bilgi sunsalar dahi, IFRS for SMEs’i uygulamaya ilişkin uygunluklarını, kendi koşullarına göre değerlendirmelidirler. Bir işletmenin IFRS for SMEs’i uygulamaya uygunluğu hakkında sorulabilecek iki soru vardır: (i) işletme IASB’nin küçük veya orta büyüklükteki işletme tanımına uyuyor mu? ve (ii) işletmenin, IFRS for SMEs’i kullanmasına yasalarca izin veriliyor mu veya kullanması zorunlu tutuluyor mu?

Hangi işletmelerin IFRS for SMEs’i kullanmasına izin verileceği veya kullanmasının zorunlu tutulacağı kararı, yasama ve yürütme organları ile standart koyuculara bırakılmıştır (IFRS for SMEs’e ilişkin önsözün 13 üncü paragrafı). Ancak, IFRS for SMEs’in kapsamayı amaçladığı işletme sınıfının açık bir tanımı gereklidir; böylece yasama ve yürütme organları, standart koyucular ve raporlayan işletmeler ile onların denetçileri, IFRS for SMEs’in uygulanabilirliğinin amaçlanan kapsamı hakkında bilgilendirilecek ve böylece küçük veya orta büyüklükte olmayan, bu yüzden IFRS for SMEs’i uygulama imkanı bulunmayan işletmeler, IFRS for SMEs ile uyumlu olduklarını iddia edemeyeceklerdir (bakınız: 1.5 paragrafı).

Dolayısıyla IASB’nin KOBİ’lere ilişkin tanımına uyan bazı işletmelerin faaliyet gösterdikleri ülkede IFRS for SMEs’i uygulamalarına izin verilmeyebilir (örneğin bakınız: aşağıdaki J bağlı ortaklığı).

Diğer taraftan, IASB’nin KOBİ’lere ilişkin tanımına uymayan diğer işletmelerin faaliyet gösterdikleri ülkede IFRS for SMEs’i uygulayarak raporlama yapmaları yasalarca zorunlu tutulabilmektedir (örneğin bakınız: aşağıdaki D bağlı ortaklığı).

IASB’nin KOBİ tanımına uymayan

A ve D bağlı ortaklıklarının kamuya hesap verme yükümlülükleri bulunmaktadır; bu yüzden bunlar IFRS for SMEs’de tanımlandığı şekliyle küçük veya orta büyüklükte işletme değildirler. A bağlı ortaklığı, borçlanma araçlarını halka açık bir piyasada işlem görmesi için ihraç etme sürecinde olduğu için; söz konusu bağlı ortaklığın kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmaktadır (bakınız: 1.3(a) paragrafı). D bağlı ortaklığı, esas faaliyetlerinden biri olan bankacılık faaliyetlerinde emanetçi sıfatıyla geniş bir kitle adına varlıkları muhafaza ettiği için kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmaktadır (bakınız: 1.3(b) paragrafı). Bankacılık faaliyeti, gıda perakendeciliği faaliyetleriyle ilişkili değildir.

Not: D işletmesinin finansal tablolarını yasalar çerçevesinde hazırlaması, işletmenin, IASB’nin KOBİ tanımına uyduğunu göstermez. IFRS for SMEs’in 1.5 paragrafına göre, işletme, finansal tablolarını IFRS for SMEs ile uyumlu olarak nitelendirmemelidir.

J bağlı ortaklığının faaliyet gösterdiği ülkedeki yerel düzenleme, söz konusu bağlı ortaklığın IFRS for

Modül 1 – Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler

SMEs’i uygulamasına izin vermemektedir. Ancak bu durum, J bağlı ortaklığının, IASB’nin küçük veya orta büyüklükteki işletme tanımına uymasına engel teşkil etmemektedir.

IASB tarafından tanımlanan KOBİ’ler

D bağlı ortaklığı gibi B ve C bağlı ortaklıkları da, emanetçi sıfatıyla geniş bir kitle adına varlıkları muhafaza etmektedirler. Ancak B ve C bağlı ortaklıkları, esas faaliyetleriyle ilişkili olarak söz konusu varlıkları muhafaza ettikleri için bu emanetçi sıfatı işletmeye kamuya hesap verme yükümlülüğü getirmez (bakınız: 1.4 paragrafı).

Gruptaki diğer tüm bağlı ortaklıklar, IASB’nin tanımladığı gibi KOBİ tanımına uymaktadırlar (yani, genel amaçlı finansal tablolar hazırlamakta ve kamuya hesap verme yükümlülükleri

bulunmamaktadır). E bağlı ortaklığının çalışanlarına faizsiz kısa vadeli krediler sağlaması, işletmeye kamuya hesap verme yükümlülüğü getirmez. Kredinin hüküm ve koşulları, tek başına emanetçi sıfatıyla geniş bir kitle adına varlıkları muhafaza etme anlamına gelmemektedir.

Modül 1 – Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler

Vaka çalışmasının cevabı-B bölümü

Seçenek 1: Bağlı ortaklıkları, bireysel finansal tablolarını tam set IFRS’lerin muhasebeleştirme